Wnikliwe poznawanie Pism

Artykuły z cyklu "Wnikliwe poznawanie Pism"

1 of 433

http://www.piotrandryszczak.pl/do_art/wnik/Wnikliw.htm

Artykuły z cyklu „Wnikliwe poznawanie Pism”
(1) 1.1. J 20:28 i „Wnikliwe poznawanie Pism”
(2) 1.2. Alfa i Omega i „Wnikliwe poznawanie Pism”
(3) 1.3. Osobowość Ducha Świętego i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. I)
(4) 1.4. Osobowość Ducha Świętego i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. II)
(5) 1.5. Modlitwa do Chrystusa i „Wnikliwe poznawanie Pism”
(6) 1.6. Cześć dla Jezusa, Hbr 1:6 i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. I)
(7) 1.7. Cześć dla Jezusa, Hbr 1:6 i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. II)
(8) 1.8. Jezus Wszechmogący i „Wnikliwe poznawanie Pism”
(9) 1.9. Prz 8:22 i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. I)
(10) 2.0. Prz 8:22 i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. II)
(11) 2.1. Jezus Chrystus a archanioł Michał i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz.
I)
(12) 2.2. Jezus Chrystus a archanioł Michał i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz.
II)
(13) 2.3. Piotr w Rzymie i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. I)
(14) 2.4. Piotr w Rzymie i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. II)
(15) 2.5. Piotr w Rzymie i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. III)
(16) 2.6. Prymat Piotra i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. I)
(17) 2.7. Prymat Piotra i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. II)
(18) 2.8. Bracia i siostry Jezusa i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. I)
(19) 2.9. Bracia i siostry Jezusa i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. II)
(20) 3.0. Boże Narodzenie i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. I)
(21) 3.1. Boże Narodzenie i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. II)
(22) 3.2. Służba wojskowa i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. I)
(23) 3.3. Służba wojskowa i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. II)
(24) 3.4. Niedziela i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. I)
(25) 3.5. Niedziela i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. II)
(26) 3.6. Aid to Bible Understanding a „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. 1)
(27) 3.7. Aid to Bible Understanding a „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. 2)

1.1. Jan 20:28 i „Wnikliwe poznawanie Pism”

02/17/2014 03:19 PM


2 of 433


W 2006 roku Towarzystwo Strażnica wydało w języku polskim swój słownik
biblijny pod tytułem „Wnikliwe poznawanie Pism” (dwa tomy po 1278 stron
każdy). Jego angielski odpowiednik, czy raczej oryginał, pt. Insight on the
Scriptures ukazał się już w 1988 roku.
Nie była to pierwsza tego typu publikacja, bowiem w 1971 roku Świadkowie
Jehowy opublikowali swój pierwszy słownik pt. Aid to Bible Understanding
(jeden tom, 1696 stron), co oddawano jako „Pomoc do zrozumienia Biblii” (brak
polskiej edycji). Wcześniej, bo w 1969 roku, wydano jakby pierwszą część tej
angielskiej publikacji, zawierającą hasła od litery A do słowa Exodus. Później
zmieniono zamiar i postanowiono opublikować te dzieło w całości, a nie w kilku
tomach, i nie kontynuowano już serii.
W tworzenie tego słownika zaangażowany był między innymi R. Franz (ur.
1922), były członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy (od 1971 do 1980 r.)
i zarazem bratanek prezesa Strażnicy (1977-92) F. Franza (zm. 1992). R. Franz
właściwie przewodniczył komitetowi składającemu się z kilkunastu osób. Był w
nim też inny członek Ciała Kierowniczego L. Swingle (zm. 2001). R. Franz
uważa nowy słownik Świadków Jehowy za „zrewidowaną” wersję starego i nawet
wyraża zdziwienie, że nie wspomniano w nim o ‘poprzedniku’ (patrz „Kryzys
Sumienia” R. Franz, 2006 s. 22-25, 79, 189-190, 329). Towarzystwo Strażnica
jednak zmieniło jego tytuł i rozbiło materiał na dwa tomy, choć treść obu w
większości pokrywa się.
Ciekawostką dotyczącą dzieła Aid to Bible Understanding jest fakt, że na
poparcie swej wersji wersetów Mt 27:52-53 i J 1:1 odwołuje się ono do przekładu
Nowego Testamentu spirytysty Johannesa Grebera (s. 1134, 1669), oczywiście nie
wspominając o jego profesji. Natomiast nowy słownik pominął powoływanie się
na tę osobę, bo już odrzucono ją wcześniej w Strażnicy Rok CIV [1983] Nr 22 s.
24 („Uznano za niestosowne, by ‘Strażnica’ korzystała z przekładu, który ma tak
ścisłe powiązania ze spirytyzmem (Powt. Pr. 18:10-12). (...) dlatego nie ma
potrzeby, by powoływać się w tej sprawie na tłumaczenie Grebera”).
Szczególnie jednak słowa „Słowo był bogiem” (J 1:1), według Biblii
Świadków Jehowy, są nadal akcentowane przez nich i ciągle to łączy ich z
przekładem Grebera. Bo przecież odrzucając jego osobę, nie porzuciło
Towarzystwo Strażnica swego poglądu, że Jezus jest tylko „bogiem”.
Dla porównania podajemy zdania dotyczące J 1:1 z obu słowników, a słowa
zawarte w pierwszym, a usunięte w drugim pogrubiliśmy:
„(...) compare 2 Peter 1:4, where ‘divine nature’ is promised to Christ’s joint

02/17/2014 03:19 PM


3 of 433


heirs.
A translation by a former Roman Catholic priest, Johannes Greber (1937
ed.) renders the second appearance of the word ‘god’ in the sentence as ‘a
god.’ And The Four Gospels - A New Translation, by Professor Charles Cutler
Torrey (second ed., 1947) says:...” (Aid to Bible Understanding 1971 s. 1669).
„(...) por. 2Pt 1:4, gdzie ‘Boską naturę’ obiecano współdziedzicom Chrystusa).
Profesor C. C. Torrey w The Four Gospels - A New Translation (wyd. 2, 1947)
napisał:...” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. II s. 759).
Warto zwrócić uwagę na tę samą treść publikacji i opuszczenie dotyczące
osoby Grebera.
Ale okazuje się, że czasem dla Świadków Jehowy jednak Chrystus jest
„Bogiem” (J 20:28), i to jest ta ich niekonsekwencja. Bo czyż może być
jednocześnie „bogiem” i „Bogiem”? Tą sprawą zajmiemy się w tym artykule,
którą podejmuje właśnie słownik Towarzystwa Strażnica.
Popatrzmy na zestawione dwa wersety według jego Biblii:
„Słowo był bogiem” J 1:1;
„Tomasz rzekł do niego: ‘Mój Pan i mój Bóg!’” J 20:28;
Oto jeszcze inne przykłady z tej Biblii, gdzie Jezus jest raz Bogiem przez małe
„b”, a drugim razem przez duże „B”:
„jednorodzony bóg, który zajmuje miejsce u piersi Ojca” J 1:18;
„Cudowny Doradca, Potężny Bóg, Wiekuisty Ojciec, Książę Pokoju” Iz 9:6;
„chociaż jesteś człowiekiem, czynisz siebie bogiem” J 10:33.
„nazywał Boga swoim Ojcem, czyniąc się równym Bogu” J 5:18.
Wydaje się, że Towarzystwo Strażnica pogubiło się i samo nie wie, czy Żydzi
uważali Jezusa za boga, czy równego Bogu. To samo dotyczy chrześcijan, którzy
mają uważać Go raz za boga (J 1:1), a innym razem za Boga (J 20:28).
Jak to pogodzić? Odpowiedź na to pytanie zna zapewne tylko Towarzystwo
Strażnica. Czy jednak jego głosiciele potrafią to wytłumaczyć?
„Pan mój i Bóg mój” J 20:28
1) Oto co podaje słownik Świadków Jehowy o słowach „Pan mój i Bóg mój” (J

02/17/2014 03:19 PM


4 of 433


20:28):
„Zdaniem niektórych uczonych był to okrzyk zdumienia, skierowany co
prawda do Jezusa, lecz odnoszący się do Boga, jego Ojca. Według innych z tekstu
greckiego wynika, że słowa te dotyczyły jednak Jezusa. Ale nawet jeśli tak było,
wyrażenie ‘mój Pan i mój Bóg’ musi harmonizować z resztą natchnionych Pism”
(„Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. I s. 976).
Co powiemy o tej opinii? Otóż zastanawiające jest to, że słownik Świadków
Jehowy nie wymienia żadnego ze wspomnianych „uczonych” z nazwiska. Czyżby
chodziło o uczonych antytrynitariańskich, którzy programowo zwalczają Bóstwo
Chrystusa? Czy może chodzi o niektórych uczonych Świadków Jehowy? Ciekawe
też, że nie przytoczono żadnej Biblii w której Jezus nazwany jest „bogiem” w J
20:28. Czyżby takiej nie było? Może to by jednak bardziej pasowało
Towarzystwu Strażnica.
Prócz tego chyba każdy zauważy, że z dialogu wynika, że Tomasz mówi wprost
do Jezusa, a nie do Boga Ojca:
„Tomasz Mu odpowiedział: «Pan mój i Bóg mój!». Powiedział mu Jezus:
«Uwierzyłeś dlatego, ponieważ Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie
widzieli, a uwierzyli»” J 20:28-29 BT.
Ciekawe też, że słowa Tomasza są podobne do wyznania psalmisty „mój Boże i
Panie!” Ps 35:23 BT II wyd. (por. Jdt 5:21, Tb 13:4). Widać więc, że tak samo
uwielbiano Jezusa jak Boga Ojca w Starym Testamencie. Mało tego identyczna
fraza jak w J 20:28 pada w Septuagincie w Ps 34:23, choć tam jest odwrócona
kolejność słów: „Boże mój i Panie mój”.
2) Dalej powyższy słownik podaje:
„Ponieważ Jezus już wcześniej przekazał uczniom wiadomość: ‘Wstępuję do
Ojca mego i Ojca waszego oraz do Boga mego i Boga waszego’, nie ma powodu
do przypuszczeń, że Tomasz uważał go za Boga Wszechmocnego (Jn 20:17).
Zresztą sam Jan po zrelacjonowaniu spotkania Tomasza ze wskrzeszonym
Jezusem oświadczył o tego rodzaju doniesieniach: ‘Ale te zostały spisane, abyście
uwierzyli, że Jezus jest Chrystusem, Synem Bożym, i abyście dzięki wierze mieli
życie za sprawą jego imienia’ (Jn 20:30, 31).” („Wnikliwe poznawanie Pism”
2006 t. I s. 976).
Komentując te wypowiedzi należy stwierdzić, że słownik ten akcentuje słowa
„Boga mego”, tak jakby z nich wynikało, że Jezus przez te słowa nie jest już

02/17/2014 03:19 PM


5 of 433


Bogiem. A przecież gdy Chrystus mówi „Ojciec mój”, tak samo ukazuje nam inną
swoją relację do Niego, niż posiada ogół ludzi. Pomimo tego Jezus nadal też jest
„Ojcem Odwiecznym” Iz 9:5.
Nazywając Ojca „moim Bogiem” Jezus nadal jest także „Bogiem moim” (J
20:28). Gdy Chrystus mówi o Ojcu „mój Bóg”, to znaczy Bóg o którym nas
nauczał.
Prócz tego, Ojciec jest dla Jezusa źródłem Jego Boskiej natury (Flp 2:6). Stąd
Jezus jest „Jednorodzonym Bogiem” (J 1:18) czy Synem Bożym.
Również Bóg Ojciec nazywa Chrystusa „Panem” (Hbr 1:10), z czego nie
wynika, że jest od Niego niższy (także Bogiem patrz Hbr 1:7-9). Widać więc, że
tytuły wymieniane między Synem i Ojcem mówią o ich wzajemnym szacunku. O
Synu np. powiedziano, że „Otrzymał bowiem od Boga Ojca cześć i chwałę...” 2P
1:17.
Czy Tomasz uważał Jezusa za Wszechmocnego? Cytowany słownik zdaje się
w to wątpić. Jednak Tomasz był wśród „Jedenastu”, o których mówi Mt 28:16, i
im Chrystus powiedział: „Dana Mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi” Mt
28:18.
Mało tego, Tomasz, jak i pozostali Apostołowie, od początku wiedzieli, że
Jezus jest Synem Bożym (J 1:34, 49), a jednak im to nie wystarczało i ciągle
pytali: „Kim właściwie On jest, że nawet wicher i jezioro są Mu posłuszne?” Mk
4:41. Widać więc, że widząc Jezusa w działaniu odkrywali osobę posiadającą
wszechmoc.
Już Stary Testament zapowiadał, że Mesjasz będzie rozporządzał „mocą
Jahwe” (Mi 5:3), która jest wszechmocą.
Tuż przed narodzeniem Chrystusa, judaizm tamtego czasu, wierzył że „Słowo”
i „Mądrość Boża” posiada przymiot wszechmocy. I choć Świadkowie Jehowy nie
uznają cytowanej poniżej księgi (deuterokanoniczna), to jednak jest ona
świadectwem wiary Izraela u progu pojawienia się Mesjasza.
Uczeni, uważają, że powstała ona w II lub I wieku przed Chr., choć niektórzy
stwierdzają nawet, że „Data powstania Mdr zamyka się więc w latach 88-30, a
dalsze rozważania nad autorstwem księgi pozwolą uściślić czas jej powstania”
(„Księga Mądrości. Wstęp - Przekład z Oryginału - Komentarz” Tom VIII część
3, opracował ks. doc. K. Romaniuk, Poznań-Warszawa 1969, s. 21). Oto słowa z
tej księgi:
„wszechmocne Twe słowo z nieba, z królewskiej stolicy, jak miecz ostry niosąc
Twój nieodwołalny rozkaz, jak srogi wojownik runęło pośrodku zatraconej ziemi”
(Mdr 18:15 por. Ap 19:11-13).

02/17/2014 03:19 PM


6 of 433


„pouczyła mnie bowiem Mądrość - sprawczyni wszystkiego. Jest w niej duch
rozumny, święty (...) wszechmogący i wszystkowidzący (...) Jedna jest, a
wszystko może, pozostając sobą, wszystko odnawia” (Mdr 7:21-27 por. 1Kor
1:24).
Później Nowy Testament powie o Synu, jako o wszechmocnym, który
„podtrzymuje wszystko słowem swej potęgi” Hbr 1:3.
Także inne teksty biblijne wskazują, że Mesjasz panując nad wszystkim musi
posiadać nieograniczoną moc tzn. wszechmoc: Flp 3:21 („tą potęgą, jaką może
On wszystko...”), Kol 2:9 („cała Pełnia: Bóstwo...”), 2P 1:3 („Boska Jego
[wszech]moc”), Mt 11:27 („Wszystko przekazał Mi Ojciec”), Łk 10:22 („Ojciec
mój przekazał Mi wszystko”), J 3:31 („panuje nad wszystkim”), J 3:35
(„wszystko oddał w Jego ręce”), J 13:3 („Ojciec dał Mu wszystko w ręce”), Hbr
1:2 („Jego to ustanowił dziedzicem wszystkich rzeczy”).
Również nie ma racji cytowany słownik, akcentując to, że Jezus jest tylko
„Synem Bożym”, i w to trzeba tylko wierzyć, a nie że jest „Bogiem”.
Porównajmy dwa zdania skupiając się na słowie „wiara”:
„abyście wierzyli, że Jezus jest Mesjaszem, Synem Bożym” J 20:31 BT;
„«Pan mój i Bóg mój!». Powiedział mu Jezus: «Uwierzyłeś dlatego, ponieważ
Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli»” J 20:28-29 BT.
Widać z tego, że wobec Chrystusa określenia „Bóg” i „Syn Boży” są
wymienne. Jezus nazywany jest „Jednorodzonym Synem Bożym” (J 3:18), ale też
„Jednorodzonym Bogiem” (J 1:18). Podobnie jak terminami „Człowiek” i „Syn
Człowieczy” (1Tm 2:5, J 5:27).
3) Dalej słownik Świadków Jehowy uczy:
„A zatem Tomasz słusznie mógł powiedzieć do Jezusa ‘mój Bóg’, bo przecież
jest on ‘bogiem’ - choć nie Bogiem Wszechmocnym ani ‘jedynym prawdziwym
Bogiem’, do którego sam nieraz się modlił w obecności tego apostoła (Jn 17:1-3)”
(„Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. I s. 976).
Co powiemy o tym? Otóż dziwne jest stwierdzenie powyższego słownika, że
Tomasz „mógł powiedzieć do Jezusa ‘mój Bóg’, bo przecież jest on ‘bogiem’”.
Raczej można wyciągnąć z tego inny wniosek: „mógł powiedzieć do Jezusa ‘mój
Bóg’, bo przecież jest on ‘Bogiem’. Jeśli Świadkowie Jehowy uważają Chrystusa
w J 20:28 za „boga”, to wydaje się, że też powinni Go określać „panem”, a nie
„Panem”, bo przecież oba te tytuły występują w tym wersecie.
Czy Jezus jest Bogiem Wszechmocnym powiedzieliśmy twierdząco powyżej.

02/17/2014 03:19 PM


7 of 433


Dodajmy tylko, że nawet to, że Chrystusowi „dana” jest przez Ojca ta
wszechmoc, niczego to nie zmienia. On już na zawsze pozostanie
wszechmocnym, bo Ojciec nie po to Go nią obdarował, łącznie z Boską naturą,
aby ją mu ktoś mógł odebrać. Jest to bowiem „moc wiekuista” 1Tm 6:16.
Prócz tego „wielu biblistów”, jak zaznacza omawiany słownik (t. I s. 61), i
wielu pisarzy wczesnochrześcijańskich odnosi do Jezusa słowa „Oto nadchodzi z
obłokami, i ujrzy Go wszelkie oko i wszyscy, którzy Go przebili. I będą Go
opłakiwać wszystkie pokolenia ziemi. Tak: Amen. Jam jest Alfa i Omega, mówi
Pan Bóg, Który jest, Który był i Który przychodzi, Wszechmogący” Ap 1:7-8.
Chrystusa według Ap 1:8 nazywają Wszechmogącym np. Tertulian (ur. 155)
„Przeciw Prakseaszowi” 17:4, Hipolit (ur. przed 170) „Przeciw Noetosowi” 6 i
Orygenes (ur. 185) „O zasadach” 1:2,10 (ich teksty patrz „W obronie wiary” pkt
2.1. na www. apologetyka.info).
Warto dodać, że słownik Świadków Jehowy pod hasłem „Wszechmocny” (t. II
s. 1088-1090) ani słowem nie wspomina o wszechmocy Jezusa i o tekście Mt
28:18.
A czy Jezus jest ‘jedynym prawdziwym Bogiem’? Dziwne wymaganie stawia
Chrystusowi omawiany słownik. Tak jakby chciał aby Jezus był „jedynym
prawdziwym Bogiem”, a nie miał być nim Jego Ojciec. Chrystus jest „jedynym
prawdziwym Bogiem” w łączności z Ojcem i Duchem Świętym, a nie osobno.
Przecież Świadkowie Jehowy sami nauczają, że Ojciec zawsze działa z SynemSłowem i przez Ducha Św.
Podobnie Syn nazwany jest „jedynym Władcą” (Jud 4) i choć Ojciec tak nie
jest wprost określony, to jednak wiemy, że Chrystus powiedział: „Wszystko
bowiem moje jest Twoje, a Twoje jest moje...” (J 17:10), „Wszystko, co ma
Ojciec, jest moje” J 16:15. Wszelkie więc tytuły należące do Ojca należą też do
Syna.
Korzystając z tego, że słownik Świadków Jehowy nie omawia tekstu 1J 5:20,
my też go tu nie będziemy komentować, a tylko go tu zacytujemy: „Wiemy także,
że Syn Boży przyszedł i obdarzył nas zdolnością rozumu, abyśmy poznawali
Prawdziwego. Jesteśmy w prawdziwym Bogu, w Synu Jego, Jezusie Chrystusie.
On zaś jest prawdziwym Bogiem i Życiem wiecznym”.
Widzimy z tych słów, że Jezus jest „prawdziwym Bogiem” (omówienie
szczegółowe tego tekstu patrz art. G. Żebrowskiego „Bóstwo Chrystusa, czy
Ojca? (1 Jn 5,20)” na www.apologetyka.info.). Również pisarze
wczesnochrześcijańscy tak określają Chrystusa np. Ireneusz (ur. 130-40) „Przeciw
herezjom” 4:6,7, Meliton z Sardes (ok. 160) Frg 6, Tertulian (ur. 155) „Przeciw

02/17/2014 03:19 PM


8 of 433


Marcjonowi” V,20:4, Orygenes (ur. 185) „Przeciw Celsusowi” 1:68 (ich teksty
patrz „W obronie wiary” pkt 2.11. i 2.31. na www.apologetyka.info).
Warto też wspomnieć, że słownik Świadków Jehowy w innym miejscu
zacytował tylko pierwszą część tego wersetu do słowa „prawdziwego” (t. II s.
1005).
Zadajmy sobie też pytanie. Czy ktoś kto byłby tylko „bogiem”, a nie był
„Bogiem prawdziwym”, mógłby powiedzieć: „Kto Mnie zobaczył, zobaczył także
i Ojca” (J 14:9)?
4) Oto następne słowa ze słownika Świadków Jehowy:
„Ale [Tomasz] mógł też użyć tego wyrażenia w podobnym sensie jak jego
przodkowie, których wypowiedzi były mu dobrze znane z Pism Hebrajskich.
Niekiedy ludzie odwiedzani przez anielskiego posłańca zachowywali się lub
zwracali do niego tak, jak gdyby mieli przez sobą samego Jehowę Boga (czasami
przedstawiał to w ten sposób pisarz relacjonujący daną historię) (por. Rdz
16:7-11, 13; 18:1-5, 22-33; 32:24-30; Sdz 6:11-15; 13:20-22). Ów anioł
reprezentował bowiem Jehowę, przemawiał w Jego imieniu, używając pierwszej
osoby liczby pojedynczej, a nieraz wręcz oznajmiał: ‘Jam jest prawdziwy Bóg’
(Rdz 31:11-13; Sdz 2:1-5). Tak więc Tomasz mógł powiedzieć do Jezusa ‘mój
Bóg’ właśnie w tym sensie - uznał, że jest on przedstawicielem i rzecznikiem
prawdziwego Boga” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. I s. 976).
Śledząc argumenty tego słownika zauważmy niepewność autorów wyrażoną w
słowach: „mógł też użyć”, „mógł powiedzieć”. Widać z tego, że nie są oni
przekonani o słuszności swych opinii, a jedynie chcą przez te przypuszczenia
osłabić Bóstwo Chrystusa. Ta ich argumentacja bliska jest tej którą przedstawili
na początku omawiania J 20:28: „Zdaniem niektórych uczonych był to okrzyk
zdumienia, skierowany co prawda do Jezusa, lecz odnoszący się do Boga, jego
Ojca”.
Czy ta argumentacja słownika Świadków Jehowy jest do przyjęcia? Otóż
słabością jej jest to, że wspomniane wizyty aniołów, którzy reprezentowali Boga,
były okazjonalne, a obecność Jezusa była ciągła, przez ponad 3 lata i jest na
zawsze. Jezus stał się dla nas Emmanuelem to znaczy „Bogiem z nami” Mt 1:23.
I rzeczywiście będąc „Bogiem” (J 20:28) powiedział, że będzie z nami na zawsze:
„A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” Mt 28:20.
Zauważmy jeszcze stwierdzenie słownika „anioł reprezentował bowiem
Jehowę, przemawiał w Jego imieniu, używając pierwszej osoby liczby

02/17/2014 03:19 PM


9 of 433


pojedynczej, a nieraz wręcz oznajmiał: ‘Jam jest prawdziwy Bóg’”. Otóż jak
widzimy, według Świadków Jehowy, anioł mógł być nazwany „prawdziwym
Bogiem”, a Jezus według nich nie może być określany w ten sposób! Czy to nie
jest skrajny antytrynitaryzm, z dziwnym wywyższeniem aniołów?
Mało tego, w tym samym słowniku (dla odmiany) pod hasłem „Słowo” (t. II s.
760) Świadkowie Jehowy wskazują, że tym „prawdziwym Bogiem” w
przytaczanych tekstach Rdz 31:11-13 i Sdz 2:1-5 jest Jezus-Słowo: „Rozsądny
wydaje się wniosek, że zanim Słowo przyszedł na ziemię jako Jezus, Bóg
wielokrotnie posługiwał się nim jako anielskim narzędziem mówczym, gdy chciał
skontaktować się z ludźmi (Rdz 16:7-11; 22:11; 31:11; Wj 3:2-5; Sdz 2:1-4; 6:11,
12; 13:3)”.
Jest więc Jezus, według Świadków Jehowy, „prawdziwym Bogiem”, czy nie?
A może jest „prawdziwym Bogiem”, ale nie „jedynym prawdziwym Bogiem”, jak
wspomniał powyższy słownik.
5) Oto ostatnie słowa omawianego słownika o J 20:28:
„Jakkolwiek było, słowa Tomasza z całą pewnością nie zaprzeczają
jednoznacznemu oświadczeniu, które sam usłyszał z ust Mistrza: ‘Ojciec jest
większy niż ja’ (Jn 14:28)” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. I s. 976).
Rzeczywiście słowa J 20:28 nie kolidują ze słowami z J 14:28. Na tej samej
stronie cytowanego słownika jest napisane: „Przy tej samej okazji, w nocy przed
śmiercią, Jezus powiedział swym uczniom ‘Ojciec jest większy niż ja’ (Jn 14:28)”
(t. I s. 975-976).
Widzimy więc, że słowa te wypowiedział Chrystus, gdy prawie szedł na śmierć
i gdy Apostołowie mieli zobaczyć, jak będzie On poniżony w męce, jak wiele
mniejszy przez to od Ojca w chwale. Tak miał On zrealizować swe samouniżenie,
o którym napisano: „On istniejąc w postaci Bożej, nie skorzystał ze sposobności
aby na równi być z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie, przyjąwszy postać sługi
(...) uniżył samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmierci - i to śmierci
krzyżowej” Flp 2:6-8 BT.
Na koniec nadmieniamy, że omawiając tekst J 20:28, słownik Świadków
Jehowy nie odwołuje się do takich fragmentów Biblii jak Tt 2:13, Rz 9:5, 2P 1:1
czy J 8:24 i 28. Jednak one według Towarzystwa Strażnica, albo nie mówią o
Jezusie, albo nie wskazują na Jego Bóstwo.
Widzimy też, że „Wnikliwe poznawanie Pism” daje Świadkom Jehowy kilka
wariantów, jak zwalczyć Bóstwo Jezusa, nie opowiadając się zdecydowanie za

02/17/2014 03:19 PM



żadnym. Zapewne mogą oni je wypróbowywać w zależności od wiedzy i
argumentacji swego rozmówcy.

1.2. Alfa i Omega i „Wnikliwe poznawanie Pism”
Przez prawie 60 lat (od 1879 do 1938 r.) Towarzystwo Strażnica nauczało, że
Chrystus w Biblii nazywany jest „Alfą i Omegą” (Ap 1:8, 1:11, 21:6 i 22:13). Nie
przeszkadzał jemu ten tytuł, by nauczać po swojemu, że Syn jest niższy rangą od
Boga. Przykładowo w „Dokonanej Tajemnicy” (1925), z serii „Wykłady Pisma
Świętego”, reklamowanej jeszcze w 1929 roku, nauczano:
„[Ap] 1:8. Jam jest Alfa i Omega. - Alfa jest pierwszą literą alfabetu
greckiego a Omega ostatnią.
Początek i koniec. - ‘Wielka chwała naszego Pana jest nie tylko w tem, że On
był pierwszym ze stworzeń Boga, lecz także, iż był ostatnim. Widzimy z tego, że
Wielki Jehowa nie używał bezpośrednio swej władzy przy stwarzaniu ludzi i
aniołów; ale że swą władzę przekazał na Swego Jednorodzonego Syna’ Z.’93-115. (...).
Który jest i który był, i który przyjść ma, On Wszechmogący. - Od chwili
zmartwychwstania datuje się poselstwo ‘Dana Mi jest wszelka władza na niebie i
na ziemi’ (Mt 28:18). Z tego wynika, iż dopiero od tej pory Jezus mógł być
nazwany Wszechmogącym - Z. 93-115” („Dokonana Tajemnica” 1925 s. 15-16).
„[Ap] 1:11. „Mówiący: [Jam jest Alfa i Omega, On pierwszy i ostatni]; a co
widzisz napisz w księgi, i poślij siedmiu zborom, które są w Azyi” („Dokonana
Tajemnica” 1925 s. 17).
„[Ap] 21:6. „I rzekł mi: [Stało się]. Jam jest Alfa i Omega początek i
koniec. - ‘Upodobało się Ojcu niebieskiemu, aby Błogosławiony, Jednorodzony
Syn Jego, dokonał całego programu odkupienia i restytucji, aby na wieki stał się
Towarzyszem i Przedstawicielem Ojca, przez którego wszystkie rzeczy będą
trwać, tak jak On był jedynym, przez którego wszystkie rzeczy były stworzone,
które są stworzone’ Z.’01-201; Obj. 1:8; 22:13.” („Dokonana Tajemnica” 1925 s.
378-379).

10 of 433

02/17/2014 03:19 PM



„[Ap] 22:13. Jam jest Alfa i Omega, początek i koniec pierwszy i ostatni. ‘Pan nasz powiada nam po wiele razy (Zobacz Obj. 1:8, 11, 17; 2:8; 3:14; 21:6),
że On jest Początkiem i Końcem ze stworzeń Bożych.’ - Z.’93-115” („Dokonana
Tajemnica” 1925 s. 401).
„W Wieku Tysiąclecia twórcy wyznań będą się czuć jak gdyby dodawali
postscriptum do swego dzieła, które to postscriptum będzie brzmieć niejako
następująco:
‘P. S. - Otwarły się nam oczy i teraz widzimy, że Jezus jest Alfą, Początkiem
stworzenia Bożego, i Omegą, Końcem bezpośredniego stworzenia Ojcowskiego
(Obj. 22:13; 1:8)...’.” („Dokonana Tajemnica” 1925 s. 131; patrz też s. 22, 31,
287).
Również inne publikacje, którymi posługiwali się kiedyś dzisiejsi Świadkowie
Jehowy nauczały podobnie np.:
„Sam Jezus mówi te same rzeczy chociaż innemi słowami, iż On był:
‘Początkiem stworzenia Bożego’. (Objawienie 3:14). On był ‘Początkiem i
końcem, pierwszym i ostatnim. Alfa i Omega.’ (Objawienie 21:6)” („Stworzenie
czyli historia biblijna w obrazach” 1914 s. 54).
„Pan Jezus odniósł się do Jana w swoim dniu i rzekł do niego, mówiąc: »Jam
jest Alfa i Omega, on pierwszy i ostatni; a co widzisz, napisz w księgi...« Objawienie 1:1, 11” (Strażnica 15.09 1938 s. 284 [ang. 15.01 1938 s. 30]).
„Władca ziemi, Chrystus Jezus, teraz przebywa w świątyni przy sprawowaniu
sądu w imieniu Jehowy (...) W ten sposób klasa sługi podziwia go w świątyni
według symbolicznej wizji: »Byłem w zachwyceniu ducha w dzień Pański i
słyszałem za sobą głos wielki jak trąby, mówiący: Jam jest Alfa i Omega, on
pierwszy i ostatni... « - Objawienie 1:10-20” (Strażnica 15.08 1938 s. 255 [ang.
15.12 1936 s. 382]).
Patrz też ang. Strażnice z 1893 r. s. 115 i z 1901 r. s. 201; „Co kaznodzieja
Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania” 1947 (ed. ang. 1917) s.
172-173.

11 of 433

Wydana przez Towarzystwo Strażnica w roku 1930. książka pt. „Światło” nie

02/17/2014 03:19 PM



odnosi już do Jezusa tytułu „Alfa i Omega”, w tekstach Ap 1:8, 21:6, 22:13, choć
jeszcze w publikacjach z roku 1938 nadal nazywano Go „Alfą i Omegą” na
podstawie fragmentu Ap 1:11 (por. Biblia Gdańska).
Całkowicie odrzuca ten tytuł dla Jezusa wydany w roku 2006 słownik biblijny
Świadków Jehowy pt. „Wnikliwe poznawanie Pism” (ang. ed. 1988), którego
naukę przedstawimy poniżej.
Owszem zdarzały się Towarzystwu Strażnica wpadki, gdy np. tekst Ap 22:12,
bezpośrednio poprzedzający słowa „Alfa i Omega”, odnoszono do Jezusa, ale
później szybko się z tego wycofywano.
Przykładowo „Wspaniały finał Objawienia bliski!” (1993) na s. 316 słowa Ap
22:12 odnosi do Jehowy, a na s. 319, chyba przez nieuwagę, do Jezusa. Jakby
więc niechcąco zrównuje osoby Boże.
Oto zestawienie tych tekstów:
„‘Oto przychodzę szybko - (...)’ (Objawienie 22:12-15). Jehowa Bóg
ponownie zwraca uwagę (...) ‘Przychodzi szybko’, by wykonać wyrok...”
(„Wspaniały finał Objawienia bliski!” 1993 s. 316).
„(...) ‘Tak, przychodzę szybko’ (Objawienie 22:20a). Zarówno on, jak i sam
Jehowa Bóg kilkakrotnie podkreślają, że przychodzą ‘szybko’, czyli wkrótce, a
Jezus powtarza to już po raz piąty (Objawienie 2:16; 3:11; 22:7, 12, 20)”
(„Wspaniały finał Objawienia bliski!” 1993 s. 319).
Podobnie było z ang. Strażnicą [The Watchtower] 01 X 1978 s. 15, która
zacytowała Ap 22:12 odnosząc ją do Jezusa. Natomiast polski odpowiednik tego
artykułu w Strażnicy Rok C [1979] Nr 18 s. 12 pominął ten werset zamieszczając
tylko, jak angielski tekst, pozostałe fragmenty tzn. Ap 22:7, 20.
Oto zestawienie tych tekstów:
„Jesus again stresses the suddenness with which he comes: (...)
‘Look! I am coming to you quickly ... Look! I am coming quickly, and the
reward I give is with me ... Yes; I am coming quickly.’ (Rev. 22:7, 12, 20)” (The
Watchtower 01 X 1978 s. 15).

12 of 433

„Jezus ponownie podkreślił nagłość swego przybycia: (...)
‘A oto nadchodzę szybko. (...) Tak, nadchodzę szybko’ (Apok. 22:7, 20, NW)”

02/17/2014 03:19 PM



(Strażnica Rok C [1979] Nr 18 s. 12).
W innej publikacji, jakby poplątał się Świadkom Jehowy Bóg „Alfa i Omega”
z Ap 1:8, z mówiącym Jezusem z Ap 1:11 i wygląda tak, jakby to Jezus był Alfa i
Omegą:
„Na wyspie [Jan] usłyszał głos Boży przypominający dźwięk trąby, który
oznajmił: ’Jam jest Alfa i Omega (...) Co widzisz, zapisz w zwoju’ (Objawienie
1:8-11)” (Przebudźcie się! Nr 15, 2000 s. 25).
Natomiast z komentarza kolejnej publikacji Towarzystwa Strażnica wiemy, że
tym mówiącym z Ap 1:11 jest dla niego Chrystus. O tym wersecie napisano:
„wizja odnosi się głównie do dnia Pańskiego, słowa Jezusa każą się spodziewać
(...) W pierwszej wizji Jan ogląda Pana Jezusa Chrystusa jaśniejącego niebiańską
chwałą” („Wspaniały finał Objawienia bliski!” 1993 s. 24). Por. Ap 1:12-17.
Ciekawe, że książka pt. „Światło” (1930 t. 2) odnosiła tekst Ap 22:13 do
Jehowy (s. 291-292), a fragment Ap 22:12 do Jezusa. Po zacytowaniu słów Ap
22:11-12 podano:
„‘(...)’ (Wiersze 11, 12). Te dwa wiersze pokazują, że Pan Jezus przychodzi by
sprawować sąd i wydać ostateczny wyrok na tych, którzy zawarli przymierze co
do czynienia woli Bożej. Każdy jest sądzony »według uczynków jego«” (s.
282-283).
Również jeszcze w roku 1955 tekst Ap 22:12 Towarzystwo Strażnica odnosiło
do Jezusa:
Jesus associated his return with the rewarding of his followers. Said he: “If I
go my way and prepare a place for you, I am coming again and will receive you
home to myself, that where I am you also may be.” And again: “Look! I am
coming quickly, and the reward I give is with me, to render to each one as his
work is.” Paul understood it this way, for he wrote: “I have fought the right fight,
I have run the course to the finish, I have observed the faith. From this time on
there is reserved for me the crown of righteousness, which the Lord, the righteous
judge, will give me as a reward in that day, yet not only to me, but to all those who

13 of 433

02/17/2014 03:19 PM



have loved his manifestation.”—John 14:3; Rev. 22:12; 2 Tim. 4:7, 8, NW. (ang.
Strażnica 01.07 1955 s. 387).
Patrz też podobnie Strażnica 15.05 1929 s. 148.

Alfa i Omega (Ap 1:8, 1:11, 21:6, 22:13)
1) Oto co podaje słownik Świadków Jehowy o słowach „Alfa i Omega” z Ap
1:11:
„Pierwsza i ostatnia litera greckiego alfabetu, trzykrotnie użyte w Księdze
Objawienia jako tytuł. W Biblii gdańskiej dodatkowo pojawia się on w
Objawieniu 1:11, ale nie występuje w tym miejscu w najstarszych greckich
rękopisach, m.in. w kodeksach aleksandryjskim, synaickim i Efrema. Z tego
względu w szeregu współczesnych przekładów został pominięty” („Wnikliwe
poznawanie Pism” 2006 s. 61).
Cóż powiemy o tej opinii?
Otóż słowa Ap 1:11 w Biblii Gdańskiej (1632) są następujące:
„Jam jest Alfa i Omega, on pierwszy i ostatni; a co widzisz, napisz w księgi, i
poślij siedmiu zborom, które są w Azyi...”.
Nie upieramy się, że przy dzisiejszej wiedzy rękopisowej, tekst Ap 1:11, który
występuje w Biblii Gdańskiej, jest dla nas koronnym argumentem, za tym że
Jezus jest „Alfą i Omegą”. Z drugiej strony, jest on dla Świadków Jehowy
najbardziej niewygodny, bo z niego dobitnie widać, że Chrystus obdarzony jest tu
tym znanym określeniem.
Chociaż rzeczywiście słów z „Alfa i Omegą” (Ap 1:11) nie zawierają najstarsze
rękopisy, to jednak tekst ten jest o kilka wieków starszy niż Towarzystwo
Strażnica i obrazuje jak w dalekiej przeszłości wierzono, jakimi tytułami
obdarzano Jezusa oraz rzuca to światło na interesujący nas tekst Ap 22:13.
Określenie „Alfa i Omega” (Ap 1:11), dotyczące Jezusa, użyte jest też w kilku
innych Nowych Testamentach, również współczesnych np. w „Biblia Brzeska”
(1563), „Nowy Testament Pana naszego Jezusa Chrystusa” (1881), „Słowo Życia.
Nowy Testament” 1989 („Jestem Alfą i Omegą, Pierwszym i Ostatnim. Zapisz
wszystko...”) oraz np. ang. przekładzie King James Version (1611). Zawiera je
też, np. wymieniona w niemieckiej edycji „Wnikliwe poznawanie Pism”, Die
14 of 433

02/17/2014 03:19 PM



Bibel nach der Übersetzung Martin Luthers (zrewidowana w 1984 r.) oraz Bible
kralicka (1613, pretisk 1938), patrz czeskie „Prowadzenie rozmów na podstawie
Pism”. Na internetowych stronach można zauważyć też, że tekst Ap 1:11 z „Alfą i
Omegą” jest w wielu innych przekładach biblijnych: Ampfiled Bible, New King
James Version, 21 Century King James Version, Young’s Literal Translation, New
Life Translation.
Prócz tego, jak widzieliśmy powyżej, Towarzystwo Strażnica samo kiedyś
używało tego wersetu w swej argumentacji.
2) Oto dalsze słowa ze słownika Świadków Jehowy:
„Zdaniem wielu biblistów określenie ‘Alfa i Omega’ odnosi się zarówno do
Boga, jak i do Chrystusa, ale uważniejsze przeanalizowanie jego użycia pokazuje,
że chodzi tylko o Jehowę” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 s. 61).
Oto nasza opinia o powyższym:
Rzeczywiście „wielu biblistów”, a nawet większość uważa, że Jezus, tak jak
Jego Ojciec jest „Alfą i Omegą”.
Przykładowo „Encyklopedia Katolicka” (t. I, Lublin 1985) podaje:
„W Piśmie św. NT - W Ap Bóg (1, 8; 21, 6) i Jezus (22, 13) są nazwani A
[Alfa] i (...) [Omega] z dopowiedzeniami: Początek i Koniec (1, 8; 21, 6; 22, 13),
Pierwszy i Ostatni (22, 13). Określenie to wyraża myśl, że świat pochodzi od
Boga i od Chrystusa (jako od Słowa) i do nich zmierza, jako do swego kresu i
celu” (s. 1).
Ale nie tylko dzisiejsi bibliści tak sądzą, lecz i pisarze wczesnochrześcijańscy,
o których słownik Świadków Jehowy milczy (!), choć czasem do nich odwołuje
się, gdy to potrzebne Towarzystwu Strażnica.
Oto czego oni uczą:
Meliton z Sardes (ok. 160): „On jest Alfą i Omegą. On to jest Początkiem i
Końcem - początkiem niepojętym i końcem nieuchwytnym. On jest Chrystusem”
(„Homilia Paschalna” 105).
Klemens Aleksandryjski (ur. 150): „Dlatego Logos został nazwany alfą i
omegą, bo w Nim jednym koniec staje się początkiem i ustaje znowu u

15 of 433

02/17/2014 03:19 PM



pierwotnego początku, nigdzie nie doznawszy przerwy” („Kobierce” IV:157,1).
„W ten sposób wyraził się także sam Pan: ‘Jam alfą i omegą, początkiem i
końcem’ [Ap 22:13]; ‘za Jego pośrednictwem wszystko się stało, a bez Niego nic
się nie stało’ [por. J 1:3]” („Kobierce” VI:141,7).
Orygenes (ur. 185): „Nietrudno więc w sposób uproszczony stwierdzić, że
początkiem bytów jest Syn Boży, który powiada: ‘Ja jestem początek i koniec,
Alfa i Omega, pierwszy i ostatni” („Komentarz do Ewangelii św. Jana” I:19,116
por. I:22,132).
„u Jana znajdujemy jej zakończenie, którym jest ‘Słowo, które było u Boga,
Słowo-Bóg’ (...) A żaden z nich [Ewangelistów] nie przedstawił bóstwa Jezusa w
takiej pełni jak Jan, który umieścił w jego ustach następujące zdania: ‘Ja jestem
światłością świata’, ‘Ja jestem drogą, prawdą i życiem’, ‘Ja jestem
zmartwychwstaniem’, ‘Ja jestem bramą’, ‘Ja jestem dobrym pasterzem’, oraz w
Apokalipsie: ‘Ja jestem Alfa i Omega, początek i koniec, pierwszy i ostatni’ [Ap
22:13].” („Komentarz do Ewangelii św. Jana” I:4,22). Patrz też „O święcie
Paschy” 1:10.
Do Chrystusa odnoszą tekst Ap 21:6: Cyprian (†258) („Do Kwiryna” 2:1, 2:22)
i Ireneusz (ur. 130-40) „Przeciw herezjom” 5:35,2.
Natomiast do Ap 1:8 odwołują się inne pisma wczesnochrześcijańskie, choć
omawiają tam tylko pozostałe tytuły Jezusa z tego wersetu: Tertulian (ur. 155)
„Przeciw Prakseaszowi” 17:4, Hipolit (ur. przed 170) „Przeciw Noetosowi” 6 i
Orygenes (ur. 185) „O zasadach” 1:2,10 (ich teksty patrz „W obronie wiary” pkt
2.1. na www.apologetyka.info).
Za życia Tertuliana (ur. 155) nawet niektórzy heretycy nazywali Jezusa „Alfą i
Omegą”, o czym on wspomina w dziele „Przeciw wszystkim herezjom” 5.
Powszechność nazywania Jezusa „Alfą i Omegą” była przez wieki tak duża, że
nawet, jak widzieliśmy powyżej, uległo temu na wiele lat Towarzystwo Strażnica.
3) Oto stwierdzenia słownika Towarzystwa Strażnica o Ap 1:8:
„Z pierwszego wersetu Księgi Objawienia wynika, że objawienie daje sam Bóg
za pośrednictwem Jezusa Chrystusa, tak więc tym, który mówi (przez anielskiego
posłańca), czasem jest Bóg, a czasem Chrystus Jezus (Obj 22:8). W Apokalipsie

16 of 433

02/17/2014 03:19 PM



(Objawieniu) 1:8 (BWP) czytamy: ‘Ja jestem Alfa i Omega - mówi Pan Bóg
[‘Jehowa Bóg’], NŚ’ - Ja jestem Tym, Który jest, Który był i Który przyjdzie. Ja
jestem wszechmocnym’. Chociaż wcześniejszy werset wspomina o Chrystusie
Jezusie, nie ulega wątpliwości, że w wersecie 8 tytuł ‘Alfa i Omega’ określa
‘wszechmocnego’ Boga. W opracowaniu Barnes’ Notes on the New Testament
(1974) powiedziano na ten temat: ‘Nie wiadomo na pewno, czy w tym
konkretnym miejscu pisarz miał na myśli Pana Jezusa (...) Nie jest też
pozbawione sensu przypuszczenie, że pisarzowi chodziło tu o samego Boga’.”
(„Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 s. 61).
Co powiemy o tych stwierdzeniach Towarzystwa Strażnica?
Otóż nie upieramy się przy tym, że Ap 1:8 mówi o Jezusie (patrz powyżej pkt
2, opinia „Encyklopedii Katolickiej”), choć wielu chrześcijan łączy ten fragment z
tekstem Ap 1:7 i uważa wtedy, że „Alfą i Omegą” jest tu Chrystus. Słowa te
brzmią następująco:
„Oto nadchodzi z obłokami, i ujrzy Go wszelkie oko i wszyscy, którzy Go
przebili. I będą Go opłakiwać wszystkie pokolenia ziemi. Tak: Amen. Jam jest
Alfa i Omega, mówi Pan Bóg, Który jest, Który był i Który przychodzi,
Wszechmogący” Ap 1:7-8.
Nie stoją tu też na przeszkodzie słowa „mówi Pan Bóg, Który jest, Który był i
Który przychodzi, Wszechmogący” (Ap 1:8), bowiem gdzie indziej o Synie
Bożym powiedziano: „Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam także na wieki”
(Hbr 13:8), a te słowa jakby nawiązują do powyższych (por. Ap 1:18 i 4:9 „żyjący
na wieki wieków”, o Synu i Ojcu). Z innych tekstów Biblii wiemy także, że
Chrystus jest i Panem i Bogiem (J 20:28) i posiada wszechmoc (Mt 28:18)
(więcej na ten temat patrz mój artykuł „J 20:28 i ‘Wnikliwe poznawanie Pism’”
na www.apologetyka.info).
Ale to nie wszystko, bowiem jak powiedzieliśmy powyżej, pisarze
wczesnochrześcijańscy odnosili częstokroć tekst Ap 1:8 do Chrystusa. Tu aby to
zobrazować zacytujemy tylko jednego z nich, Hipolita (ur. przed 170):
„Powiada wszak Jan: Ten, który jest, który był, i który przychodzi, Bóg
wszechmogący [Ap 1:8]. Słusznie nazwał Chrystusa wszechmogącym: powtórzył
to, co zaświadczy Chrystus. Chrystus bowiem złożył takie świadectwo: Ojciec
przekazał mi wszystko i panuje nad wszystkim [Mt 11:27]” („Przeciw Noetosowi”

17 of 433

02/17/2014 03:19 PM



6).
Natomiast jeśli chodzi o cytowane przez słownik Świadków Jehowy dzieło
Barnes’ Notes on the New Testament to sami widzimy, że snuje ono tylko pewne
przypuszczenia, a nie ostateczne wnioski. Tam zaś, gdzie omawiany słownik
wykropkował słowa Barnesa, znajduje się informacja, że niektóre Biblie mają
określenie „Pan”, a inne „Bóg” w Ap 1:8 (zamiast „Pan Bóg”).
Ciekawe też, jak Barnes ustosunkowuje się do Ap 22:13? Zapewne nie po
myśli Towarzystwa Strażnica, bo zaraz by go przytoczono ponownie.
Ale mamy i na te pytanie odpowiedź. Otóż tak się składa, że w internecie jest
opublikowane dzieło Barnesa (http://www.christstudy.net/com/barnes). Każdy kto
tam zaglądnie zauważy, że tytuł „Alfa i Omega”, nie tylko z Ap 22:13 odnosi on
do Jezusa, ale i także z Ap 21:6 i 1:11 (!). Natomiast jeśli chodzi o Ap 1:8, to
autor przedstawia tam swoje dość szerokie dywagacje, czy tą „Alfą i Omegą” jest
Chrystus czy Bóg Ojciec. Ukazuje też argumenty, tak za jedną, jak i za drugą
osobą Bożą, skłaniając się jednak ku Ojcu. To słownik Świadków Jehowy pomija,
jako informacje niewygodne.
identyfikowało Jezusa z „Alfą i Omegą” z Ap 1:8.
4) Dalej słownik Świadków Jehowy uczy o Ap 21:6:
„‘Alfa i Omega’ pojawia się ponownie w Objawieniu 21:6, a następny werset
wyjawia, kto jest autorem całej wypowiedzi: ‘każdy zwyciężający odziedziczy to
wszystko i ja będę jego Bogiem, a on będzie moim synem’. Skoro Jezus nazywał
swych współdziedziców w Królestwie ‘braćmi’, a nie ‘synami’, powyższe słowa
musiał wypowiedzieć jego niebiański Ojciec, Jehowa Bóg (Mt 25:40; por. Heb
2:10-12)” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 s. 61).
W odpowiedzi na te stwierdzenia należy powiedzieć, że podobnie jak w
przypadku Ap 1:8, nie upieramy się przy tym, że Ap 21:6 mówi o Jezusie (patrz
powyżej pkt 2, opinia „Encyklopedii Katolickiej”), choć wielu chrześcijan uważa
że ten fragment nazywa Chrystusa „Alfą i Omegą”. Tu postaramy się przytoczyć
ich racje, w stosunku do opinii słownika Towarzystwa Strażnica. To że, autor
biblijnej wypowiedzi stwierdził „ja będę jego Bogiem, a on będzie moim synem’"
nie musi oznaczać, że mowa jest tu o Bogu Ojcu. Jezus dla Tomasza i dla nas jest
„Bogiem” (J 20:28), a On sam nazywał Apostołów i nas swymi „dziećmi” (J

18 of 433

02/17/2014 03:19 PM



13:33, 21:5), a więc synami. Widać więc, że nie tylko jesteśmy braćmi Jezusa, ale
i synami, tym bardziej że Chrystus jest „Odwiecznym Ojcem” Iz 9:5. Tak więc
nie podaje pełnej prawdy słownik Świadków Jehowy mówiąc, że Jezus nazywa
„współdziedziców w Królestwie ‘braćmi’, a nie ‘synami’”. Por. też „dzieci
Abrahama” (J 8:39), to „synowie Abrahama” (Łk 19:9); „dzieci Boże” (J 1:12), to
„synowie Boży” (Ga 3:26).
Co jeszcze potwierdza, osobom tak uważającym, że „Alfą i Omegą” w Ap 21:6
jest Chrystus?
Otóż podkreślają, że Ap 21:3 mówi, że „On będzie ‘Bogiem z nimi’”. A Jezus
rzeczywiście jest Emmanuelem to znaczy „Bogiem z nami” Mt 1:23. Mało tego,
będąc „Bogiem” (J 20:28) powiedział, że będzie z nami na zawsze: „A oto Ja
jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” Mt 28:20.
Dalej Ap 21:5 mówi o „Zasiadającym na tronie”, a Jezus powiedział:
„Zwycięzcy dam zasiąść ze Mną na moim tronie” (Ap 3:21; por. w dalszym
fragmencie o tronie Ojca).
W Ap 21:6 napisano „Ja pragnącemu dam darmo pić ze źródła wody życia”, a
Chrystus powiedział: „Jeśli ktoś jest spragniony, a wierzy we Mnie - niech
przyjdzie do Mnie i pije! Jak rzekło Pismo: Strumienie wody żywej popłyną z
jego wnętrza” J 7:37-38 por. J 4:14, Ap 22:17.
Z powyższego widać, że nawet jeśli nie mają racji chrześcijanie, którzy
uważają, że w Ap 21:6 mowa jest o Jezusie, to jednak Chrystusowi Biblia
przypisuje te same cechy i atrybuty co Bogu Ojcu. To wszystko zaś świadczy o
tym, że może On być „Alfą i Omegą”.
Należy też przypomnieć, że niektórzy pisarze wczesnochrześcijańscy
identyfikowali Chrystusa z „Alfą i Omegą” z Ap 21:6 (patrz powyżej pkt 2).
identyfikowało Jezusa z „Alfą i Omegą” z Ap 21:6.
5) Dalej słownik Świadków Jehowy uczy o Ap 22:13:
„Omawiany tytuł po raz ostatni występuje w Objawieniu 22:13: ‘Jam jest Alfa i
Omega, pierwszy i ostatni, początek i koniec’. Ten rozdział Księgi Objawienia
wyraźnie zawiera wypowiedzi kilku osób; z wersetów 8 i 9 wynika, że do Jana
przemawia anioł, werset 16 odnotowuje słowa Jezusa, w pierwszej części wersetu
17 odzywają się ‘duch’ i oblubienica”, a pod koniec wersetu 20 - sam Jan.
Dlatego słowa ‘Alfy i Omegi’ z wersetów 12-15 słusznie można przypisać
Osobie, do której już dwukrotnie odniesiono ten tytuł - Jehowie Bogu. Zwrot:

19 of 433

02/17/2014 03:19 PM



‘Oto przychodzę szybko’ z wersetu 12 nie musi oznaczać, że wspomniany
fragment dotyczy Jezusa, gdyż także Bóg przychodzi wykonać wyrok (por. Iz
26:21). W Malachiasza 3:1-6 powiedziano, że Jehowa przychodzi na sąd wspólnie
ze swym ‘posłańcem przymierza’ („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 s. 61).
Co sądzić o tych stwierdzeniach słownika Świadków Jehowy?
Otóż to, że dwa razy „Alfą i Omegą” (Ap 1:8, 21:6) określony jest Bóg Ojciec,
nie uniemożliwia nazwania tak Syna Bożego (Ap 22:13 por. 1:11 BG). Również
według Świadków Jehowy Ojciec w Ap 22:13 nazwany jest „pierwszym i
ostatnim”, a tym samym terminem, w tej samej księdze, przynajmniej dwa razy
określony jest Syn Boży (Ap 1:17, 2:8 por. 1:11 BG).
Mało tego, zarówno Ojciec, jak i Syn, są według tej księgi „żyjącymi na wieki
wieków” (Ap 1:18 i 4:9). Obaj zasiadają na tronie (Ap 3:21) i obdarzają nas
„łaską i pokojem” (Ap 1:4) oraz odbierają cześć i pokłony (Ap 5:13-14). Mogą
więc być, i Ojciec i Syn, nazwani „Alfą i Omegą”.
Co powiemy o tekście Ap 22:12 („Oto przyjdę niebawem, a moja zapłata jest
ze mną, by każdemu odpłacić, jaka jest jego praca”), który według słownika
Świadków Jehowy nie musi odnosić się do Jezusa?
To, że Ap 22:12 należy odnieść do Chrystusa, potwierdza to, że identyczna
wypowiedź „Oto przyjdę niebawem” (która poprzedza tytuł „Alfa i Omega” w Ap
22:13), pada wielokrotnie w tej księdze i to zawsze jako słowa Syna Bożego (Ap
2:16, 3:3, 11, 22:7, 20). To Towarzystwo Strażnica uznaje, a jedynie w Ap 22:12
te słowa odnosi do Boga.
Jeśli chodzi o dalszą wypowiedź „a moja zapłata jest ze mną, by każdemu
odpłacić, jaka jest jego praca” (Ap 22:12), to najwyraźniej nawiązuje ona do
osoby Jezusa, który mówi w tej samej Apokalipsie: „dam każdemu z was według
waszych czynów” Ap 2:23. Zresztą J 5:27 mówi, że Bóg „Przekazał Mu
[Jezusowi] władzę wykonywania sądu, ponieważ jest Synem Człowieczym”, a Mt
16:27 precyzuje to mówiąc, że „Syn Człowieczy przyjdzie w chwale Ojca swego
razem z aniołami swoimi, i wtedy odda każdemu według jego postępowania”.
Nie wiadomo dlaczego słownik Świadków Jehowy używa w swej argumentacji
stwierdzenia: „W Malachiasza 3:1-6 powiedziano, że Jehowa przychodzi na sąd
wspólnie ze swym ‘posłańcem przymierza’”.
Czyżby Towarzystwo Strażnica sugerowało przez to, że i według Ap 22:12
Ojciec i Syn mają przybyć wspólnie? Jeśli tak, to znaczy, że i obaj mogą być
„Alfą i Omegą” z Ap 22:13!
Z Ap 22:17 jednak wynika, że mowa jest o przyjściu jednej osoby („Przyjdź!”)

20 of 433

02/17/2014 03:19 PM



i tylko Chrystusa, a Ap 22:20 dodaje: „‘Zaiste, przyjdę niebawem’. Amen.
Przyjdź, Panie Jezu!”.
Mało tego, według nauki Towarzystwa Strażnica to ‘przyjście’ z Mal 3:1-3 już
dokonało się w 1918 r. i nie ma nic wspólnego z Ap 22:12. Oto ta nauka:
„Wszystko wskazuje na to, że jakieś trzy i pół roku później w roku 1918,
Jehowa w towarzystwie Jezusa jako ‘Anioła Przymierza’ przybył na sąd do swej
duchowej świątyni (Malachiasza 3:1, Bp; Mateusza 13:47-50)” („Wspaniały finał
Objawienia bliski!” 1993 s. 31).
Kończąc omawianie tekstu Ap 22:13 dodajmy, że istnieje hipoteza, że słowo
aramejskie słowo Marana-tha (1Kor 16:22), a konkretnie drugi człon tha,
nawiązuje do tytułu „Alfa i Omega”. Zawiera on bowiem pierwszą i ostatnią literę
alfabetu semickiego, tak jak wymienione są one w grece w odniesieniu do Boga i
Chrystusa w omawianych tekstach (patrz „Encyklopedia Katolicka” Tom XI hasło
‘Maranatha’).
Należy też przypomnieć, że pisarze wczesnochrześcijańscy identyfikowali
Chrystusa z „Alfą i Omegą” z Ap 22:13 (patrz powyżej pkt 2).
Prócz tego wszystkiego, jak widzieliśmy powyżej, Towarzystwo Strażnica
samo kiedyś utożsamiało Jezusa z „Alfą i Omegą” z Ap 22:13.
Ciekawe też, czy po tym wszystkim co powiedzieliśmy o Jezusie „Alfie i
Omedze” z Ap 22:13, Świadkowie Jehowy podtrzymują swoją opinię, że tytuł ten
oznacza „wszechmocnego Boga” („Wspaniały finał Objawienia bliski!” 1993 s.
20). Jeśli tak, to Chrystus jest według nich wszechmocnym Bogiem.
6) Kończąc hasło „Alfa i Omega”, słownik Towarzystwa Strażnica nawiązuje
do pozostałych tytułów Boga Ojca i Chrystusa (nie wspominając Jego),
występujących w omawianych wersetach.
„Tytuł ‘Alfa i Omega’ kryje w sobie tę samą myśl, co określenia ‘pierwszy i
ostatni’ oraz ‘początek i koniec’ - gdy odnoszą się do Jehowy. Przed Nim nie było
ani po Nim nie będzie żadnego wszechmocnego Boga. Kiedy definitywnie
rozstrzygnie kwestię swej boskości, raz na zawsze wykaże, iż jest jedynym
wszechmocnym Bogiem (por. Iz 44:6)” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 s.
61-62).

21 of 433

Na początek zaznaczmy, że w słowniku Świadków Jehowy brak haseł

02/17/2014 03:19 PM



„Początek i Koniec” i „Pierwszy i Ostatni”. Dziwne to, bo przecież to tytuły Boga
Ojca i Chrystusa. Ale ponieważ łączą się one z określeniem „Alfa i Omega”,
skorzystamy tu z opinii o nich z innej publikacji Towarzystwa Strażnica, bo
pewnie podtrzymuje ono nadal ten pogląd, którego brak w słowniku.
Chodzi nam o zdanie: „W oryginale hebrajskim wersetu z Izajasza 44:6 przy
słowach ‘pierwszy’ i ‘ostatni’ brak rodzajników określonych, natomiast
występują one w greckim tekście Objawienia 1:17, gdzie Jezus mówi o samym
sobie. Z prawideł gramatycznych wynika zatem, że w Objawieniu 1:17 mamy do
czynienia z tytułem, a słowa z Izajasza 44:6 odnoszą się do Boskości Jehowy”
(„Wspaniały finał Objawienia bliski!” 1993 s. 27 przypis).
Cóż powiemy o tym stwierdzeniu?
Jeśli chodzi o określenie „Pierwszy i Ostatni” to jest ono odniesione do Jezusa
w Ap 1:17 i 2:8 (też 1:11 BG). Ten tytuł, użyty gdzie indziej (Iz 44:6, 48:12 por.
41:4), dotyczy Boga Ojca, przez co zrównywany jest majestat osób Bożych.
Przyjmując swoistą interpretację, dotyczącą gramatyki, podręcznik Świadków
Jehowy nie jest rzetelny, bo w Ap 22:13, który to tekst oni odnoszą do Boga Ojca,
też są rodzajniki w tekście greckim (dot. „Pierwszy i Ostatni”), co dziwnie zostało
przez Towarzystwo Strażnica przemilczane (powinni w Ap 22:13 napisać ten tytuł
dużymi literami, jak w Ap 1:17).
Rodzajniki występują też w tekście greckim przed słowami „Początek i
Koniec” w Ap 21:6 i 22:13, co też nie pasuje chyba do reguły podanej przez
publikację Świadków Jehowy (także w Ap 1:11). Bo przecież omawiany słownik
stawia znak równości co to określeń „pierwszy i ostatni” i „początek i koniec”
oraz „Alfa i Omega”.
Niektóre zaś kodeksy biblijne zawierają też w Ap 1:8 tytuł „Początek i
Koniec”, ale tu dla odmiany bez rodzajników (słowa te patrz np. NP, BG, ks.Kow,
ks.Dąbr z Wulg).
Natomiast co do terminu „Alfa i Omega” to zawiera on rodzajniki przed tym
tytułem we wszystkich tekstach: Ap 1:8, 11, 21:6 i 22:13.
Jak widać, przy takiej różnorodności występowania, czy braku rodzajników, nie
można snuć jakichś ostatecznych wniosków co do znaczenia tytułów Bożych
(patrz poniżej tabela).
Interesujące jest też to, skąd tę regułę dotyczącą języka greckiego Towarzystwo
Strażnica wzięło. Czyżby z Biblii? Nigdzie nie odwołano się do źródeł, ani do
żadnej gramatyki.
Również ciekawym zagadnieniem jest to, że w J 1:1 brak rodzajnika ma
według Świadków Jehowy świadczyć na niekorzyść Jezusa (to „bóg”), a w Ap

22 of 433

02/17/2014 03:19 PM



1:17, dla odmiany, występowanie jego ma też chwałę Chrystusa pomniejszać
(„Pierwszy i Ostatni” to według nich tytuł, a nie Boskość Jezusa, choć piszą to
dużymi literami w swej Biblii).
Oto zestawienie występowania rodzajników, lub ich braku według:
Septuaginta t. I-II dr A.Rahlfs, Stuttgart 1979;
Novum Testamentum Graece Nestle-Aland, Stuttgart 1979;
The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures (tzw. Greckoangielski przekład międzywierszowy Nowego Testamentu) Brooklyn 1985
(wydany przez Towarzystwo Strażnica).
Teksty ST i NT

„Alfa i Omega”

„Początek i Koniec”

„Pierwszy i Ostatni”

Iz 44:6

brak

Iz 48:12

brak przed „Pierwszy”;
występuje
przed
„Ostatni” (w hebr. brak)

Ap 1:8

występują

brak

Ap 1:11

występują

występują

Ap 1:17

występują

Ap 2:8

występują

Ap 21:6

występują

występują

Ap 22:13

występują

występują

występują

Co do słów cytowanego słownika, dziwna jest jego opinia o równoważności
boskich tytułów „gdy odnoszą się [one] do Jehowy” (nie do Jezusa). To
zastrzeżenie Towarzystwa Strażnica wynika tylko z jego nauki, że Jezus jest
niższy od Ojca, a nie z tych tekstów, które zawierają określenia „Alfa i Omega”,
„Początek i Koniec” oraz „Pierwszy i Ostatni”.
Co do dalszych słów słownika Świadków Jehowy, zgadzamy się, że
rzeczywiście nie było i nie będzie żadnego jedynego Boga wszechmocnego, prócz
Boga prawdziwego, to znaczy Ojca, który zawsze istnieje i działa z Synem (J
1:18, 5:19, Hbr 13:8, Mt 28:18) i wiecznym Duchem Świętym (Hbr 9:14, 2Kor
13:13, Mt 28:19).
Ale ponieważ słownik Towarzystwa Strażnica odwołuje się na koniec do tekstu

23 of 433

02/17/2014 03:19 PM



Iz 44:6 popatrzmy innymi oczyma na te słowa Boże. Czy one mówiąc o Bogu nie
zawierają też w sobie Syna Bożego? Oceńmy to sami:
Bóg w Iz 44:6-8, BT 2 wyd.

Syn Boży w NT

„Tak mówi Jahwe,

„To mówi Syn Boży” Ap 2:18

Król Izraela

„Ty jesteś Synem Bożym, Ty jesteś Królem Izraela”
J 1:49

i Odkupiciel jego,

„który wydał samego siebie za nas, aby odkupić nas
z wszelkiej nieprawości i oczyścić sobie lud wybrany
na własność” Tt 2:14 por. Ef 1:7, Iz 59:20

Jahwe Zastępów:

„Już teraz, zanim się to stanie, mówię wam, abyście,
gdy się stanie, uwierzyli, że Ja Jestem” J 13:19 por. J
8:24, 28

‘Ja jestem pierwszy i Ja ostatni’; [‘Pierwszy, i Ja „Jam jest Pierwszy i Ostatni” Ap 1:17 por. Ap 2:8
Ostatni’ w BP]
i nie ma poza Mną boga!

„Ten Jednorodzony Bóg, który jest w łonie Ojca, [o
Nim] pouczył” J 1:18

Któż jest do Mnie podobny? Niech woła, niech to „Kto Mnie zobaczył, zobaczył i Ojca” J 14:9,
ogłosi i niech Mi dowiedzie!
„Albowiem to samo, co On czyni, podobnie i Syn
czyni” J 5:19
Kto przepowiedział przyszłość od wieków

„Badali oni [prorocy], kiedy i na jaką chwilę
wskazywał Duch Chrystusa, który w nich był i
przepowiadał
cierpienia
[przeznaczone]
dla
Chrystusa i mające potem nastąpić uwielbienia” 1P
1:11

i to, co ma nadejść, niech Nam obwieści!

„Powiedz nam, kiedy to nastąpi i jaki będzie znak
Twego przyjścia i końca świata” Mt 24:3

Nie lękajcie się ani nie przerażajcie!

„Niech się nie trwoży serce wasze ani się lęka!” J
14:27

Czyż nie przepowiedziałem z
oznajmiłem?
Wy jesteście moimi świadkami:

dawna

i

nie „Oto wam przepowiedziałem” Mt 24:25
„będziecie moimi świadkami” Dz 1:8

Czy jest jaki bóg [‘Bóg’ w III wyd. BT] oprócz „Pan mój i Bóg mój” J 20:28 por. 1J 5:20
Mnie?
Albo jaka Skała? - Ja nie znam takiego!”.
„a ta skała - to był Chrystus” 1Kor 10:4.

24 of 433

Na koniec ciekawostka. Otóż epifaniści, którzy na początku lat 20-tych XX
02/17/2014 03:19 PM



wieku oderwali się od Towarzystwa Strażnica, nadal uważają, że Jezus jest „Alfą i
Omegą”. Teksty Ap 1:8 i 21:6 przypisują Bogu Ojcu, natomiast Ap 1:11 i 22:13
Synowi Bożemu („Teraźniejsza Prawda i Zwiastun Chrystusowej Epifanii” Nr
365/19, czerwiec 1986 s. 87). Rzecz jasna inaczej je interpretują niż chrześcijanie
i Towarzystwo Strażnica. Podobnie uczą też inne grupy badaczy Pisma Św., które
uważają się za kontynuatorów nauki C. T. Russella (zm. 1916), pierwszego
prezesa Towarzystwa Strażnica.

1.3. Osobowość Ducha Świętego i „Wnikliwe
poznawanie Pism” (cz. I)
Towarzystwo Strażnica w swej krótkiej historii nigdy nie nauczało o
osobowości Ducha Świętego (dla niego to bezosobowa „siła” Boga). Zawsze było
przeciwne tej nauce chrześcijaństwa. Właściwie nie wiadomo od kogo konkretnie
przyjęło tę wykładnię, bo wydaje się, że nie informowało nigdy o tym swych
głosicieli na łamach publikacji.
Nie mógł to być zapewne jeden z pierwszych herezjarchów Ariusz (256-336),
bo o nim Świadkowie Jehowy napisali:
„Według Ariusza, duch święty co prawda jest osobą, ale niższą od Ojca i Syna”
(Strażnica Nr 5, 2002 s.27).
„Ariusz zaprzeczał, jakoby Syn miał tę samą naturę (esencję, substancję), co
Ojciec. Utrzymywał, ze Syn rzeczywiście jest synem, a zatem miał początek.
Ducha Świętego uznawał za osobę, lecz innej natury niż Ojciec albo Syn, a przy
tym za niższego od Nich. Mówił wprawdzie o ‘Triadzie’, czy też ‘Trójcy’, ale iż
składa się ona z osób, które nie są sobie równe, przy czym Ojciec nie był
stworzony” (Strażnica Rok CVI [1985] Nr 3 s. 21).
Choć z drugiej strony, w tamtym czasie, Towarzystwo Strażnica uważało go
nawet za trzeciego anioła (posłańca) z Ap 2:12:
„[Ap] 2:12. Aniołowi. - Posłannikiem, którego poselstwo miało wielkie
znaczenie dla Kościoła podczas powstania i rozwijania się papiestwa, był Aryusz”
(„Dokonana Tajemnica” 1925 s. 33).
Ale przynajmniej raz Towarzystwu Strażnica zdarzyło się podać jakąś dziwną
definicję swej nauki. Oto ona:

25 of 433

02/17/2014 03:19 PM



„‘My uznajemy osobistość Ducha Świętego w Ojcu i Synu; że Duch Święty
pochodzi od obu, oraz objawia się we wszystkich, którzy otrzymują spłodzenie z
Ducha Świętego i przez to stają się synami Bożymi. (Jan 1:12; 1 Piotr 1:3)...’.”
(„Dokonana Tajemnica” 1925 s. 64).
Aby nie było wątpliwości co do tekstu, podajemy ten sam cytat z ang. edycji tej
książki:
„‘We acknowledge that the personality of the Holy Spirit is the Father and the
Son; that the Holy Spirit proceeds from both, and is manifested in all who receive
the begetting of the Holy Spirit and thereby become sons of God (John 1:12; 1
Pet. 1:3)...’.” (The Finished Mystery 1917 s. 57).
Zaznaczamy natomiast, że polska edycja dużego formatu tej książki, z ok. 1926
r. (s. 23), nie zamieściła wcale tego fragmentu o Duchu Świętym. Czyżby było to
jakieś sprostowanie niejasnego poglądu?
Niekonsekwencją Towarzystwa Strażnica było też to, że odrzucając osobowość
Ducha Świętego, cytowało w swych starszych publikacjach werset, który mówi o
oddawaniu czci Jemu. Chodzi tu o słowa 1P 4:14, które występują w wielu
rękopisach:
„u nich doznaje krzywdzącego mówienia, u zaś was jest otaczany chwałą”
(przypis w „Grecko-polski Nowy Testament wydanie interlinearne z kodami
gramatycznymi” tłum. ks. prof. dr hab. R. Popowski SDB, dr M. Wojciechowski,
Warszawa 1993).
Ten fragment zamieszczają też niektóre inne Biblie:
„który względem nich bywa bluźniony, ale względem was bywa uwielbiony”
(BG);
„z ich strony jest obrzucany bluźnierstwami, a z waszej strony oddawana mu
jest cześć” (kom. KUL - „List Katolickie” Tom 11 s. 235).
Oto niektóre publikacje Towarzystwa Strażnica, które cytowały 1P 4:14 z
powyższymi słowami: „Miljony ludzi z obecnie żyjących nie umrą!” 1920 s. 57;
„Harfa Boża” 1921 s. 301; „Wyzwolenie” 1929 s. 233; „Pojednanie” 1928 s. 282;
„Stworzenie” 1928 s. 264; „Rząd” 1928 s. 173).
Ciekawe, jak kiedyś Towarzystwo Strażnica rozumiało oddawanie chwały i
czci Duchowi Świętemu, nie uznając Jego osobowości?
Warto też wspomnieć, że przez wiele lat określenie „Duch Święty”
Towarzystwo Strażnica pisało dużymi literami (patrz powyżej i np. „Pojednanie
pomiędzy Bogiem i człowiekiem” 1919 s. 185 oraz cały rozdział w tej książce pt.

26 of 433

02/17/2014 03:19 PM



‘Święty Duch Boży’ s. 185-238), natomiast dziś małymi.
W Polsce natomiast zamieszanie wśród Świadków Jehowy nastąpiło w 1994
roku, gdy Strażnica Nr 14, 1994 s. 24 wprowadziła nową wykładnię dotyczącą
Ducha Świętego, tzn. zamiast określenia „moc Boża”, użyła terminu „siła Boża”
(patrz też „Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994 s.
445 - „czynna siła Boża”; „Wiedza, która prowadzi do życia wiecznego” 1995 s.
31 - „czynna siła Jehowy”). Artykuł z tej Strażnicy pochodził z ang. edycji
słownika „Wnikliwe poznawanie Pism” z 1988 r. (por. edycja polska 2006, tom I
s. 498).
Do tego momentu polskie publikacje Świadków Jehowy zwyczajowo używały
określenia „moc Boża”. W tabeli poniżej przedstawiamy efekt zmiany tego
poglądu:
„Prowadzenie rozmów na podstawie Pism” ed.
1991

„Prowadzenie rozmów na podstawie Pism” ed.
2001

Duch
„Definicja: (...) 6) czynnej mocy Bożej, czyli Jego
świętego ducha” s. 82;
„duch święty jest czynną mocą Bożą” s. 83 por. s.
24, 106, 166, 371, 439

Duch
„Definicja: (...) 6) czynnej siły Bożej, czyli ducha
świętego” s. 82;
„duch święty jest czynną siłą Bożą” s. 83 por. s. 24,
107, 166, 367, 439

Nie jest też prawdą, jak mówi wielu Świadków Jehowy, że nie ma żadnego
znaczenia ta zmiana, że to ‘kosmetyka’. „Skorowidz do publikacji Towarzystwa
Strażnica 1986-2000” (2003) zawiera wyraźne zaprzeczenie poprzedniej nauce
podając, że Duch Święty „nie jest mocą” (s. 111). Odsyła on też do powyżej
wymienionej Strażnicy oraz do Przebudźcie się! Nr 1, 1999 s. 26, które podaje:
„Nazywanie ducha świętego mocą Bożą nie jest zupełnie ścisłe. (...) A zatem
święty duch Boży to Jego energia w działaniu, Jego czynna siła”.
Ciekawe, że przez całe lata Świadkowie Jehowy polemizując z osobowością
Ducha Świętego przywoływali słowa mówiące o Nim jako o „mocy z wysoka” Łk
24:49. Czyżby mieli tego teraz zaniechać? Jeśli nie, to by znaczyło, że będą starali
się wygłaszać stwierdzenia niezgodne z ich oficjalnym nauczaniem.
Pogląd o „bezosobowości” Ducha Świętego omawia szeroko słownik
Towarzystwa Strażnica pt. „Wnikliwe poznawanie Pism” i tu zajmiemy się
przedstawieniem jego opinii. Przeprowadzimy też z nim polemikę.

27 of 433

02/17/2014 03:19 PM



Osobowość Ducha Świętego
1) Oto co podaje słownik Świadków Jehowy o Duchu Świętym w haśle ‘Duch’:
„Czynna siła Boża; duch święty. Słowa ruach oraz pneuma najczęściej
odnoszą się do świętego ducha Bożego, czyli czynnej siły Boga” („Wnikliwe
poznawanie Pism” 2006 t. I, s. 496).
Cóż powiemy o tym stwierdzeniu? Otóż to, że w Biblii Świadków Jehowy
określenie „czynna siła Boga” pojawia się tylko jeden raz! W Rdz 1:2
Towarzystwo Strażnica podaje: „czynna siła Boża przemieszczała się tu i tam nad
powierzchnią wód” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata”).
Czy nie jest to zastanawiające, że ci którzy nie uznają osobowości Ducha
Świętego bazują na jednym wersecie Biblii i na dodatek takim, w którym
większość przekładów biblijnych ma słowa „Duch Boży” (BT wyd. II i kolejne,
NP, kom. KUL, BG, ks. Wujek, Biblia Warszawsko -Praska).
Choć tłumacze I wydania Biblii Tysiąclecia (BT) oddali w swym przekładzie
Rdz 1:2 przez słowa „tchnienie Boga” (także BP „tchnienie Boże”), to jednak w
kolejnych edycjach zmienili to na „Duch Boży”. Zaznaczyli też w przypisie, że
możliwe jest tłumaczenie „tchnienie”, „wiatr”, ale nie „czynna moc”, czy „czynna
siła”.
Mało tego, jeszcze broszura Towarzystwa Strażnica z 1989 roku pt. „Czy
wierzyć w Trójcę?” w rozdziale ‘Duch święty - czynna moc Boża’ komentując
ten tekst podawała:
„W Księdze Rodzaju 1:2 Biblia mówi, że ‘nad powierzchnią wód to tu, to tam
przemieszczała się czynna moc [‘duch’ (po hebrajsku: ru’ach)] Boża’. Duch Boży
był czynną mocą, której Bóg użył do ukształtowania ziemi” (s. 20; tekst Rdz 1:2
w broszurze wg ang. Biblii Towarzystwa Strażnica).
Widać więc, że nie tylko doktrynę dostosowywało Towarzystwo Strażnica do
swych potrzeb (zmiana „moc” na „siła”), ale i ingerowano w tekst Biblii, aby on
był zgodny z tą wykładnią! Szkoda, że nie było polskiego Starego Testamentu
wydanego przez Świadków Jehowy przed 1994 rokiem, gdy nastąpiła ta zmiana
słów.
Dodajmy jeszcze że w omawianym słowniku, w innym miejscu podano, że
hebrajskie słowo ruach to duch. Czemu zmieniono więc to na „aktywna moc”, a
później na „aktywna siła”?
Oto te słowa: „W relacji o początkach kształtowania planety Ziemi podano, że
‘czynna siła [‘duch’, ruach] Boża przemieszczała się tu i tam nad powierzchnią

28 of 433

02/17/2014 03:19 PM



wód’ (Rdz 1:2)” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. I, s. 498).
Należy też stwierdzić, że określenia „siła Boża” brak w Biblii Towarzystwa
Strażnica, a termin „aktywna siła” pojawia się kilka razy, ale tylko w przypisach
ang. Biblii Świadków Jehowy (New World Translation of the Holy Scriptures With References 1984).
Uzupełnimy to też informacją, że w greckiej Septuagincie w Rdz 1:2 pada
określenie pneuma theou i są to te same słowa, które występują w Nowym
Testamencie w wielu miejscach np. Mt 3:16, Rz 8:9, 1Kor 7:40.
Zaznaczmy też, że pisarze wczesnochrześcijańscy niejednokrotnie
identyfikowali „Ducha Bożego” z Rdz 1:2 z osobą Ducha Świętego, a nie z jakąś
siłą. Oto tylko dwa przykłady:
Justyn Męczennik (ur. 100) „Przez niego [Mojżesza] to Duch Proroczy
zaznaczył, jak i z czego na początku Bóg stworzył świat. Oto jego słowa: ‘(...) I
Duch Boży unosił się nad wodami...’.” („Apologia” I:59,1-3).
„Jeśli zaś Platon mówi jeszcze o Trzeciej Istocie, to dlatego, ponieważ u
Mojżesza czytał, jak się wyżej przytoczyło, że nad wodami unosił się Duch Boży.
Platon bowiem kładzie na drugim miejscu Słowo Boże, o którem prawi, że
zostało w kształcie litery X rozpostarte w całym wszechświecie, na trzecim zaś
miejscu Ducha, o którym powiedziano, że się unosił nad wodą...” („Apologia”
I:60,6-7).
„‘(...) I Duch Boży unosił się nad wodami’. jako naśladownictwo tedy owego
Ducha Bożego, o którym powiedziano, że się unosił nad wodami, demony
rozgłaszały opowieść o Korze, córce Zeusa” („Apologia” I:64,3-4).
Orygenes (ur. 185) „Ale przytaczając słowa ‘Duch Boży unosił się nad
wodami’, nie twierdzimy, że Duch najwyższego Boga był obecny w rzeczach
sobie obcych, nie utrzymujemy też, że wymagało zniszczenia to, co zostało źle
stworzone przez jakiegoś innego stwórcę wbrew Duchowi Wielkiego Boga, a Bóg
pozwalał na to” („Przeciw Celsusowi” VI:52).
„Z zatem Duch Boży, który, jak napisano, ‘na początku’ aktu stworzenia świata
‘unosił się nad wodami’ [Rdz 1:1-2], w moim przekonaniu nie jest różny od
Ducha Świętego, tak jak ja to potrafię pojąć i jak wyjaśniając odnośny ustęp
Pisma świętego wykazałem...” („O zasadach” 1:3,3).
2) Oto dalsze słowa, które podaje słownik Towarzystwa Strażnica o Duchu
Świętym:
„Nie jest osobą. Pogląd, że duch święty jest osobą wchodzącą w skład boskiej
Trójcy, stał się oficjalnym dogmatem kościelnym dopiero w IV w. n.e. Nie

29 of 433

02/17/2014 03:19 PM



wyznawali go pierwsi ‘Ojcowie Kościoła’; w II w. n.e. Justyn Męczennik nauczał,
że duch święty to wpływ lub sposób oddziaływania Boga; również Hipolit nie
uważał ducha świętego za osobę” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. I, s.
496).
Co można powiedzieć o tych naukach omawianego słownika? Otóż to, że
stwierdzenie: „Pogląd, że duch święty jest osobą wchodzącą w skład boskiej
Trójcy, stał się oficjalnym dogmatem kościelnym dopiero w IV w. n.e.”, nie
zawiera całej prawdy. Bo czym innym jest powszechna wiara w coś, a czym
innym potwierdzenie tej wiary w dogmacie, gdy pojawiają się osoby podważające
tę powszechną wiarę.
Zauważmy, że fragment ze słownika Świadków Jehowy jakby nie kwestionuje
osobowości Ducha Świętego, tylko wchodzenie Jego w skład Trójcy Świętej. Nie
będziemy tu szerzej podejmować zagadnienia Trójcy Świętej, ponieważ
zajmujemy się tu, jak i omawiany słownik, tematem osobowości Ducha Świętego.
Aby ukazać powszechność wiary w osobowość Ducha Świętego przed IV
wiekiem, wbrew wypowiedzi słownika Towarzystwa Strażnica, podamy tylko
kilkanaście przykładów. Pierwszy, to oficjalna wypowiedź Kościoła tzn. List
synodalny papieża Dionizego (260-268) do Kościoła Aleksandryjskiego:
„Wskazane jest, abym wypowiedział się także o tych, którzy najczcigodniejszą
prawdę głoszoną przez Kościół Boży mianowicie najwyższą Jedność [Trójcy
Świętej] dzielą, rozłączają i rozpraszają na trzy moce, trzy różne substancje
[hipostazy], trzy bóstwa. Słyszałem bowiem, że są wśród was katecheci i głoszący
Słowo Boże, którzy wprowadzają tę naukę, chociaż diametralnie, powiedziałbym,
różnią się od samego Sabeliusza. Ostatni bowiem bluźni utrzymując, że Syn jest
tym samym, co Ojciec i odwrotnie. Oni natomiast głoszą jakby trzech bogów,
dzieląc świętą Jedność na trzy rozłączone i obce sobie hipostazy. Tymczasem
Słowo Boże musi być złączone z Bogiem wszechrzeczy, a Duch Święty - jako
miłość - [musi] w Nim przebywać i trwać. Stąd mogę twierdzić, że Boża Trójca
schodzi się w jedno Bóstwo, jakby szczyt i jest jednym wszechmocnym Bogiem
wszechrzeczy, musi bowiem być jedną Głową i jednością organiczną. A zatem
nierozważna nauka Marcjona, który tę Jedność Bożą dzieli i rozkłada na trzy
niezależne zasady pochodzić może tylko od diabła, a w żadnym wypadku od
prawych uczniów Chrystusa lub tych, którzy upodobali sobie naukę Zbawiciela.
Ci wiedzą, ze Pismo Święte wyraźnie głosi Trójcę Świętą; ale o trzech bogach nie
ma mowy ani w Starym, ani w Nowym Testamencie. (...) Przeto nie wolno na trzy
bóstwa dzielić prawdziwej Bożej Jedności ani umniejszać godności i

30 of 433

02/17/2014 03:19 PM



niezrównanej wielkości Pana pojęciem ‘stworzenia’. Lecz należy wierzyć w Boga
Ojca wszechmogącego, w Jezusa Chrystusa, Syna Jego, i w Ducha Świętego.
Należy łączyć Słowo z Bogiem wszechrzeczy, gdyż samo mówi o sobie: ‘Ja i
Ojciec jedno jesteśmy’ oraz: ‘Jestem w Ojcu a Ojciec we mnie’ [J 10:30, 14:10].
W ten tylko sposób zachowa się Trójcę Bożą i świętą naukę o suwerennej
Jedności” („O Trójcy Świętej i Wcieleniu”; cytat za „Breviarium Fidei. Wybór
Doktrynalnych Wypowiedzi Kościoła” opr. S. Głowa SJ, J. Bieda SJ, Poznań
1989).
Oto zaś inne, wielokrotnie wcześniejsze, wypowiedzi pisarzy
wczesnochrześcijańskich mówiące o wierze w osobowość Ducha Świętego:
Klemens Rzymski (†101) - „Jak prawdą jest, że żyje Bóg, żyje Pan, Jezus
Chrystus i Duch Święty, wspólna wiara i nadzieja wszystkich wybranych” („List
do Koryntian” 58:2).
Ignacy Antiocheński (†107) - „Starajcie się więc utwierdzić w nauce Pana i
Apostołów, aby wszystko, co czynicie, pomyślnie się układało, w ciele i w duchu,
w wierze i w miłości, w Synu, Ojcu i Duchu na początku i na końcu” („List do
Kościoła w Magnezji” 13:1).
„Bądźcie poddani biskupom i sobie wzajemnie, jak Jezus Chrystus według
ciała był poddany Ojcu, Apostołowie zaś Chrystusowi, Ojcu i Duchowi, aby
jedność była zarazem cielesna i duchowa” („List do Kościoła w Magnezji” 13:2).
Hymn Phos hilaron (II w.) - „ku czci Twojej, Boże Ojcze, Synu i Duchu
Świętości, śpiewamy boś godzien jest tego o Panie”.
Hermas (II w.) - „Ziemia to świat nasz, właściciel ziemi to Ten, kto wszystko
stworzył, uporządkował i obdarzył mocą; syn jest Duchem Świętym, a niewolnik
Synem Bożym” („Pasterz” ‘Przypowieść piąta’ 5:2).
„(...) synowi [Duchowi Św.] właściciela [Ojca] spodobał się zamiar, żeby
niewolnik [Syn Boży] został z nim razem współdziedzicem” („Pasterz”
‘Przypowieść piąta’ 2:8).
Atenagoras z Aten (II w.) - „My natomiast, którzy obecne życie uznajemy za
rzecz mało ważną, a zważamy jedynie na to, by poznać prawdziwego Boga i Jego
Słowo (Logos), by zrozumieć, na czym polega jedność Syna i Ojca oraz
wspólnota Ojca i Syna, czym jest Duch, na czym polega ich jedność oraz
odrębność istot zjednoczonych - Ducha, Syna i Ojca” („Prośba za chrześcijanami”
12).
„Jak bowiem mówimy o Bogu, o Jego Synu-Słowie i o Duchu Świętym,
istotach stanowiących jedność w zakresie mocy, a rozdzielonych w zakresie
funkcji na Ojca, Syna i Ducha - bo Syn jest Rozumem, Słowem i Mądrością Ojca,

31 of 433

02/17/2014 03:19 PM



Duch zaś Jego emanacją, jak światłość, która promieniuje z ognia...” („Prośba za
chrześcijanami” 24).
Teofil Antiocheński (†182) - „Co więcej, Bóg jakby potrzebował pomocy, gdy
mówi: ‘Uczyńmy człowieka na obraz i podobieństwo’. Do nikogo się w ten
sposób nie odzywa, jeno do swego Słowa i swej Mądrości” („Do Autolyka” 2:18).
Ireneusz (ur. 130-140) - „Miał bowiem bogatą i niewysłowiona pomoc,
wspomagają go bowiem we wszystkim Bliscy, a zarazem jego Ręce, to znaczy
Syn i Duch, Słowo i Mądrość, którym służą wszyscy aniołowie i są im poddani”
(„Przeciw herezjom” 4:7,4).
„Bóg nie potrzebował także pomocy dla stworzenia tego, co sam zamierzał
stworzyć, jakby nie miał własnych rąk. Jest przy nim stale i Słowo, i Mądrość,
Syn i Duch, dzięki którym i przez których stworzył wszystko w sposób wolny i
swobodny, bo do nich powiedział: ‘uczyńmy człowieka na obraz i podobieństwo
nasze’ [Rdz 1:26]” („Przeciw herezjom” 4:20,1).
Klemens Aleksandryjski (ur. 150) - „Uczniowie Walentyna mówią, że Duch,
którego w szczególny sposób posiadał każdy z proroków dla ich posługi, został
wylany na wszystkich [należących do] Kościoła (...) Lecz lekceważą fakt, że
Pocieszyciel działający stale w Kościele, jest tej samej substancji i tej samej mocy
co Ten, który stale działał w Starym Testamencie” („Wypisy z Theodota”
I:24,1-2).
„Ja przynajmniej nie inaczej pojmuję te słowa, jak tylko tak, że jest to
wzmianka o Trójcy Świętej. Tym trzecim jest mianowicie Duch Święty. Tym
drugim - Syn Boży, ‘za pośrednictwem którego wszystko się stało wedle woli
Ojca’ [J 1:3]” („Kobierce” V:103,1).
„Dzięki składając, wychwalajmy jednego Ojca i Syna, Syna i Ojca, który wraz
z Duchem Świętym jest Wychowawcą i Mistrzem. Wszystko od Niego jednego,
przez Którego wszystko jest czymś jednym, przez którego jest wieczność,
Którego członkami wszyscy jesteśmy, Którego chwalą na wieki”
(„Wychowawca” 3:12,100).
Tertulian (ur. 155) - „Trzeba bowiem było, aby chrześcijanie zajaśnieli w
świecie jako synowie światłości, czczący i wzywający po imieniu jedno światło
świata, Boga i Pana. Zresztą jeżeli na podstawie świadomości, że imię Boga i
Pana przystoi i Ojcu, i Synowi, i Duchowi wzywalibyśmy ‘bogów’ i ‘panów’, to
zgasilibyśmy nasze lampy” („Przeciw Prakseaszowi” 13:8).
„Jednak o ‘dwóch bogach’ czy ‘dwóch panach’ nigdy nie mówimy, nie dlatego
że Ojciec albo Syn miałby nie być Bogiem, albo też Duch miałby nie być
Bogiem, czy żeby każdy z nich nie był Panem; z tego natomiast powodu, iż

32 of 433

02/17/2014 03:19 PM



jedynie dawniej wymieniano dwóch bogów i dwóch panów, aby gdy przybędzie
Chrystus, został poznany jako Bóg i nazwany Bogiem, gdyż jest Synem Boga i
Pana. Gdyby bowiem w Pismach dało się znaleźć jedną tylko osobę Boga i Pana,
wtedy słusznie nie zostałby dopuszczony do miana Boga i Pana - nie byłoby
bowiem mowy o nikim innym prócz jednego Boga i Pana” („Przeciw
Prakseaszowi” 13:6).
Orygenes (ur. 185) - „Na wstępie modlitwy należy według swych sił wielbić
Boga przez Chrystusa, który razem z Nim jest uwielbiony, w Duchu Świętym
razem z Nim wychwalanym. (...) Kończymy modlitwę uwielbieniem Boga przez
Chrystusa w Duchu Świętym” („O modlitwie” 33:1).
„Inni czytają tekst ‘Poślę wam Rzecznika, Ducha Świętego’, nie chcą uznać, że
chodzi tu o trzecią Osobę, różną od Ojca i Syna, o boską i wzniosłą Istotę, lecz
twierdzą, że słowa te odnoszą się do apostoła Pawła” („Homilia o Ewangelii św.
Łukasza” 24:5).
Cyprian (ur. 200) - „Pan bowiem po swym zmartwychwstaniu, rozsyłając
swych uczniów, wskazując i pouczając ich, jak należy udzielać chrztu, mówi:
‘Dana mi jest wszelka władza na niebie i na ziemi. Idźcie tedy i nauczajcie
wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego’ [Mt 28:18].
Wymienia Trójcę, w której Tajemnicę narody mają być ochrzczone. A czy
Marcjon wierzy też Trójcy?” (List 73:5).
„A jeśli stał się domem Boga [1Kor 3:16n.], zapytuję się, którego Boga? Czy
Stwórcy? Nie, bo w Niego nie wierzył. Czy Chrystusa? A i Jego domem być nie
może, kto zaprzecza Boga Chrystusa. Czy Ducha Świętego? Ponieważ trzej są
jednym (Bogiem), jakże Duch Święty może się z tym pojednać, kto jest wrogiem
albo Ojca albo Syna?” (List 73:12).
[Inne teksty dotyczące tej tematyki patrz moje artykuły o tych i innych pisarzach
wczesnochrześcijańskich oraz w mej książce „W obronie wiary. Pismo Święte a
nauka Świadków Jehowy, innych sekt i wyznań niekatolickich” w rozdz. ‘Osoba
Ducha Świętego’ i ‘Trójca Św. w pismach Ojców Kościoła’. Całość zamieszczona
na www.apologetyka.info]
A teraz poświęćmy uwagę wymienionym przez słownik Towarzystwa Strażnica
pisarzom wczesnochrześcijańskim. Mówi on, że Justyn Męczennik i Hipolit nie
uznawali osobowości Ducha Świętego. Czy tak jest rzeczywiście?
Otóż nie wiadomo skąd omawiany słownik ma takie informacje. Nie podano
bowiem żadnych tekstów tych mężów, ani nie powołano się na jakiekolwiek
źródło. Wygląda na to, że Towarzystwo Strażnica jest niedoinformowane w tej

33 of 433

02/17/2014 03:19 PM



kwestii. Prócz tego co powiedzieliśmy o Justynie powyżej (patrz pkt 1), podajemy
kolejne teksty jego jak i Hipolita, przeczące sugestiom, czy stwierdzeniom,
omawianego słownika. Justyn mówi np. o czci dla Jezusa w otoczeniu aniołów i
dla Ducha Świętego:
Justyn Męczennik (ur. 100) - „Jemu to, a z Nim razem Synowi, który od
Niego przyszedł i taką nam podał naukę, tudzież zastępom innych, dobrych
aniołów, co go otaczają i do Niego są podobni, wreszcie Duchowi Proroczemu,
oddajemy uwielbienie i pokłon, cześć im składając, pełną rozumu i prawdy. Tę
zaś naukę, tak jakeśmy ją otrzymali, podajemy chętnie wszystkim, co ją przyjąć
pragną” („Apologia” I:6,2).
Przypominamy stwierdzenie omawianego słownika o Hipolicie (ur. przed 170):
„również Hipolit nie uważał ducha świętego za osobę”.
Odpowiedzią na ten zarzut niech będą jego własne słowa, które mówią o
osobowości Ducha Świętego i czci dla Niego:
Hipolit (ur. przed 170) - „Widzimy zatem wcielone Słowo, przez nie
poznajemy Ojca, wierzymy Synowi i oddajemy cześć Duchowi Świętemu”
(„Przeciw Noetosowi” 12).
„Nie możemy inaczej pojąć jednego Boga, jeśli nie uwierzymy prawdziwie w
Ojca, Syna i Ducha Świętego (...) Słowo Ojca, (...) powiedziało uczniom: Idźcie i
nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna i Ducha Św.
Pouczył tutaj, że kto by pominął jednego z nich, ten nie okazuje prawdziwego
uwielbienia Bogu. Bóg bowiem otrzymuje uwielbienie w tej Trójcy” („Przeciw
Noetosowi” 14).
„Nie mówię o dwóch Bogach, lecz o jednym! Mówię jednak o dwóch osobach i
o trzeciej jeszcze - o Bożym planie zbawienia, to znaczy łasce Ducha Świętego.
Ojciec jest jeden, ale są dwie osoby, bo istnieje Syn; trzecią zaś osobą jest Duch
Święty”(„Przeciw Noetosowi” 14).
„[Noetos] więc nawet wbrew woli powinien wyznawać Boga Ojca
wszechmogącego, powinien wyznawać także Jezusa Chrystusa, Syna Bożego,
który stał się człowiekiem i któremu Ojciec poddał wszystko oprócz samego
siebie, powinien wreszcie wyznawać Ducha Świętego i że są to trzy osoby. Jeżeli
zaś chce się dowiedzieć, w jaki sposób objawia się jeden Bóg, niechaj wie, że
jedna jest moc Boga. Co się więc tyczy Bożego planu zbawienia, Bóg się objawia
w trzech osobach” („Przeciw Noetosowi” 8).
„On jest Bogiem, a dla nas stał się człowiekiem, jemu wszystko poddał Ojciec.
Jemu chwała i władza wraz z Ojcem i Duchem Świętym w świętym Kościele,
teraz i zawsze, i na wieki wieków, amen” („Przeciw Noetosowi” 18).

34 of 433

02/17/2014 03:19 PM



„przez Syna Twego Jezusa Chrystusa, przez którego Tobie chwała i moc i
cześć, Ojcu i Synowi wraz z Duchem Świętym, w świętym Kościele Twoim, teraz
i na wieki wieków” („Tradycja Apostolska” 1:1 [słowa te padają 3 razy]). Patrz
też j/w. 1:2 (słowa te padają 2 razy).
„wielbimy Cię i sławimy przez Twego jedynego Syna, Pana naszego Jezusa
Chrystusa, przez którego Tobie i Jemu chwała, moc i cześć wraz z Duchem
Świętym, teraz i po wszystkie wieki” („Tradycja Apostolska” 3:3).
Słowa o Duchu Świętym z Wyznania Wiary z IV wieku były tylko
dopełnieniem do powszechnej wiary w Jego osobowość, gdy pojawili się tak
zwani duchoburcy. Oto ten fragment:
„[Wierzę] I w Ducha Świętego, Pana i Ożywiciela, który od Ojca pochodzi,
którego należy czcić i wielbić wraz z Ojcem i Synem, który przemawiał przez
proroków”.
3) Oto dalszy urywek ze słownika Świadków Jehowy:
„Pismo Święte konsekwentnie poświadcza, że duch święty nie jest osobą, lecz
czynną siłą, którą Bóg się posługuje, by urzeczywistniać swoje zamierzenie i
swoją wolę” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. I, s. 496).
Co można powiedzieć o tym stwierdzeniu? Otóż Pismo Święte nie zawiera
żadnego ‘poświadczenia’, że Duch Święty nie jest osobą (brak jest zaprzeczenia
osobowości Ducha w Biblii). Nie mówi też o tym, że jest On „czynną siłą” (brak
takiego określenia). Wręcz przeciwnie, Nowy Testament wskazuje na Jego
osobowość, chociażby przez to, że Duch Święty mówi o sobie samym „Ja” (gr.
ego): „powiedział do niego Duch: ‘Poszukuje cię trzech ludzi. Zejdź więc i idź z
nimi bez wahania, bo Ja ich posłałem’.” Dz 10:19-20. Dziwnym zbiegiem
okoliczności jest też to, że Towarzystwo Strażnica, ani w swym słowniku, ani w
innych publikacjach nie omawia tego fragmentu Biblii. Czyżby przez milczenie
chciało ono rozwiązać powyższy problem? Zaznaczmy jednak, że te wersety
Świadkowie Jehowy odnoszą do Bożego Ducha (patrz odsyłacze w „Pismo
Święte w Przekładzie Nowego Świata”).
Zauważyć też należy, że choć słownik powołuje się w powyższym zdaniu na
Pismo Święte, to jednak nie podał z niego ani jednego fragmentu biblijnego na
uzasadnienie tego co mówi.
Dodajmy tu, że jeśli przemawiający „Pan” z Dz 10:14 jest tą samą osobą, co
mówiący „Duch” z Dz 10:20, to znaczy, że Duch Święty jest Panem i zarazem
osobą.

35 of 433

02/17/2014 03:19 PM



4) Oto kolejny fragment słownika Świadków Jehowy. Tym razem zacytujemy
tylko jego urywek (jest to długi fragment), bo dotyczy on wersetu biblijnego,
który powszechnie nie jest uznawany:
„Przede wszystkim trzeba zaznaczyć, że słowa: ‘Na niebie: Ojciec, Słowo i
Duch Święty, a ci trzej jedno są’ (Bg), występujące w niektórych starszych
przekładach 1 Jana 5:7, są nieautentycznym dodatkiem do oryginału. (...)
[wstawka] po raz pierwszy pojawia się w traktacie Liber apologeticus z IV w., a
w VI w. występuje w odpisach Wulgaty i starołacińskich przekładów Biblii.”
(„Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. I, s. 496-497).
Oto nasza odpowiedź. Dodać tu możemy, że nie posługujemy się tym wersetem
dla uzasadnienia osobowości Ducha Świętego.
Po pierwsze dlatego, że jest on przy dzisiejszej wiedzy rękopiśmiennej
uznawany za nieautentyczny.
Po drugie dlatego, że fragment ten mówi o pojmowaniu Trójcy Świętej, a nie o
osobowości Ducha Świętego.
Ale jeśli słownik Towarzystwa Strażnica obrał ten werset do omawiania, to i
my podamy dodatkowo kilka informacji, których on nie zawiera:
Otóż poniżej zacytowane słowa Cypriana (ur. 200) to najstarsze zachowane
przytoczenie tekstu 1J 5:7 przez pisarzy wczesnochrześcijańskich. Zazwyczaj
bywa one pomijane przez krytycznie omawiających ten werset. Zapewne z
powodu tego, że jest to tylko część wersetu, a nie cały fragment. Chociaż
większość badaczy opowiada się przeciw autentyczności słów z 1J 5:7, to jednak
broniący ich podkreślają, że są one dowodem na to, że ok. 250 r. były one znane
jako słowa Biblii, a nie jako glosa marginesowa, oraz że ukazywały one wiarę
chrześcijan w Trójcę Świętą w tamtym czasie. Oto słowa Cypriana:
„Kto łamie pokój i zgodę Chrystusa, działa przeciw Chrystusowi; kto zbiera
gdzie indziej, poza Kościołem, rozprasza Kościół Chrystusowy. Mówi Pan: ‘Ja i
Ojciec jedno jesteśmy’ [J 10:30]. I znów napisane jest o Ojcu i Synu i Duchu
Św.: ‘A ci trzej jedno są’ [1J 5:7]. I któż wierzy, że tę jedność, z boskiej mocy
pochodzącą, niebieskimi sakramentami spojoną, można w Kościele zerwać i
rozdźwiękiem ścierających się zapatrywań rozdzielić?” („O jedności Kościoła
Katolickiego” 6).
Jednak na koniec przypomnijmy, że werset powyższy nie stanowi dla nas
dowodu na osobowość Ducha Świętego. W Biblii i pismach
wczesnochrześcijańskich jest wystarczająco wiele fragmentów o tym mówiących,

36 of 433

02/17/2014 03:19 PM



że nie musimy odwoływać się do tekstu 1J 5:7.
Dalsze omawianie tego tematu znajdziemy w części drugiej tego artykułu.

1.4. Osobowość Ducha Świętego i „Wnikliwe
poznawanie Pism” (cz. II)
W pierwszej części naszego artykułu omówiliśmy w polemice ze słownikiem
Towarzystwa
Strażnica
między
innymi
nauczanie
pisarzy
wczesnochrześcijańskich o osobowości Ducha Świętego. Wykazaliśmy, że
wierzyli oni w nią, oraz uczyli o oddawaniu czci Bożemu Duchowi.
Powiedzieliśmy też, że Nowy Testament wskazuje na Jego osobowość,
chociażby przez to, że Duch Święty mówi sam o sobie „Ja” (gr. ego): „powiedział
do niego Duch: ‘Poszukuje cię trzech ludzi. Zejdź więc i idź z nimi bez wahania,
bo Ja ich posłałem’.” Dz 10:19-20.
Wspomnieliśmy też, że Towarzystwo Strażnica, ani w swym słowniku, ani w
innych publikacjach nie omawia tego fragmentu Biblii, który zapewne jest mu
niewygodny, bo dotyczy osoby Ducha Świętego. Zaznaczyliśmy również, że te
wersety odnosi ono do Bożego Ducha (patrz odsyłacze w „Pismo Święte w
Przekładzie Nowego Świata” 1997).
Teraz przejdziemy do kolejnych nauk słownika Świadków Jehowy, na temat
kwestionowanej przez nich osobowości Ducha Świętego.
1) Oto co mówi omawiany słownik o Duchu Świętym (hasło ‘Duch’):
„Personifikacja nie oznacza, że jest osobą. To prawda, że Jezus nazwał ducha
świętego ‘wspomożycielem’, który ‘uczy’, ‘świadczy’, ‘daje dowód’,
‘wprowadza’, ‘mówi’, ‘słyszy’ czy też ‘otrzymuje’. Jak wynika z tekstu
greckiego, Jezus w takich wypadkach czasami odnosił do tego ‘wspomożyciela’
zaimek osobowy rodzaju męskiego (por. Jn 14:16, 17, 26; 15:26; 16:7-15). Biblia
obfituje w przykłady personifikacji, czyli przypisywania pewnym pojęciom cech
osobowych” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. I, s. 497).
Co powiemy o tych wnioskach? Otóż przede wszystkim to, że stwierdzanie o
personifikowaniu Ducha Świętego, który nie jest osobą, nie wynika ani z Biblii,
ani z pozabiblijnej literatury pisarzy wczesnochrześcijańskich. Omawiany

37 of 433

02/17/2014 03:19 PM



słownik nie potwierdził historycznie swych koncepcji.
Sama wielość cech osobowych Ducha Świętego, które przytacza słownik
Towarzystwa Strażnica, świadczy przeciw jego koncepcji. Co innego, gdyby ta
personifikacja występowała sporadycznie, ale w przypadku Ducha Bożego jest to
ciągłe podkreślanie Jego osobowości, o czym się zaraz przekonamy. Biblia
opisując działalność Ducha Świętego przedstawia Go jako osobę która: naucza i
przypomina (J 14:26); słucha (J 16:13); ustanawia (Dz 20:28); wprowadza we
wszelką prawdę (J 16:13); składa świadectwo (Dz 5:3); przejawia swoją wolę
(1Kor 12:11, 2:10, Dz 15:28, 16:6); udziela darów (1Kor 12:1-11); smuci się (Ef
4:30, Rz 14:17, Hbr 10:29); przynagla (Dz 20:22); mówi (Dz 13:2, 10:19, 11:12,
21:11, 28:25, Hbr 10:15); obmywa (1Kor 6:11); przyczynia się w błaganiach (Rz
8:26n.) lub wstawia się (NP, BP, ks. Kow); zstępuje (Łk 1:35); kieruje (2P 1:21);
pokazuje (Hbr 9:8); usprawiedliwia (1Kor 6:11); uświęca (1Kor 6:11); otacza
chwałą (J 16:14); zapowiada (Dz 1:16); objawia (Łk 2:26); zna (1Kor 2:11);
używa słów (Mi 2:7); woła (Ga 4:6); postanawia (Dz 15:28); ma zamiary (Rz
8:27); postępuje (Mi 2:7); weźmie (J 16:14); bierze (J 16:15); zapewnia (Dz
20:23); świadczy (Dz 5:32); oznajmia (J 16:13); przekonuje (J 16:8); pozwala (Dz
2:4); nie pozwala (Dz 16:7); wspiera (Rz 8:16); prowadzi (Rz 8:14); doprowadza
(J 16:13); poucza (1Kor 2:13); pomaga (Ga 5:5); miłuje (Rz 15:30); jednoczy
(2Kor 13:13); mieszka (1Kor 3:16); przebywa (J 14:17); posyła (Łk 4:18);
przyjdzie (J 16:8); przychodzi (Rz 8:26); powołuje (Dz 13:2); wysyła (Dz 13:4);
sprawia (1Kor 12:11); spoczywa (1P 4:14); stwarza (Job 33:4); namaszcza (Łk
4:18); wskrzesza (Rz 8:11).
2) Oto dalsze słowa Towarzystwa Strażnica o personifikowaniu Ducha
Świętego:
„W Księdze Przysłów uosobiona została mądrość (Prz 1:20-33; 8:1-36), która
zarówno w języku hebrajskim, jak i polskim jest rodzaju żeńskiego. Mądrość
spersonifikowano również w Mateusza 11:19 i Łukasza 7:35, gdzie mówi się o jej
‘dziełach’ i ‘dzieciach’. Apostoł Paweł wspomniał o ‘królowaniu’ grzechu,
śmierci oraz niezasłużonej życzliwości, nadając im tym samym cechy osobowe
(Rz 5:14, 17, 21; 6:12). Napisał też, iż grzech ‘otrzymuje bodziec’, ‘sprawia
pożądanie’, ‘obałamuca’ i ‘zabija’ (Rz 7:8-11). Z cała pewnością jednak nie
uważał, że grzech jest osobą” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. I, s. 497).
Cóż odpowiedzieć na te stwierdzenia? Otóż wydaje się, że Towarzystwo
Strażnica chce nas tu wprowadzić w błąd. Dlaczego? Ponieważ tą Mądrość, o

38 of 433

02/17/2014 03:19 PM



której wspomina, utożsamia z osobą Jezusa (patrz t. I s. 973, hasło ‘Jezus
Chrystus’ oraz odsyłacze w „Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).
Widać więc z dywagacji słownika, że spersonifikowana Mądrość może być osobą
(Jezusem), a Duch Święty nią nie może być! Czy nie jest to dziwne?
Powoływanie się, na personifikację grzechu czy np. śmierci, aby podważyć
osobowość Ducha Świętego, wydaje się być niewłaściwe. Towarzystwo Strażnica
samo powinno uczciwie przyznać, że i Bóg Ojciec nie jest nazwany wprost
„osobą”, a jednak nie podważa ono jego osobowości, choć były w historii świata
ludzie, którzy to robili i robią nadal. Omawiany słownik przyznaje jednak, że tam
gdzie Świadkowie Jehowy używają słowo „osoba” odnośnie Boga, tam w
rzeczywistości pada termin „oblicze” (t. I s. 496). Czyż tego nie może też ktoś
uznać za personifikację jakiegoś boga bezosobowego?
Mało tego, w przytaczanym miejscu słownik Towarzystwa Strażnica podaje, że
tekst hebrajski z Rdz 6:3 (duch mój), dotyczący „osoby” Boga, może oznaczać
„Ja, Duch” (t. I s. 496). Czy nie przypomina nam to stwierdzenia o Duchu
Świętym: „powiedział do niego Duch: ‘(...) Ja ich posłałem’.” Dz 10:19-20.
3) Oto kolejny fragment z omawianego słownika o personifikacji Ducha
Świętego:
„Z zatem przytoczone przez Jana wypowiedzi Jezusa na temat ducha świętego
również należy rozpatrywać w ich kontekście. Nazywając tego ducha
‘wspomożycielem’ (gr. parakletos jest rzeczownikiem rodzaju męskiego), Jezus
dokonał jego personifikacji. Słusznie więc Jan, utrwalając na piśmie słowa
Jezusa, stosuje do ‘wspomożyciela’ zaimki osobowe rodzaju męskiego. Jeżeli
jednak w podobnym kontekście występuje greckie pneuma, będące rodzaju
nijakiego, Jan odnosi do ducha świętego zaimek rodzaju nijakiego. Kiedy więc w
odniesieniu do parakletos posługuje się zaimkiem osobowym rodzaju męskiego,
czyni to nie z przyczyn doktrynalnych, lecz ze względu na reguły gramatyczne
(Jn 14:16, 17; 16:7, 8)” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. I, s. 497).
Co powiemy na powyższy temat? Otóż dla słownika Towarzystwa Strażnica
najważniejsze są reguły gramatyczne, a nie nazwanie Ducha Świętego
„Pocieszycielem” (wspomożycielem). A tak się właśnie składa, że Biblia
„pocieszycielami” (czy wspomożycielami) określa zawsze osoby! Tak nazwany
jest Syn Boży (J 14:16, 1J 2:1) i Bóg Ojciec (2Kor 7:6, Iz 51:12 por. Hbr 13:6, Ps
10:14, 30:11 i inne). Pocieszycielami pisarze natchnieni zwą też inne osoby (Job
16:2 NP, 33:23 NP, 2Sm 10:3, Koh 4:1). Zatem i Duch Święty, będąc nazywany

39 of 433

02/17/2014 03:19 PM

Wnikliwe poznawanie Pism

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (18)

Destaque

Destaque (8)

Mais de siloam

Mais de siloam (20)

Wnikliwe poznawanie Pism