Presentatie op de SCI-dag van 14 december 2012 in verband met sociaal-culturele innovatie

1. LEVEL
2
14 december 2012
‘t Elzenveld, Lange Gasthuisstraat 45
2000 Antwerpen

2. Bijdrage 3
Focus bijdrage 3:
o In welke mate raken innovatieprocessen de kern
van wat we doen?
o Op welke manier ben je met innovatie bezig?

3. Bijdrage 3
Innovatieprocessen
in kaart brengen
www.socius.be/innovatie
www.socius.be/innovatie

4. Twee kernvragen
Hoe diep raakt innovatie ons?
Hoe gericht en bewust zijn we er mee
bezig?
www.socius.be/innovatie

5. Vooraf
Onze focus ligt op innovatieve organisaties en
innovatieve praktijken – oftewel: macro-lens en
standaardlens
Kwadrantenschema:
Schema deelt innovatieprocessen in, maar niet met de
intentie om over betere en minder waardevolle processen
te spreken.
Schema is niet wit-zwart. Het gaat over continua, over
spanningsvelden.
www.socius.be/innovatie

6. Vernieuwen
met
partjes
en
beetjes,
aanbouwen,
verbouwen
Inspelende
Planma=ge
enkel-­‐lus
enkel-­‐lus
innova=e
innova=e
Vernieuwing
Weloverwogen
verschijnt,
vernieuwen,
overvalt,
kiezen,
plannen
gebeurt
Inspelende
Planma=ge
dubbel-­‐lus
dubbel-­‐lus
innova=e
innova=e
Vernieuwen
van
onze
kern,
ons
wezen

7. Enkele en dubbele lus?
Enkel-lus innovatie, waarbij geprobeerd wordt om een
vernieuwend antwoord te vinden om aan dezelfde
doelstellingen te werken.
Dubbel-lus innovatie, waarbij de uitgangspunten achter de
doelstellingen en de strategie zelf mee in vraag worden
gesteld en in het innovatieproces worden betrokken.
Een concreet voorbeeld: vrijwilligers – gaan we nu meer
investeren in rekruteren of echt een andere werking
opzetten?
www.socius.be/innovatie

8. 1ste Kwadrant:
inspelende enkel-lus innovatie
“al doende vernieuwen wat we deden
(soms zonder dat we het weten …)”
Kans en opportuniteit staan centraal
Vooral methodische innovaties, nieuwe processen, nieuwe
doelgroepen, nieuwe praktijken die op een nieuwe manier
doen wat we eigenlijk al deden, iets toevoegen.
In de marge, buiten het zicht: van grillig, kronkelend – tot
plots, onverwacht, ongezocht en wat onvoorspelbaar.
Vaak reflectief achteraf pas duidelijk – ‘duikbootproces’.
www.socius.be/innovatie

9. Voorbeeld kwadrant 1: inspelende
enkel-lus innovatie
- EVA – Ethisch Vegetarisch Alternatief –
‘crowdsourcing via Facebook – voor vertaling
van teksten naar het Frans (sterk
vrijwilligerswerk
www.socius.be/innovatie

10. www.socius.be/innovatie

11. Voorbeeld kwadrant 1: inspelende
enkel-lus innovatie
- Wervel (Werkgroep voor een rechtvaardige en
verantwoorde landbouw) (duurzaam
samenleven)
- CannaBizondergoed: promotie van Hennep/Kemp
als vervanger voor katoen
- Modeshows: zoektocht via Facebook naar modellen
www.socius.be/innovatie

12. 2de Kwadrant:
planmatige enkel-lus innovatie
“gepland vernieuwen wat we doen”
Vaak probleem, uitdaging centraal: iets oplossen.
Twee sporen zijn herkenbaar:
‘Taakgroep, opdrachthouder, gerichte zoeker, samenwerking of
project in het kader van sociaal leren’: gericht innovatieve
oplossingen bedenken, experimenteren, implementeren (eigen
risicokapitaal inzetten in een weloverwogen, goed gestuurd
experiment)
Doorvertalen van ‘good practices’ die ergens anders eerst zijn
uitgeprobeerd (mee profiteren van risicokapitaal van andere
organisaties)
www.socius.be/innovatie

13. Voorbeeld kwadrant 2: planmatige
enkel-lus innovatie
- ‘Interculturele werking Femma Antwerpen’ -
(omgaan met culturen): open staan voor alle
vrouwen en bruggen bouwen tussen
verschillende cultuurgroepen
- Projecten tussen groepen
- Ontmoet je buurvrouw, rondetafelgesprekken
gezinsthema’s, koken, feesten
www.socius.be/innovatie

14. Voorbeeld kwadrant 2: planmatige
enkel-lus innovatie
- Leerhuis – van Motief: model van het leerhuis,
dat geïnspireerd is op het joodse leerhuis
waarin geloof en samenleving ook al met
mekaar in een intensieve dialoog werden
gebracht. (kritische noot)
www.socius.be/innovatie

15. Voorbeeld kwadrant 2: planmatige
enkel-lus innovatie
- Stadstuintjes ‘Nieuw Gent’ (Landelijke Gilden
i.s.m. Samenlevingsopbouw en Stad Gent)
(diversiteit: de mozaïeksamenleving)
www.socius.be/innovatie

16. Kwadrant: 3 de
planmatige dubbel-lus innovatie
“gepland vernieuwen wat we zijn, gepland iets
fundamenteel anders doen”
Twee sporen:
Overlevingsstrategie: uit noodzaak eigen identiteit en
daaruit voortvloeiende praktijken en interacties met de
wereld grondig bevragen, heroriënteren, veranderen.
Next-level-strategie: ambitie om mee te zijn met de tijd
of de tijd vooruit te zijn – de identiteit, onze interacties
met de wereld tot een andere orde brengen vanuit een
groeiende ambitie.
www.socius.be/innovatie

17. Voorbeelden kwadrant 3:
planmatige dubbel-lus innovatie
- Uitdaging voor verenigingsleven: bv. het
Bewegingsproject van ACW – project rond
‘binding’ (nieuwe vormen van verenigen)
- Zie ook: Beweging van KAV naar Femma
www.socius.be/innovatie

18. Voorbeelden kwadrant 3:
planmatige dubbel-lus innovatie
- KAJ-Interimactie (maatschappelijk
engagement): van klassieke jongerenvereniging
naar een actiegerichte werking,
maatschappijverandering als doel – eigenlijk
terug naar de ‘roots’
www.socius.be/innovatie

19. 4de Kwadrant:
inspelende dubbel-lus innovatie
“echt iets nieuws laten groeien”
Ontstaan van afsplitsende scheuten van wat al bestaat: een
innovatieve praktijk ontstaat en heeft zoveel levenskracht dat ze
leidt tot afsplitsingen, eigen dynamieken. Een manier om
bestaande identiteiten en interacties te kunnen continueren en
toch innovatie mogelijk te maken.
Nieuwe organisaties, praktijken, interacties die van onderuit in de
samenleving groeien – en die verstevigd en geconsolideerd
geraken. Ze voegen echt iets nieuws toe aan wat al bestond:
praktijken met fundamenteel andere parameters, interacties,
kenmerken.
www.socius.be/innovatie

20. www.socius.be/innovatie

21. Voorbeelden kwadrant 4:
inspelende dubbel-lus innovatie
- ‘Actievoeren op sympathieke wijze’ – onszelf
aantrekkelijk maken – Parkveld in Leuven
(gerelateerd aan Klimaatactiekamp en
Voedselteams) (De stad is van ons)
www.socius.be/innovatie

22. … naar de werkgroep
Hoe helpt dit kwadrantenschema om naar
innovatieve processen in jullie eigen praktijken en
organisaties te kijken?
Hoe kunnen we sterker inzetten op dubbele-lus
innovatie in het SCW en in ons SCI-traject?
www.socius.be/innovatie