ESP

1. Modyul 13: MGA Isyung Moral
Tungkol sa Buhay

2. Mga Isyu Tungkol sa Buhay
 Ang Paggamit ng Ipinagbabawal na
Gamot/ Using Illegal Drugs
 Alkoholismo/Alcoholism
 Aborsiyon/Abortion
 Pagpapatiwakal/Suicide
 Euthanasia/Mercy Killing

3. Paggamit ng ipinagbabawal na gamot
“Pare, nasa langit
na ba ako? Parang
lumilipad ako. Ang
sarap ng feeling!”

4. Ang Paggamit ng Ipinagbabawal na
gamot
 Ito ay isang estadong sikik (psychic) o
pisikal na pagdepende sa isang
mapanganib na gamot, na nangyayari
matapo gumamit nito nang paulit-ulit
at sa tuloy-tuloy na pagkakataon.

5. Ang Paggamit ng Ipinagbabawal na
gamot
 Nagdudulot ng masamang epekto sa
isip at katawan.
 Dahil sa droga, ang isip ng tao ay
nagiging blank spot.

6. Sino ang maaaring maka-impluwensiya nito?
 Mga kaibigan
 Mga tao na nakakasalamuha sa
kanilang paligid

7. Sino ang maaaring maimpluwensiyahan
nito?
 Kahit sino ay maaaring
maimpluwensiyan na gumamit nito.
 Mga Kabataan

8. Bakit pati ang mga kabataan ay nagiging
biktima nito?
 Dahil napapabarkada o dahil sa maling
pagpili ng barkada
 Curiosity o gustong mag eksperimento at
subukin ang maraming bagay.
 Problema at pagrerebelde

9. Epekto ng paggamit ng ipinagbabawal na
gamot
 Makaaapekto sa pag-aaral at personal na
buhay ng kabataan
 Epekto sa pag-iisip at damdamin
 Kabiguan sa buhay

10. Alkoholismo “Let’s drink all night!
Alak pa, bes!”

11. Alkoholismo
Ito ay ang labis
na pagkonsumo
ng alak na may
masamang
epekto sa tao.

12. Epekto ng alkoholismo
 Nagpapahina ng enerhiya
 Nagpapabagal mag-isip
 Sumisira sa kapasidad na maging malikhain
 Nag-iiba ang ugali
 Nawawalan ng pokus sa mga bagay-bagay
 Nakakasira ng relasyon
 Masamang epekto sa kalusugan at katawan ng
tao

13. Tandaan:
 Ayon sa Pagkukusa ng Makataong Kilos na
Nakaaapekto sa Pananagutan ng Tao sa
Kahihinatnan ng Kilos at Pasya, maaaring
hindi masisi sa maling nagawa ang tao na
nasa impluwensya ng alak dahil wala siya sa
tamang pag-iisip, ngunit may pananagutan
pa rin siya kung bakit siya uminom ng alak
at kung gaan karami ang kaniyang nainom.

14. aborsiyon “Hindi pa ako handa.
Isang pagkakamali
ito.”

15. aborsiyon
 Ito ay ang pag-alis ng fetus o sanggol sa
sinapupunan ng ina.
 Sa ilang mga bansa, it ay itinuturing na
isang lehitimong paraan upang kontrolin o
pigilin ang paglaki ng pamilya o populasyon,
ngunit sa Pilipinas, itinuturing itong isang
krimen. (Agapay, 2007)

16. Pro-Life
 Ang sanggol ay itinuturing na isang tao mula sa sandal
ng paglilihi; it ay nangangahulugang ang
pagpapalaglag sakanya ay pagpatay at paglabag sa
pamantayang moral.
 Kung ang pagbubuntis ay resulta ng kapabayaan ng
ina, dapat niyang harapin ang kahihinatnan nito.
 Kung magiging katanggap-tanggap sa lipunan ang
abrsiyon, maaaring gamitin ito ng mga tao bilang
regular na paraan para hindi ituloy ang pagbubuntis.

17. Pro-Life
 Ang lahat ng sanggol ay may mahusay na
potensiyal
 Maraming mga relihiyon ay hindi nag-eendorso ng
pagpapalaglag o ilang paraan ng birth control
dahil sa paniniwalang ang pakikipagtalik ay para
sa layuning pagpaparami o procreation lamang at
ang sinmunang batang nabubuhay ay mga anak ng
Diyos.

18. Pro-choice
 Ang bawat batang isinisilang sa mundo ay
dapat mahalin at alagaan. Ang tamang
pagplano sa pagkakaroon ng anak ay
karaniwang nagbubunga ng mas magandang
buhay para sa mga bata dahil may kakayahan
ang mga magulang na suportahan ang kanilang
mga anak sa pisikal, emosyonal, at pinansiyal
na aspekto.

19. Pro-choice
 Ang fetus ay hindi pa maituturing na isang
ganap na tao dahil wala pa itong
kakayahang mabuhay sa labas ng bahay-
bata ng kaniyang ina. Hindi maituturing na
aborsiyon ang pagpapalaglag ng isang fetus
dahil umaasa pa rin ito sa katawan ng
kaniyang ina upang mabuhay.

20. Pro-choice
 Sa mga kasong rape o incest, ang sanggol ay
maaaring maging tagapagpaalala sa babe ng
trauma na kaniyang naranasan. Ayon sa
ilang mananaliksik, ang mga sanggol na
ipinanganak bunga ng mga ganitong kaso ay
nahaharap sa mataas na panganib ng
kapabayaan o pang-aabuso mula sa kanilang
ina.

21. Pro-choice
 Kung sakaling ituloy ang pagbubuntis at
magpasiya ang ina na dalhin sa bahay-
ampunan ang sanggol pagkatapos,
maraming bahay-ampunan ang kulang sa
kapasidad na magbigay ng pangunahing
pangangailangan ng mga bata.

22. Pro-choice
 Ang aborsiyon, sa pangkalahatan ay ligtas
na pamamaraan. Mas mababa pa sa 1% ng
mga aborsiyon na ginawa bago ang ika-21
na lingo ng pagbubuntis ang nagresulta ng
mga pangunahing komplikasyon tulad ng
pagdurugo o impeksiyon.

23. Dalawang uri ng aborsiyon
 Kusa (Miscarriage) – pagkawala ng sanggol bago
ang ika-20 lingo ng pagbubuntis. Ito ay
tumutuky sa natural na mga pangyayari, at
hindi ginagamitan ng medical o artipisyal na
pamamaraan.
 Sapilitan (Induced) – pagwawakas ng
pagbubuntis at pagpapaalis ng isang sanggol,
sa pamamagitan ng pag-opera o pagpapainom
ng mga gamot.

24. Effect on Future Pregnancies
 More likely to bleed in the next 3 months
 Less likely to have a normal delivery
 More complications with expelling the baby
and its placenta
 Next baby will be twice as likely to die in the
first few months of life
 Low birth weight
 More likely to be born prematurely.

25. Post-Abortion Syndrome
 Recurrent dreams of the abortion experience
 Avoidance of emotional attachment
 Relationship problems
 Sleep disturbances
 Guilt about surviving
 Memory impairment
 Hostile outbursts

26. Post-Abortion Syndrome
 Suicidal thoughts or actions
 Depression
 Substance abuse
 Anxiety
 Anniversary syndrome

27. Suriin ang Sitwasyon
 Isang ina na limang buwan nang nagdadalang-tao ang
nagkaroon ng malubhang sakit. Sa pagsusuri ng mga
doctor, nalaman niya na kailangang alisin ang
kaniyang bahay-bata ngunit maaari itong magresulta
sa pagkamatay ng sanggol sa kaniyang sinapupunan.
Kung hindi naman ito isasagawa, maaaring magdulot
ito ng mga komplikasyon at malagay sa panganib ang
kaniyang buhay.

28. Pagpapatiwakal
“Hindi ko na kaya.”

29. Pagpapatiwakal o suicide
 Ito ay ang sadyang pagkitil ng isang tao
sa sariling buhay at naaayon sa sariling
kagustuhan.

30. Bakit Nga ba naiisip ng ibang tao na
magpatiwakal?
 Dahil sa kawalan ng pag-asa o despair.
 Pagkawala ng tiwala sa sarili at kapwa,
gayundin ang pagkawala ng paniniwala
na may magandang bukas pang
darating.
 Itinuring ang sarili na wala nang
halaga.

31. Paano ito maiiwasan?
Ayon kay Eduardo A. Morato (2012),
 Kinakailangang mag-isip ang isang tao ng
mga malalaking posibilidad at natatanging
mga paraan upang harapin ang kaniyang
kinabukasan.
 Mahalagang maging positibo sa buhay.

32. Paano ito maiiwasan?
 Panatilihing abala ang sarili para makaiwas
sa depresyon.
 Pagkakaroon ng matibay na support system.
 Pagtibayin ang pananampalataya at
relasyon sa Panginoon.

33. Ngunit…
Mahalagang tandaan na hindi
nararapat na husgahan ang mga taong
nagpapatiwakal dahil maaaring sila ay
wala sa tamang pag-iisip sa oras na
ginawa nila iyon.

34. Euthanasia
a.k.a.
Mercy Killing

35. Euthanasia o mercy killing
 Isang Gawain kung saan napapadali ang
kamatayan ng isang taong may matindi
at wala nang lunas na karamdaman.
 Tumutukoy sa paggamit ng mga
modernong medisina at kagamitan
upang tapusin ang paghihirap ng isang
may sakit.

36. Euthanasia o mercy killing
 Tinatawag din “assisted suicide”
 Ang pagpapatigil sa paggamit ng life
support ay hindi itinuturing na
masamang gawain.
 Ang ipinagbabawal ay ang pagbibigay
lason o labis na dosis ng gamot.