orak hücre anemisi, moleküler mekanizması

1. Recep TURAN
Moleküler Tıp
Yüksek Lisans Öğrencisi

2. TANIM:
 En sık görülen hemoglobinopatilerden biridir.
 Eritrositlerin en temel görevi oksijen ve karbondioksit
taşımaktır.
 Eritrositler bu görevlerini hemoglobin molekülü ile
gerçekleştirirler, hemoglobin hem ( demir) ve globin
(protein) den oluşur.
 Erişkin bir insanda 3 çeşit hemoglobin bulunur A
formu(%97-98), A2 formu(%1-2) ve F(fetal) form (%1)

3. TANIM:
 Hemoglobinin β zincirinin 6. pozisyonundaki
glutamik asitle valinin yer değiştirmesi sonucunda
oluşan S hemoglobinini taşıyan eritrositler, düşük
oksijenli ortamda polimerize olarak eritrositin orak
şeklini almasına neden olur.
 Bu hemoglobini homozigot veya heterozigot olarak
taşıyan kişilerde görülen tabloya oraklaşma sendromu
denir.
 Yalnız Hemoglobin S’i homozigot taşıyan kişilerde
görülen sendroma orak hücre anemisi terimi kullanılır.

4.  Hastalığın geçişi otozomal resesif mendel kurallarına
uygunluk gösterdiğine göre hasta bireyin doğması için her
iki ebeveyninde en azından taşıyıcı olması gerekir.
 HbS normal HbA’dan, β zincirinin 6. pozisyonundaki
glutamik asit yerine valinin geçmesi veya glutamik asiti
kotlayan GAG nükleotid dizisinde A---T(adenin ile
timinin) yer değiştirmesi sonu oluşan ve elektroforetik
mobilitesi farklı bir hemoglobin olarak ayrılır. Bu küçük
değişiklik moleküler stabilite ve çözünürlükte büyük
değişikliğe yol açar. Deoksi durumundaki HbS polimerize
olur. HbS’in deoksi durumunda solubilitesi azalır, buna
karşın viskozitesi artar.
 Orak hücre anemisindeki klinik belirtilerin hepsi kan
viskozitesinin artımı ile ilgilidir

6.  Homozigotlarda hemoglobin S %90-99 iken
heterozigotlarda %20-40’dır.
 Hastalık en çok Afrikada ve Akdeniz ülkelerinde
görülür.
 OHA taşıyıcılığı sıklığı Türkiye genelinde %0.3-0.6
arasındayken, özellikle Çukurova bölgesinde bazı
yörelerde bu sıklık %3-4’e ulaşmaktadır.

7. HASTALIK BULGULARI:








1. Damar tıkayıcı krizler
Ağrılı krizler
El-ayak sendromu
Akut göğüs sendromu (AGS)
Abdominal ağrılı krizler
Akut Santral Sinir Sistemi Olayları
Priapizm
2. Sekestrasyon Krizi
Splenik Sekestrasyon Krizi
Hepatik Sekestrasyon Krizi
3. Aplastik Kriz
4. Hiper Hemolitik Kriz

8. OHA’YA BAĞLI OLARAK GELİŞEN
KRONİK ORGAN HASARLARI:
 Büyüme ve gelişme geriliği
 Kemik komplikasyonları; Kemik iğlindeki genişleme ve
tekrarlayan kemik enfaktları iskelet değişikliklerine
neden olur. Vertebralarda düzleşme ve aseptik
nekrozlar görülebilir. Bulgular femur ve humerusta
daha sıktır.
 Kardiyak komplikasyonlar; Anemiye bağlı olarak kalp
yetersizliği gelişebilir.
 Pulmoner komplikasyonlar; Tıkayıcı yada kısıtlayıcı
akciğer hastalığı, hipoksi ve pulmoner hipertansiyon
gibi komplikasyonlar görülebilir.

9. OHA’YA BAĞLI OLARAK GELİŞEN
KRONİK ORGAN HASARLARI:
 Hepatobilier komplikasyonlar; akut hepatik iskemi,
kolestaz, hepatik sekestrasyon krizi, transfüzyon
ilişkili demir birikimi, akut ve kronik kolelityazis ve
hepatik virüsler karaciğer fonksiyon bozukluğu
nedenleri arasında yer almaktadır.
 Böbrek komplikasyonları; hipostenüri, hematüri,
nefrotik sendrom ve üremi görülebilir.
 Göz komplikasyonları; proliferatif retinopati, retinal
arter oklüzyonu ve retinal hemoraji hastalarda
görülen göz komplikasyonları arasında yer almaktadır.

10. OHA’YA BAĞLI OLARAK GELİŞEN
KRONİK ORGAN HASARLARI:
 Kulaklar; koklear damarlanmadaki oraklaşma saçsı
hücrelerde hasara yol açarak sensorinöral işitme
kaybına neden olabilir.
 Cilt komplikasyonları; bacak ülserleri özellikle erişkin
hastalarda sıklıkla görülmektedir.
 Psikososyal komplikasyonlar; özgüvenin azalması,
sosyal izolasyon ve içe kapanma hastalarda görülebilen
psikososyal komplikasyonlar arasında yer almaktadır.

11.  Enfeksiyonların tedavisi
 Transfüzyon tedavileri
 Kriz ve komplikasyonların tedavisi
 Hemoglonin F yapımını artıran ajanlar
 Şelasyon tedavisi
 Kök hücre transplantasyonu

12. Yararlanılan kaynaklar:
 http://www.tphd.org.tr/sunumlar/kasim_2011_talasemi/orak_hucreli_a





nemi_izlem_ve_tedavi.pdf
http://kanhastaliklari.net/icerik.php?id=127&alt_id=197
http://www.thd.org.tr/thdData/userfiles/file/ORAK%20HUCRELI%20
ANEMI.pdf
http://www.talasemifederasyonu.org.tr/pdf/tani/cansinnTedavi-28.pdf
http://www.perinataldergi.com/Journal_Files/PD-1996004311.pdf
http://biyologlar.com/index.php?option=com_kunena&func=view&cat
id=73&id=5701&Itemid=129