1. Infobrokering w praktyce: zasady
i metody wyszukiwania
informacji w Internecie
Sabina Cisek
Instytut Informacji Naukowej
i Bibliotekoznawstwa UJ
Dąbrowa Górnicza, 16 marca 2009
1

2. Spis treści
• Terminologia – slajd 3
• Infobrokering: mity i rzeczywistość – slajd 4
• Wyszukiwanie informacji w Internecie:
zasady i metody – slajd 11
• Kilka przypadków – slajd 29
• Wybrana literatura przedmiotu – slajd 42
2

3. Terminologia
• Broker informacji = infobroker = [czasami]
profesjonalista informacji (information
professional) ≠ bibliotekarz ≠ wywiadowca
gospodarczy
• Infobrokering = infobrokerstwo =
infobroking
3

4. Infobrokering:
mity i rzeczywistość
4

5. Mit 1: praca infobrokera polega
przede wszystkim na
wyszukiwaniu informacji
• Rzeczywistość: praca
infobrokera polega między
innymi na wyszukiwaniu
informacji
5

6. Mit 2: infobroker szuka
informacji tylko w Internecie
• Rzeczywistość: infobroker szuka
informacji w róŜnych
zasobach/źródłach, np. w
archiwach, bibliotekach, biurach
informacji gospodarczej, w
Internecie, u ekspertów …
6

7. Mit 3: infobroker sprzedaje
informację
• Rzeczywistość: infobroker
sprzedaje usługę informacyjną
7

8. Na czym polega praca infobrokera?
• Kompetentne identyfikowanie rzeczywistych potrzeb
informacyjnych klientów
• Pozyskiwanie informacji ze źródeł róŜnego typu (Internet
– róŜne narzędzia/usługi, komercyjne serwisy informacyjne,
biblioteki, archiwa, wywiadownie gospodarcze etc.)
• Wybór – wartościowanie – powtórny wybór
zasobów/źródeł/treści = filtracja informacji
• Przetwarzanie informacji: analiza, synteza, tworzenie
źródeł pochodnych zgodnie z zapotrzebowaniem klienta
• Akredytacja informacji: gwarancja jakości
• Udostępnianie informacji: odpowiedź na
pytanie/zamówienie klienta, lub – lepiej – zaspokojenie
jego potrzeb informacyjnych
8

9. Co sprzedaje broker informacji?
Skąd się bierze wartość dodana?
• Broker informacji sprzedaje usługę
informacyjną polegającą na pośredniczeniu
pomiędzy utrwalonym zasobem informacji/wiedzy
a jego uŜytkownikami
• Albo: Infobroker sprzedaje usługę
informacyjną, polegającą na zaspokojeniu
konkretnych, zindywidualizowanych potrzeb
informacyjnych jednostek bądź organizacji
(głównie firm)
9

10. Cechy definicyjne brokera
informacji (warunki konieczne)
• Jest pośrednikiem (information intermediary) pomiędzy
zasobami informacyjnymi a ludźmi i organizacjami, którzy
informacji potrzebują
• Jest niezaleŜny (independent information professional) –
prowadzi własną działalność gospodarczą, ewentualnie
jest zatrudniony w firmie infobrokerskiej
• Swoje usługi oferuje odpłatnie
• Sprzedaje NIE informację (w sensie – wiadomość, treść) –
ale usługę informacyjną
• Posiada odpowiednie umiejętności i wiedzę, kieruje się
etyką zawodową, korzysta jedynie z legalnych źródeł
informacji
10

11. Wyszukiwanie
informacji w Internecie:
zasady i metody
11

12. Podstawowe zasady
1. Dostosuj strategię i taktykę wyszukiwawczą do problemu i
zindywidualizowanych potrzeb klienta
Nie ufaj a priori wszystkim źródłom – oceniaj serwisy WWW i ich
2.
zawartość informacyjną
Nie polegaj wyłącznie na jednym źródle
3.
4. Google NIE jest jedynym serwisem wyszukiwawczym w Internecie i
NIE obejmuje całości Sieci
5. Poznaj prawo regulujące dostęp do informacji
6. Miej „po ręką” przydatne uniwersalne i specjalistyczne punkty
startowe do poszukiwania informacji w Internecie
7. UŜywaj róŜnych funkcjonalności/narzędzi wyszukiwawczych, jak
fraza „…”, operatory boolowskie (AND, OR, NOT), inne operatory +, -
, define, info, link, site, wyszukiwanie zaawansowane …
12

13. Przykłady
3. Nie polegaj wyłącznie na jednym
źródle
- co zrobisz, gdy nie będzie działać?
- trzeba konfrontować/sprawdzać
informację z róŜnych źródeł
13

14. 14

15. 15

16. Przykłady
4. Google NIE jest jedynym serwisem
wyszukiwawczym w Internecie i NIE
obejmuje całości Sieci
– istnieje niewidzialny Internet / Invisible
Web
• m.in. zawartość baz danych
– to samo pytanie zadane w róŜnych
wyszukiwarkach daje róŜne wyniki
16

17. 17

18. 18

19. Przykłady
5. Poznaj prawo regulujące dostęp do
informacji
– Na przykład:
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4
•
czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu
informacji wymaganych do podania do publicznej
wiadomości przez komendanta wojewódzkiego
Państwowej StraŜy PoŜarnej. Dz.U. 2002 nr 78 poz.
712
19

20. 20

21. Przykłady
6. Miej „po ręką” przydatne
uniwersalne i specjalistyczne
punkty startowe do
poszukiwania informacji w
Internecie
21

22. Punkty startowe – typologia (1)
• Uniwersalne serwisy wyszukiwawcze: katalogi,
portale, wyszukiwarki
• Przewodniki dziedzinowe, serwisy tematyczne o
kontrolowanej jakości, subject gateways, np.:
– CIBIE WBP w Krakowie Baza linków
http://www.cibie.pl/15.html
– Ekonomia on-line
http://kangurold.uek.krakow.pl/Biblioteka/Ekonomia/
– Intute http://www.intute.ac.uk/
22

23. Punkty startowe – typologia (2)
• Punkty dostępu do Deep/Invisible Web, np.:
– Deep Web Research
http://www.deepwebresearch.info/
• Punkty dostępu do zasobów Open Access, np.:
– DOAJ http://www.doaj.org/
– OAIster http://www.oaister.org/
– Pełnotekstowe czasopisma elektroniczne w wolnym
dostępie
http://www.bj.uj.edu.pl/~krosniak/Open_Access_1.htm
23

24. Punkty startowe – typologia (3)
• Punkty dostępu do zasobów Web 2.0, np.:
– Google Blog Search http://blogsearch.google.com/
– Technorati http://www.technorati.com/
• Punkty dostępu do informacji
– bibliograficznej, np.
• http://mak.bn.org.pl/wykaz.htm ☺
– faktograficznej, np.
• About.com http://www.about.com/,
• OneLook Dictionary Search http://www.onelook.com/
• Refdesk http://www.refdesk.com/
24

25. Punkty startowe – typologia (4)
• Specjalistyczne punkty startowe (forma), np.
grafika i multimedia,
– AltaVista Image Search
http://www.altavista.com/image/default
– Picsearch http://www.picsearch.com/
• Specjalistyczne punkty startowe (treść), np.
biznes i ekonomia
– CEOExpress http://www.ceoexpress.com/default.asp
– Onet.pl Biznes http://biznes.onet.pl/
– Przetargi.e.Gospodarka.pl
http://www.przetargi.egospodarka.pl/
25

26. Punkty startowe – typologia (5)
•…
• I są jeszcze bardzo dobre serwisy
opracowane przez biblioteki i bibliotekarzy,
korzystaj z nich, np.:
– ARIANTA
http://www1.bg.us.edu.pl/bazy/czasopisma/
– BERA http://www.loc.gov/rr/business/BERA/
– ResourceShelf http://www.resourceshelf.com/
26

27. Przykłady
7. UŜywaj róŜnych funkcjonalności,
narzędzi wyszukiwawczych, jak:
fraza „…”, operatory boolowskie
(AND, OR, NOT), inne operatory
+, -, define, info, link, site,
wyszukiwanie zaawansowane …
27

28. 28

29. Kilka przypadków
29

30. Przypadek 1: Klient pyta o dane
archiwalne kursu „nietypowej” waluty
• Pomysły
– UŜyć standardowej uniwersalnej wyszukiwarki, np.
Google http://www.google.pl/ albo AlltheWeb
http://www.alltheweb.com/?
– Wykorzystać specjalistyczny wortal informacji
finansowej, np. Bankier.pl, Money.pl?
– „Udać się” do dedykowanego serwisu, np.:
• Oanda.com FX Converter
http://www.oanda.com/convert/classic,
• XE – Universal Currency Converter http://www.xe.com/ucc/
30

31. 31

32. Przypadek 2: Klient pyta o charakterystykę
rynku rolnego w Polsce w 2006 roku
• Infobroker nie „miota się” po Sieci, bo wie,
gdzie takie informacje moŜna znaleźć
– Zintegrowany System Rolniczej Informacji
Rynkowej http://www.minrol.gov.pl/
32

33. 33

34. Przypadek 3: Klient poszukuje „wszystkich” pełnych
tekstów artykułów naukowych i innych wypowiedzi,
takŜe mniej formalnych, opublikowanych w XXI
wieku, w języku angielskim, dostępnych online, na
temat zastosowania metody delfickiej w
bibliotekarstwie i bibliotekoznawstwie
• Etap 1: identyfikacja publikacji spełniających
zadane kryteria
– Bazy i serwisy abstraktowe/bibliograficzne
uniwersalne, np.:
• IngentaConnect, w wolnym dostępie
• Scopus (Elsevier), dostęp komercyjny
34

35. 35

36. 36

37. Przypadek 3: Klient poszukuje …
• Etap 1 c.d.: identyfikacja publikacji spełniających
zadane kryteria
– Bazy abstraktowe/bibliograficzne specjalistyczne, np.:
• LISTA EBSCO
http://web.ebscohost.com/ehost/search?vid=1&hid=104&sid=
f3607d8c-06d9-406a-b822-
02a99a21af67%40sessionmgr102
– Serwisy bibliograficzne typu social bookmarking i
publication-sharing, najlepiej – naukowe, np.:
• Bibsonomy http://www.bibsonomy.org/
• CiteULike http://www.citeulike.org/
37

38. 38

39. Przypadek 3: Klient poszukuje …
• Etap 2: poszukiwanie pełnych tekstów
– E-LIS http://eprints.rclis.org/
– DL-Harvest http://dlharvest.sir.arizona.edu/index.php
– dLIST http://dlist.sir.arizona.edu/
– Citebase http://www.citebase.org/
– Google Scholar http://scholar.google.com
– OAIster http://www.oaister.org/
– Scirus http://www.scirus.com/
39

40. Przypadek 3: Klient poszukuje …
• Etap 3: poszukiwanie wypowiedzi
nieformalnych, prezentacji, filmów, nagrań
… w blogach, knowledge-sharing
communities, sharing-sites, serwisach
typu wiki, np.:
– Knol http://knol.google.com/k/
– Research Blogging
http://researchblogging.org/
40

41. Przypadek 3: Klient poszukuje …
• Etap 4: eliminacja duplikatów, ustalenie
wersji, selekcja
• Etap 5: sporządzenie listy, zestawienia
bibliograficznego …
41

42. Wybrana literatura przedmiotu
Cisek, Sabina (2007). Broker informacji: istota zawodu. Dostęp:
http://eprints.rclis.org/archive/00012296/01/Cisek_broker_informacji_istota.pdf. Wersja
skrócona: Cisek, S. (2008). Broker informacji: Istota zawodu. Ibinacja, numer specjalny
Materiały z Ogólnopolskiej Konferencji Kół Naukowych „Od bibliotekarza do infobrokera –
teoria i praktyka zawodu”, nr 10, s. 3-5.
Cisek, Sabina; Sapa, Remigiusz (2007). Komunikacja naukowa w Internecie – mity i rzeczywistość. W:
Lubaszewski, W. red. Komputer – Człowiek – Prawo. Kraków: Wyd. UJ, s. 39-49. Preprint
opublikowany w Internecie: Cisek, S.; Sapa, R. (2006) [dok. elektr.]. Komunikacja naukowa w
Internecie – mity i rzeczywistość. Dostęp: http://eprints.rclis.org/archive/00009035/
Cisek, Sabina (2008). Narzędzia, technologie i zasoby internetowe w działalności brokera informacji:
wybrane aspekty. Dostęp:
http://149.156.160.7/~cisek/broker%20_informacji/Cisek%20internet%20w%20dzial%20broker
a%20informacji.doc lub
http://eprints.rclis.org/13105/1/Cisek_internet_w_dzial_brokera_informacji.pdf
Infobrokerstwo (2009). Dostęp: http://www.infobrokerstwo.pl/
Materska, Katarzyna (2007). Informacja w organizacjach społeczeństwa wiedzy. Warszawa:
Wydawnictwo SBP
Nowak, ElŜbieta Paulina (2006). Broker informacji – odpowiedź na zapotrzebowanie XXI wieku.
Zagadnienia Informacji Naukowej nr 1 (87), s. 51-63
Pastuszka, Bartosz (2007). Infobroker w świecie biznesu – kiedy i do jakich zadań przedsiębiorstwa
potrzebują usług brokera informacji? W: III Seminarium z cyklu Infobroker: Efektywne
wykorzystanie zasobów informacyjnych sieci (2007). Warszawa: Centrum Promocji Informatyki
42