Door Nikos Mottas 2020

1. 1
Che Guevara:
“Ik ben communist
geworden omwille van
Stalin.”
Door Nikos Mottas
Ernesto Che Guevara is ongetwijfeld een belangrijke historische figuur van de
communistische beweging van de 20e eeuw, met een breed scala aan politieke
ideologieën. In de jaren na zijn laffe moord in Bolivia werd Che een revolutionair
symbool voor diverse marxistische, linkse en progressieve partijen en organisaties -
van Trotskisten tot militante Leninisten en van sociaal-democraten tot anarcho-
libertariërs. Een aanzienlijk aantal van degenen die de Argentijnse revolutionairen
bewonderen omschrijven zichzelf als “anti-Stalinisten”, haten en vervloeken Stalin
waarbij ze vaak verwijzen naar de zogenaamde “misdaden” uit Stalins tijd. Wat een
tegenstrijdigheid en een ironie van de geschiedenis is, is dit: Che Guevara zelf was
een bewonderaar van Joseph Stalin.
Laten we ter gelegenheid van de 63 jaar na de dood van de grote Sovjetleider niet
vergeten wat Che van Jozef Stalin vond, rekening houdend met de geschriften en
brieven van Guevara.
In 1953, in Guatemala, noteerde de toenmalige 25-jarige Che in zijn brief aan tante
Beatriz: “Onderweg had ik de kans om de heerschappij van United Fruit te
doorkruisen, waarbij ik mezelf weer eens overtuigde hoezeer deze kapitalisten
octopussen zijn...”. Ik zwoer voor een foto van de oude en droevige kameraad Stalin
dat ik niet zou rusten tot ik deze kapitalistische octopussen had vernietigd” (Jon Lee
Anderson, Che Guevara: A Revolutionary Life, 1997).
Jaren geleden, na zijn brief uit Guatemala, tijdens de revolutie in Cuba, bevestigde
Guevara zijn standpunt over Stalin:
“Bij het beoordelen van de zogenaamde fouten van Stalin ziet men is het verschil
tussen een revolutionaire houding en een revisionistische houding. Je moet naar
Stalin kijken in de historische context waarin hij opereert. Je hoeft hem niet te zien
als een soort bruut, maar in de specifieke historische context. Ik ben naar het
communisme gekomen vanwege Vadertje Stalin en niemand mag me komen
vertellen dat ik Stalin niet mag lezen.
Ik las hem toen het erg slecht verkeerd was om hem te lezen. Dat was toen.
Omdat ik niet erg intelligent ben en ik koppig ben, lees ik hem nog steeds. Zeker in
deze nieuwe periode, nu het nog verkeerder is om Stalin te lezen. Nu, vind ik nog
steeds een reeks dingen die schreef heel goed zijn”.
Terwijl hij Stalins leiderschap prees, benadrukte Che altijd de contrarevolutionaire rol
van Trotski, waarbij hij hem de schuld gaf van “verborgen motieven” en
“fundamentele fouten”. In een van zijn geschriften benadrukte hij: “Ik denk dat de
fundamentele beginselen waarop Trotski zich baseerde verkeerd waren, dat zijn later

2. 2
gedrag verkeerd was en dat zijn laatste jaren zelfs donker waren. Trotskisten hebben
niets bijgedragen aan de revolutionaire beweging; in Peru, waar ze het meest actief
zijn geweest, hebben ze uiteindelijk gefaald omdat hun methodes verkeerd waren”
(Commentaar op “Critical Notes on Political Economy” van Che Guevara,
Revolutionary Democracy Journal, 2007).
Ernesto Guevara, een grote lezer met een uitgebreide kennis van de marxistische
filosofie, kregen de geschriften van Stalin een plaats zijn lectuur van de in de
klassieke marxistisch-leninistische werken. Dit schreef hij in een brief aan Armando
Hart Dávalos, een Trotskist en prominent lid van de Cubaanse Revolutie:
“In Cuba wordt niets gepubliceerd, behalve kanjers van boeken uit de Sovjet-Unie,
die het nadeel hebben dat ze je niet helpen denken; zij hebben het voor ons gedaan
en we moeten het slechts verteren…. Het zou nodig zijn om de volledige werken van
Marx, Engels, Lenin, Stalin [onderstreept door Che in het origineel] en andere grote
Marxisten te publiceren. Tegelijk geschriften van de grote revisionisten (als je wilt,
kun je hier Chroesjtsjov toevoegen) goed moeten worden geanalyseerd, dieper dan
alle anderen en alsook je vriend Trotski” (Contracorriente, No.9, Sept.1997).
Het revisionistische pad dat de Sovjetleiding na het 20e Congres van de CPSU
volgde, werd een bron van grote bekommernis voor Che. De zogenaamde “de-
Stalinisatie” en de opportunistische fouten in de opbouw van het socialisme onder de
leiderschap van Chroesjtsjov na 1956, verscherpen Guevara’s kritische visie op de
revolutie en het socialisme.
Een van Guevara's biografen, de Mexicaanse politicus Jorge Castañeda (die er een
anticommunistische inleiding aan toevoegde) schreef: “Guevara werd een stalinist in
een tijd waarin duizenden mensen gedesillusioneerd waren in het officiële
'communisme'. Hij verwierp de toespraak van Chroesjtsjov in 1956 waarin deze de
misdaden van Stalin aan de kaak stelde als “imperialistische propaganda”. Che
verdedigde de Russische invasie in Hongarije die de arbeidersopstand in datzelfde
jaar verpletterde” (J. Castañeda, Compañero: Het leven en de dood van Che
Guevara, 1997).
Vier jaar na het begin van de “de-Stalinisatie” van Chroesjtsjov in november 1960
ging Ernesto Che Guevara naar Moskou als officiële vertegenwoordiger van de
Cubaanse regering. Tegen het advies van de toenmalige Cubaanse ambassadeur in,
die voorstander was van het vermijden van een dergelijke actie, stond Che erop om
een bezoek te brengen aan en een bloemen te plaatsen op Stalins graf in de
necropolis van het Kremlin.
Che had diepe bewondering voor de leider Joseph Stalin en zijn bijdrage aan de
opbouw van het socialisme. Dit komt omdat, zoals Che zei: “We moeten naar Stalin
kijken in de historische context waarin hij zich ontwikkelt [...] in deze specifieke
historische context”. Deze historische context en het uiterst ongunstige en moeilijke
sociale, economische en politieke klimaat waarin Stalin de Sovjet-Unie leidde,
worden genegeerd door de aanhangers van het antistalinisme. Ze verstikken en
verwerpen bewust het feit dat het proces van de opbouw van het socialisme in de
Sovjet-Unie plaatsvond in een kader van felle klassenstrijd, met veel interne en

3. 3
externe dreigingen (imperialistische omsingeling), terwijl de massale inspanning voor
de industrialisatie werd geconfronteerd met wijdverspreide reacties en sabotage (de
collectivisering van de landbouw, bijvoorbeeld, werd gesaboteerd door de
Koelakken).
Joseph Stalin was als mens en leider het product van de actie van de massa's in een
specifieke historische context. Het was Stalin die de Bolsjewistische Partij (CPSU-b)
en het Sovjetvolk 30 jaar lang leidde, op basis van Lenins solide ideologische erfenis.
Elke echte communist, een echte revolutionair - in theorie en in de praktijk - zou de
beoordeling van Ernesto Che Guevara over deze historische werkelijkheid deze
historische realiteit moeten herkennen en waarderen.
Oorspronkelijk gepubliceerd in atexnos.gr Vertaald uit het Grieks
https://histoireetsociete.wordpress.com/2017/12/20/che-guevara-je-suis-venu-au-
communisme-a-cause-de-staline/
“Bij het beoordelen van de zogenaamde fouten van Stalin ziet men het verschil
tussen een revolutionaire houding en een revisionistische houding. Ik wil u graag
vertellen over Stalin in de historische context waarin hij opereert. Ik wil u graag een
globaal overzicht geven, maar dan wel in een specifieke historische context. Ik twijfel
er niet aan dat het Vadertje Stalin van de Communistische Partij en de Groene Partij
nog geen vooruitgang hebben kunnen boeken in deze kwestie.
Ik denk dat dit de enige manier is om erachter te komen wat er met de mensen is
gebeurd. Dat was toen.
Omdat ik niet erg intelligent ben en ik koppig ben, moer ik hem nog steeds. Zeker in
deze nieuwe periode, nu het nog verkeerder is om Stalin te lezen. Nee, je moet
teruggaan en naar de begane grond kijken om uit te vinden wat er aan de hand is. »