Download luận án tiến sĩ ngành kinh tế vi mô với đề tài: Nghiên cứu tính kinh tế theo qui mô (Economies of scale) của các doanh nghiệp May Việt Nam, cho các bạn có thể tham khảo
2. ii
L I C M ƠN
Tác gi lu n án xin trân tr ng c m ơn t p th lãnh ñ o và các th y cô giáo
Trư ng ð i h c Kinh t qu c dân, Khoa Kinh t h c, cán b Vi n Sau ñ i h c c a
trư ng. Tác gi ñ c bi t xin g i l i c m ơn chân thành và sâu s c nh t t i t p th
giáo viên hư ng d n PGS.TS. Vũ Kim Dũng và PGS.TS. Ph m Văn Minh ñã nhi t
tình hư ng d n và ng h tác gi hoàn thành lu n án.
Tác gi xin trân tr ng c m ơn lãnh ñ o các Hi p h i, các doanh nghi p may
Vi t Nam ñã tham gia tr l i ph ng v n cũng như phi u ñi u tra qua thư, cung c p
các thông tin b ích ñ tác gi hoàn thành b n Lu n án.
Tác gi xin c m ơn b n bè, ñ ng nghi p và nh ng ngư i thân trong gia ñình
ñã luôn ng h , t o ñi u ki n, chia s khó khăn và luôn ñ ng viên tác gi trong su t
quá trình h c t p và nghiên c u ñ hoàn thành b n lu n án này.
Xin trân tr ng c m ơn.
Tác gi
Hoàng Th Thúy Nga
3. iii
L I CAM ðOAN
Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u khoa h c c a riêng cá nhân
tôi. Các s li u, k t qu nêu trong lu n án này là trung th c và chưa t ng ñư c công
b trong b t c công trình nghiên c u nào khác.
Tác gi
Hoàng Th Thúy Nga
4. iv
M C L C
L I C M ƠN............................................................................................................ i
L I CAM ðOAN .................................................................................................... iii
DANH M C VI T T T ...................................................................................... viii
DANH M C SƠ ð , B NG VÀ HÌNH............................................................... ix
CHƯƠNG 1: L I M ð U ....................................................................................1
1.1. Tính c p thi t c a ñ tài....................................................................................1
1.2. M c ñích, n i dung, ñ i tư ng, ph m vi nghiên c u c a luân án ...............3
1.2.1. M c ñích nghiên c u c a lu n án ..............................................................3
1.2.2. N i dung nghiên c u..................................................................................4
1.2.3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a lu n án ..........................................5
1.3. ðóng góp c a lu n án và ñ xu t các nghiên c u ti p theo..........................6
1.4. K t c u c a lu n án ...........................................................................................7
CHƯƠNG 2: T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U & CƠ S LÝ LU N
V TÍNH KINH T THEO QUI MÔ.....................................................................9
2.1. T ng quan tình hình nghiên c u v tính kinh t theo qui mô......................9
2.1.1. T ng quan tình hình nghiên c u v tính kinh t theo qui mô trong
các ngành ............................................................................................................9
2.1.2. Nghiên c u v tính kinh t theo qui mô c a các DN trong ngành May
Vi t Nam............................................................................................................12
2.1.3. Các phương pháp ñánh giá v tính kinh t theo qui mô ñã ñư c s d ng......15
2.2. Cơ s lý lu n v tính kinh t theo qui mô (Economies of scale).................19
2.2.1. Khái ni m tính kinh t theo qui mô..........................................................19
2.2.2. Nh ng y u t tác ñ ng ñ n tính kinh t theo qui mô...............................22
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U C A LU N ÁN .....................28
3.1. Phương pháp thu th p thông tin ...................................................................28
3.1.1. Nghiên c u t i bàn, k th a .....................................................................28
3.1.2. Kh o sát, ph ng v n chuyên gia ..............................................................29
5. v
3.1.3. ði u tra b ng phi u câu h i qua thư ........................................................30
3.1.4. T ng h p, phân tích d li u t các cu c ñi u tra c a T ng c c th ng kê....30
3.2. Phương pháp ñánh giá tính kinh t theo qui mô c a các DN May Vi t Nam.32
3.2.1. Lý do s d ng phương pháp ñ nh v tính kinh t theo qui mô d a vào s
li u trong quá kh và hàm s n xu t ...................................................................33
3.2.2. Phương pháp ñ nh v tính kinh t theo qui mô s d ng s li u quá kh và
hàm s n xu t.......................................................................................................34
3.3. Phương pháp ñánh giá tác ñ ng (DID).........................................................38
CHƯƠNG 4: NGÀNH MAY TH GI I & MAY VI T NAM - T NG QUAN
VÀ CHI N LƯ C PHÁT TRI N ........................................................................41
4.1. ð c ñi m c a ngành May nói chung và xu hư ng phát tri n c a May th
gi i.............................................................................................................................41
4.1.1. ð c ñi m c a ngành May nói chung........................................................41
4.1.2. Xu hư ng phát tri n c a May th gi i ....................................................43
4.2. L ch s phát tri n & th c tr ng ngành May Vi t Nam..............................45
4.2.1. L ch s phát tri n c a ngành May Vi t Nam...........................................45
4.2.2. Th c tr ng v th trư ng c a D t May Vi t Nam giai ño n 2000-2009......46
4.3 T p ñoàn D t May Vi t Nam và Hi p h i D t may Vi t Nam....................51
4.3.1 T p ñoàn D t May Vi t Nam....................................................................51
4.3.2. Hi p h i D t may Vi t Nam.....................................................................52
4.4. Ngành May Vi t Nam trong chu i D t may ASEAN..................................57
4.5. Xu th , chi n lư c phát tri n c a ngành May Vi t Nam giai ño n
2010- 2020 ...............................................................................................................59
4.5.1. Xu th cho Ngành May Vi t Nam ..........................................................59
4.5.2. Chi n lư c phát tri n c a ngành May Vi t Nam .....................................61
CHƯƠNG 5: K T QU PHÂN TÍCH TÍNH KINH T THEO QUI MÔ C A
CÁC DOANH NGHI P MAY VI T NAM .........................................................64
5.1. K t qu ñi u tra các DN May Vi t Nam giai ño n 2000-2009...................64
5.1.1. Thông tin chung v các DN May ñư c ñi u tra.......................................64
6. vi
5.1.2. Khó khăn c a các DN May giai ño n 2000-2009....................................69
5.1.3. Các thông tin liên quan ñ n tính kinh t theo qui mô ..............................74
5.1.4. Các quan ñi m v vai trò c a Hi p h i D t may Vi t Nam.....................81
5.1.5. Th c tr ng v cơ c u t ch c, h th ng chính sách qu n lý c a các DN
May Vi t Nam giai ño n 2000-2009..................................................................84
5.1.6. Các ho t ñ ng v ñ u tư máy móc thi t b , nghiên c u phát tri n c a các
DN May Vi t Nam giai ño n 2000-2009...........................................................86
5.2. ðánh giá chung v k t qu ñi u tra c a các DN May Vi t Nam trong 10
năm qua và h n ch c a ñi u tra ..........................................................................88
5.2.1 ðánh giá chung v k t qu ñi u tra c a các DN May giai ño n 2000-2009.88
5.2.2 H n ch c a m u ñi u tra..........................................................................90
5.3. K t qu phân tích ñ nh lư ng v tính kinh t theo qui mô c a ngành May
Vi t Nam ..................................................................................................................90
5.3.1. ð xu t mô hình và các bi n s trong mô hình nghiên c u.....................91
5.3.2. Mô t th ng kê các bi n s .......................................................................93
5.3.3. K t qu ư c lư ng mô hình cho các lo i doanh nghi p...........................93
5.3.4. Phân tích nguyên nhân d n ñ n s khác nhau v tính kinh t theo qui mô
& k t lu n cho các lo i hình DN May giai ño n 2000-2009 ...........................101
CHƯƠNG 6: KI N NGH & K T LU N KHAI THÁC TÍNH KINH T THEO
QUI MÔ TRONG NGÀNH MAY VI T NAM GIAI ðO N 2011-2020.............106
6.1. Gi i pháp cho các nhóm DN May Vi t Nam nh m khai thác tính kinh t
theo qui mô bên trong ..........................................................................................106
6.1.1. Tăng s lư ng nhà máy c a m i DN may, qui mô c a m i nhà máy m i
b ng ho c nh hơn qui mô c a nhà máy hi n t i.............................................106
6.1.2. Nhóm gi i pháp cho các DNNN ............................................................107
6.1.3. Nhóm gi i pháp cho các DNNNN .........................................................115
6.1.4. Nhóm gi i pháp cho các DNðTNN.......................................................116
6.2. Nhóm gi i pháp cho các DN May nh m khai thác tính kinh t theo qui
mô bên ngoài..........................................................................................................118
7. vii
6.2.1. ðào t o ngu n nhân l c c a may Vi t Nam ñáp ng yêu c u c a ngành....118
6.2.2. VINATEX, Hi p h i D t May Vi t Nam và các DN May k t h p ñ t o
ra các c m liên k t công nghi p (CLKCN) t i các ñ a phương.......................122
6.2.3. DN May Vi t Nam nên hư ng ñ n l p "xư ng may chung" gi a các nư c
ASEAN.............................................................................................................131
6.3. Các ki n ngh cho Hi p h i D t May Vi t Nam.........................................134
6.3.1. Xây d ng m t th trư ng n i b cho Hi p h i D t May Vi t Nam......135
6.3.2. Tư v n các DN May tìm ki m, ng d ng các công ngh m i trong
s n xu t............................................................................................................136
6.3.3. Phát tri n s lư ng và ch t lư ng các h i viên c a hi p h i theo hư ng
khuy n khích các doanh nghi p cung ng các y u t ñ u vào ........................139
6.4. Ki n ngh v i Chính ph và các cơ quan chính quy n có liên quan.......140
6.5. K t lu n...........................................................................................................144
DANH M C CÁC CÔNG TRÌNH KHOA H C ðƯ C CÔNG B C A
TÁC GI ................................................................................................... 147
DANH M C TÀI LI U THAM KH O.............................................................148
PH L C
8. viii
DANH M C VI T T T
AFTEX Liên ñoàn D t May ðông Nam Á
ASEAN Hi p h i các qu c gia ðông Nam Á
CLKCN C m liên k t công nghi p
CMT C t, may và làm s ch
DID Phương pháp ñánh giá tác ñ ng
DN Doanh nghi p
DNNN Doanh nghi p Nhà nư c
DNNNN Doanh nghi p ngoài Nhà nư c
DNðTNN Doanh nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài
DN N&V Doanh nghi p nh và v a
EOS Tính kinh t theo qui mô
EP L i nhu n kinh t
EPZ Khu ch xu t
EU C ng ñ ng châu Âu
FDI ð u tư tr c ti p nư c ngoài
EVA Ư c lư ng d a vào l i nhu n kinh t
NK Nh p kh u
OEM S n xu t b ng thi t b c a mình
ODM S n xu t theo thi t k nguyên b n
OBM S n xu t theo thương hi u nguyên b n
NPL Nguyên ph li u
SXKD S n xu t kinh doanh
TC T ng chi phí
TR T ng doanh thu
XK Xu t kh u
VITAS Hi p h i D t may Vi t Nam
VINATEX T p ñoàn D t may Vi t Nam
VCCI Phòng Thương m i và Công nghi p Vi t Nam
VDF Di n ñàn phát tri n Vi t Nam
WTO T ch c Thương m i th gi i
9. ix
DANH M C SƠ ð , B NG VÀ HÌNH
I. SƠ ð
Sơ ñ 4.1. Các bư c trong quá trình phát tri n Ngành May c a các nư c
trên th gi i .......................................................................................................59
Sơ ñ 6.1: Các bư c c a d án thí ñi m phát tri n CLKCN ...........................130
II. B NG
B ng 1.1. Phân lo i v các DN May l n, v a, nh ....................................................5
B ng 3.1: S lư ng DN May Vi t Nam theo các thành ph n kinh t giai ño n
2000-2009 ................................................................................................................31
B ng 5.1. Xu hư ng thay ñ i doanh thu và chi phí c a các DN May giai ño n
2000-2009 ................................................................................................................66
B ng 5.2. K t qu ư c lư ng tính kinh t theo qui mô cho lo i hình DNNN ........94
B ng 5.3. K t qu ư c lư ng cho lo i hình DNNNN- Mô hình 1..........................96
B ng 5.4. K t qu ư c lư ng cho lo i hình DNNNN- Mô hình 2..........................97
B ng 5.5. K t qu ư c lư ng cho lo i hình DNðTNN- Mô hình 1 .......................99
B ng 5.6. K t qu ư c lư ng cho lo i hình DNðTNN- Mô hình 2 .....................100
B ng 6.1. Các d u hi u v s suy gi m tình hình s n xu t kinh doanh c a DN ..111
B ng 6.2. Các khóa ñào t o nâng cao nh n th c c a các DN v CLKCN ...........129
III. HÌNH V
Hình 3.1: Các hình d ng ñư ng chi phí bình quân dài h n tương ng v i tính kinh t
theo qui mô................................................................................................................32
Hình 4.1: Kim ng ch xu t kh u hàng D t May c a Vi t Nam t 1998-2009 ..........47
Hình 4.2: Kim ng ch xu t kh u hàng D t May c a Vi t Nam sang M giai ño n
1998-2009..................................................................................................................47
Hình 4.3: Kim ng ch xu t kh u hàng D t May c a Vi t Nam sang EU giai ño n
1998-2009..................................................................................................................48
10. x
Hình 4.4: Kim ng ch xu t kh u hàng D t May c a Vi t Nam sang Nh t b n giai
ño n 1998-2009.........................................................................................................48
Hình 4.5: Th ph n c a D t May Vi t Nam trên th trư ng th gi i ñ n cu i năm 2009..49
Hình 5.1. Các lo i hình DN May trong m u ñi u tra................................................64
Hình 5.2. Qui mô c a các DNNN trong nhóm DN ñư c ñi u tra.............................64
Hình 5.3. Qui mô c a các DNNNN trong nhóm DN ñư c ñi u tra..........................65
Hình 5.4. Qui mô c a các DNðTNN trong nhóm DN ñư c ñi u tra .......................65
Hình 5.5. Khó khăn c a các DN May Vi t Nam giai ño n 2000-2009 ....................69
Hình 5.6: Nguyên li u nh p kh u c a các doanh nghi p May giai ño n 2000 - 2008..72
Hình 5.7. ðánh giá t m quan tr ng c a các y u t giúp các DN MayVi t Nam ñ t
ñư c tính kinh t theo qui mô ...................................................................................75
Hình 5.8. ðánh giá xu hư ng gi m chi phí c a các DN May Vi t Nam..................77
Hình 5.9. Quan ñi m c a các DN May v thay ñ i qui mô s n xu t........................79
Hình 5.10. Quan ñi m v l i ích khi tham gia Hi p h i D t May Vi t Nam ...........82
Hình 5.11. Quan ñi m v vai trò c a Hi p h i trong quá trình liên k t gi a các h i viên..84
11. 1
CHƯƠNG 1: L I M ð U
1.1. Tính c p thi t c a ñ tài
Th p niên cu i c a th k 21 ñánh d u s phát tri n c a ngành may m c toàn
c u b c n tr b i 2 cu c kh ng ho ng kinh t trong nh ng năm g n ñây (i) WTO
xoá b h th ng h n ng ch năm 2005 mà h th ng này ñem l i cơ h i cho r t nhi u
n n kinh t nh , nghèo và hư ng v xu t kh u ñư c ti p c n v i các th trư ng may
m c c a các nư c công nghi p, (ii) và cu c suy thoái kinh t th gi i năm 2008-
2009 làm gi m nhu c u xu t kh u may m c và d n ñ n th t nghi p hàng lo t trong
chu i cung ng ngành. Hai cu c kh ng ho ng này thách th c kh năng t n t i c a
công nghi p hoá hư ng v xu t kh u như là mô hình phát tri n cho các nư c ñang
phát tri n. Suy thoái kinh t ch c ch n s thúc ñ y th m chí các nư c xu t kh u may
m c thành công như Trung qu c và n ñ ph i coi tr ng th trư ng trong nư c, và
gi m ph thu c vào phát tri n d a vào xu t kh u.
Th k 21 cũng ñánh d u s chuy n mình c a nhi u qu c gia trên kh p th
gi i. Vi t Nam ñang trong quá trình chuy n t m t n n kinh t k ho ch hóa t p
trung sang m t n n kinh t ph c v nhu c u th trư ng. Các th ch thương m i như
Hi p h i doanh nghi p nói chung và Hi p h i D t may Vi t Nam nói riêng ñang tr i
qua quá trình chuy n bi n m nh m ñ th c hi n ñư c vai trò quan tr ng c a mình
không ch trong vi c hư ng d n ho t ñ ng ñ u tư, kinh doanh c a các doanh nghi p
mà còn trong vi c quy t ñ nh chính sách s ng còn tác ñ ng ñ n quy n l i c a c ng
ñ ng các doanh nghi p nói chung và doanh nghi p trong ngành May nói riêng. Khi
Vi t Nam h i nh p sâu và r ng vào n n kinh t th gi i, vai trò c a các T ng công
ty và các t p ñoàn kinh t Vi t Nam càng ngày càng quan tr ng ñóng góp m t
ph n không nh vào s phát tri n và h i nh p c a n n kinh t Vi t Nam. VINATEX
là m t T p ñoàn l n trong ngành May cũng ñang trong quá trình chuy n mình thay
ñ i cơ c u, thay ñ i cách th c qu n lý, thay ñ i cách th c s n xu t nh m ñ t ñư c
chi n lư c phát tri n c a ngành giai ño n 2011-2020.
12. 2
Ngành May Vi t Nam ñã có l ch s phát tri n t lâu ñ i, tr i qua bao nhiêu
thăng tr m ñ n nay ñã và ñang tr thành m t ngành ñóng góp l n vào GDP c a ñ t
nư c. Trong g n 20 năm qua, Ngành May ch y u hư ng vào xu t kh u và ch y u
là gia công cho các nư c khác như M , Nh t B n, EU. Nhìn trên bình di n nói
chung trong khu v c Châu Á thì May Vi t Nam hi n t i v n chưa th c s có ñi m
n i b t. N u xét v giá c thì May Vi t Nam còn g p ñ i th n ng ký như Trung
Qu c, n ð . N u v khía c nh th i trang thì Hàn Qu c, Nh t B n là nh ng trung
tâm th i trang mà Vi t Nam còn nhi u ch c năm n a m i có th sánh vai. Còn xét
v khía c nh nguyên ph li u cho May thì Vi t Nam khó có th vư t qua Thái Lan,
Malaysia. Chính vì nh ng c n tr trên con ñư ng phát tri n, các DN May Vi t Nam
ñang ñ ng trư c nh ng câu h i: li u ngành May Vi t Nam có nên nâng cao năng
l c c nh tranh nh m t n d ng tính kinh t theo qui mô ñ ti p t c là n n kinh t gia
công hư ng t i xu t kh u hay là quay v th trư ng trong nư c nh m phát tri n th
trư ng n i ñ a trong khi Vi t Nam ñang trong quá trình h i nh p sâu và r ng vào
n n kinh t th gi i.
Tính kinh t theo qui mô hay còn g i là l i th kinh t nh qui mô
(Economies of scale-EOS) ch ra m c ñ gi a s thay ñ i c a chi phí trung bình khi
có s thay ñ i c a s n lư ng ñ u ra.
Tính kinh t theo quy mô là m t trong hai ngu n g c t o ra l i ích thương
m i c a vi c h i nh p (ngu n g c th nh t c a l i ích thương m i là l i th so
sánh). T c là các hãng s có l i hơn, n u t ng bên t p trung vào ch m t ngách h p
(niche) mà m i hãng ñ t ñư c hi u qu cao nh t v quy mô. Các hãng cùng bán ra
nh ng s n ph m tương t nhau, nhưng ñáp ng th hi u c a nh ng l p ngư i tiêu
dùng khác nhau.
ð i v i m t doanh nghi p (DN), trong quá trình s n xu t, tính kinh t theo
qui mô ñóng vai trò quan tr ng trong các quy t ñ nh v s n xu t dài h n, c th là
xác ñ nh hình d ng c a các ñư ng t ng chi phí dài h n. ðây là cơ s ñ xác ñ nh bài
toán c a DN là có nên ti p t c tăng qui mô s n xu t hay không.
13. 3
Có th th y, tính kinh t theo qui mô có ý nghĩa quan tr ng b i ñây là y u t
nh hư ng r t l n ñ n xác ñ nh qui mô t i ưu, s n lư ng và giá bán c a m t hãng
nói riêng và c a m t ngành nói chung. ð c bi t khái ni m này có m t ng d ng
nh t ñ nh ñ i v i các ngành trong n n kinh t h i nh p nh m nâng cao năng l c
c nh tranh c a ngành ñ c bi t là ngành May v i ho t ñ ng ch y u là xu t kh u và
chi m v trí quan tr ng trong n n kinh t Vi t Nam.
Ngành d t may thư ng ñư c g i g p chung v i nhau nhưng th c ch t là
hai ngành khác nhau ñang g p ph i các v n ñ tương ñ i khác nhau. Ngành
May thư ng là bán t ñ ng, ph n l n thao tác v n làm b ng tay nên chú tr ng
k năng nhi u hơn công ngh . Ngành D t thì trái l i, ph n l n ñã t ñ ng hóa
hoàn toàn nên công ngh ñóng vai trò then ch t. M t th c t mu n s n ph m
may Vi t Nam bán ñư c thì t l s d ng v i n i là r t ít. Trong b i c nh ngành
D t Vi t Nam ñang có nh ng ñ u vào mà ngành May Vi t Nam không c n, còn
ngành May Vi t Nam ñang c n nh ng th mà ngành D t Vi t Nam không có,
ñ ng th i l i ñang d n m t ñi l i th c nh tranh v giá nhân công và g p khó
khăn v nâng cao năng l c c nh tranh, tác gi t p trung nghiên c u v các
doanh nghi p May Vi t Nam và ch n ñ tài “Nghiên c u tính kinh t theo qui
mô (Economies of scale) c a các doanh nghi p May Vi t Nam” làm lu n án
ti n sĩ. Do s li u g c không có nên m t s s li u trong lu n án v n bao g m
c a c 2 ngành D t và May, ñi u này không th c s có nh hư ng t i k t qu
nghiên c u c a lu n án.
1.2. M c ñích, n i dung, ñ i tư ng, ph m vi nghiên c u c a luân án
1.2.1. M c ñích nghiên c u c a lu n án
ð có ñư c câu tr l i cho v n ñ ngành May Vi t Nam có nên nâng cao
năng l c c nh tranh nh m t n d ng tính kinh t theo qui mô ñ ti p t c là n n kinh
t gia công hư ng t i xu t kh u hay là quay v th trư ng trong nư c nh m phát
tri n th trư ng n i ñ a, lu n án s phân tích nh ng v n ñ liên quan ñ n tính kinh
t theo qui mô c a các doanh nghi p nh m tr l i các câu h i sau:
14. 4
1. S d ng phương pháp nào ñ ñánh giá, ñ nh v tính kinh t theo qui mô cho
các nhóm DN May Vi t Nam và k t qu c a áp d ng phương pháp này ñ i
v i các nhóm DN May?
2. T k t qu ñánh giá tính kinh t theo qui mô và phân tích th c tr ng các
DN May trong n n kinh t có th ñưa ra nh ng nguyên nhân riêng bi t nào
nh hư ng ñ n m c ñ tính kinh t theo qui mô c a các nhóm DN May?
3. Xem xét xu th phát tri n c a các DN May Vi t Nam k t h p các phân tích
trên, có th ñưa ra các gi i pháp nào cho vi c ñ nh hư ng phát tri n nh m
khai thác tính kinh t theo qui mô?
1.2.2. N i dung nghiên c u
ð ñ t m c ñích trên, lu n án bao g m các n i dung sau:
• Tìm hi u các phương pháp ñ nh v tính kinh t theo qui mô và l a ch n phương
pháp phù h p ñ ñánh giá, ñ nh v tính kinh t theo qui mô cho các nhóm DN
May Vi t Nam hi n nay.
• Nghiên c u t ng quan ngành May nói chung và May Vi t Nam nói riêng nh m
xây d ng b c tranh t ng th v các ñ c ñi m riêng bi t, th c tr ng c a ngành
May cũng như xu hư ng, chi n lư c phát tri n c a ngành May Vi t Nam giai
ño n 2000-2009.
• T k t qu ñánh giá và ñ nh v tính kinh t theo qui mô và phân tích th c tr ng
các DN May trong n n kinh t b ng các nghiên c u v m t ñ nh lư ng, xác ñ nh
nh ng nguyên nhân riêng bi t nh hư ng ñ n m c ñ tính kinh t theo qui mô
c a các nhóm DN May
• ðưa ra nh ng ki n ngh ñ i v i Chính ph , các cơ quan chính quy n liên quan;
gi i pháp ñ i v i T p ñoàn D t May Vi t Nam (VINATEX), Hi p h i D t May
Vi t Nam (VITAS); gi i pháp ñ i v i b n thân các nhóm DN May nh m khai
thác l i ích c a tính kinh t theo qui mô.
15. 5
1.2.3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u c a lu n án
Lu n án nghiên c u t t c các DN May thu c các thành ph n kinh t trong
giai ño n 2000-2009 và ñư c chia thành 3 lo i hình:
- Lo i hình Doanh nghi p Nhà nư c
- Lo i hình Doanh nghi p ngoài Nhà nư c
- Lo i hình DN có v n ñ u tư nư c ngoài
Trong m i lo i hình, tác gi chia ra thành các nhóm nh như sau:
- Doanh nghi p có qui mô nh
- Doanh nghi p có qui mô v a
- Doanh nghi p có qui mô to
Cách phân lo i DN theo qui mô này ph thu c vào các tiêu th c sau:
- S lư ng lao ñ ng hi n t i c a DN, bình quân theo năm
- Qui mô v n c a DN (tương ñương t ng tài s n ñư c xác ñ nh trong b ng cân
ñ i k toán c a doanh nghi p)
B ng 1.1. Phân lo i v các DN May l n, v a, nh
Doanh nghi p nh Doanh nghi p v a Doanh nghi p l n
Quy mô
Khu v c
T ng
ngu n
v n
S lao
ñ ng
T ng ngu n
v n
S lao
ñ ng
T ng
ngu n v n
S lao
ñ ng
I. Nông, lâm
nghi p và th y s n
20 t ñ ng
tr xu ng
T trên 10
ngư i ñ n
200 ngư i
T trên 20 t
ñ ng ñ n 100
t ñ ng
T trên
200 ngư i
ñ n 300
ngư i
T trên
100 t
ñ ng
T trên
300 ngư i
II. Công nghi p và
xây d ng (trong
ñó có ngành D t
may)
20 t ñ ng
tr xu ng
T trên 10
ngư i ñ n
200 ngư i
T trên 20 t
ñ ng ñ n 100
t ñ ng
T trên
200 ngư i
ñ n 300
ngư i
T trên
100 t
ñ ng
T trên
300 ngư i
III. Thương m i
và d ch v
10 t ñ ng
tr xu ng
T trên 10
ngư i ñ n
50 ngư i
T trên 10 t
ñ ng ñ n 50
t ñ ng
T trên 50
ngư i ñ n
100 ngư i
T trên
50 t
ñ ng
T trên
100 ngư i
Ngu n: Nð56/2009/Nð-CP.
(T ng ngu n v n là tiêu chí ưu tiên hơn so v i S lư ng lao ñ ng hi n t i c a DN)
16. 6
N i dung c a Nð56/2009/Nð-CP ñư c trình bày Ph l c 1.
Trong lu n án này, do ñ c trưng c a ngành May Vi t Nam là ch y u gia
công cho các nư c khác, kh u hao máy móc thi t b trong th i gian dài nên v n
không quá l n như các doanh nghi p trong các ngành công nghi p khác nên các
doanh nghi p ñư c phân lo i nh , v a, l n như sau:
- Các doanh nghi p Nh : có v n < 10 t VND
- Các doanh nghi p V a: có v n t 10 t ñ ñ n dư i 50 t VND
- Các doanh nghi p L n: có v n > 50 t VND
1.3. ðóng góp c a lu n án và ñ xu t các nghiên c u ti p theo
Lu n án này có ñóng góp c v tính lý lu n và tính th c ti n. D a trên lý
thuy t v tính kinh t theo qui mô, lu n án ñã xây d ng phương pháp nghiên c u
th c tr ng c a m i quan h gi a s thay ñ i c a chi phí trung bình khi có s gia
tăng c a s n lư ng thông qua ư c lư ng, phân tích mô hình kinh t lư ng v i s
li u quan sát c a các doanh nghi p trong m t ngành.T ñó có th ñưa ra nh ng
k t lu n ñánh giá ñ nh n di n tính kinh t theo quy mô c a m t ngành, tr l i
câu h i có t n t i s khác bi t c a tính kinh t theo quy mô c a các nhóm doanh
nghi p trong ngành hay không. Vi c ñ nh v tính kinh t theo quy mô theo các
nhóm doanh nghi p trong ngành v i các ñ c thù riêng có th ñưa ra các chính
sách c th theo phương pháp ñ nh lư ng ñ i v i t ng nhóm doanh nghi p nh m
c i thi n vi c s d ng hi u qu ngu n l c c a ngành ñ t i thi u chi phí s n
xu t. Các chính sách nh m t i thi u chi phí s n xu t ñư c ñưa ra trong các
nghiên c u khác ch y u ñ ra trên cơ s phân tích ñ nh tính v qu n lý doanh
nghi p, v h th ng th ch , pháp lu t và cơ s h t ng. Phương pháp này ñư c
tác gi th c hi n ñ i v i các doanh nghi p may và hoàn toàn có th áp d ng cho
các ngành khác như ngành s n xu t thu c lá, ngành s n xu t xi măng...
ð c ñi m c a phương pháp ñư c l a ch n là d a vào hàm s n xu t nh m
ñánh giá tính kinh t theo qui mô c a các DN trong ngành May Vi t Nam và
17. 7
phương pháp ñánh giá tác ñ ng (DID) nh m ñánh giá tác ñ ng c a chính sách
Chính ph ñ n các DN May Vi t Nam. Trong lu n án ñã s d ng bi n th c t ñ
thay th cho các bi n trong lý thuy t trên cơ s c a phương pháp toán h c v các
hàm quan h trong lý thuy t mô hình toán kinh t . ðây là m t s v n d ng linh
ho t ñư c ñ xu t áp d ng trong nh ng trư ng h p tương t khi không có s li u
ñ y ñ c a các bi n trong lý thuy t.
Lu n án cũng ñưa ra nh ng ñ xu t m i bao g m:
- Th nh t, lu n án ñã ñ nh v ñư c các m c ñ tính kinh t theo qui mô
khác nhau theo các lo i hình DN May (DNNN, DNNNN, DNðTNN) thông qua
mô hình kinh t lư ng và k t qu c a mô hình cũng g n sát v i nh ng quan sát
trong th c t v ngành May. C th , nhóm DNNN ñ t ñư c tính kinh t theo qui
mô nhưng c n có nh ng gi i pháp nh m thay ñ i cơ c u t ch c, h th ng chính
sách qu n lý ñ s d ng ngu n l c c a DN t t hơn; nhóm DNNNN chưa ñ t
ñư c tính kinh t theo qui mô và c n có gi i pháp thay ñ i n i l c c a DN; nhóm
DNðTNN ñ t ñư c tính kinh t theo qui mô và c n gi i pháp c i thi n h th ng
hi n t i.
- Th hai, lu n án ñã ñưa ra các h th ng gi i pháp nh m khai thác tính
kinh t theo qui mô bên ngoài bao g m l p xư ng may chung cho các nư c
ASEAN; T p ñoàn D t May Vi t Nam và Hi p h i D t May Vi t Nam k t h p
ñ t o ra các c m liên k t công nghi p t i các ñ a phương; Xây d ng m t th
trư ng n i b cho Hi p h i D t May Vi t Nam;
1.4. K t c u c a lu n án
Chương 1: L i m ñ u
Chương 2: T ng quan tình hình nghiên c u & cơ s lý lu n v tính kinh t theo
qui mô
Chương 3: Phương pháp nghiên c u c a lu n án
Chương 4: Ngành May th gi i và May Vi t Nam- T ng quan và chi n lư c phát tri n
18. 8
Chương 5: Phân tích k t qu v tính kinh t theo qui mô c a các DN May Vi t
Nam giai ño n 2000-2009
Chương 6: Ki n ngh & k t lu n khai thác tính kinh t theo quy mô trong ngành
May Vi t Nam giai ño n 2010-2020
Tài li u tham kh o
Danh m c các công trình khoa h c c a tác gi
Ph l c
19. 9
CHƯƠNG 2: T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U &
CƠ S LÝ LU N V TÍNH KINH T THEO QUI MÔ
2.1. T ng quan tình hình nghiên c u v tính kinh t theo qui mô
2.1.1. T ng quan tình hình nghiên c u v tính kinh t theo qui mô trong
các ngành
Nhà kinh t h c Adam Smith [50,tr.16-17]- trong lý thuy t c a mình v kinh
t h c là ngư i ñ u tiên xác ñ nh phân công lao ñ ng và chuyên môn hóa cao là hai
y u t giúp doanh nghi p ñ t ñư c tính kinh t theo qui mô.
Ti p sau quan ñi m c a Adam Smith, Alfred Marshall [50,tr.18-20], ti n m t
bư c cao hơn khi phân bi t s khác nhau gi a tính kinh t theo qui mô bên trong và
bên ngoài (internal and external economies of scale). Ông cũng ñưa ra các nguyên
nhân d n ñ n tính kinh t theo qui mô và tính phi kinh t theo qui mô.
Cu i năm 1980, Paul Krugman [51] ñã xu t b n cu n “Scale Economies,
Product Differentiation, and the Pattern of Trade” xu t b n b i Hi p h i kinh t
M (American Economic Association). Cu n sách này ñ c p ñ n 3 y u t làm
thay ñ i chi phí s n xu t s n ph m và t o l i th cho các doanh nghi p bao g m
tính kinh t theo qui mô, s khác bi t s n ph m và các kênh phân ph i s n ph m.
Năm 1997, Karsten Junius- Kiev Institute of World Economics- ð c [47]
ti n hành m t nghiên c u v tính kinh t theo qui mô ñ tìm ra các y u t nh
hư ng ñ n tính kinh t theo qui mô bên trong và bên ngoài d a trên các nghiên
c u ñã có v ch ñ này trên th gi i. K t qu là khi qui mô thay ñ i thì tính kinh
t theo qui mô s khác nhau. Các y u t tác ñ ng ñ n tính kinh t theo qui mô bên
trong bao g m s phát tri n khoa h c k thu t công ngh , nh hư ng h c h i và
ñư ng cong kinh nghi m. Các y u t tác ñ ng ñ n tính kinh t theo qui mô bên
ngoài bao g m v trí ñ a lý, s chia s các ngu n l c ñ u vào c a các DN trong
cùng khu v c ñ a lý.
20. 10
Năm 2001, Russell Rhine [29] giáo sư c a Trư ng cao ñ ng St.Mary c a
Maryland, USA ñ c p ñ n v n ñ này trong cu n “Tính kinh t theo qui mô và s
d ng v n t i ưu trong s n xu t ñi n và h t nhân.” Cu n sách này ki m tra tính
kinh t theo qui mô có t n t i trong ngành s n xu t ñi n và h t nhân hay không
v i s li u 5 năm. B i vì ngành ñi n ñư c c p quá nhi u v n nên mô hình t i
thi u hóa chi phí không áp d ng ñư c, vì v y ông ñưa ra hàm chi phí v m i quan
h gi a s n lư ng và chi phí bi n ñ i ch không ph i hàm chi phí v m i quan h
gi a s n lư ng v i t ng chi phí. Tính kinh t theo qui mô cũng xu t hi n theo bi n
v chi phí bi n ñ i. Các b ng ch ng cho th y các ngành này ho t ñ ng ph n d c
xu ng c a ñư ng chi phí trung bình dài h n, có nghĩa là ngành ñ t ñư c tính kinh
t theo qui mô.
Ti p ñó, ñ n tháng 12/2004, William H. Greene [38] ñ c p ñ n tính kinh
t theo qui mô trong ngành ñi n nư c Nh t, trong cu n sách “So sánh chi phí,
tính kinh t theo qui mô, hi u qu kinh t theo ph m vi trong ngành ñi n Nh t
B n” ñư c xu t b n b i Hi p h i Kinh t ðông Á và Nhà xu t b n Blackwell.
Cu n sách có ph n ñ c p sâu ñ n ư c lư ng hàm s n xu t c a ngành ñi n Nh t
B n giai ño n 1978 ñ n 1998. ð u tiên, ông ñi u tra li u ngành ñi n Nh t b n
có ph i là ñ c quy n t nhiên không. Ông nh n th y, ngành này ñ t ñư c c tính
kinh t theo qui mô và tính kinh t theo ph m vi, t c v n là ngành ñ c quy n t
nhiên. Sau ñó, ông ñưa ra 2 mô hình, trong ñó có m t mô hình ñ c p ñ n ño
lư ng tính kinh t theo qui mô và theo ph m vi.
Năm 2005, Johannes Sauer [46], m t giáo sư thu c “Trung tâm nghiên c u
và phát tri n, thu c Trư ng ð i h c Bon (ð c), ñã ti n hành m t nghiên c u v
ngu n l c nư c c a ð c v i tiêu ñ “Tính kinh t theo qui mô và qui mô t i ưu
trong vi c cung c p nư c nông thôn (Economies of scale and firm size optimum in
rural water supply)”. Nghiên c u này t p trung vào vi c mô hình hóa và phân tích
cơ c u chi phí c a các công ty cung c p nư c. M t bi u s li u gi a các công ty
trong khu v c cung c p nư c nông thôn vùng Tây và ðông ñ c ñã ñư c tác gi
nghiên c u và phân tích. K t qu là không công ty ñư c nghiên c u nào ñ t ñư c
21. DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 54356
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562