Παγκόσμια ημέρα παιδικού βιβλίου. Γλώσσα, Εξωσχολικά βιβλία, Ανάγνωση, Έκθεση, Ευέλικτη Ζώνη, Μελέτη Περιβάλλοντος, 2001-2014

1. Παγκόσμια
Ημέρα
παιδικού βιβλίου
2001 - 2014
Βιολέττα Σταύρου

2. • Για το 2001, το σχετικό υλικό
ετοίμασε το ουγγρικό τμήμα.
• Το μήνυμα έγραψε η Ουγγαρέζα
συγγραφέας Εύα Γιανικόφσκι.
• Την αφίσα φιλοτέχνησε η
Κριστίνα Ρενουί, εικονογράφος
παιδικών βιβλίων.
Βιολέττα Σταύρου

3. Για το έτος 2004, το μήνυμα έχει γράψει η Αγγελική Βαρελλά, ενώ η αφίσα έχει
φιλοτεχνηθεί από τον Νικόλα Ανδρικόπουλο.
«Το φως των βιβλίων»: Το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου
2004
Τα δυο αδέλφια συνήθιζαν να παίζουν με μια υδρόγειο σφαίρα. Καθώς τη
στριφογύριζαν και τη στριφογύριζαν, με κλειστά μάτια, σημάδευαν με το
δάχτυλό τους ένα σημείο. Κι αν τύχαινε το σημείο εκείνο να είναι το Πεκίνο ή
η Μαδαγασκάρη ή το Μεξικό, τότε έψαχναν στις βιβλιοθήκες να βρουν βιβλία
με ιστορίες για τον τόπο που διάλεξαν. Αγαπούσαν το διάβασμα. Το
χαίρονταν. Το φως στο παραθύρι τους ήταν αναμμένο ως αργά το βράδυ.
Με το «φως» των βιβλίων βρέθηκαν να περπατούν στο σινικό τείχος στην
Κίνα, ν’ ακούν το τραγούδι του Ωκεανού παρέα με τους Βίκινγκς, να ζουν
δίπλα στις πυραμίδες της αρχαίας Αιγύπτου, να γλιστρούν με το έλκηθρο
στις παγωμένες λίμνες συντροφιά με τους Εσκιμώους, να παίρνουν μέρος
στους αγώνες της αρχαίας Ολυμπίας και να στεφανώνονται μ’ ένα κλωνάρι
αγριελιάς. Όταν τα έπαιρνε ο ύπνος, τα παραμύθια, οι ιστορίες, οι θρύλοι, οι
τόποι, οι συγγραφείς, οι ήρωες μπερδεύονταν στα όνειρά τους, καθώς
έρχονταν να τους νανουρίσουν απαλά: Ο Αίσωπος διηγιόταν τους μύθους
του στη Σεχραζάτ από το πιο ψηλό σημείο του πύργου του Άιφελ, ο
Χριστόφορος Κολόμβος άκουγε τον Τομ Σώγερ να του λέει τις σκανταλιές
του σ’ ένα ποταμόπλοιο του Μισισιπή, η Αλίκη ταξίδευε στη χώρα των
θαυμάτων μέσα σ’ ένα έλκηθρο συντροφιά με τη Μαίρη Πόπινς και ο
Άντερσεν έλεγε τα δικά του παραμύθια στην αράχνη Ανάνσε, έξω από μια
πυραμίδα. Το παιχνίδι με την υδρόγειο σφαίρα σε συνδυασμό με τα βιβλία
διασκέδαζε αφάνταστα τα δυο αδέλφια, γιατί δεν τέλειωνε ποτέ. Είχανε βρει
έναν τρόπο να γίνουν θαλασσοπόροι κι εξερευνητές μέσα από τις σελίδες
τους. Με το «φως» τους κατακτούσαν τον Πλανήτη, ζούσαν διάφορους
πολιτισμούς, διάφορες εποχές, θαύμαζαν την ποικιλία τους. Με λίγα λόγια
συναντούσαν τη ζωή στον μεγάλο κόσμο, έξω από τη μικρή τους
καμαρούλα. Πετούσαν παντού, ταξίδευαν παντού και ονειρεύονταν.
Και βέβαια ξεχνούσαν να κλείσουν το φως!
-Παιδιά, πότε επιτέλους θα κοιμηθείτε; τους φώναζαν οι γονείς τους. Είναι
αργά. Σβήστε το φως!
-Δεν μπορούμε, τους απαντούσαν γελώντας. Το «φως» των βιβλίων δεν
σβήνει ποτέ.
Βιολέττα Σταύρου

4. Για το 2006 υπεύθυνο για το υλικό του εορτασμού είναι το Σλοβακικό Τμήμα.
Το μήνυμα το έγραψε ένας από τους γνωστότερους συγγραφείς παιδικών βιβλίων στη
Σλοβακία, ο πολυβραβευμένος Ján Uličiansky, που ήταν υποψήφιος για το
Βραβείο ́Αντερσεν (συγγραφής) το 2004.
Την αφίσα τη φιλοτέχνησε ο Peter Čisárik, εικονογράφος από τους πιο γνωστούς στη
χώρα του, σκηνογράφος και δάσκαλος. Το 1997 τιμήθηκε με το βραβείο εικονογράφησης
«L’ udovit Fulla»,από τα σημαντικότερα στη Σλοβακία. Έχει επίσης βραβευτεί δύο φορές
από το Υπουργείο Πολιτισμού της Σλοβακίας και το 2004 ήταν υποψήφιος για το
Βραβείο ́Αντερσεν (εικονογράφησης).
ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ 2006
«Η μοίρα των βιβλίων είναι γραμμένη στ’ άστρα»
Ρωτούν συχνά οι μεγάλοι τι θ’ απογίνουν τα βιβλία όταν τα παιδιά θα πάψουν να τα
διαβάζουν. Μια απάντηση μπορεί να είναι αυτή: «Θα τα φορτώσουμε όλα σ’ ένα
τεράστιο διαστημόπλοιο και θα τα στείλουμε στ’
άστρα!» Ωωω! Τα βιβλία μοιάζουν στ’ αλήθεια με άστρα στον νυχτερινό ουρανό. Είναι
τόσα πολλά, που δεν μπορούμε να τα μετρήσουμε και συχνά είναι τόσο μακριά μας, που
μας φαίνεται ακατόρθωτο να τα φτάσουμε. Σκεφτείτε ωστόσο τι σκοτάδι θα είχαμε, αν
κάποια μέρα όλα τα βιβλία,αυτοί οι κομήτες στο σύμπαν του νου μας, εξαφανίζονται κι
έπαυαν να μας δίνουν εκείνη την απεριόριστη ενέργεια της ανθρώπινης γνώσης και
φαντασίας... Τι φοβερό! Μήπως λέει κανένας ότι τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν
μια τέτοια ιστορία επιστημονικής φαντασίας; Πολύ καλά λοιπόν, θα γυρίσω στη γη και θ’
αφήσω τον εαυτό μου να θυμηθεί τα βιβλία της παιδικής μου ηλικίας. Αυτό μου ήρθε
άλλωστε στο νου, καθώς κοίταζα τη Μεγάλη Άρκτο, τον αστερισμό που εμείς στη
Σλοβακία τον ονομάζουμε «Μεγάλο Κάρο». Και το σκέφτηκα επειδή τα πολυτιμότερα
βιβλία ήρθαν σε μένα πάνω σ’ ένα κάρο... Δηλαδή όχι πρώτα σε μένα, μα στη μητέρα
μου. Ήταν τον καιρό του πολέμου.
Στεκόταν στην άκρη του δρόμου μια μέρα, όταν ένα κάρο έφθασε με θόρυβο –μια
καρότσα για σανό γεμάτη βιβλία ως απάνω που την έσερναν άλογα. Ο καροτσιέρης είπε
στη μητέρα μου ότι μετέφερε τα βιβλία από τη βιβλιοθήκη της πόλης σε κάποιο μέρος
ασφαλές, για να μην καταστραφούν.
Την εποχή εκείνη η μητέρα μου ήταν ένα μικρό κορίτσι που αγαπούσε το διάβασμα και,
στη θέα εκείνης της θάλασσας από βιβλία, τα μάτια της άστραψαν σαν άστρα. Ως τότε,
τα κάρα που είχε δει ήταν γεμάτα μόνο με σανό, άχυρο ή κοπριά. Ένα κάρο γεμάτο βιβλία
ήταν για κείνη κάτι παραμυθένιο. Πήρε λοιπόν το θάρρος και ρώτησε: «Σας παρακαλώ,
μπορείτε να μου δώσετε έστω κι ένα μόνο βιβλίο απ’ αυτή τη στοίβα;»
Ο άνθρωπος χαμογέλασε, της έγνεψε ναι, κατέβηκε από το κάρο και ξέλυσε τη μια
πλευρά, λέγοντας: «Μπορείς να πάρεις στο σπίτι σου όσα πέσουν κάτω!»
Βιολέττα Σταύρου

5. Το 2007 είναι η σειρά της Nέας
Ζηλανδίας.
Το μήνυμα έγραψε η βραβευμένη
συγγραφέας παιδικών βιβλίων
Μάργκαρετ Μέιχι με τίτλο
« Οι ιστορίες είναι το δαχτυλίδι που
ενώνει τον κόσμο».
Την αφίσα φιλοτέχνησε ο Ζακ Βαϊπάρα,
απόγονος των γηγενών Μαορί της
Νέας Ζηλανδίας, με αναφορές στο
κινηματογραφικό έργο «Ο άρχοντας
των δαχτυλιδιών», που γυρίστηκε ταινία
στη Νέα Ζηλανδία.
Βιολέττα Σταύρου

6. Για το 2009 το μήνυμα και την αφίσα ετοίμασαν το Αιγυπτιακό Τμήμα της
ΙΒΒΥ.
Η αφίσα περιέχει και το μήνυμα σε απόδοση από τα αγγλικά της Λότης
Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου.
Μήνυμα 2009
ΕΙΜΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ
Είμαι ο κόσμος κι ο κόσμος είμαι εγώ,
με τα βιβλία είμαι ό,τι επιθυμώ!
Λέξεις κι εικόνες, μύθοι και ποιήματα,
στη Γη με περπατάνε δίχως βήματα.
Τη χώρα που ‘χει το κρυμμένο θησαυρό,
τα λυχνάρια, τα χαλιά τα μαγικά,
τα τζίνια, τα φαντάσματα, τα ξωτικά,
στης Σεχραζάντ τα παραμύθια θα τα βρω!
Με τις σελίδες του βιβλίου φτερουγίζω,
στο χώρο και στο χρόνο ταξιδεύω
κι ενώ απ’ όπου είμαι δε σαλεύω,
φανταστικές στεριές και θάλασσες διασχίζω!
Κι όσο πιο πολύ διαβάζω,
τόσο νιώθω μια χαρά,
που ποτέ δεν την αλλάζω.
Βιβλίο μου, είσαι τέλεια συντροφιά!
Βιολέττα Σταύρου

7. Βιολέττα Σταύρου

8. Βιολέττα
Σταύρου

9. Αυτήν τη χρονιά, υπεύθυνο για το υλικό του εορτασμού είναι το Τμήμα του Μεξικού.
Η αφίσα
Η φετινή αφίσα είναι έργο του Μεξικανού εικονογράφου Juan Gedovius, ο οποίος γεννήθηκε στην πόλη του
Μεξικού, έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 60 έργα του, έχει τιμηθεί με δέκα διεθνή βραβεία και έχει
συμμετάσχει σε πολλές εθνικές και διεθνείς εκθέσεις. Όπως ο ίδιος δηλώνει, είναι επίσης αφηγητής,
«αδιόρθωτη κουκουβάγια» και «ψαράς θαλάσσιων δράκων».
Το μήνυμα
Ο πολυβραβευμένος Μεξικανός συγγραφέας Francisco Hinojosa, ο οποίος είναι ένας από τους
πολυγραφότερους και πιο επιτυχημένους συγγραφείς παιδικών βιβλίων, με 40 έργα στο ενεργητικό
του, γράφει στο μήνυμα του 2012:
«Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν μια ιστορία που την ήξερε όλος ο κόσμος. Στην πραγματικότητα, δεν
ήταν μία μόνο ιστορία, αλλά πολλές, που άρχισαν να γεμίζουν τον κόσμο με παραμύθια για
ανυπάκουα κορίτσια και πονηρούς λύκους, κρυστάλλινα γοβάκια και ερωτοχτυπημένους πρίγκιπες,
έξυπνους γάτους και μολυβένια στρατιωτάκια, φιλικούς γίγαντες και εργοστάσια σοκολάτας. Γέμιζαν
τον κόσμο με λέξεις, με ευστροφία, με εικόνες και παράξενους χαρακτήρες. Καλούσαν τον κόσμο να
γελάσει, να θαυμάσει, να τις ζήσει. Του έδιναν νόημα. Κι από τότε, οι ιστορίες αυτές συνεχίζουν να
πολλαπλασιάζονται και να μας λένε χίλιες και μία φορές «μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια ιστορία
που την ήξερε όλος ο κόσμος…». Όταν διαβάζουμε, λέμε ή ακούμε ιστορίες, ασκούμε το μυαλό μας,
όπως περίπου θα κάναμε, αν έπρεπε να το γυμνάζουμε, για να μείνει καλλίγραμμο. Σίγουρα, κάποια
μέρα, χωρίς ούτε καν να το καταλάβουμε, μια από τις ιστορίες αυτές θα ξανάρθει στη ζωή μας,
προσφέροντάς μας δημιουργικές λύσεις σε εμπόδια που θα συναντούμε στο δρόμο μας. Όταν
διαβάζουμε, λέμε ή ακούμε ιστορίες, συνεχίζουμε κι ένα πανάρχαιο τυπικό που διαδραμάτισε
θεμελιώδη ρόλο στην ιστορία του πολιτισμού: τη δημιουργία κοινότητας.
Οι πολιτισμοί, οι περασμένες εποχές και γενιές έρχονται μαζί με τις ιστορίες αυτές να μας πουν πως
είμαστε όλοι ένα, οι Ιάπωνες, οι Γερμανοί, οι Μεξικανοί.
Εκείνοι που έζησαν τον δέκατο έβδομο αιώνα κι εμείς οι σημερινοί, που διαβάζουμε τις ιστορίες μας
στο διαδίκτυο. οι παππούδες, οι γονείς και τα παιδιά.
Οι ιστορίες ικανοποιούν όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο, επειδή, μολονότι έχουμε
τεράστιες διαφορές, βαθιά μέσα μας είμαστε όλοι πρωταγωνιστές των ιστοριών.
Αντίθετα με τους ζωντανούς οργανισμούς που γεννιούνται, αναπαράγονται και πεθαίνουν, οι
ιστορίες, ξεχειλίζοντας από γονιμότητα, μπορούν να γίνουν αθάνατες, ιδιαίτερα οι παραδοσιακές
που έχουν τη δυνατότητα να προσαρμοστούν στις συνθήκες και τον περίγυρο, όπου λέγονται ή
ξαναγράφονται.
Είναι ιστορίες που, όταν αναπαράγονται ή ακούγονται, μας κάνουν συν-δημιουργούς. Μια φορά κι
έναν καιρό, ήταν επίσης μια χώρα γεμάτη μύθους, ιστορίες και θρύλους που μεταδίδονταν επί
αιώνες από στόμα σε στόμα, φανέρωναν την ιδέα της δημιουργίας τους, αφηγούνταν το ιστορικό
τους, μοίραζαν τον πολιτιστικό τους πλούτο, κινούσαν την περιέργεια κι έφερναν χαμόγελα στα
πρόσωπα. Ήταν και μια χώρα, όπου πολύ λίγοι άνθρωποι μπορούσαν να έχουν βιβλία. Αλλά η
ιστορία αυτή έχει αρχίσει να αλλάζει.
Σήμερα, οι ιστορίες φτάνουν ακόμα και στις πιο μακρινές γωνιές της πατρίδας μου, του Μεξικού.
Και, βρίσκοντας αναγνώστες, οι ιστορίες αυτές εκπληρώνουν τον ρόλο τους, δημιουργώντας
κοινότητες, οικογένειες ή άτομα που έχουν περισσότερες δυνατότητες να βρουν την ευτυχία»
Βιολέττα Σταύρου

10. Το 2013, υπεύθυνο για το υλικό του εορτασμού
είναι το Τμήμα των Η.Π.Α.
Το μήνυμα έγραψε η πολυβραβευμένη
συγγραφέας Pat Mora, που γεννήθηκε στο El
Paso του Τέξας και έχει γράψει πολλά βιβλία
για παιδιά, τόσο στα αγγλικά όσο και στα
ισπανικά.
Στα έργα της περιλαμβάνονται
εικονογραφημένες ιστορίες, βιογραφίες,
ποιήματα και παραμύθια.
Βιβλία της έχουν μεταφραστεί στα κινεζικά, τα
ιαπωνικά, τα κορεατικά και τα αραβικά.
Την αφίσα φιλοτέχνησε ο διάσημος Αμερικανός
αφηγητής, συγγραφέας, ποιητής, μουσικός και
εικονογράφος, αφροαμερικανικής καταγωγής,
Ashley Bryan , ο οποίος έχει τιμηθεί με πολλά
και σημαντικότατα τοπικά και διεθνή βραβεία.
Το 2006 ήταν υποψήφιος για το διεθνές
βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν που
απονέμεται από την ΙΒΒΥ.
Βιολέττα Σταύρου