1. Հայաստանի առաջին
հանրապետության արտաքին
հարաբերությունները
10-2 ԴԱՍԱՐԱՆ
ՇՈՐԱՂՅԱՆ ԱՆԳԻՆ
ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ ՌԻՏԱ
ՍԱՐԱՋՅԱՆ ԼԻԼԻԹ
ՓԱԼԱՆՋՅԱՆ ՄԵՐԻ
ԹԱԴևՈՍՅԱՆ ՄԱՆՈՒՇ
ԴԱՎԹՅԱՆ ՎԱՀՐԱՄ
ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ ԱԼԻԿ
2. ՀՀ արտաքին քաղաքականության
հիմնական ուղղություններից մեկը
բարիդրացիական
հարաբերությունների
հաստատումն էր անմիջական
հարևանների հետ: Հայաստանի
հարևաններն էին Թուրքիան,
Վրաստանը, Ադրբեջանը և
Պարսկաստանը: Նրանց հետ
կանոնավոր հարաբերությունների
հաստատումը հարթ չընթացավ,
որովհետև իրար միջև կային
ազգային, տարածքային-
սահմանային լուրջ վեճեր: Միակ
երկիրը Պարսկաստանն էր, որը
Հայաստանի հետ չուներ որևէ
լուրջ խնդիր և հանրապետության
ողջ գոյության ընթացքում
պահպանել է բարեկամական
հարաբերություններ:
3. Հայկական տարածքների նկատմամբ
հավակնություններ ունեին հարևան մյուս երեք
պետությունները՝ այդ թվում Վրաստանի
Հանրապետությունը: 1918թ. Վրաստանի և
Հայաստանի անկախության հռչակումից հետո
տարածքային-սահմանային վեճ ծագեց նրանց միջև:
Բանն այն էր, որ հայկական երկու գավառներ՝ Լոռին և
Ախալքալաքը մտցվել էին Թիֆլիսի նահանգի մեջ:
Նորահռչակ Վրաստանի Հանրապետությունը ամեն
կերպ ձգտում էր իր սահմանների մեջ ներառել
հայաբնակ այդ գավառները:
4. Հայաստանի կառավարությունը
ջանում էր հարցը լուծել
բանակցությունների միջոցով: Սակայն
սահմանային այդ վեճը 1918թ.
դեկտեմբերին վերաճեց հայ-
վրացական զինված ընդհարման:
Խնդրին միջամտեցին
Անտանտի՝Անգլիայի և Ֆրանսիայի
զինվորական ներկայացուցիչները:
1919թ. հունվարին կողմերի միջև
կայացվեց համաձայնություն: Լոռին
հայտարարվեց չեզոք գոտի:
Հայ-վրացական վիճելի տարածքային
խնդիրը վերջնականորեն լուծվեց
նրանով, որ 1921թ. Ախալքալաքի
գավառը կցվեց Վրաստանին, իսկ
Լոռին միացվեց Հայաստանին:
5. ՀՀ արտաքին քաղաքականության հիմնական ուղղությունը
Հայկական հարցի լուծումն էր: Այսինքն՝ խնդիր էր դրվում
Թուրքիայի տիրապետության տակ գտնվող արևմտահայ
նահանգները միացնել ՀՀ –ը և այդպիսով ստեղծել Միացյալ,
Անկախ Հայաստան:
1920թ. ապրիլին Իտալիայի Սան-Ռեմո քաղաքում կայացավ
Անտանտի տերությունների ղեկավարների կոնֆերանս, ուր
մշակվեց և Օսմանյան Թուրքիայի կառավարությանը ներկայացվեց
առաջիկա հաշտության պայմանագրի նախագիծը:
1920թ. Օգոստոսի 10-ին Փարիզի Սևր կոչվող արվարձանում
Անտանտի երկրները սուլթանական Թուրքիայի հետ կնքեցին
հաշտության պայմանագիր:
6. Պայմանագրի մի շարք
հոդվածներ վերաբերում էին
Հայաստանին՝
o Օսմանյան Թուրքիան
պարտավորվում է ճանաչել
Միացյալ Հայաստանը:
o Հայաստանին էին անցնելու
Էրզրումի, Տրապիզոնի, Վանի
և Բիթլիսի նահանգները ոչ
ամբողջությամբ՝ընդամենը
90հազար քառ.կմ ելքով դեպի
Սև ծով:
o Պայմանագրով Հայաստանը
կազմելու էր 160 հազար քառ.
կմ,սակայն հետագա դեպքերն
ու իրադարձությունները
աննպաստ ընթացան և Սևրի
պայմանագիրը մնաց թղթի
վրա: