Οι δραστηριότητες με θέμα το ηφαίστειο, της Σάσας Καραγιαννίδου - Πέννα, είναι δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με την εκμάθηση και εμπέδωση του ελληνικού αλφάβητου και όχι μόνο. Μπορούν να ξεκινήσουν με αφορμή την ενασχόλησή μας με τα ηφαίστεια και στην συνέχεια τα παιδιά να υποδυθούν το ηφαίστειο και να παίξουν όπως περιγράφουν οι δραστηριότητες, ζητώντας από τα παιδιά, εκτός από αυτά γράμματα, λέξεις κλπ, πληροφορίες για τα ηφαίστεια. Τι είναι το ηφαίστειο, τι είναι η λάβα, ποιος ο Θεός της φωτιάς, κλπ.
3. Ηφαίστειο ,σύμφωνα με την Βικιπαίδεια,
είναι η ανοιχτή δίοδος από το εσωτερικό
της γης, που επιτρέπει την έκρηξη
ρευστών πετρωμάτων και αερίων από το
εσωτερικό, στην επιφάνεια, με την
μορφή λάβας.
Η δραστηριότητα αυτή οδηγεί στην
δημιουργία ενός βουνού, το οποίο στην
καθημερινή γλώσσα ονομάζουμε
ηφαίστειο.
.
4. Τα ηφαίστεια πήραν το όνομά τους από τον Θεό της
φωτιάς και της μεταλλουργίας, Ήφαιστο, καθώς
πιστευόταν πως μέσα σε αυτά βρισκόταν το
σιδηρουργείο του.
5. Η συνηθισμένη εικόνα ενός ηφαιστείου είναι ένα
βουνό με κωνικό σχήμα, που στις εκρήξεις του χύνει
λάβα, εκτοξεύει πέτρες, στάχτη και δηλητηριώδη ή
μη αέρια από τον κρατήρα στην κορυφή του.
6. Η πραγματικότητα βέβαια είναι πιο πολύπλοκη, καθώς
αυτός είναι ένας μόνο τύπος ηφαιστείου.
Κάποια ηφαίστεια π.χ. έχουν ακανόνιστους θόλους
λάβας (χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου
(σβησμένου) ηφαιστείου ο λόφος στον οποίο είναι
κτισμένη η πόλη του Πόρου) για κορυφές αντί για
κεντρικό κρατήρα, ενώ άλλα παρουσιάζουν τη
γεωμορφολογία ενός υψίπεδου.
7. Οι δίοδοι από όπου εξέρχεται το υλικό από το
εσωτερικό μπορούν να βρίσκονται οπουδήποτε στο
υψίπεδο αυτό.
Πολλές από αυτές τις διόδους δημιουργούν τους
δικούς τους μικρότερους κώνους, έτσι ώστε να
έχουμε δευτερεύοντα ηφαίστεια πάνω σε ένα μεγάλο,
όπως συμβαίνει στη Χαβάη.
10. Στόχος :
Να μπορούν τα παιδιά να αναγνωρίζουν τα γράμματα
του αλφάβητου και να λένε λέξεις που να αρχίζουν
από αυτά. Να υπακούνε στους κανόνες του
παιχνιδιού, να διασκεδάζουν όλα μαζί.
Υλικά:
Γράμματα του αλφάβητου, από δύο φορές το κάθε
γράμμα, γραμμένα σε καρτελάκια από κανσόν χαρτί
του ιδίου μεγέθους και χρώματος. Ένα καλαθάκι.
11. Περιγραφή της δραστηριότητας:
Τα παιδιά είναι σε κύκλο. Κάποιο παιδί είναι το
ηφαίστειο. Το παιδί ηφαίστειο, παίρνει θέση στο
κέντρο του κύκλου και κρατάει ένα καλαθάκι όπου
μέσα είναι τοποθετημένα τα γράμματα του
αλφάβητου. Το παιδί είναι καθισμένο οκλαδόν και
έχει το κεφάλι κατεβασμένο, σαν να κοιμάται.
12. Τα παιδιά γυρίζουν γύρω – γύρω και τραγουδούν στον
γνωστό ρυθμό του τραγουδιού, « δεν περνάς κυρά
Μαρία,» το εξής τραγούδι:
«Το ηφαίστειο κοιμάται, δεν ξυπνά δεν ξυπνά, το
ηφαίστειο κοιμάται δεν ξυπνά, ξυπνά; »
Το παιδί ηφαίστειο σηκώνει το κεφάλι και απαντά, στο
γνωστό πάντα ρυθμό: « Θα ξυπνήσω, θα ξυπνήσω»,
ενώ τα υπόλοιπα παιδιά το προκαλούν λέγοντας
« δεν ξυπνάς, δεν ξυπνάς» και συνεχίζει το παιδί
ηφαίστειο « και τη λάβα μου θα ρίξω» « δεν ξυπνάς
ξυπνάς, του λένε τα υπόλοιπα παιδιά.
13. Τότε το παιδί ηφαίστειο σηκώνεται απότομα και τινάζει
ψηλά και μακριά τα γράμματα που έχει στο καλάθι
και που είναι η υποτιθέμενη λάβα του.
Τα υπόλοιπα παιδιά σκορπίζονται για να τα μαζέψουν
και μόλις το κάνουν, επιστρέφουν στη θέση τους,
όπου το παιδί ηφαίστειο τα περιμένει όρθιο και
ανήσυχο. { Στριφογυρίζει, με τα χέρια ανοιχτά και
απειλητικά, ότι θα τα πιάσει.}
14. Τα παιδιά πρέπει, για να ηρεμήσουν το ηφαίστειο, να
πλησιάσουν το καθένα με τη σειρά του κοντά του και
να επιστρέψουν τη λάβα του.
Δηλαδή να αφήσουν τα γράμματα που συνέλεξαν,
λέγοντας συγχρόνως και μία λέξη που να αρχίζει από
το γράμμα αυτό.
15. Όταν αυτό γίνει, τότε το παιδί ηφαίστειο, κάθεται και
πάλι κάτω οκλαδόν και κοιμάται.
Το παιχνίδι συνεχίζεται, μέχρι να παίξουν όλα τα
παιδιά.
17. Στόχος:
Να μπορούν τα παιδιά να αναγνωρίζουν τα γράμματα
του αλφάβητου, να μπορούν να διαβάζουν μία
συλλαβή, να μπορούν να διαβάζουν λέξεις
δισύλλαβες.
Να διασκεδάζουν, να υπακούν στους κανόνες του
παιχνιδιού.
Υλικά:
Ένα ζάρι που θα κατασκευάσουμε εμείς και που στις
πλευρές του θα έχουμε γράψει, ανάλογα κάθε φορά,
τι θέλουμε να μάθουν τα παιδιά. Θα έχουμε δηλαδή
γράψει, γράμματα, συλλαβές ή λέξεις.
18. Περιγραφή του παιχνιδιού:
Κάποιο παιδί είναι το ηφαίστειο. Κρατάει στο χέρι του
ένα ζάρι. Με το δικό μας σύνθημα τα υπόλοιπα
παιδιά τρέχουν και σκορπίζονται στον χώρο.
Προσπαθούν να αποφύγουν το παιδί ηφαίστειο, που
τα κυνηγάει για να ρίξει τη λάβα του, δηλαδή το ζάρι
και να τα πετύχει.
19. Όποιο παιδί χτυπηθεί από το ζάρι, δηλαδή από την
λάβα, πρέπει για να μην καεί και για να μην βγει από
το παιχνίδι, να μπορέσει να εκτελέσει αυτό που το
ζάρι ζητεί.
Δηλαδή ανάλογα με το τι έχει επάνω το ζάρι, να πει
λέξεις από κάποιο γράμμα, να διαβάσει τις συλλαβές
και να πει λέξεις που να αρχίζουν από αυτές, ή να
διαβάσει τις δισύλλαβες λέξεις.
20. Αν τα καταφέρει τότε γλυτώνει και παραμένει στο
παιχνίδι, αναλαμβάνοντας και το ρόλο του
ηφαιστείου, διαφορετικά καίγεται από τη λάβα και
βγαίνει εκτός παιχνιδιού.
Το παιχνίδι συνεχίζεται όσο κρατάει το ενδιαφέρον
των παιδιών.
22. Στόχος:
Να μπορούν τα παιδιά να αναγνωρίζουν τα γράμματα
του αλφάβητου, να μπορούν να διαβάζουν απλές
δισύλλαβες λέξεις. Να διασκεδάζουν, να υπακούνε
στους κανόνες του παιχνιδιού.
Υλικά:
Στεφάνια, τόσα όσα και τα παιδιά. Γράμματα ή λέξεις
για κάθε στεφάνι. Ταμπουρίνο.
23. Περιγραφή της δραστηριότητας:
Ο/η εκπαιδευτικός, είναι το ηφαίστειο. Κρατάει το
ταμπουρίνο και το χτυπάει. Τα παιδιά κινούνται στο
ρυθμό του. Μόλις το ταμπουρίνο σταματήσει και
ακουστεί η λέξη « έκρηξη» τα παιδιά πρέπει να
μπούνε το καθένα μέσα σε ένα στεφάνι.
24. Να αναγνωρίσουν το γράμμα ή να διαβάσουν την
λέξη, ανάλογα τι θα τους τύχει. Αν τα καταφέρουν
συνεχίζουν, διαφορετικά καίγονται από την λάβα και
βγαίνουν από το παιχνίδι.
25. Το παιχνίδι συνεχίζεται. Αρχίζει και πάλι το
ταμπουρίνο να ηχεί και τα παιδιά να κινούνται. Αυτή
την φορά όμως ο/ η εκπαιδευτικός αφαιρεί ένα ή δύο
στεφάνια μαζί με τα γράμματα ή τις λέξεις που αυτά
έχουν.
Με το σταμάτημα του ταμπουρίνου και με το άκουσμα
της λέξης «έκρηξη,» τα παιδιά τρέχουν να βρουν
στεφάνι.
26. Κάποια παιδιά θα μείνουν όμως χωρίς στεφάνι.
Αυτά τα παιδιά πρέπει να πάνε στην άκρη.
Τα υπόλοιπα οφείλουν να πούνε λέξη από το
γράμμα που θα έχει το στεφάνι τους ή να
διαβάσουν την λέξη που μπορεί να έχει.
Το παιχνίδι συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο. Στο
παιχνίδι μπαίνουν και τα παιδιά που δεν είχαν
καταφέρει προηγουμένως να βρούνε στεφάνι.
Κάθε φορά αφαιρούνται στεφάνια, μέχρι να μείνει
στο τέλος ένα στεφάνι. Το παιδί που θα καταφέρει
να μπει στο τελευταίο στεφάνι θα είναι και ο
νικητής.
28. Στόχος:
Να ψυχαγωγηθούν τα παιδιά, να τρέξουν, να
εκτονωθούν, να υπακούν στους κανόνες του
παιχνιδιού.
Υλικά:
Στεφάνια, τόσα όσα και τα παιδιά.
29. Περιγραφή της δραστηριότητας:
Τοποθετούμε τα στεφάνια, μακριά το ένα από το άλλο.
Κάποιο παιδί, μετά από τη διαδικασία λαχνίσματος,
αναλαμβάνει τον ρόλο της λάβας.
Με το σύνθημα « φυλάξου από τη λάβα,» αρχίζει να
τρέχει, τα υπόλοιπα παιδιά τρέχουν και αυτά, για να
σωθούν. Να βρούνε στεφάνι, να μπούνε μέσα για να
προφυλαχτούν.
30. Αν δεν τα καταφέρουν και πιαστούν πρέπει να κάνουν
ή να πούνε, ότι τους πει το παιδί λάβα.
Για παράδειγμα: Κάνε μας την γάτα , ή πες μας ένα
τραγούδι, κλπ. Το παιχνίδι συνεχίζεται για όσο
κρατάει το ενδιαφέρον των παιδιών, ενώ με την
σειρά το κάθε παιδί παίρνει τον ρόλο της λάβας.