1. 2014-2015
TÜRK KÜLTÜR TARİHİTÜRK KÜLTÜR TARİHİ
Ramazan BEKMEZCİRamazan BEKMEZCİ

2. KPSS’DE KÜLTÜR
MEDENİYET’TEN
KAÇ SORU GELİR?

3. KPSS’DEKPSS’DE
• İslamiyet Öncesi Türk Tarihi’nden 1
soru…
• Türk – İslam Tarihi’nden 2 soru…
• Osmanlı Tarihi’nden 9 soru
gelmektedir.
• Osmanlı Siyasi Tarihi
• Osmanlı Kültür ve Medeniyeti
• Osmanlı Islahat Hareketleri

4. İSLAMİYET ÖNCESİİSLAMİYET ÖNCESİ
TÜRKTÜRK
TARİHİTARİHİ
RAMAZAN BEKMEZCİ

5. TÜRK’ÜN KELİMETÜRK’ÜN KELİME
ANLAMIANLAMI
• DoğanDoğan
• TüreyenTüreyen
• TöreliTöreli
• Terk edilmişTerk edilmiş
• GüçlüGüçlü
• KuvvetliKuvvetli
• OlgunOlgun
• Olgunluk çağı – Kaşgarlı MahmutOlgunluk çağı – Kaşgarlı Mahmut
• Miğfer – Çin kaynaklarıMiğfer – Çin kaynakları

6. TÜRKLERİN ANA YURDUTÜRKLERİN ANA YURDU
Türklerin ilk ana yurdu
ORTA ASYA’dır.

7. Orta Asya KültürleriOrta Asya Kültürleri
1) Anav Kültürü ( MÖ 5000 – 3000)
2) Kelteminar Kültürü ( MÖ 3000)
3) Afanesyevo Kültürü ( MÖ 3000 – 2000)
4) Andronova Kültürü ( MÖ 2000 – 12009
5) Karasuk Kültürü ( MÖ 1200 – 700)
6) Tagar Kültürü ( MÖ 700 – 100)

8. Soru 1:Soru 1: Orta Asya Tarihini incelemek
için hangi yerleşim yerinden
yararlanılamaz?
A. Anav
B. Kelteminar
C. Karasuk
D. Alişar
E. Tagar

9. TÜRKLER NEDEN GÖÇ ETTİ?

10. TÜRK GÖÇLERİNİN NEDENLERİ

11. Soru 2:Soru 2: İslamiyet Öncesi Türk
tarihinde göçlerin nedenleri arasında
hangisi gösterilemez?
A. Kuraklık
B. Baskılar
C. Bağımsızlık düşüncesi
D. Gaza etmek
E. Cihana hakim olmak

12. GÖÇLER TÜRKLERİ NASIL ETKİLEDİ?GÖÇLER TÜRKLERİ NASIL ETKİLEDİ?

13.  Göç edilen yerlerde değişik adlarda Türk Devletleri
kuruldu.
 Değişik bölgelerde farklı kültürleri etkilediler,
kendileri de farklı kültürlerden etkilendiler.
 Göç ettikleri bölgeleri özellikle askeri teşkilat ve
devlet yönetimi bakımından etkilemişlerdir ve bu
bölgelere madenciliği taşımışlardır.

14. İLK TÜRK TOPLULUKLARI
VE DEVLETLERİ
Asya Avrupa Asya ve Avrupa
Hunlar
Avarlar
Göktürkler
Uygurlar
Kırgızlar
Türgişler
Sibirler
Hazarlar
Eftalitler ( Akhunlar)
Karluklar
Hunlar
Avarlar
Bulgarlar
Macarlar
Uzlar
Peçenekler( topluluk)
Kıpçaklar(topluluk)
İskitler ( Topluluk)
Hunlar
( Devlet kurdular)
Avarlar
( Devlet kurdular)

15. İskitler ( Sakalar) (MÖ 7.YY)İskitler ( Sakalar) (MÖ 7.YY)

16. İskitler ( Sakalar)İskitler ( Sakalar)
Kurucuları: Sakalar,
Halkı: Pers ( İranlı)
 İskitler ilk Türk topluluğudur.
 Boylar şeklinde yaşamışlardır.
 Madencilikte ileri seviyeye ulaşmışlardır.
 İskitlere Bozkırın Kuyumcuları denirdi.
 Savaşçılık özellikleri gelişmiştir. At ve at arabası
ilk kez İskitlerde kullanılmıştır.
 Destanları:Destanları: Alp Er Tunga ve Şu

17. Alp Er Tunga ve Şu DestanlarıAlp Er Tunga ve Şu Destanları
• Konusu:Konusu: İskitler ile Perslerin mücadelesidir.
• İskit – Pers ( Turan – İran ) Mücadelesini
GaznelilerGazneliler döneminde yaşayan FirdevsiFirdevsi
ŞehnameŞehname adlı eserinde ele almıştır.

18. Bozkırın KuyumcularıBozkırın Kuyumcuları

19. Tomris HatunTomris Hatun
İskitlerin
Kadın
Hükümdarı

20. Soru 3: Türk devlet teşkilatının
temelini aşağıdaki devletlerden hangisi
atmıştır?
A. İskitler
B. Hunlar
C. Göktürkler
D. Avarlar
E. Uygurlar

21. ASYA (BÜYÜK) HUN DEVLETİASYA (BÜYÜK) HUN DEVLETİ
(MÖ 220 – MS(MÖ 220 – MS
216)216)
 Kurucusu:Kurucusu: Teoman
 Başkent:Başkent: Ötüken
 Özelliği:Özelliği: Tarihte kurulan ilk Türk devleti.
 Teoman zamanında Çin ile mücadele
başlar.
 Bu mücadelenin nedenleri: Orta Asya
Hakimiyeti ve İpek yolu hakimiyeti…

23. İPEK YOLU

25. Soru 4: Türklerle Çinliler arasında
yaşanan mücadelenin asıl nedeni
aşağıdakilerden hangisidir?
A. Çin entrikaları
B. Sınırları genişletme düşüncesi
C. İpek yoluna hakim olma arzusu
D. Türklerin savaşçı yapısı
E. Türklerin yayılma arzusu

26. Mete DönemiMete Dönemi
Yönetim Askeri Ekonomik
Türk birliği Onluk sistem En geniş sınırlar
İkili teşkilat En parlak dönem
Kurultay İpek yolu
hakimiyeti
Çin’e üstünlük

27. Soru 5: Mete döneminde gerçekleştirilen;
I. İkili yönetim
II. Çin’i vergiye bağlama
III. Kurultay’ın oluşturulması
faaliyetlerden hangileri devletin
teşkilatlanmaya başladığını gösterir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I. III E) I. II. III

28. Kavimler Göçü (375)

29. SonuçlarıSonuçları
Siyasi Dini Sosyal
 Roma ikiye ayrıldı.
 Batı Roma yıkıldı.
 Feodalite oluştu.
 Avrupa’da siyasi
birlik bölündü.
 İlk Çağ kapandı.
 Avrupa Hunlarının
temeli atıldı.
 Hristiyan nüfus
arttı.
 Skolastik
düşünce
güçlendi.
 Kilisenin gücü
arttı.
 Avrupa’da
karanlık çağ
başladı.
 Günümüzdeki
Avrupa’nın etnik
yapısı oluştu.

30. Soru 6: Aşağıdakilerden hangisi
Kavimler Göçünün sonuçları arasında
gösterilemez?
A. Roma imparatorluğu ikiye ayrılmıştır.
B. Kilisenin gücü artmıştır.
C. Skolastik düşünce güçlenmiştir.
D. Göktürk Devleti’nin temelleri atılmıştır.
E. Hunların Avrupa’da etkisi artmıştır.

31. Soru 7 : Avrupa tarihinde yaşanan olaylardan;
I. Kavimler Göçü
II. Haçlı Seferleri
III. İstanbul’un Fethi
Hangileri Avrupa’nın siyasi, sosyal ve kültürel
yapısını etkilemiştir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I. II E) I. II. III

32. Avrupa (Batı) Hun DevletiAvrupa (Batı) Hun Devleti
( 5.YY)( 5.YY)
• Kurucusu: Balamir
• Başkent: Budapeşte
• Etki Alanları: Orta Avrupa
• Özelliği: Avrupa’da kurulan ilk Türk devleti.
• En parlak dönemlerini Atilla ile yaşadılar.
• Avrupalılar Atilla’ya Tanrının KamçısıTanrının Kamçısı unvanını
verdiler.
• Anadolu’ya akınlar düzenlediler.

34. Tanrının KamçısıTanrının Kamçısı

35. Soru: Avrupa Hun Devleti
yıkıldıktan sonra Avrupa’da Hun
Devleti kadar güçlü devlet
kurulamamıştır. Bu durumun
nedenleri neler olabilir?

36. I. GÖKTÜRK DEVLETİ ( 552 – 659)I. GÖKTÜRK DEVLETİ ( 552 – 659)

37. I. GÖKTÜRK DEVLETİI. GÖKTÜRK DEVLETİ
• Kurucusu: Bumin Kağan
• Başkent: Ötüken
• Etki Alanları: Orta Asya
• Özelliği:Özelliği: Tarihte Türk adıyla kurulan ilk devlet.
• Avarların hakimiyetine son vererek kuruldular.
• Bumin Kağan ülkeyi kardeşi İstemi Yabgu ile
yönetmiştir.

38. I. GÖKTÜRK DEVLETİI. GÖKTÜRK DEVLETİ
• Türk birliğini sağladılar.
• İpek yoluna hakim oldular.
• İpek yolu için önce Sasanilerle sonra da Bizans
ile ittifak yaptılar.
• Ergenekon ve Bozkurt Destanları Göktürklere
ait.
• Kamdu adı verilen para kullandılar.
• Çin entrikaları sonucu yıkıldı.

39. Soru 8: Hunlar ile Göktürklerin ortak
özellikleri arasında aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A. Asya’da ve Avrupa’da etkili oldular.
B. Federal şekilde örgütlendiler.
C. Kurucuları Han, hakan gibi unvanlar kullandı.
D. Çin ile siyasi, askeri ve kültürel ilişkiler
geliştirdiler.
E. Devlet işleri kurultayda görüşülmüştür.

40. II. GÖKTÜRK DEVLETİ –II. GÖKTÜRK DEVLETİ –
( KUTLUK DEVLETİ )( KUTLUK DEVLETİ )
( 681 – 745)( 681 – 745)
Kurucusu: Kutluk Kağan,
Başkent: Karakurum,
Etki Alanları: Orta Asya
-Devlet ismini kurucusundan alır.
-Çin’e karşı bağımsızlık mücadelesi vermişlerdir.
- Bağımsızlık mücadelesinde Kürşad Ayaklanması
önemlidir.

41. • Bilge Kağan ülkeyi Kültiğin ile birlikte
yönetmiştir. ( Federal Yönetim)
• Türk tarihinde yazıyı ilk kez Kutluk Devleti
kullanmıştır.
• Türk tarihinin ilk alfabesi Orhun ( Göktürk)
Alfabesidir.
• Türk tarihinin ilk yazılı belgelerini Göktürk
Kitabelerini oluşturmuşlardır.

42. GÖKTÜRK ( ORHUN) KİTABELERİGÖKTÜRK ( ORHUN) KİTABELERİ
Tonyukuk ( 725)
Kültiğin (732) Bilge Kağan (735)

43. Orhun KitabeleriOrhun Kitabeleri
Yazar: Yolluğ Tiğin
Günümüz dillerine çeviren: Wilhem Thomsen
Günümüzde Moğolistan’da bulunur.
 Türk tarihinin ilk yazılı belgeleridir.
 Göktürkler hakkında siyasi bilgiler verir. Bu
yönü ile siyasetnamedir.
 Çin’in siyasetinden, Türk kültüründen,
edebiyatından, yaşam tarzından bilgiler verir.

44. Orhun KitabeleriOrhun Kitabeleri
• Bağımsızlık arzusundan,
• Vatan sevgisinden,
• Hükümdarın sorumluluklarından,
• Sosyal devlet anlayışından bilgiler verir.
• Türklerin hukuk anlayışı ile bilgiler sunar.

45. NOT: Türk tarihinin siyasetnameleriNOT: Türk tarihinin siyasetnameleri
• Göktürklerin Orhun Kitabeleri,Göktürklerin Orhun Kitabeleri,
• Karahanlılarda Kutadgu BiligKarahanlılarda Kutadgu Bilig
 Yazarı: Yusuf Has Hacip
 İlk Türk İslam siyasetnamesi
• Büyük Selçuklularda Siyasetname,Büyük Selçuklularda Siyasetname,
 Yazarı Nizamül Mülk
• OsmanlıdaOsmanlıda
 Katip Çelebi’nin raporları,
 Koçi Bey Risalesi
 III. Selim’in hazırlattığı Layihalar
• Türkiye’de Nutuk ( 1919 – 1927)Türkiye’de Nutuk ( 1919 – 1927)

46. Uygurlar ( 744- 840)Uygurlar ( 744- 840)

47. UygurlarUygurlar
• Kurucusu: Kutluk Bilge Kül Kağan
• Başkent: Ötüken ve Ordubalık
• Ordubalık ilk Türk şehridir.
• Etki Alanları: Orta Asya
• Orta Asya Türk devletleri içinde ilk din
değiştiren Uygurlardır.
• Böğü Kağan zamanında Maniheizm’e (Mani)
inandılar.

48. Mani dininin Etkisi ile,Mani dininin Etkisi ile,
• Et yemeyi bıraktılar.
• Hayvancılığın yerini tarım aldı.
• Savaşçılık özelliklerini yitirdiler.
• Tapınaklar yaptılar.
• Yerleşik hayata geçtiler.
• Edebi eserler verdiler.
• Sanat anlayışları değişti.
• Kültürel hayat canlandı.

49. Yerleşik Hayatın KanıtlarıYerleşik Hayatın Kanıtları
• Tarım
• Tarım araçları ( orak – saban gibi)
• Sulama kanalları
• Mimari
• Duvar resimleri ( fresk – fresko)

50. Tarım Yapıldığın KanıtlarıTarım Yapıldığın Kanıtları
• Tarım araçları ( orak, saban)
• Sulama kanalları

51. UygurlarUygurlar
• Edebi Metinleri:Edebi Metinleri: Sekiz Yükmek, Altın Yaruk, İki
Kardeş…
• Destanları:Destanları: Göç ve Türeyiş
• Kitabeleri:Kitabeleri: Sine – Uşi, Karabalgasun…

53. Uygurlar kağıdı ve matbaayıUygurlar kağıdı ve matbaayı
kullanmışlardır.kullanmışlardır.
• Bu sayede kültürel etkileşim güçlenmiştir.
• Uygur tarihi incelemek kolaylaşmıştır.
• Uygurlardan kalma pek çok yazılı eser kalmıştır.
• Kütüphaneler kurdular.
NOT: Matbaa ve kağıt…
İlk olarak………………………….
Türk tarihinde ilk olarak…………………
İslam tarihinde ilk olarak………………..
Avrupa tarihinde ilk olarak………………..
Osmanlı tarihinde ilk olarak……………………

54. Kağıt ve MatbaaKağıt ve Matbaa
NOT: İlk olarak Çin’de,
Türk tarihinde ilk olarak Uygurlarda,
İslam tarihinde ilk olarak Talas Savaşı ile,
Avrupa tarihinde ilk olarak Haçlı Seferleri ile,
Osmanlı tarihinde ilk olarak Lale Devri’nde
kullanılmıştır.

55. Matbaanın Kullanılıp BaskınınMatbaanın Kullanılıp Baskının
Yapıldığına KanıtYapıldığına Kanıt
• Tahtadan yapılmış kalıplar.
• Tahtadan yapılmış harfler

56. Uygurlar Milliyetçidir.Uygurlar Milliyetçidir.
• Uygur alfabesini kullanmaları,
• Mani dininin terimlerini Uygurcaya
çevirmeleri,
• Töreyi yazılı hale getirmeleri,
• Hükümdarlarının han, hakan gibi unvanlar
kullanması buna kanıttır.

57. Uygurlarda SanatUygurlarda Sanat
• Minyatür,
• Vitray
• Duvar resimleri
• Mimari
• Ciltçilik
• Orta Oyunu
• Pandomim
• Bale
• Dokumacılık
• Heykelcilik
• Müzik
• Resim

58. Minyatür Sanatı ilk
kez Uygurlarda
karşımıza çıkar.
Minyatür İslami
dönemde sürekli
gelişir.
 Minyatür
sanatçılarına
Nakkaş denir.
 Minyatür sanatı
her alanla ilgili bilgi
verebilir.

59. Duvar Resimleri
( Fresk ya da
Fresko)
Duvar resimleri ilk
kez Uygurlarda
karşımıza çıkar.
 Duvar resimleri
yerleşik hayatın
aynı zamanda
kanıtıdır.
 Duvar resimleri de
sosyal hayatla ilgili
bilgi verebilir.

60. Heykelcilik
• Heykel sanatının
temellerini Balballar
oluşturur.
• Balballar
Göktürklerde
yoğunlaşır.
• Balbal ahiret
inancının kanıtı iken
savaşçılık ve
kahramanlık ile ilgili
bilgi verir.

61. Uygurlarda TicaretUygurlarda Ticaret
• Uygurlar ticarete önem vermişlerdir.
• Uygurlardan kalma ticari vesikalara rastlanır.
• Uygurlarda ticaret hukukun gelişimini
hızlandırmıştır.
• Uygurlar töreyi yazılı hale getirmişlerdir.

62. Uygurlarda Siyasi HayatUygurlarda Siyasi Hayat
• Uygurlar en parlak dönemini Moyen- Çur
Kağan ile yaşamışlardır.
• Moğolların Türkleşmesinde etkili oldular.
• Çin ile siyasi, ticari ilişkiler geliştirdiler.
• Uygurları Kırgızlar yıktı.
• Uygurlar günümüzde Çin’de özerk şekilde
yaşamaktadır.

63. Soru 9: Uygurların Çin’den,
I. Kültürel,
II. Dini,
III. Bayındırlık
hangi alanlarda etkilendiği söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I. II
C) II. III E) I. II. III

64. Soru 10: Uygurların yerleşik hayata
geçtiklerine,
I. Dokumacılık yapmaları,
II. Minyatür oluşturmaları,
III. Duvar resimleri yapmaları,
kanıt olarak gösterilebilir?
A) Yalnız III B) Yalnız I C) Yalnız II
D) II. III E) I. II. III

65. Soru 11: Aşağıdaki eserlerden
hangileri Uygurlara aittir?
A. Manas Destanı
B. Bozkurt Destanı
C. Pazırık Halısı
D.Türeyiş Destanı
E. Yenisey yazıtları

66. Soru 12: Aşağıdakilerden hangisi
Uygurların tarımla uğraştıklarına kanıt
gösterilebilir?
A. Buğday, arpa gibi isimleri bilmeleri
B. Tarım ürünlerini saklamak için depo yapmaları
C. Orak ve saban kullanmaları
D. Tarım ürünlerinin ticaretini yapmaları
E. Kurganlarında yanmış buğday tanelerinin
bulunması

68. DİĞER TÜRK DEVLETLERİ VE
TOPLULUKLARI I
Kırgızlar
Orta Asya
Manas Destanı
 Yenisey Yazıtları
TürgişlerTürgişler
Orta Asya
 Para
 Ticaret
 İslamiyet’in Orta Asya’ya
yayılmasını engellediler.
Sibirler
Orta Asya ve Sibirya
 Sibirya’ya ismini verdiler.
 Anadolu’ya akınlar
düzenlediler.
Hazarlar
• Kafkaslarda yaşadılar.
•Hazar Denizi’ne ismini
verdiler.
•Hoşgörülü politika
izlediler.
• İslamiyet’in Kafkaslara
yayılmasını engellediler.
• Museviliğe inandılar.
•Paralı askerlik yaptılar.
Macarlar
Orta Avrupa’da etkili
oldular.
 İlk Türkoloji Enstitüsü’nü
kurdular.
 Hristiyan oldular.
Avarlar
oAsya’da ve Avrupa’da devlet
kurdular.
oİstanbul’u ilk kuşatan Türk
devleti oldular.
oHristiyanlığı resmi din yaptılar.

69. Bulgarlar
Tuna Bulgarları: Hristiyan
oldular.
 İtil Bulgarları: Müslüman
oldular.
 Ticarette geliştiler.
Peçenekler
 Teşkilatlı devlet
kuramadılar.
 Bizans’ta paralı askerlik
yaptılar.
 Malazgirt Savaşı’nda
Büyük Selçuklu tarafına
geçtiler.
Kumanlar
( Kıpçaklar)
 Karadeniz’in kuzeyinde
yaşadılar.
 Bizans Kıpçaklar için
sözlük hazırlattı.
 Kodeks Kumanikus
( Kuman Sözlüğü)
 Dede Korkut Hikayelerine
konu oldular.
Rusların İgor Destanına
konu oldular.
Oğuzlar ( Uzlar)
 En kalabalık Türk
topluluğu.
 Müslüman Oğuzlara
Araplar Türkmen demiştir.
 Çok sayıda devlet kurdular.
 Türkiye, Osmanlı, Selçuklu
gibi.
Karluklar
oOrta Asya’da yaşadılar.
o İslamiyet’i benimseyen ilk Türk boyudur.
oKarahanlıların kurucularıdır.

74. İlk Türk Devletleri Kronolojisi

75. İLK TÜRK
DEVLETLERİNDE
KÜLTÜR
MEDENİYET
RAMAZAN
BEKMEZCİ

76. DEVLET YÖNETİMİDEVLET YÖNETİMİ
• Eski Türkler devleti İL ya da El olarak
adlandırmıştır.
Devlet kurmak için;Devlet kurmak için;
1) Toprak
2) Millet
3) Egemenlik
4) Bağımsızlık şart.

77. Kut İnancıKut İnancı
Devleti yönetme yetkisinin Göktanrı
tarafından bir sülaleye (hanedana)
verildiğine inanış.

78. Egemenlik AnlayışıEgemenlik Anlayışı

79. Türk devletlerinin yıkılmasının enTürk devletlerinin yıkılmasının en
önemli nedeni: KUT İNANCIDIR.önemli nedeni: KUT İNANCIDIR.
• Kut İnancı İslami dönemde de devam eder.
• Yani Karahanlılarda da Osmanlı’da da kut
inancı var.
• Kut inancının olmadığı Türk devleti
Memlüklerdir. ( 1250 – 1517)
• Kut inancında düzenlemeler yani verasette
düzenleme yapan tek Türk devleti ise
Osmanlıdır.

80. Osmanlıda Veraset Sistemi
• Osman ve Orhan Bey Döneminde ülke
hanedanın malı.
• I. Murat Döneminde ülke padişah ve ailesinin
malı.
• Fatih Döneminde Padişahın malı ve kardeş
katli yasal.
• I. Ahmet Döneminde ise Ekber ve Erşed
Sistemi yani en büyük ve en olgun şehzadenin
tahta geçmesi.

81. OSMANLI’DAOSMANLI’DA
• Merkezi otorite güçlü nedeni
ise Veraset sisteminde yapılan
düzenlemeler.

82. Soru 13:

83. TÜRKLERİN ÇOK SAYIDATÜRKLERİN ÇOK SAYIDA
DEVLET KURMASININ NEDENLERİDEVLET KURMASININ NEDENLERİ

84. Soru 14: Türklerin çok sayıda devlet
kurmasının,
I. Göçebe yaşamaları
II. Teşkilatçı olmaları
III. Bağımsızlık arzusu
nedenleri arasında hangileri gösterilebilir?
A) Yalnız III B) Yalnız I C) Yalnız II
D) II. III E) I. II. III

85. Soru 15 :Soru 15 : Teşkilatçılık yönü çok güçlü
olan Türk topluluğu aşağıdakilerden
hangisidir?
A. Hunlar
B. Oğuzlar
C. Avarlar
D. Kırgızlar
E. Bulgarlar

86. TÜRK DEVLETLERİNİN KISA ÖMÜRLÜTÜRK DEVLETLERİNİN KISA ÖMÜRLÜ
OLMASININ NEDENLERİOLMASININ NEDENLERİ
TÜRK DEVLETLERİNİN KISA ÖMÜRLÜTÜRK DEVLETLERİNİN KISA ÖMÜRLÜ
OLMASININ NEDENLERİOLMASININ NEDENLERİ

87. HÜKÜMDARHÜKÜMDAR
UNVANLARIUNVANLARI SEMBOLLERİSEMBOLLERİ
• Han
• Hakan
• Kağan
• Tanhu
• Şanyu
• İlter iş
• İl teber
• İdikut
• Erkin
 Otağ ( Çadır)
 Tuğ ( Sancak)
 Sorguç ( Kotuz)
 Yarlığ ( Ferman)
 Örgin ( Taht)
 Nevbet ( Davul)

88. HÜKÜMDARIN (KAĞAN) GÖREVLERİHÜKÜMDARIN (KAĞAN) GÖREVLERİHÜKÜMDARIN (KAĞAN) GÖREVLERİHÜKÜMDARIN (KAĞAN) GÖREVLERİ

89. Hatun ( Katun)Hatun ( Katun)
• Kurultaya katılır.
• Kurultaya başkanlık yapabilir.
• Antlaşmalara imza atar.
• Elçi kabul edebilir.

90. Kurultay (Toy, Kengeş)Kurultay (Toy, Kengeş)
• Son söz hükümdarındır.
• Danışma meclisidir.
• Hükümdar sınırsız yetkiye sahip değil.
• Hükümdarı töre sınırlandırır.
• Kurultaya hükümdar başkanlık etmezse
Aygucu ya da Hatun başkanlık eder.
• Kurultayda devlet işleri görüşülür ve karara
bağlanırdı.

91. Kurultay ( Toy- Kengeş)Kurultay ( Toy- Kengeş)
• Kurultayın üyelerine Toygun denir.
Kurultayın ÜyeleriKurultayın Üyeleri
 HakanHakan
 HatunHatun
 ŞadŞad
 TiğinTiğin
 YabguYabgu
 Boy BeyleriBoy Beyleri
 Yüksek dereceli memurlar;Yüksek dereceli memurlar; Aygucu: Vezir, Agılıg:Aygucu: Vezir, Agılıg:
Hazine sorumlusu, Bitikçi: Yazıcı, Yargucu: YargıçHazine sorumlusu, Bitikçi: Yazıcı, Yargucu: Yargıç
Tudun: Vali, vergi denetçisi gibi.Tudun: Vali, vergi denetçisi gibi.

92. Soru 16:Soru 16: İlk Türk devletlerinde,
I. İl
II. Kurultay
III. Kengeş
devlet işlerinin görüşülüp karara
bağlandığı organlar hangileridir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II. III E) I. II. III

93. Soru 17:Soru 17: Kurultayda,Kurultayda,
I. Siyasi,
II. Sosyal,
III. Dini,
meselelerden hangileri görüşülüp kararameselelerden hangileri görüşülüp karara
bağlanmıştır?bağlanmıştır?
A) Yalnız III B) Yalnız I C) Yalnız II
D) I. II. III E) I.II

94. Soru 18:Soru 18: Kurultayda,Kurultayda,
I. Hukuk,
II. Din,
III. Yazı işleri,
alanlarından hangilerinin temsilcileri bulunur?alanlarından hangilerinin temsilcileri bulunur?
A)A) I. III B) Yalnız I C) I. II. IIII. III B) Yalnız I C) I. II. III
D) Yalnız II E) Yalnız IIID) Yalnız II E) Yalnız III

95. Soru 19:Soru 19: İslamiyet Öncesiİslamiyet Öncesi
Dönemde Türk hükümdarlar,Dönemde Türk hükümdarlar,
I. Hakan,
II. Erkin,
III. Sultan
unvanlardan hangilerini kullanmıştır?unvanlardan hangilerini kullanmıştır?
A) Yalnız III B) I. II C) Yalnız I
D) II. III E) Yalnız II

96. Soru 20: İslamiyet öncesi hükümdar
sembolleri arasında hangisi yer almaz?
A. Otağ
B. Örgin
C. Tuğ
D. Para bastırmak
E. Yarlığ

97. Soru 21 : Hatunun siyasi yetkiye sahip
olduğuna,
I. Elçi kabul etmesi,
II. Kurultaya başkanlık etmesi
III. Antlaşmalara imza atması
IV. Oğlunun veliaht olması
hangisi ya da hangileri kanıt sayılabilir?
A) I. II. III. IV B) I. III C) I. II. III
D) II. III E) Yalnız II

98. ORDU (SÜ)

99. Savaş Taktikleri ( Hilal Taktiği)Savaş Taktikleri ( Hilal Taktiği)

100. Vur – Kaç TaktiğiVur – Kaç Taktiği
• Yıpratma
• Bezdirme amaçlıdır.
• Orta Asya’da Çin’e,
• Anadolu’da Bizans’a karşı
uygulanmıştır.

101. Soru 22:Soru 22: Kurtuluş Savaşı’nda vur –Kurtuluş Savaşı’nda vur –
kaç taktiği,kaç taktiği,
I. Doğu
II. Batı
III. Güney
cephelerin hangilerinde uygulanmıştır?cephelerin hangilerinde uygulanmıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II. III E) I. II. III

102. Cevap:Cevap: Kurtuluş Savaşı’nda vur – kaçKurtuluş Savaşı’nda vur – kaç
taktiği batıda ve güneydetaktiği batıda ve güneyde
uygulanmıştır.uygulanmıştır.
Batıda – Kuvayi Milliye ( Çerkez Ethem – Yörük
Ali ve Demirci Mehmet Efe)
Güneyde – Kuvayi Milliye yani vur – kaç taktiği
( Sütçü İmam, Şahin Bey gibi)
Doğuda ise Osmanlıdan kalma düzenli ordu yani
15. Kolordu mücadele etmiştir.

103. İslamiyet Öncesinde,
• Peçenekler ve Uzlar Bizans’taPeçenekler ve Uzlar Bizans’ta
paralı askerlik yaptılar.paralı askerlik yaptılar.
• Hazarlarda ise paralı askerlikHazarlarda ise paralı askerlik
uygulaması görülmüştür.uygulaması görülmüştür.

104. • Ok
• Yay
• Kılıç
• Kalkan
• Süngü
• Mızrak
• Gürz

105. Orta Asya Türk toplumunda töre adı verilen yazılı olmayan hukuk kuralları
geçerliydi. Töre kuralları ülkede hakan dahil herkes için bağlayıcı
nitelikteydi.
TÖRENİN
ÜÇ ANA
KAYNAĞI

106. Törenin Değişmez UnsurlarıTörenin Değişmez Unsurları
• KKönilik:önilik: ………………,
• UUzluk:zluk: …………………,
• TTüzlük:üzlük:………………..
• İnsanlık

107. CezalarCezalar
• Uygurlara kadar kısa süreli
( 10 günlük)
• Uygurlardan itibaren uzun
süreli….

108. CezalarCezalar
• Adam öldürme,
• At öldürme,
• Hırsızlık,
• Tecavüz, İDAM…
• Ajanlık,
• Vatana ihanet

109. SOSYAL HAYATSOSYAL HAYAT
• Türklerde sınıf ayrımı
görülmez. Nedenleri?

110. Türklerde sınıf ayrımı yok. Çünkü,Türklerde sınıf ayrımı yok. Çünkü,
1) Toprak devletin malı…
2) Herkes göçebe olunca…

111. Orta Asya Türk kültüründe bu
şekilde bir yapının bulunması
siyasal örgütlenmeyi de
kolaylaştırmıştır.
Bu teşkilatçı yapı sayesinde
birçok Türk devleti kurulmuştur.

112. BOZKIR YAŞAM TARZININ TÜRK TOPLUMUNA ETKİLERİ

113. Eski Türklerde:
• Sosyal kaynaşmayı Şölenler(Toylar) sağlardı.
• Baharın gelişi Nevruz ile kutlanırdı.
• Ataerkil aile yapısı hakimdi.
• Tek eşlilik görülürdü.
• Yağmacılık (Hanı Yağma) vardı.

114. Göç – Göçebe Hayat
• Göç: Balamir Asya’dan çıkar Avrupa’ya geçer.
• Yarı Göçebe Hayat: Kayserili bir bağda (Yazlık)
bir şehirde (kışlık) yaşar. Bunu bir ömür
sürdürür.

115. İPEKYOLU TİCARETİ: Türklerle Çinliler arasındaki mücadelenin temel sebebidir.
KÜRK YOLU TİCARETİ: Hazarlarla Bulgarların kurup geliştirdiği yoldur.

116. İPEK YOLU

117. Eski Türklerin İnançları
 Tabiat Kuvvetleri İnanma
 Atalar Kültü ( Ruh)
 Şamanizm ( Sihir)
 Göktanrı ( Milli)
 Maniheizm ( Bilim – sanat)
 Budizm
 Hristiyanlık ( Avrupa’ya gidenler)
 İslamiyet ( Ortadoğu’ya gelenler…)
Din ve İnanış

118. • Türklerde din adamları üstün bir sınıf
değildir.
• Yönetme yetkisini tanrı bir sülaleye
vermiştir buna kut inancı denir. Fakat
ülke dini kurallara göre değil töreye
göre yönetilirdi.
• Türklerde putperestlik ve zerdüştlük
görülmez.

119. Ahiret İnancı’nın Kanıtları
• Kurgan
• Mezarların oda şeklinde olması
• Mezarlarda eşya bulunması
• Balballar
• Mumyalama

120. Ahiret İnancıAhiret İnancı
Balballar Kurgan

121. YAZI DİL VE
EDEBİYAT

122. Sözlü Edebiyat
• Sav: …………
• Sagu: ……………….
• Koşuk:………………
• Destanlar: Sözlü
edebiyatın en
önemli
unsurlarıdır.
Destanlarımız
•İskitler: Alp Er Tunga ve Şu
•Hunlar: Oğuz Kağan
•Göktürkler: Ergenekon ve
Bozkurt
•Uygurlar: Türeyiş ve Göç
•Kırgızlar: Manas
•Kıpçak – Oğuz Mücadelesi:
Dede Korkut Hikayeleri

123. Yazılı Edebiyat
ALFABELER
1)Orhun- Milli
2)Uygur - Milli
3)Soğd - Çin
4)Kiril - Rus
5)İbrani - Yahudi
6)Arap - Müslüman
7)Latin - 1928
KİTABELER
1)Yenisey – Kırgızlardan kalma
5.6.yy ait dini metinler.
2) Orhun – Göktürklerden kalma
8.yy ait her alanla ilgili bilgi
veren metinler.
3) Sine – Uşi ve Karabalgasun –
Uygurlardan kalma 9.yy ait dini
metinler

124. BİLİM ve SANAT
UYGURLARDAN İTİBAREN
FRESK
MİNYATÜR
MİMARİ
ORTA OYUNU
VİTRAY
• Petroglif
• Madencilik
• Dokumacılık
• Heykelcilik
• Müzik

125. ALTIN ELBİSELİ
ADAM
(HUN DÖNEMİ)
PAZIRIK
KURGANI’NDA
BULUNAN DÜNYANIN EN
ESKİ HALISI

126. Cevap Anahtarı
1) D
2) D
3) B
4) C
5) D
6) D
7) E
8) A
9) C
11) D 20) D
12) C 21) C
13)B
14)D
15)B
16)D
17)D
18)A
19)B