Իվետա Ջանազյան Ես և շրջակա աշխարհը

2. Կաթնասուններ
Եթե կենդանին շնչում է թոքերով, տաքարյուն է, իսկ նրա
ձագը սնվում է մոր կաթով, ուրեմն նա կաթնասուն է:
Համարյա բոլոր կաթնասունների մարմնի վրա մազ կամ
բուրդ կա:

3. Աշխարհում կա մոտ 4500 տեսակի կաթնասուն: •
Մարդը նույնպես կաթնասուն է:
Մենք տեսքից տարբեր ենք, բայց ունենք նույն ձևի
ոսկորներից կազմված կմախք: Մեզ անվանում են
ողնաշարավորներ, որը նշանակում է կենդանի, որն
ունի ողնաշար:
Կաթնասունների մեծ մասը ձու դնելու փոխարեն
ծնում է կենդանի ձագեր: Ձագը մինչև ծնվելը
ապրում է մոր մարմնում: Ծնվելուց հետո ուտում են
կաթ, և նրանց ծնողները խնամում են մինչև
մեծանան ու ուժեղանան:
Բոլոր կաթնասունները մազեր ունեն: Շատերը ունեն խիտ մազեր, որ կոչվում է բուրդ կամ մորթի և
նրանց տաք է պահում: Փիղը նույնպես ունի մազեր, բայց դրանք չեն երևում:

4. Կան 5 տեսակի կաթնասուններ որ ձու են ածում: Դրանք են բադակտուցը և 4
տեսակի եքիդնաներ:

5. Կաթնասունները տաքարյուն են, ինչը նշանակում է որ կարող են տաքացնել կամ
սառեցնել իրենց մարմինը: Բևեռային արջը և Աֆրիկայում ապրող փիղը ունեն նույն
տաքությունը:
Բոլոր կաթնասունները մազեր ունեն: Շատերը ունեն խիտ մազեր, որ կոչվում է բուրդ կամ մորթի և
նրանց տաք է պահում: Փիղը նույնպես ունի մազեր, բայց դրանք չեն երևում:

6. Կան կաթնասուններ, որ ապրում են ջրում: Նրանք ձկներ չեն և չեն կարող շնչել ջրում: Շնչելու համար
նրանք պետք է ջրից դուրս գան: Ծովաշները, ծովացուլերը, կետերը, դելֆինները ջրային կաթնասուններ են:

7. Չղջիկները միակ կաթնասուններն են որ կարողանում են թռչել:

8. Գիշատիչներ (մսակեր կենդանիներ), որոնք տարածված են համարյա ամբողջ մոլորակով։ Միշտ չէ, որ
գիշատիչները սնվում են մսով։ Արջերը ամենակերներ են, իսկ որոշ տեսակներ, օրինակ՝ մեծ
պանդան ընդհանրապես բուսակեր է։ Միևնույն ժամանակ կան նաև կաթնասուններ, որոնք չեն
պատկանում գիշատիչների կարգին, բայց գիշատիչ են։ Դրանցից
են առնետները, ոզնիներըը, կուղբերըը, փորսուղներըը, որոշ կապիկներր, օպոսումներր, և այն։

9. Երկկենցաղները վարում են ջրացամաքային ապրելակերպ. առաջին ողնաշարավորներն են, որ
դուրս են եկել ցամաք և ունեն օդային շնչառություն։ Ապրում են լճերում, գետերի ափերին,
ճահիճներում, ստվերոտ և խոնավ անտառներում։
Երկկենցաղների ճնշող մեծամասնությունը թրթուրային շրջանում ապրում է ջրում և շնչում
խռիկներով (շերեփուկ), իսկ հասուն շրջանում (գորտեր, դոդոշներ)՝ ցամաքում և շնչում
է թոքերով ու մաշկով, որտեղից էլ ծագել է նրանց անունը՝ երկկենցաղներ։

10. ԱՌԱՋԱԴՐԱՆՔ
Սիրելի սովորողներ, ձեր կարդացած
հեքիաթներից, սիրված և դիտած
մուլտֆիլմերից առանձնացրեք
կաթնասուն, գիշատիչ, երկկենցաղ
կենդանիներին: