Enviar pesquisa
Carregar
Contrats speciaux du commerce maritime
•
0 gostou
•
347 visualizações
Rabah HELAL
Seguir
Denunciar
Compartilhar
Denunciar
Compartilhar
1 de 58
Baixar agora
Baixar para ler offline
Recomendados
Dess aides navigation
Dess aides navigation
Rabah HELAL
Domanda iscrizione-scuola-musica-2012-13
Domanda iscrizione-scuola-musica-2012-13
filippocarrega
De l’Utopie aux utopies 2
De l’Utopie aux utopies 2
Georges Bertin
Resumen de el dinero es deuda
Resumen de el dinero es deuda
Miguel Yasuyuki Hirota
Definitions
Definitions
stieberk
Command Channel Slides Week Between Oct. 31 to Nov. 6
Command Channel Slides Week Between Oct. 31 to Nov. 6
U.S. Army Garrison Japan
Le Black's Law Dictionary, monument de la lexicographie juridique - ATA 2010
Le Black's Law Dictionary, monument de la lexicographie juridique - ATA 2010
Frédéric Houbert
CS201- Introduction to Programming- Lecture 27
CS201- Introduction to Programming- Lecture 27
Bilal Ahmed
Recomendados
Dess aides navigation
Dess aides navigation
Rabah HELAL
Domanda iscrizione-scuola-musica-2012-13
Domanda iscrizione-scuola-musica-2012-13
filippocarrega
De l’Utopie aux utopies 2
De l’Utopie aux utopies 2
Georges Bertin
Resumen de el dinero es deuda
Resumen de el dinero es deuda
Miguel Yasuyuki Hirota
Definitions
Definitions
stieberk
Command Channel Slides Week Between Oct. 31 to Nov. 6
Command Channel Slides Week Between Oct. 31 to Nov. 6
U.S. Army Garrison Japan
Le Black's Law Dictionary, monument de la lexicographie juridique - ATA 2010
Le Black's Law Dictionary, monument de la lexicographie juridique - ATA 2010
Frédéric Houbert
CS201- Introduction to Programming- Lecture 27
CS201- Introduction to Programming- Lecture 27
Bilal Ahmed
equilibrio químico y velocidades de reacción
equilibrio químico y velocidades de reacción
Meli Aguilera
equilibrio ácido-base
equilibrio ácido-base
Meli Aguilera
Intisari 101 seni perang sun tzu
Intisari 101 seni perang sun tzu
Heru Subiyanto
Agenesia cuerpo calloso
Agenesia cuerpo calloso
jarajam
Martin APUSH Jacksonian Democracy
Martin APUSH Jacksonian Democracy
Michael Martin
12.09.2014 Corriere del Veneto - Scienze, nuova sede in via Torino ma per tre...
12.09.2014 Corriere del Veneto - Scienze, nuova sede in via Torino ma per tre...
VEGA - Science & Technology Park
Quality by design jeri and tami
Quality by design jeri and tami
abubacker siddiq
Dess acconier
Dess acconier
Rabah HELAL
A igreja, corpo de cristo
A igreja, corpo de cristo
Celio Celio
Grade 12 U0-L4-GraphicalMethods
Grade 12 U0-L4-GraphicalMethods
gruszecki1
Promoting Extensive Reading within EFL Programs
Promoting Extensive Reading within EFL Programs
Agadir ELT Inspectorate
cardiac arrhythmias
cardiac arrhythmias
majid shojaee
D i a b e t e s
D i a b e t e s
Ingrid Montes
Grade 12 U0-L3-ErrorEstimation
Grade 12 U0-L3-ErrorEstimation
gruszecki1
Hasil Penelitian
Hasil Penelitian
Sukardi Juniardi
Writing effective questions and tests
Writing effective questions and tests
Peter Fenrich
Feudalismo - Prof. Andre Teixeira
Feudalismo - Prof. Andre Teixeira
russofilho
2102 - Manifestação - CPC Atualizado 2018
2102 - Manifestação - CPC Atualizado 2018
Consultor JRSantana
Teoriabalance
Teoriabalance
roder sanchez cortez
Nursing lec 1
Nursing lec 1
Magdy Aly
Enc c artes electroniques
Enc c artes electroniques
Rabah HELAL
Z ro - ro
Z ro - ro
Rabah HELAL
Mais conteúdo relacionado
Mais procurados
equilibrio químico y velocidades de reacción
equilibrio químico y velocidades de reacción
Meli Aguilera
equilibrio ácido-base
equilibrio ácido-base
Meli Aguilera
Intisari 101 seni perang sun tzu
Intisari 101 seni perang sun tzu
Heru Subiyanto
Agenesia cuerpo calloso
Agenesia cuerpo calloso
jarajam
Martin APUSH Jacksonian Democracy
Martin APUSH Jacksonian Democracy
Michael Martin
12.09.2014 Corriere del Veneto - Scienze, nuova sede in via Torino ma per tre...
12.09.2014 Corriere del Veneto - Scienze, nuova sede in via Torino ma per tre...
VEGA - Science & Technology Park
Quality by design jeri and tami
Quality by design jeri and tami
abubacker siddiq
Dess acconier
Dess acconier
Rabah HELAL
A igreja, corpo de cristo
A igreja, corpo de cristo
Celio Celio
Grade 12 U0-L4-GraphicalMethods
Grade 12 U0-L4-GraphicalMethods
gruszecki1
Promoting Extensive Reading within EFL Programs
Promoting Extensive Reading within EFL Programs
Agadir ELT Inspectorate
cardiac arrhythmias
cardiac arrhythmias
majid shojaee
D i a b e t e s
D i a b e t e s
Ingrid Montes
Grade 12 U0-L3-ErrorEstimation
Grade 12 U0-L3-ErrorEstimation
gruszecki1
Hasil Penelitian
Hasil Penelitian
Sukardi Juniardi
Writing effective questions and tests
Writing effective questions and tests
Peter Fenrich
Feudalismo - Prof. Andre Teixeira
Feudalismo - Prof. Andre Teixeira
russofilho
2102 - Manifestação - CPC Atualizado 2018
2102 - Manifestação - CPC Atualizado 2018
Consultor JRSantana
Teoriabalance
Teoriabalance
roder sanchez cortez
Nursing lec 1
Nursing lec 1
Magdy Aly
Mais procurados
(20)
equilibrio químico y velocidades de reacción
equilibrio químico y velocidades de reacción
equilibrio ácido-base
equilibrio ácido-base
Intisari 101 seni perang sun tzu
Intisari 101 seni perang sun tzu
Agenesia cuerpo calloso
Agenesia cuerpo calloso
Martin APUSH Jacksonian Democracy
Martin APUSH Jacksonian Democracy
12.09.2014 Corriere del Veneto - Scienze, nuova sede in via Torino ma per tre...
12.09.2014 Corriere del Veneto - Scienze, nuova sede in via Torino ma per tre...
Quality by design jeri and tami
Quality by design jeri and tami
Dess acconier
Dess acconier
A igreja, corpo de cristo
A igreja, corpo de cristo
Grade 12 U0-L4-GraphicalMethods
Grade 12 U0-L4-GraphicalMethods
Promoting Extensive Reading within EFL Programs
Promoting Extensive Reading within EFL Programs
cardiac arrhythmias
cardiac arrhythmias
D i a b e t e s
D i a b e t e s
Grade 12 U0-L3-ErrorEstimation
Grade 12 U0-L3-ErrorEstimation
Hasil Penelitian
Hasil Penelitian
Writing effective questions and tests
Writing effective questions and tests
Feudalismo - Prof. Andre Teixeira
Feudalismo - Prof. Andre Teixeira
2102 - Manifestação - CPC Atualizado 2018
2102 - Manifestação - CPC Atualizado 2018
Teoriabalance
Teoriabalance
Nursing lec 1
Nursing lec 1
Destaque
Enc c artes electroniques
Enc c artes electroniques
Rabah HELAL
Z ro - ro
Z ro - ro
Rabah HELAL
A preparation - for sea
A preparation - for sea
Rabah HELAL
Agences maritimes
Agences maritimes
Rabah HELAL
5 psc -- cours
5 psc -- cours
Rabah HELAL
Gmdss
Gmdss
Rabah HELAL
Management risque-entreprise-maritime
Management risque-entreprise-maritime
Rabah HELAL
Resum _ CODE / ISM _ SMS _ DOC _ SMS _
Resum _ CODE / ISM _ SMS _ DOC _ SMS _
Rabah HELAL
Convention’s gold clause
Convention’s gold clause
Rabah HELAL
Destaque
(9)
Enc c artes electroniques
Enc c artes electroniques
Z ro - ro
Z ro - ro
A preparation - for sea
A preparation - for sea
Agences maritimes
Agences maritimes
5 psc -- cours
5 psc -- cours
Gmdss
Gmdss
Management risque-entreprise-maritime
Management risque-entreprise-maritime
Resum _ CODE / ISM _ SMS _ DOC _ SMS _
Resum _ CODE / ISM _ SMS _ DOC _ SMS _
Convention’s gold clause
Convention’s gold clause
Semelhante a Contrats speciaux du commerce maritime
Hong kong oct. 2014
Hong kong oct. 2014
Sandy Young
Medellin, 29 de septiembre de 2014
Medellin, 29 de septiembre de 2014
Miguel Yasuyuki Hirota
Osteo osteomalacia ricket2
Osteo osteomalacia ricket2
padli ahmad
Requerimientos energéticos 2014
Requerimientos energéticos 2014
William Pereda
Metabolismo Bioquímica
Metabolismo Bioquímica
Anderson Vacca
Antitromboticos (2)
Antitromboticos (2)
Leonardo Favio Chávez Gasque
Solving linear equations (chapter 2)
Solving linear equations (chapter 2)
Raza Zaidi
The anatomy of a dollar bill
The anatomy of a dollar bill
Seadin Xhaferi
Command Channel Slides Week Between Nov. 28 to Dec. 4
Command Channel Slides Week Between Nov. 28 to Dec. 4
U.S. Army Garrison Japan
Chapter 6 testbench
Chapter 6 testbench
Ranjeet Mishra
1334006 mitali
1334006 mitali
Shraddha Goswami
Farmacos antimicrobianos
Farmacos antimicrobianos
Leonardo Favio Chávez Gasque
Progetto bullismo [modalità compatibilità] d
Progetto bullismo [modalità compatibilità] d
imartini
Detectia prezentei Salmonella spp prin real time PCR
Detectia prezentei Salmonella spp prin real time PCR
Institutul Pasteur
Glaucoma
Glaucoma
Other Mother
10 het eerste licht
10 het eerste licht
Kees De Jager
Tawfiq Alkulisy - Cv
Tawfiq Alkulisy - Cv
Abo_Yaasser Abo_Yaasser1
Proyecto Aparato Circulatorio Ilan Carmona
Proyecto Aparato Circulatorio Ilan Carmona
alumnosdeprimaria2014
2011planningforcollege 111129150759-phpapp01
2011planningforcollege 111129150759-phpapp01
Ariunaa Nasan-Ochir
Tendencias 2020: Las diez áreas que más van a cambiar en nuestras bibliotecas
Tendencias 2020: Las diez áreas que más van a cambiar en nuestras bibliotecas
Julián Marquina
Semelhante a Contrats speciaux du commerce maritime
(20)
Hong kong oct. 2014
Hong kong oct. 2014
Medellin, 29 de septiembre de 2014
Medellin, 29 de septiembre de 2014
Osteo osteomalacia ricket2
Osteo osteomalacia ricket2
Requerimientos energéticos 2014
Requerimientos energéticos 2014
Metabolismo Bioquímica
Metabolismo Bioquímica
Antitromboticos (2)
Antitromboticos (2)
Solving linear equations (chapter 2)
Solving linear equations (chapter 2)
The anatomy of a dollar bill
The anatomy of a dollar bill
Command Channel Slides Week Between Nov. 28 to Dec. 4
Command Channel Slides Week Between Nov. 28 to Dec. 4
Chapter 6 testbench
Chapter 6 testbench
1334006 mitali
1334006 mitali
Farmacos antimicrobianos
Farmacos antimicrobianos
Progetto bullismo [modalità compatibilità] d
Progetto bullismo [modalità compatibilità] d
Detectia prezentei Salmonella spp prin real time PCR
Detectia prezentei Salmonella spp prin real time PCR
Glaucoma
Glaucoma
10 het eerste licht
10 het eerste licht
Tawfiq Alkulisy - Cv
Tawfiq Alkulisy - Cv
Proyecto Aparato Circulatorio Ilan Carmona
Proyecto Aparato Circulatorio Ilan Carmona
2011planningforcollege 111129150759-phpapp01
2011planningforcollege 111129150759-phpapp01
Tendencias 2020: Las diez áreas que más van a cambiar en nuestras bibliotecas
Tendencias 2020: Las diez áreas que más van a cambiar en nuestras bibliotecas
Mais de Rabah HELAL
Diction
Diction
Rabah HELAL
Coran skill
Coran skill
Rabah HELAL
Histoire islam
Histoire islam
Rabah HELAL
Dieu univers
Dieu univers
Rabah HELAL
Coran islam-house
Coran islam-house
Rabah HELAL
Voie de la perfection reésumé
Voie de la perfection reésumé
Rabah HELAL
Resum _ moment présent _ 02
Resum _ moment présent _ 02
Rabah HELAL
Resum _ moment présent _ 01
Resum _ moment présent _ 01
Rabah HELAL
Zzz comment decrocher-tous-vos-examens
Zzz comment decrocher-tous-vos-examens
Rabah HELAL
Savoir rediger
Savoir rediger
Rabah HELAL
Redaction technique administrative
Redaction technique administrative
Rabah HELAL
Propositions de passage commandant
Propositions de passage commandant
Rabah HELAL
Les ecrits-professionnels
Les ecrits-professionnels
Rabah HELAL
Dess isps
Dess isps
Rabah HELAL
Dess ism
Dess ism
Rabah HELAL
Conseils pratiques pour la rédaction des mémoire
Conseils pratiques pour la rédaction des mémoire
Rabah HELAL
Droits réels
Droits réels
Rabah HELAL
____ lettre-motivations-bouquet
____ lettre-motivations-bouquet
Rabah HELAL
Staries marine marchande
Staries marine marchande
Rabah HELAL
Droit maritime rétrospectives _ avarie commune rya
Droit maritime rétrospectives _ avarie commune rya
Rabah HELAL
Mais de Rabah HELAL
(20)
Diction
Diction
Coran skill
Coran skill
Histoire islam
Histoire islam
Dieu univers
Dieu univers
Coran islam-house
Coran islam-house
Voie de la perfection reésumé
Voie de la perfection reésumé
Resum _ moment présent _ 02
Resum _ moment présent _ 02
Resum _ moment présent _ 01
Resum _ moment présent _ 01
Zzz comment decrocher-tous-vos-examens
Zzz comment decrocher-tous-vos-examens
Savoir rediger
Savoir rediger
Redaction technique administrative
Redaction technique administrative
Propositions de passage commandant
Propositions de passage commandant
Les ecrits-professionnels
Les ecrits-professionnels
Dess isps
Dess isps
Dess ism
Dess ism
Conseils pratiques pour la rédaction des mémoire
Conseils pratiques pour la rédaction des mémoire
Droits réels
Droits réels
____ lettre-motivations-bouquet
____ lettre-motivations-bouquet
Staries marine marchande
Staries marine marchande
Droit maritime rétrospectives _ avarie commune rya
Droit maritime rétrospectives _ avarie commune rya
Contrats speciaux du commerce maritime
1.
CCCCCCCCééééééééddddddddrrrrrrrriiiiiiiicccccccc BBBBBBBBEEEEEEEERRRRRRRRNNNNNNNNAAAAAAAATTTTTTTT,,,,,,,, DDDDDDDDoooooooocccccccctttttttteeeeeeeeuuuuuuuurrrrrrrr
eeeeeeeennnnnnnn DDDDDDDDrrrrrrrrooooooooiiiiiiiitttttttt,,,,,,,, AAAAAAAAvvvvvvvvooooooooccccccccaaaaaaaatttttttt àààààààà llllllllaaaaaaaa CCCCCCCCoooooooouuuuuuuurrrrrrrr 2222222255555555 mmmmmmmmaaaaaaaarrrrrrrrssssssss 22222222000000001111111100000000 CCCCCCCCOOOOOOOONNNNNNNNTTTTTTTTRRRRRRRRAAAAAAAATTTTTTTTSSSSSSSS SSSSSSSSPPPPPPPPEEEEEEEECCCCCCCCIIIIIIIIAAAAAAAAUUUUUUUUXXXXXXXX DDDDDDDDUUUUUUUU CCCCCCCCOOOOOOOOMMMMMMMMMMMMMMMMEEEEEEEERRRRRRRRCCCCCCCCEEEEEEEE MMMMMMMMAAAAAAAARRRRRRRRIIIIIIIITTTTTTTTIIIIIIIIMMMMMMMMEEEEEEEE :::::::: lllllllleeeeeeeessssssss ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaattttttttssssssss pppppppprrrrrrrroooooooocccccccchhhhhhhheeeeeeeessssssss dddddddduuuuuuuu CCCCCCCCOOOOOOOONNNNNNNNNNNNNNNNAAAAAAAAIIIIIIIISSSSSSSSSSSSSSSSEEEEEEEEMMMMMMMMEEEEEEEENNNNNNNNTTTTTTTT MMMMMMMMAAAAAAAARRRRRRRRIIIIIIIITTTTTTTTIIIIIIIIMMMMMMMMEEEEEEEE CCllaasssséé ddaannss :: DDRROOIITT CCOOMMMMEERRCCIIAALL IINNTTEERRNNAATTIIOONNAALL,,DDRROOIITT DDEESS TTRRAANNSSPPOORRTTSS,,DDRROOIITT MMAARRIITTIIMMEE —— cceeddrriiccbbeerrnnaatt @@ 2233::0022 TTaaggss:: ccllaauussee FFCCLL//FFCCLL ((FFuullll CCoonnttaaiinneerr LLooaadd)),, CCOOMMMMIISSSSIIOONNNNAAIIRREE DDEE TTRRAANNSSPPOORRTT,, ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ""ppoorrtt ttoo ppoorrtt"",, CCoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall,, ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddiirreecctt,, ccoonnnnaaiisssseemmeenntt FFIIAATTAA ((FFééddéérraattiioonn iinntteerrnnaattiioonnaallee ddeess aassssoocciiaattiioonnss ddee ttrraannssiittaaiirreess eett aassssiimmiillééss)),, CCoonnnnaaiisssseemmeenntt mmaarriittiimmee,, ccoonnnnaaiisssseemmeenntt mmuullttiimmooddaall,, CCoonnvveennttiioonn ddee GGeennèèvvee dduu 2244 MMAAII 11998800 ssuurr llee TTrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall iinntteerrnnaattiioonnaall,, DDrrooiitt ccoommmmeerrcciiaall iinntteerrnnaattiioonnaall,, DDrrooiitt ddeess ttrraannssppoorrttss,, DDRROOIITT MMAARRIITTIIMMEE,, EEnnttrreepprreenneeuurr ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ((EETTMM)),, lliivvrraaiissoonn,, pprriissee eenn cchhaarrggee ddeess mmaarrcchhaannddiisseess,, RRèègglleess aapppplliiccaabblleess aauuxx ddooccuummeennttss ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ((RRèègglleess CCNNUUCCEEDD--CCCCII)),, ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall AAvveerrttiisssseemmeennttss :: -- LLeess ddéévveellooppppeemmeennttss qquuii ssuuiivveenntt ssoonntt iissssuuss ddee nnoottrree TThhèèssee ddee DDooccttoorraatt.. -- LLeess nnootteess ddee bbaass ddee ppaaggee ssoonntt rreeggrroouuppééeess àà llaa ffiinn dduu ddooccuummeenntt.. 11111111222222225555555500000000........ DDDDDDDDiiiiiiiivvvvvvvviiiiiiiissssssssiiiiiiiioooooooonnnnnnnn ———————— PPaarrmmii lleess ccoonnttrraattss ddee ttrraannssppoorrttss ddee mmaarrcchhaannddiisseess ppaarr mmeerr,, oouuttrree llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt,, llaa lleettttrree ddee ttrraannssppoorrtt mmaarriittiimmee oouu sseeaa wwaayybbiillll ssuusscciittee uunn iinnttéérrêêtt cceerrttaaiinn ddee llaa ppaarrtt ddeess ooppéérraatteeuurrss,, eenn rraaiissoonn ddee sseess ssppéécciiffiicciittééss qquuii llaa ddiissttiinngguueenntt dduu ccoonnnnaaiisssseemmeenntt eett qquuii ppeeuuvveenntt ccoorrrreessppoonnddrree àà cceerrttaaiinneess aatttteenntteess ddeess ooppéérraatteeuurrss[[11]].. EEnn pprraattiiqquuee,, «« llee ttoonnnnaaggee ttoottaall ddee mmaarrcchhaannddiisseess aacchheemmiinnééeess eenn ccoonntteenneeuurrss mmaarriittiimmeess[[22]],, eett ddoonncc ppootteennttiieelllleemmeenntt mmuullttiimmooddaalliissééeess,, ssee ssiittuuee aauujjoouurrdd’’hhuuii aauuttoouurr ddee 550000 mmiilllliioonnss ddee ttoonnnneess,, ssooiitt 1100 %% sseeuulleemmeenntt dduu vvoolluummee ddee ttoouutteess lleess mmaarrcchhaannddiisseess éécchhaannggééeess ppaarr vvooiiee mmaarriittiimmee,, mmaaiiss 4455 %% ddee llaa vvaalleeuurr dduu ccoommmmeerrccee mmoonnddiiaall,, ssooiitt pplluuss ddee 33..000000 mmiilllliiaarrddss $$ ((22..556600 mmiilllliiaarrddss dd’’EEuurrooss)) »» ;; llee «« ttoottaall mmoonnddiiaall ddeess ccoonntteenneeuurrss mmaannuutteennttiioonnnnééss ss’’ééllèèvvee aauu--ddeessssuuss ddee 115500 mmiilllliioonnss dd’’uunniittééss »»,, eett «« ll’’eessssoorr dduu ccoonntteenneeuurr ssee ppoouurrssuuiitt ddeeppuuiiss ssaa ccrrééaattiioonn iill yy aa ttrreennttee aannss àà uunn rryytthhmmee pplluuss rraappiiddee qquuee llaa ccrrooiissssaannccee ddeess éécchhaannggeess mmoonnddiiaauuxx »»[[33]].. AAuussssii,, iimmppoorrttee--tt--iill ddee ss’’iinntteerrrrooggeerr ssuurr llee rrééggiimmee aapppplliiccaabbllee àà ccee mmooddee ddee ttrraannssppoorrtt ((AA)) ;; mmaaiiss ll’’ééttuuddee ddee llaa nnoottiioonn ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall nnee sseerraaiitt ppaass ccoommppllèèttee ssii oonn nnee llaa ddiissttiinngguuaaiitt ppaass ddee ddeeuuxx eexxpprreessssiioonnss pprroocchheess :: ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ((BB)) eett ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddiirreecctt ((CC)).. AAAAAAAA........ LLLLLLLLeeeeeeee ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaatttttttt ddddddddeeeeeeee ttttttttrrrrrrrraaaaaaaannnnnnnnssssssssppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll :::::::: pppppppprrrrrrrreeeeeeeemmmmmmmmiiiiiiiièèèèèèèèrrrrrrrreeeeeeee aaaaaaaapppppppppppppppprrrrrrrroooooooocccccccchhhhhhhheeeeeeee 11111111222222225555555511111111........ DDDDDDDDiiiiiiiivvvvvvvviiiiiiiissssssssiiiiiiiioooooooonnnnnnnn ———————— AA ppaarrtt uunnee CCoonnvveennttiioonn ddeess NNaattiioonnss UUnniieess ddee 11998800,, qquuii nn’’eennttrreerraa jjaammaaiiss eenn vviigguueeuurr,, llee ddrrooiitt ppoossiittiiff iinntteerrnnaattiioonnaall eesstt,, àà ccee jjoouurr,, ddééppoouurrvvuu ddee ttoouutt tteexxttee ppoorrttaanntt ddrrooiitt uunniiffoorrmmee eenn mmaattiièèrree ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ddee mmaarrcchhaannddiisseess.. PPoouurr ppaalllliieerr aauu mmooiinnss eenn ppaarrttiiee cceettttee llaaccuunnee,, llaa CCCCII eett llaa CCNNUUCCEEDD oonntt ééllaabboorréé uunn rrééggiimmee ppoossssiibbllee ddee
2.
ll’’eennttrreepprreenneeuurr ddee ttrraannssppoorrtt
mmuullttiimmooddaall ((EETTMM)),, ooffffeerrtt aauuxx ooppéérraatteeuurrss ((11)).. OOnn nnootteerraa qquuee llaa BBIIMMCCOO[[44]] aa ééggaalleemmeenntt ooffffeerrtt aauuxx ooppéérraatteeuurrss uunn ccoonnttrraatt--ttyyppee iinnttiittuulléé CCOOMMBBIIDDOOCC ((rréévviisséé eenn 11997777))[[55]].. CCeeppeennddaanntt,, llee vviiddee jjuurriiddiiqquuee dd’’uunn ddrrooiitt uunniiffoorrmmee ssuubbssiissttee eett ppeeuutt ssuusscciitteerr cceerrttaaiinneess pprrooppoossiittiioonnss ((22)).. EEnnffiinn,, ccoonnccrrèètteemmeenntt,, eenn pprraattiiqquuee,, qquueell eesstt,, àà ccee jjoouurr,, llee rrééggiimmee aapppplliiccaabbllee aauuxx EETTMM ((33)) ?? 11111111........ GGGGGGGGeeeeeeeennnnnnnnèèèèèèèèsssssssseeeeeeee ddddddddeeeeeeeessssssss RRRRRRRRèèèèèèèègggggggglllllllleeeeeeeessssssss aaaaaaaapppppppppppppppplllllllliiiiiiiiccccccccaaaaaaaabbbbbbbblllllllleeeeeeeessssssss aaaaaaaauuuuuuuuxxxxxxxx ddddddddooooooooccccccccuuuuuuuummmmmmmmeeeeeeeennnnnnnnttttttttssssssss ddddddddeeeeeeee ttttttttrrrrrrrraaaaaaaannnnnnnnssssssssppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll ((((((((RRRRRRRRèèèèèèèègggggggglllllllleeeeeeeessssssss CCCCCCCCNNNNNNNNUUUUUUUUCCCCCCCCEEEEEEEEDDDDDDDD--------CCCCCCCCCCCCCCCCIIIIIIII ddddddddeeeeeeee 11111111999999999999999911111111)))))))) 11111111222222225555555522222222........ NNNNNNNNoooooooottttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn ddddddddeeeeeeee ttttttttrrrrrrrraaaaaaaannnnnnnnssssssssppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt ccccccccoooooooommmmmmmmbbbbbbbbiiiiiiiinnnnnnnnéééééééé oooooooouuuuuuuu mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll —— DDaannss lleess aannnnééeess 11996600,, aavveecc llee ddéévveellooppppeemmeenntt ddee llaa ccoonntteenneeuurriissaattiioonn,, ssoonntt aappppaarruuss ddee nnoouuvveeaauuxx tteerrmmeess ccoonnttrraaccttuueellss,, eenn ddeehhoorrss dduu ddééccoouuppaaggee ccllaassssiiqquuee dd’’uunn ttrraannssppoorrtt ddee bboouutt eenn bboouutt,, ooùù cchhaaqquuee ffrraaccttiioonn dduu vvooyyaaggee ((ffeerrrroovviiaaiirree,, mmaarriittiimmee,, fflluuvviiaallee,, rroouuttiièèrree,, aaéérriieennnnee)) rreelleevvaaiitt dd’’uunn rrééggiimmee jjuurriiddiiqquuee pprroopprree.. DDeeppuuiiss,, uunnee pprrooffeessssiioonn ppaarrttiiccuulliièèrree,, cceellllee ddeess eennttrreepprreenneeuurrss ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ((EETTMM)),, aa pprriiss eenn cchhaarrggee llaa rrééaalliissaattiioonn ddee ttrraannssppoorrttss iinntteerrnnaattiioonnaauuxx ddee bboouutt eenn bboouutt,, ssaannss rruuppttuurree ddee cchhaarrggee,, ssoouuss uunn ttiittrree ddee ttrraannssppoorrtt uunniiqquuee,, eett uunn rrééggiimmee jjuurriiddiiqquuee qquu’’iill rreessttaaiitt àà uunniiffiieerr[[66]].. MMaaiiss eennccoorree ffaallllaaiitt--iill ccoonncceeppttuuaalliisseerr ccee ttyyppee ddee ttrraannssppoorrttss.. DDeess tteerrmmeess oonntt ééttéé pprrooppoossééss :: ttrraannssppoorrtt iinntteerrmmooddaall,, mmiixxttee,, ccoommbbiinnéé,, mmuullttiimmooddaall.. MMaarrttiinnee RRÈÈMMOONNDD-- GGOOUUIILLLLOOUUDD aa jjuusstteemmeenntt ffaaiitt oobbsseerrvveerr qquuee llee tteerrmmee «« iinntteerrmmooddaall »» pprréésseennttaaiitt «« uunnee ccoonnnnoottaattiioonn pplluuss ééccoonnoommiiqquuee »»[[77]].. QQuuaanntt aauu tteerrmmee mmiixxttee,, iill eesstt,, sseelloonn nnoouuss,, ttrroopp ggéénnéérraall,, ttrroopp ggéénnéérriiqquuee,, ddaannss llaa mmeessuurree ooùù iill nn’’éévvooqquuee ppaass ffoorrccéémmeenntt ddiirreecctteemmeenntt llee ttrraannssppoorrtt mmeettttaanntt eenn œœuuvvrree pplluussiieeuurrss mmooddeess ddee ttrraannssppoorrtt ssuucccceessssiiffss ssoouuss uunn rrééggiimmee uunniiqquuee.. AAuu ccoonnttrraaiirree ll’’eexxpprreessssiioonn ttrraannssppoorrtt mmiixxttee nnoouuss ppaarraaîîtt rreennvvooyyeerr àà ll’’aaccttiivviittéé dd’’uunn nnaavviirree ttrraannssppoorrttaanntt àà llaa ffooiiss ddeess ppaassssaaggeerrss eett ddeess mmaarrcchhaannddiisseess.. QQuuaanntt aauuxx ddeeuuxx ddeerrnniièèrreess pprrooppoossiittiioonnss,, llee tteerrmmee mmuullttiimmooddaall aa mmaanniiffeesstteemmeenntt rreeccuueeiillllii lleess ssuuffffrraaggeess ddee llaa qquuaassii ttoottaalliittéé ddeess jjuurriisstteess,, eett cceelluuii ddee ccoommbbiinnéé,, cceeuuxx ddeess ooppéérraatteeuurrss,, ppeeuutt--êêttrree ssiimmpplleemmeenntt ppaarrccee qquuee ccee ddeerrnniieerr ccoommppttee uunnee ssyyllllaabbee ddee mmooiinnss,, eett qquu’’iill ffaauutt eenn mmaattiièèrree ccoommmmeerrcciiaallee,, aalllleerr ttoouujjoouurrss ttrrèèss vviittee.. NNoouuss uusseerroonnss eenn ccoonnssééqquueennccee iinnddiifffféérreemmmmeenntt ddee ll’’uunn oouu ddee ll’’aauuttrree ddee cceess tteerrmmeess.. 11111111222222225555555533333333........ PPPPPPPPrrrrrrrreeeeeeeemmmmmmmmiiiiiiiièèèèèèèèrrrrrrrreeeeeeeessssssss rrrrrrrréééééééégggggggglllllllleeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnnttttttttaaaaaaaattttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnnssssssss ddddddddeeeeeeee llllllllaaaaaaaa mmmmmmmmaaaaaaaattttttttiiiiiiiièèèèèèèèrrrrrrrreeeeeeee —— EEnn 11997755,, llaa CCCCII aa ppuubblliiéé llee ffrruuiitt ddee sseess ttrraavvaauuxx ppoorrttaanntt RRèègglleess uunniiffoorrmmeess ppoouurr uunn ddooccuummeenntt ddee ttrraannssppoorrtt ccoommbbiinnéé[[88]].. CCeess rrèègglleess oonntt ccoonnnnuu uunn ffrraanncc ssuuccccèèss aauupprrèèss ddeess EETTMM qquuii oonntt ééllaabboorréé,, àà ppaarrttiirr dduu mmooddèèllee oorriiggiinnaall,, ddeess ppoolliicceess--ttyyppeess ddee ccoonnttrraattss ddee ttrraannssppoorrttss mmuullttiimmooddaauuxx[[99]].. LLee 2244 mmaaii 11998800,, àà GGeennèèvvee,, llaa CCNNUUCCEEDD aa aaddooppttéé uunnee CCoonnvveennttiioonn ssuurr llee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall iinntteerrnnaattiioonnaall[[1100]],, qquuii pprréévvooiitt eesssseennttiieelllleemmeenntt llaa rreessppoonnssaabbiilliittéé ddee pplleeiinn ddrrooiitt ddee ll’’EETTMM ddeeppuuiiss llaa pprriissee eenn cchhaarrggee ddeess mmaarrcchhaannddiisseess jjuussqquu’’àà lleeuurr lliivvrraaiissoonn.. IInnddiirreecctteemmeenntt,, sseess pprrééppoossééss,, mmaannddaattaaiirreess eett ssoouuss--ttrraaiittaannttss ssoonntt ééggaalleemmeenntt rreessppoonnssaabblleess.. IIll ss’’aaggiitt dd’’uunnee rreessppoonnssaabbiilliittéé ppoouurr ffaauuttee oouu nnéégglliiggeennccee pprrééssuummééeess,, lliimmiittééee ddaannss ssoonn qquuaannttuumm aavveecc ddeess ddiissppoossiittiioonnss ppaarrttiiccuulliièèrreess ssuuiivvaanntt qquuee lluuii ssooiieenntt iimmppuuttééss ddeess ppeerrtteess oouu aavvaarriieess dd’’uunnee ppaarrtt,, oouu rreettaarrddss dd’’aauuttrree ppaarrtt[[1111]].. LLee tteexxttee nn’’eesstt cceeppeennddaanntt ppaass eennccoorree eennttrréé eenn vviigguueeuurr,, ffaauuttee dd’’uunn nnoommbbrree ssuuffffiissaanntt ddee rraattiiffiiccaattiioonnss oouu dd’’aaddhhééssiioonnss[[1122]].. PPoouurr ffaaiirree ffaaccee àà ccee rreettaarrdd àà ll’’aalllluummaaggee,, eett àà llaa ffooiiss mmooddeerrnniisseerr lleess pprrééccééddeenntteess RRèègglleess ddee 11997755,, llaa CCNNUUCCEEDD eett llaa CCCCII ssee ssoonntt aassssoocciiééeess ppoouurr ééllaabboorreerr uunn nnoouuvveeaauu ccoorrppss ddee rrèègglleess iimmmmééddiiaatteemmeenntt aapppplliiccaabblleess,, rreepprreennaanntt ppoouurr ll’’eesssseennttiieell,, llee ccoonntteennuu ddee llaa CCoonnvveennttiioonn CCNNUUCCEEDD ddee 11998800.. EElllleess yy ppaarrvviinnrreenntt eett aaddooppttèèrreenntt llee 1111 jjuuiinn 11999911,, lleess
3.
RRèègglleess aapppplliiccaabblleess aauuxx
ddooccuummeennttss ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ((RRDDTTMM)),, qquuii ffuurreenntt ppuubblliiééeess ll’’aannnnééee ssuuiivvaannttee[[1133]].. 11111111222222225555555544444444........ OOOOOOOObbbbbbbbjjjjjjjjeeeeeeeeccccccccttttttttiiiiiiiiffffffffssssssss ddddddddeeeeeeeessssssss RRRRRRRRDDDDDDDDTTTTTTTTMMMMMMMM —— LLaa CCNNUUCCEEDD eett llaa CCCCII ss’’ééttaaiieenntt aassssiiggnnéé ddeeuuxx oobbjjeeccttiiffss.. LLee pprreemmiieerr ééttaaiitt ddee ppaarrvveenniirr àà ccoonncciilliieerr ddeess iinnttéérrêêttss ccoonnttrraaddiiccttooiirreess,, àà ddeeuuxx ééggaarrddss.. DD’’uunnee ppaarrtt,, dd’’uunn ppooiinntt ddee vvuuee iinnssttiittuuttiioonnnneell,, cceess rrèègglleess oonntt ééttéé ééllaabboorrééeess ccoonnjjooiinntteemmeenntt ppaarr llaa CCNNUUCCEEDD eett llaa CCCCII,, llaa pprreemmiièèrree ééttaanntt pplluuss pprroocchhee ddeess iinnttéérrêêttss ddeess EEttaattss,, llaa sseeccoonnddee,, pplluuss sseennssiibbllee aauuxx pprréétteennttiioonnss ddeess ooppéérraatteeuurrss ccoommmmeerrcciiaauuxx pprriivvééss.. CCeettttee mmiixxiittéé oorriiggiinneellllee eesstt llee ggaaggee dd’’uunn pprreemmiieerr ééqquuiilliibbrree.. EEtt dd’’aauuttrree ppaarrtt,, lleess cchhiirruurrggiieennss dduu tteexxttee aavvaaiieenntt àà ccoonncciilliieerr lleess iinnttéérrêêttss ddeess EETTMM aavveecc cceeuuxx ddeess cchhaarrggeeuurrss,, eenn tteennaanntt ccoommppttee ddeess bbeessooiinnss ddee llaa pprraattiiqquuee,, bbiieenn qquuee,, àà llaa ssuuiittee dd’’EErriicc CCAAPPRRIIOOLLII,, ll’’oonn ppuuiissssee rreeggrreetttteerr qquuee ssii «« cceess rrèègglleess ddeevvrraaiieenntt ((……)) aavvooiirr llaa ffaavveeuurr ddeess ppaayyss cchhaarrggeeuurrss,, lleess ppaayyss aarrmmaatteeuurrss eett lleess ccoommppaaggnniieess mmaarriittiimmeess ppaarraaiisssseenntt pplluuss ppaarrttaaggééss »»[[1144]].. LLee sseeccoonndd oobbjjeeccttiiff ééttaaiitt ddee pprrooccééddeerr àà ll’’uunniiffoorrmmiissaattiioonn ddeess rrèègglleess,, àà ddeeuuxx ddeeggrrééss :: dd’’uunnee ppaarrtt,, eenn tteennttaanntt dd’’uunniiffiieerr vvéérriittaabblleemmeenntt llee rrééggiimmee jjuurriiddiiqquuee aapppplliiccaabbllee aauuxx ddooccuummeennttss ddee ttrraannssppoorrttss mmuullttiimmooddaauuxx,, eett dd’’aauuttrree ppaarrtt,, eenn rraaiissoonn ddee llaa mmaanniiffeessttee iinntteerraaccttiioonn ddeess ddiifffféérreennttss aassppeeccttss dd’’uunnee ooppéérraattiioonn ééccoonnoommiiqquuee iinntteerrnnaattiioonnaallee ((vveennttee,, ttrraannssppoorrtt,, aassssuurraannccee,, ffiinnaanncceemmeenntt)),, eenn ss’’aattttaacchhaanntt àà ccoonnttrriibbuueerr àà ll’’uunniiffoorrmmiissaattiioonn dduu ddrrooiitt ccoommmmeerrcciiaall iinntteerrnnaattiioonnaall ddaannss ssoonn eennttiieerr,, ttrraannssvveerrssaalleemmeenntt,, eenn vveeiillllaanntt àà llaa ccoommppaattiibbiilliittéé ddeess ddiifffféérreennttss ccoorrppss ddee rrèègglleess,, ddèèss lloorrss qquu’’iillss ssoonntt aappppeellééss àà ccoohhaabbiitteerr,, ppaarr llaa ffoorrccee ddeess cchhoosseess,, cc’’eesstt--àà--ddiirree llaa rrééaalliittéé dduu mmaarrcchhéé[[1155]].. 11111111222222225555555555555555........ FFFFFFFFoooooooorrrrrrrrcccccccceeeeeeee oooooooobbbbbbbblllllllliiiiiiiiggggggggaaaaaaaattttttttooooooooiiiiiiiirrrrrrrreeeeeeee ddddddddeeeeeeeessssssss RRRRRRRRDDDDDDDDTTTTTTTTMMMMMMMM —— LLeess RRDDTTMM ssoonntt uunn mmaattéérriiaauu ccoonnttrraaccttuueell ooffffeerrtt aauuxx ooppéérraatteeuurrss pprraattiiqquuaanntt nnoonn sseeuulleemmeenntt llee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall pprroopprreemmeenntt ddiitt,, mmaaiiss eennccoorree àà cceeuuxx nnee pprraattiiqquuaanntt qquuee llee ttrraannssppoorrtt mmaarriittiimmee,, eett mmêêmmee àà cceeuuxx nnee pprraattiiqquuaanntt qquuee dduu ttrraannssppoorrtt uunniimmooddaall ((ppaarr ooppppoossiittiioonn aauu mmuullttiimmooddaall))[[1166]].. LL’’aarrtt.. 22 ddééffiinniitt aaiinnssii llee ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ((ppaass ffoorrccéémmeenntt iinntteerrnnaattiioonnaall,, mmaaiiss llee pplluuss ssoouuvveenntt)) :: «« llee ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ddééssiiggnnee uunn ccoonnttrraatt uunniiqquuee ppoouurr llee ttrraannssppoorrtt ddee mmaarrcchhaannddiisseess ppaarr aauu mmooiinnss ddeeuuxx mmooddeess ddee ttrraannssppoorrtt ddiifffféérreennttss »».. EElllleess nn’’aaccqquuiièèrreenntt ffoorrccee oobblliiggaattooiirree,, iinntteerr ppaarrtteess,, qquuee ssii lleess ppaarrttiieess oonntt cchhooiissii dd’’eenn ffaaiirree lleeuurr llooii ccoonnttrraaccttuueellllee ;; aauuqquueell ccaass,, ttoouuttee ccllaauussee ccoonnttrraaiirree aauuxx ddiissppoossiittiioonnss ddeess RRDDTTMM eesstt nnuullllee,, àà ll’’eexxcceeppttiioonn ddee cceellllee qquuii aaggggrraavveerraaiitt llaa rreessppoonnssaabbiilliittéé ddee ll’’EETTMM[[1177]].. DDaannss sseess rraappppoorrttss aavveecc lleess ddrrooiittss nnaattiioonnaauuxx eett llee ddrrooiitt iinntteerrnnaattiioonnaall,, eenn ccaass ddee ccoonnfflliitt ddee rrèègglleess,, lleess RRTTDDMM ss’’iinncclliinneenntt ddeevvaanntt lleess ddiissppoossiittiioonnss dd’’oorrddrree ppuubblliicc ((aarrtt.. 1133)).. CCoommmmee ppoouurr lleess RRUUUUCCDD,, iill sseerraa ttrrèèss bbiieennttôôtt ppoossssiibbllee ddee mmeessuurreerr llee ddeeggrréé dd’’aapppplliiccaattiioonn ddee cceess rrèègglleess ppaarr lleess ooppéérraatteeuurrss,, eett dd’’aannaallyysseerr lleess pprreemmiieerrss ffrruuiittss jjuurriisspprruuddeennttiieellss aarrbbiittrraauuxx eett ppeeuutt--êêttrree ééttaattiiqquueess.. 22222222........ LLLLLLLL’’’’’’’’aaaaaaaabbbbbbbbsssssssseeeeeeeennnnnnnncccccccceeeeeeee ddddddddeeeeeeee CCCCCCCCoooooooonnnnnnnnvvvvvvvveeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn iiiiiiiinnnnnnnntttttttteeeeeeeerrrrrrrrnnnnnnnnaaaaaaaattttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnnaaaaaaaalllllllleeeeeeee ((((((((eeeeeeeeffffffffffffffffiiiiiiiiccccccccaaaaaaaacccccccceeeeeeee)))))))) 11111111222222225555555566666666........ CCCCCCCCoooooooonnnnnnnnssssssssttttttttaaaaaaaattttttttaaaaaaaattttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn dddddddd’’’’’’’’uuuuuuuunnnnnnnn vvvvvvvviiiiiiiiddddddddeeeeeeee llllllllééééééééggggggggiiiiiiiissssssssllllllllaaaaaaaattttttttiiiiiiiiffffffff —— SSii ll’’oonn eexxcceeppttee llaa CCoonnvveennttiioonn ddee GGeennèèvvee dduu 2244 mmaaii 11998800,, qquuii nn’’eesstt ppaass eennttrrééee eenn vviigguueeuurr eett nn’’yy eennttrreerraa pprroobbaabblleemmeenntt jjaammaaiiss,, llee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall,, àà ccee jjoouurr,, àà llaa ddiifffféérreennccee ddeess mmooddeess ddee ttrraannssppoorrttss ssppéécciiffiiqquueess ((mmaarriittiimmee,, aaéérriieenn,, ffeerrrroovviiaaiirree,, rroouuttiieerr)),, nn’’eesstt ll’’oobbjjeett dd’’aauuccuunnee ddiissppoossiittiioonn iimmppéérraattiivvee ssoouuss llee sscceeaauu dd’’uunn vvéérriittaabbllee tteexxttee iinntteerrnnaattiioonnaall[[1188]] ;; ccaarr,, rraappppeelloonnss--llee,, lleess RRèègglleess CCNNUUCCEEDD--
4.
CCCCII ddee 11999911
nnee ssoonntt qquu’’uunn mmaattéérriiaauu ccoonnttrraaccttuueell ooffffeerrtt aauu ccoonnsseenntteemmeenntt lliibbrree ddeess ppaarrttiieess.. QQuuaanntt aauuxx ddiissppoossiittiioonnss ééppaarrsseess,, pprreessqquuee «« aacccciiddeenntteelllleess »»,, ddéénniicchhééeess iiccii eett llàà,, ddééppaarreeiillllééeess ((ccoommmmee cceellllee éévvooqquuééee ppaarr llaa PPrrooffeesssseeuurr BBOONNAASSSSIIEESS ddaannss ll’’aarrtt.. 22 ddee llaa CCoonnvveennttiioonn ddee GGeennèèvvee ddee 11995566 ssuurr llee ttrraannssppoorrtt rroouuttiieerr oouu CCMMRR[[1199]] oouu ddaannss ll’’aarrtt.. 3311 ddee llaa CCoonnvveennttiioonn ddee VVaarrssoovviiee dduu 1122 ooccttoobbrree 11992299 ssuurr llee ttrraannssppoorrtt aaéérriieenn[[2200]])),, eelllleess nnee ppeerrmmeetttteenntt ppaass,, sseelloonn nnoouuss,, ddee ddééggaaggeerr aavveecc ssuuffffiissaammmmeenntt ddee cceerrttiittuuddee,, uunn rrééggiimmee uunniiffoorrmmee dduu ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall,, qquuii ssooiitt uunn rrééggiimmee ddee ccoommpprroommiiss,, rrééccoonncciilliiaanntt lleess tthhèèsseess eenn pprréésseennccee.. 11111111222222225555555577777777........ QQQQQQQQuuuuuuuueeeeeeeellllllll rrrrrrrreeeeeeeemmmmmmmmèèèèèèèèddddddddeeeeeeee ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaaccccccccttttttttuuuuuuuueeeeeeeellllllll ???????? —— FFaaccee àà ccee vviiddee,, oouuttrree llaa jjuuxxttaappoossiittiioonn ddee ccoonnttrraattss ddiissttiinnccttss[[2211]],, ddeeuuxx ppoossssiibbiilliittééss ss’’ooffffrreenntt aauuxx jjuurriisstteess eenn qquuêêttee dd’’uunn ddrrooiitt aapppplliiccaabbllee àà ll’’ooppéérraattiioonn ccoommpplleexxee ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall :: 11°°)) ssooiitt uunn ddééccoouuppaaggee ddee ll’’ooppéérraattiioonn,, ppaarr ttrraanncchheess ddee mmooddeess ddee ttrraannssppoorrtt ((llaa CCoonnvveennttiioonn ssuurr lleess ttrraannssppoorrttss mmaarriittiimmeess sseerraa aapppplliiccaabbllee àà llaa pphhaassee mmaarriittiimmee,, llaa CCoonnvveennttiioonn ssuurr lleess ttrraannssppoorrttss aaéérriieennss sseerraa aapppplliiccaabbllee àà llaa pphhaassee aaéérriieennnnee,, eettcc……))[[2222]] ;; 22°°)) ssooiitt llaa ssoouummiissssiioonn ddee ll’’eennsseemmbbllee ddee ll’’ooppéérraattiioonn àà uunn rrééggiimmee uunniiqquuee[[2233]],, mmaaiiss lleeqquueell ?? LLaa pprreemmiièèrree bbrraanncchhee ddee ll’’ooppttiioonn,, ddoonntt llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddiirreecctt eesstt uunnee iilllluussttrraattiioonn[[2244]],, nn’’eesstt gguuèèrree ssaattiissffaaiissaannttee.. EEnn eeffffeett,, ss’’iill nn’’eesstt ppaass ppoossssiibbllee,, àà ll’’iissssuuee ddeess eexxppeerrttiisseess,, ddee ddéétteerrmmiinneerr llee mmoommeenntt aauuqquueell llee ddoommmmaaggee aauuxx mmaarrcchhaannddiisseess eesstt ssuurrvveennuu,, llaa rreessppoonnssaabbiilliittéé ddee qquueell ttrraannssppoorrtteeuurr ppaarrttiiccuulliieerr ffaauuddrraa--tt--iill rreecchheerrcchheerr ?? NNoouuss ppeennssoonnss qquuee llaa qquueessttiioonn nnee ssee ppoossee ppaass aaiinnssii.. DD’’uunnee ppaarrtt,, ll’’oorrggaanniissaatteeuurr dduu ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall aaggiitt,, eenn qquueellqquuee ssoorrttee,, ccoommmmee uunn ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree ddee ttrraannssppoorrtt ;; eett ll’’oonn ssaaiitt lleess iinncciiddeenncceess ddee rrééggiimmee qquu’’uunnee tteellllee qquuaalliiffiiccaattiioonn ((oouu rreeqquuaalliiffiiccaattiioonn)) iimmpplliiqquuee.. DD’’aauuttrree ppaarrtt,, vvaa ssee ppoosseerr llaa qquueessttiioonn ddee ssaavvooiirr ssii lleess ttrraannssppoorrtteeuurrss ((rrééeellss)) ssuucccceessssiiffss oonntt,, oouu nnoonn,, pprriiss ddeess rréésseerrvveess,, aauu mmoommeenntt ooùù iillss oonntt pprriiss ppeerrssoonnnneelllleemmeenntt eenn cchhaarrggee lleess mmaarrcchhaannddiisseess ;; eett ll’’oonn ssaaiitt qquu’’eenn ll’’aabbsseennccee ddee rréésseerrvveess,, llee ttrraannssppoorrtteeuurr eesstt pprrééssuumméé aavvooiirr rreeççuu ddeess mmaarrcchhaannddiisseess ccoonnffoorrmmeess aauuxx mmeennttiioonnss lleess ddééssiiggnnaanntt ffiigguurraanntt ssuurr llee ddooccuummeenntt ddee ttrraannssppoorrtt.. DDoonncc,, eenn ddrrooiitt,, oonn ppaarrvviieennddrraa ttoouujjoouurrss àà ddéétteerrmmiinneerr uunn ooppéérraatteeuurr «« rreessppoonnssaabbllee »»,, mmêêmmee ssii cceettttee rreessppoonnssaabbiilliittéé jjuurriiddiiqquuee nnee ccoorrrreessppoonndd ppaass àà llaa rrééaalliittéé ddeess cciirrccoonnssttaanncceess ddee rrééaalliissaattiioonn ddee llaa ppeerrttee oouu ddeess ddoommmmaaggeess,, ddaannss ll’’hhyyppootthhèèssee ooùù cceess cciirrccoonnssttaanncceess ssoonntt ddeemmeeuurrééeess iinnccoonnnnuueess oouu nn’’oonntt ppuu êêttrree pprroouuvvééeess.. DDaannss ccee ccaass,, llaa ffiiccttiioonn jjuurriiddiiqquuee vviieennddrraa ppaalllliieerr llaa mmééccoonnnnaaiissssaannccee ddeess cciirrccoonnssttaanncceess ddee rrééaalliissaattiioonn ddeess ddoommmmaaggeess,, eett ppeerrmmeettttrraa ((ssaauuff lliiqquuiiddaattiioonn jjuuddiicciiaaiirree dduu ddééccllaarréé «« rreessppoonnssaabbllee »»)) dd’’iinnddeemmnniisseerr lleess aayyaannttss--ddrrooiittss aauuxx mmaarrcchhaannddiisseess,, oouu ttoouutt aauuttrree ppeerrssoonnnnee aayyaanntt ssoouuffffeerrtt dduu ddoommmmaaggee ((ccoommmmee uunn aassssuurreeuurr ssuubbrrooggéé oouu uunn vveennddeeuurr qquuii aauurraa eexxppééddiiéé uunn sseeccoonndd lloott ddee mmaarrcchhaannddiisseess ppoouurr rreemmppllaacceerr llee pprreemmiieerr qquuii aa ééttéé aavvaarriiéé oouu ppeerrdduu)).. MMaaiiss,, ssii llee jjuuggee oouu ll’’aarrbbiittrree ppaarrvviieenntt ttoouujjoouurrss àà uunnee ssoolluuttiioonn,, cceettttee pprreemmiièèrree bbrraanncchhee ddee ll’’ooppttiioonn ((llee ddééccoouuppaaggee dduu rrééggiimmee)),, pprréésseennttee uunn aavvaannttaaggee mmaajjeeuurr :: ll’’iimmpprréévviissiibbiilliittéé dduu rrééggiimmee dd’’iinnddeemmnniissaattiioonn ((nnoottaammmmeenntt,, qquueellllee sseerraa llaa lliimmiittaattiioonn ddee rreessppoonnssaabbiilliittéé aapppplliiccaabbllee ??)),, ppoouurr llaa oouu lleess vviiccttiimmeess ppootteennttiieelllleess.. IIll eesstt ddoonncc ssoouuhhaaiittaabbllee dd’’eennvviissaaggeerr llaa sseeccoonnddee bbrraanncchhee.. IIll ffaauuddrraaiitt ddoonncc ddééggaaggeerr uunn rrééggiimmee jjuurriiddiiqquuee uunniiqquuee rrééggiissssaanntt ttoouutt llee ttrraannssppoorrtt,, qquueell qquu’’eenn ssooiitt llee mmooddee,, eenn ccaass ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ;; oouuii,, mmaaiiss lleeqquueell ?? SSuurr cceettttee qquueessttiioonn,, ccoommmmee ll’’oonn ssee ttrroouuvvee ffaaccee àà uunn vviiddee pprreessqquuee ttoottaall,, ll’’eenntthhoouussiiaassmmee ddeess jjuurriisstteess ffaaccee àà uunn tteerrrraaiinn pprreessqquuee vviieerrggee aaiiddaanntt[[2255]],, oonn ppeeuutt ttrroouuvveerr ddeess ddiizzaaiinneess dd’’ooppiinniioonnss,, cchhaaccuunnee aavveecc ddeess nnuuaanncceess pplluuss oouu mmooiinnss jjuussttiiffiiééeess,, eett ppaarrffooiiss,, pplluuss oouu mmooiinnss ccoonnttrraaiirreess.. FFaauutt--iill ss’’iinnssppiirreerr,, ccoommmmee llee ssuuggggèèrree llee PPrrooffeesssseeuurr BBOONNAASSSSIIEESS,, ddee llaa sseeccoonnddee ppaarrttiiee ddee llaa CCoonnvveennttiioonn ddee GGeennèèvvee ddee 11998800 ?? FFaauutt--iill ccrrooiisseerr cceess ccoonnssiiddéérraattiioonnss aavveecc lleess RRèègglleess
5.
CCNNUUCCEEDD--CCCCII ddee 11999911
?? FFaauutt--iill aauussssii ééccllaaiirreerr cceettttee rrééfflleexxiioonn dduu rrééggiimmee dduu ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree ddee ttrraannssppoorrtt ffrraannççaaiiss,, ddiissttiinncctt dduu «« ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree--eexxppééddiitteeuurr »» bbeellggee ((ccoommmmee oonn aa tteennttéé ddee llee ffaaiirree lloorrss dduu ccoollllooqquuee pprréécciittéé ddeess AAssssoocciiaattiioonnss ffrraannççaaiissee eett bbeellggee ddee ddrrooiitt mmaarriittiimmee ddee jjaannvviieerr 11999999)) ?? LLaa qquueessttiioonn eesstt dd’’uunnee rriicchhee ccoommpplleexxiittéé.. 11111111222222225555555588888888........ DDDDDDDDeeeeeeee lllllllleeeeeeeeggggggggeeeeeeee ffffffffeeeeeeeerrrrrrrreeeeeeeennnnnnnnddddddddaaaaaaaa…………………… —— MMaaiiss,, aauu--ddeellàà ddee cceettttee qquueessttiioonn ssuurr uunn hhyyppootthhééttiiqquuee rrééggiimmee uunniiqquuee dduu ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall,, nnee ppoouurrrraaiitt--oonn ppaass ffoorrmmeerr llee vvœœuu qquuee,, aapprrèèss qquu’’eeuutt ééttéé ddééggaaggéé uunn ddrrooiitt ccoommmmuunn aapppplliiccaabbllee àà ttoouuss lleess mmooddeess ddee ttrraannssppoorrtt ddee mmaarrcchhaannddiisseess,, ccee mmêêmmee ddrrooiitt ccoommmmuunn aappppoorrtteerraaiitt uunnee rrééppoonnssee aauu rrééggiimmee ddee bbaassee dduu ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ddee mmaarrcchhaannddiisseess,, eett qquuee,, ccoommmmee ppoouurr lleess mmooddeess ssppéécciiffiiqquueess ddee ttrraannssppoorrtt,, dd’’aauuttrreess rrèègglleess,, ccoommpplléémmeennttaaiirreess,, mmaaiiss ssppéécciiffiiqquueess,, ppoouurrrraaiieenntt êêttrree cciisseellééeess eenn vvuuee ddee ppaarrffaaiirree llee ddiissppoossiittiiff ?? EEnn dd’’aauuttrreess tteerrmmeess,, llee ddrrooiitt ccoommmmuunn ddeess ttrraannssppoorrttss ddee mmaarrcchhaannddiisseess aaiinnssii ddééggaaggéé sseerrvviirraaiitt ddee tteerrrreeaauu àà ttoouuss lleess rrééggiimmeess ssppéécciiaauuxx,, ddee llaa mmêêmmee mmaanniièèrree qquu’’eenn ddrrooiitt ddeess rrééggiimmeess mmaattrriimmoonniiaauuxx,, lleess ééppoouuxx ssoonntt dd’’aabboorrdd ssoouummiiss àà uunn rrééggiimmee ddee bbaassee oobblliiggaattooiirree,, lleeqquueell eesstt ccoommppllééttéé ppaarr uunn rrééggiimmee ssppéécciiaall,, cchhooiissii ppaarr eeuuxx.. 33333333........ QQQQQQQQuuuuuuuueeeeeeeellllllll rrrrrrrrééééééééggggggggiiiiiiiimmmmmmmmeeeeeeee ppppppppoooooooouuuuuuuurrrrrrrr lllllllleeeeeeee ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaatttttttt ddddddddeeeeeeee ttttttttrrrrrrrraaaaaaaannnnnnnnssssssssppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll ???????? 11111111222222225555555599999999........ LLLLLLLLeeeeeeee rrrrrrrrééééééééggggggggiiiiiiiimmmmmmmmeeeeeeee ddddddddééééééééppppppppeeeeeeeennnnnnnndddddddd ddddddddeeeeeeee llllllllaaaaaaaa lllllllleeeeeeeexxxxxxxx ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaaccccccccttttttttuuuuuuuussssssss —— AA ttiittrree lliimmiinnaaiirree,, oonn rraappppeelllleerraa qquu’’àà ll’’iinnssttaarr ddee ttoouutt aauuttrree ccoonnttrraatt ccoommmmeerrcciiaall iinntteerrnnaattiioonnaall,, lleess ccoonnttrraattss ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ((qquuii ppeeuuvveenntt pprreennddrree llaa ffoorrmmee dd’’uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt mmuullttiimmooddaall eenn ccaass dd’’éémmiissssiioonn,, ppaarr eexxeemmppllee,, ppaarr uunnee ccoommppaaggnniiee mmaarriittiimmee)) ssoonntt ssoouummiiss àà llaa llooii dd’’aauuttoonnoommiiee,, oouu àà ddééffaauutt,, ppaarr llaa llooii ddééssiiggnnééee ppaarr llaa rrèèggllee ddee ccoonnfflliitt aapppplliiccaabbllee,, eett,, nnaattuurreelllleemmeenntt,, llee rrééggiimmee ddee ccee ttyyppee ppaarrttiiccuulliieerr ddee ccoonnttrraatt ppeeuutt vvaarriieerr ssuuiivvaanntt llaa nnoorrmmee ffiinnaalleemmeenntt aapppplliiccaabbllee.. 11111111222222226666666600000000........ LLLLLLLLeeeeeeee ddddddddrrrrrrrrooooooooiiiiiiiitttttttt ppppppppoooooooossssssssiiiiiiiittttttttiiiiiiiiffffffff ffffffffrrrrrrrraaaaaaaannnnnnnnççççççççaaaaaaaaiiiiiiiissssssss ssssssssoooooooouuuuuuuussssssss llllllll’’’’’’’’aaaaaaaattttttttttttttttrrrrrrrraaaaaaaaccccccccttttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn dddddddduuuuuuuu rrrrrrrrééééééééggggggggiiiiiiiimmmmmmmmeeeeeeee dddddddduuuuuuuu ccccccccoooooooommmmmmmmmmmmmmmmiiiiiiiissssssssssssssssiiiiiiiioooooooonnnnnnnnnnnnnnnnaaaaaaaaiiiiiiiirrrrrrrreeeeeeee ddddddddeeeeeeee ttttttttrrrrrrrraaaaaaaannnnnnnnssssssssppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt —— MMaaddaammee LLAACCAASSSSEE,, eennttrreepprreennaanntt ddee ddééffiinniirr lleess ccoonnttoouurrss dduu rrééggiimmee ddee ddrrooiitt ccoommmmuunn ddee ll’’EETTMM,, aapprrèèss aavvooiirr pprriiss llee ssooiinn ddee ddiissttiinngguueerr nnoottaammmmeenntt llee ccoonnttrraatt ddee ccoommmmiissssiioonn ddee ttrraannssppoorrtt,, dduu ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt[[2266]],, ssoouulliiggnnee ll’’éévviiddeennttee aattttrraaccttiioonn eexxeerrccééee ppaarr llee rrééggiimmee dduu ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree ddee ttrraannssppoorrtt ssuurr cceelluuii ddee ll’’eennttrreepprreenneeuurr ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall[[2277]].. TToouutteeffooiiss,, llee PPrrooffeesssseeuurr BBOONNAASSSSIIEESS ddiifffféérreenncciiee llee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree ddee ttrraannssppoorrtt ddee cceelluuii qquu’’iill qquuaalliiffiiee nnoonn ppaass dd’’EETTMM mmaaiiss dd’’OOTTMM ((oorrggaanniissaatteeuurr ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall)),, aauu mmoottiiff qquuee ll’’OOTTMM,, àà llaa ddiifffféérreennccee dduu ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree ddee ttrraannssppoorrtt,, «« nn’’eesstt ppaass ggaarraanntt ddeess ppeerrtteess eett aavvaarriieess ssuubbiieess ppaarr lleess mmaarrcchhaannddiisseess »» ;; «« ddee pplluuss,, ttoouutt eenn aayyaanntt àà cchhaarrggee ll’’oorrggaanniissaattiioonn dduu ttrraannssppoorrtt,, ll’’OOTTMM ppeeuutt aallllééggeerr ffoorrtteemmeenntt ssaa rreessppoonnssaabbiilliittéé,, ccee qquuii eenn ffaaiitt uunn ssyyssttèèmmee ttrrèèss ssoouuppllee »»[[2288]].. SSii ll’’aattttrraaccttiioonn eexxeerrccééee ppaarr llee rrééggiimmee ddeess ccoommmmiissssiioonnnnaaiirreess ddee ttrraannssppoorrtt eesstt ddoonncc iinnccoonntteessttaabbllee,, eellllee eesstt ttoouutteeffooiiss rreellaattiivvee.. 11111111222222226666666611111111........ UUUUUUUUnnnnnnnn tttttttteeeeeeeerrrrrrrrrrrrrrrraaaaaaaaiiiiiiiinnnnnnnn llllllllaaaaaaaarrrrrrrrggggggggeeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt aaaaaaaabbbbbbbbaaaaaaaannnnnnnnddddddddoooooooonnnnnnnnnnnnnnnnéééééééé àààààààà llllllllaaaaaaaa lllllllliiiiiiiibbbbbbbbeeeeeeeerrrrrrrrttttttttéééééééé ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaaccccccccttttttttuuuuuuuueeeeeeeelllllllllllllllleeeeeeee —— AAiinnssii qquuee ll’’oobbsseerrvvaaiitt jjuusstteemmeenntt MMoonnssiieeuurr BBOOKKAALLLLII eenn 11998899,, eett sseess ttrraavvaauuxx ssoonntt,, ddee ccee ppooiinntt ddee vvuuee,, ttoouujjoouurrss dd’’aaccttuuaalliittéé,, àà ddééffaauutt ddee ttoouuttee «« rréégglleemmeennttaattiioonn uunniiffoorrmmee eett iimmppéérraattiivvee dduu ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall iinntteerrnnaattiioonnaall ddeess mmaarrcchhaannddiisseess »»,, iill aappppaarrttiieenntt aauuxx ooppéérraatteeuurrss ddee cchhooiissiirr lleeuurrss pprroopprreess «« aamméénnaaggeemmeennttss ccoonnttrraaccttuueellss »» ppoouurr aaddoopptteerr uunn ssyyssttèèmmee ddee rreessppoonnssaabbiilliittéé ddee ll’’EETTMM[[2299]].. NNoottaammmmeenntt,, lleess ppaarrttiieess ccoonnttrraaccttaanntteess ppoouurrrroonntt oopptteerr ppoouurr ll’’eexxtteennssiioonn dd’’uunn rrééggiimmee ddee rreessppoonnssaabbiilliittéé eexxiissttaanntt[[3300]] ((ppaarr eexxeemmppllee,, cceellllee dduu ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee)),, oouu llaa ccrrééaattiioonn dd’’uunn rrééggiimmee aauuttoonnoommee ddee rreessppoonnssaabbiilliittéé ((rreessppoonnssaabbiilliittéé ssuuii ggeenneerriiss)) pprréévvooyyaanntt ssooiitt uunnee rreessppoonnssaabbiilliittéé «« aallllééggééee »» ssooiitt uunnee rreessppoonnssaabbiilliittéé «« aaggggrraavvééee »» ddee ll’’EETTMM[[3311]]..
6.
BBBBBBBB........ DDDDDDDDiiiiiiiissssssssttttttttiiiiiiiinnnnnnnnccccccccttttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn dddddddduuuuuuuu
ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaatttttttt ddddddddeeeeeeee ttttttttrrrrrrrraaaaaaaannnnnnnnssssssssppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll eeeeeeeetttttttt dddddddduuuuuuuu ccccccccoooooooonnnnnnnnnnnnnnnnaaaaaaaaiiiiiiiisssssssssssssssseeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt ddddddddeeeeeeee ttttttttrrrrrrrraaaaaaaannnnnnnnssssssssppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll 11111111222222226666666622222222........ LLLLLLLLeeeeeeee ggggggggeeeeeeeennnnnnnnrrrrrrrreeeeeeee eeeeeeeetttttttt lllllllleeeeeeee mmmmmmmmooooooooddddddddeeeeeeee —— SSiimmpplleemmeenntt,, llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall nn’’eesstt qquu’’uunn mmooddee ddee ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall.. LLee ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ppeeuutt êêttrree éémmiiss ppaarr ddee nnoommbbrreeuuxx ooppéérraatteeuurrss ((ccoommmmiissssiioonnnnaaiirreess ddee ttrraannssppoorrtt,, NNVVOOCCCC,, ttrraannssiittaaiirreess,, ttrraannssppoorrtteeuurrss rroouuttiieerr,, ffeerrrroovviiaaiirree,, aaéérriieenn,, mmaarriittiimmee……)).. EEnn rreevvaanncchhee,, llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall nn’’eesstt éémmiiss qquuee ppaarr uunn ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee ((oouu,, dduu mmooiinnss,, ppaarr llaa ccoommppaaggnniiee eexxppllooiittaanntt ccoommmmeerrcciiaalleemmeenntt llee nnaavviirree)).. 11111111222222226666666633333333........ PPPPPPPPrrrrrrrréééééééécccccccciiiiiiiissssssssiiiiiiiioooooooonnnnnnnn ssssssssuuuuuuuurrrrrrrr lllllllleeeeeeee ddddddddrrrrrrrrooooooooiiiiiiiitttttttt ddddddddeeeeeeee lllllllliiiiiiiivvvvvvvvrrrrrrrraaaaaaaaiiiiiiiissssssssoooooooonnnnnnnn rrrrrrrréééééééésssssssseeeeeeeerrrrrrrrvvvvvvvvéééééééé aaaaaaaauuuuuuuu ddddddddéééééééétttttttteeeeeeeennnnnnnntttttttteeeeeeeeuuuuuuuurrrrrrrr dddddddd’’’’’’’’uuuuuuuunnnnnnnn eeeeeeeexxxxxxxxeeeeeeeemmmmmmmmppppppppllllllllaaaaaaaaiiiiiiiirrrrrrrreeeeeeee dddddddduuuuuuuu ccccccccoooooooonnnnnnnnnnnnnnnnaaaaaaaaiiiiiiiisssssssssssssssseeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll oooooooouuuuuuuu àààààààà llllllll’’’’’’’’ooooooooppppppppéééééééérrrrrrrraaaaaaaatttttttteeeeeeeeuuuuuuuurrrrrrrr qqqqqqqquuuuuuuuiiiiiiii ffffffffoooooooouuuuuuuurrrrrrrrnnnnnnnniiiiiiiitttttttt uuuuuuuunnnnnnnneeeeeeee lllllllleeeeeeeettttttttttttttttrrrrrrrreeeeeeee ddddddddeeeeeeee ggggggggaaaaaaaarrrrrrrraaaaaaaannnnnnnnttttttttiiiiiiiieeeeeeee —— EEnn pprriinncciippee,, lloorrssqquuee eesstt éémmiiss uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall,, ccoommmmee ppoouurr lleess ccoonnnnaaiisssseemmeennttss mmaarriittiimmeess ccllaassssiiqquueess,, sseeuull llee ddéétteenntteeuurr dduu ttiittrree ppeeuutt llééggiittiimmeemmeenntt ssoolllliicciitteerr llaa lliivvrraaiissoonn ddeess mmaarrcchhaannddiisseess,, ddeess mmaaiinnss dduu ttrraannssppoorrtteeuurr.. DDaannss ll’’aaffffaaiirree DDiiaannaa[[3322]],, uunn ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree iinntteerrmmééddiiaaiirree aappppaarraaiissssaaiitt ccoommmmee cchhaarrggeeuurr ddaannss uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt mmuullttiimmooddaall mmaarriittiimmee,, eett ccee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree ééttaaiitt rreessttéé eenn ppoosssseessssiioonn ddeess ddeeuuxx eexxeemmppllaaiirreess dduu ccoonnnnaaiisssseemmeenntt,, ppuuiissqquu’’iill ccrraaiiggnnaaiitt ppoouurr llee rreeccoouuvvrreemmeenntt dduu ffrreett ((ddoonntt iill aavvaaiitt ffaaiitt ll’’aavvaannccee)) aauupprrèèss dduu ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree pprriinncciippaall ((lleeqquueell ss’’eesstt eeffffeeccttiivveemmeenntt rreettrroouuvvéé eenn lliiqquuiiddaattiioonn)).. DDaannss llee mmêêmmee tteemmppss,, lleeddiitt ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree pprriinncciippaall,, ppoouurr ssee ccoonnffoorrmmeerr aauu ccrrééddiitt ddooccuummeennttaaiirree oouuvveerrtt ppaarr uunnee bbaannqquuee iirraaqquuiieennnnee,, aa éémmiiss ddeess ccoonnnnaaiisssseemmeennttss FFIIAATTAA[[3333]] vviissaanntt lleess mmêêmmeess mmaarrcchhaannddiisseess,, ccoonntteenneeuurriissééeess,, àà rraaiissoonn dd’’uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ppaarr ccoonntteenneeuurr,, eett llee ddeessttiinnaattaaiirree rrééeell ((aacchheetteeuurr CCAAFF[[3344]])) aa pprriiss ppoosssseessssiioonn ddeess mmaarrcchhaannddiisseess,, mmuunnii ddeess ccoonnnnaaiisssseemmeennttss FFIIAATTAA,, «« ccoonnttoouurrnnaanntt »» eenn qquueellqquuee ssoorrttee llaa ssûûrreettéé qquuee ccrrooyyaaiitt aavvooiirr pprriiss llee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree iinntteerrmmééddiiaaiirree.. CCee ddeerrnniieerr aa aalloorrss rreepprroocchhéé aauu ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee dd’’aavvooiirr rreemmiiss lleess mmaarrcchhaannddiisseess àà uunnee ppeerrssoonnnnee ssaannss ttiittrree ((eenn ffaaiitt,, eenn rraaiissoonn dduu ccaarraaccttèèrree mmuullttiimmooddaall dduu ttrraannssppoorrtt,, lleess mmaarrcchhaannddiisseess aavvaaiieenntt ééttéé ddéébbaarrqquuééeess ddaannss uunn ppoorrtt SSyyrriieenn eett aavvaaiieenntt tteerrmmiinnéé lleeuurr vvooyyaaggee ppaarr rroouuttee,, jjuussqquu’’eenn IIrraakk[[3355]])).. PPaarr qquueell ccoonnttrraatt llee ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee ééttaaiitt--iill lliiéé ?? LLee ttrraannssppoorrtteeuurr nn’’ééttaaiitt cceennsséé ccoonnnnaaîîttrree,, eenn ll’’eessppèèccee ((jjuussqquu’’àà llaa lliivvrraaiissoonn)),, qquuee llee ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt ppaarr lluuii éémmiiss :: llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt mmuullttiimmooddaall[[3366]].. SSoonn ccooccoonnttrraaccttaanntt,, ppaarrttiiee àà llaa ffoorrmmaattiioonn dduu ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ééttaaiitt llee cchhaarrggeeuurr,, cc’’eesstt--àà--ddiirree iiccii,, llee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree iinntteerrmmééddiiaaiirree ;; eett,, ccoommmmee ccee ddeerrnniieerr aavvaaiitt ccoonnsseerrvvéé lleess ddeeuuxx eexxeemmppllaaiirreess ((nnééggoocciiaabblleess)) dduu ccoonnnnaaiisssseemmeenntt,, llee ttrraannssppoorrtteeuurr nn’’aauurraaiitt ddûû,, eenn pprriinncciippee,, nnee rreemmeettttrree lleess mmaarrcchhaannddiisseess qquu’’àà uunn ooppéérraatteeuurr qquuii ssee sseerraaiitt pprréésseennttéé,, mmuunnii ddee ll’’uunn ddee cceess ddeeuuxx eexxeemmppllaaiirreess.. EEnn ll’’eessppèèccee,, eenn rreemmeettttaanntt lleess mmaarrcchhaannddiisseess aauu ppoorrtteeuurr ddee ccoonnnnaaiisssseemmeennttss FFIIAATTAA éémmiiss ppaarr uunn ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree ((pprriinncciippaall)),, llee ttrraannssppoorrtteeuurr nn’’aa ppaass rreessppeeccttéé llaa llooggiiqquuee iinntteerrnnee dduu ccoonnnnaaiisssseemmeenntt mmuullttiimmooddaall,, eett ss’’eesstt llaaiisssséé aabbuusseerr ppaarr lleess ttiittrreess iinnttiittuullééss ccoonnnnaaiisssseemmeennttss FFIIAATTAA.. LLeess jjuuggeess oonntt aaiinnssii eessttiimméé qquu’’eenn rreemmeettttaanntt lleess mmaarrcchhaannddiisseess aauuxx aauuttoorriittééss iirraaqquuiieennnneess ssaannss eexxiiggeerr eenn ccoonnttrreeppaarrttiiee uunnee lleettttrree ddee ggaarraannttiiee,, llee ttrraannssppoorrtteeuurr aavvaaiitt ccoommmmiiss uunnee ffaauuttee ddee nnaattuurree àà eennggaaggeerr ssaa rreessppoonnssaabbiilliittéé ccoonnttrraaccttuueellllee àà ll’’ééggaarrdd dduu ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree iinntteerrmmééddiiaaiirree.. QQuuaanntt aauu mmoonnttaanntt dduu pprrééjjuuddiiccee ssuubbii ppaarr llee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree iinntteerrmmééddiiaaiirree,, iill ééttaaiitt ééggaall aauu mmoonnttaanntt dduu ffrreett ddoonntt iill nn’’aavvaaiitt ppuu oobbtteenniirr llee rreemmbboouurrsseemmeenntt,, eenn rraaiissoonn ddee llaa nnéégglliiggeennccee dduu ttrraannssppoorrtteeuurr.. LLee pprroobbllèèmmee ddee ffoonndd,, ddaannss cceettttee aaffffaaiirree,, nnoouuss ppaarraaîîtt rrééssuulltteerr dd’’uunnee mmmmmmmmaaaaaaaauuuuuuuuvvvvvvvvaaaaaaaaiiiiiiiisssssssseeeeeeee hhhhhhhhaaaaaaaarrrrrrrrmmmmmmmmoooooooonnnnnnnniiiiiiiissssssssaaaaaaaattttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn ddddddddeeeeeeeessssssss ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaattttttttssssssss lleess uunnss aavveecc lleess aauuttrreess[[3377]] ::
7.
-- PPoouurrqquuooii llee
ccrrééddiitt ddooccuummeennttaaiirree eexxiiggeeaaiitt--iill ddeess ccoonnnnaaiisssseemmeennttss FFIIAATTAA ?? IIll aauurraaiitt ssuuffffii qquuee nnee ssooiitt eexxiiggéé qquu’’uunn «« ddooccuummeenntt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall »» aauu sseennss ddee ll’’aarrtt.. 2266 ddeess RRUUUU 550000 ((rreellaattiivveess aauuxx ccrrééddiittss ddooccuummeennttaaiirreess)),, ppoouurr qquuee llee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree pprriinncciippaall nn’’éémmeettttee ppaass ddee «« ddooccuummeenntt ddee ttrraannssppoorrtt ((«« éémmiiss ppaarr uunn ttrraannssiittaaiirree »»)) »» ((llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt FFIIAATTAA)) aauu sseennss ddee ll’’aarrtt.. 3300 ddeess RRUUUU 550000.. AAiinnssii,, lleess ddeeuuxx ssoorrtteess ddee ccoonnnnaaiisssseemmeennttss nnee ssee sseerraaiieenntt ppaass «« ttéélleessccooppééeess »».. -- OOuu aalloorrss,, ppoouurr éévviitteerr ttoouutt rriissqquuee ddee ccoonnttrraaddiiccttiioonn,, iill aappppaarrtteennaaiitt aauu ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree pprriinncciippaall,, ssooiitt ddee ccoonnsseerrvveerr ll’’eexxeerrcciiccee ddiirreecctt ddee ssaa mmiissssiioonn eett ddee nnee ppaass rreeccoouurriirr aauuxx sseerrvviicceess dd’’uunn ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree iinntteerrmmééddiiaaiirree,, ssooiitt ddee ddoonnnneerr ddeess ccoonnssiiggnneess pprréécciisseess àà ccee ddeerrnniieerr ((qquuii nn’’aauurraaiitt pplluuss ééttéé qquuee mmaannddaattaaiirree)) aaffiinn ddee pprréésseerrvveerr llaa llooggiiqquuee ccoonnttrraaccttuueellllee ddee ll’’eennsseemmbbllee ddee ll’’ooppéérraattiioonn.. EEnn dd’’aauuttrreess tteerrmmeess,, ss’’iill eesstt eexxaacctt qquuee llee ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee nn’’aavvaaiitt ppaass àà rreemmeettttrree lleess mmaarrcchhaannddiisseess àà uunn ooppéérraatteeuurr qquuii nn’’ééttaaiitt ppaass ppoorrtteeuurr dd’’uunn eexxeemmppllaaiirree dduu ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ppaarr lluuii éémmiiss,, iill nnoouuss sseemmbbllee qquu’’eenn aammoonntt ddee cceettttee nnéégglliiggeennccee,, llee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree pprriinncciippaall aa lluuii aauussssii ccoommmmiiss uunnee ffaauuttee eenn nnee ss’’aassssuurraanntt ppaass ddee llaa bboonnnnee aarrttiiccuullaattiioonn ddeess ccoonnttrraattss eenn ccaauussee.. 11°°)) LLee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree pprriinncciippaall nn’’iiggnnoorraaiitt ppaass ll’’eexxiisstteennccee dduu ccrrééddiitt ddooccuummeennttaaiirree,, eett cc’’eesstt dd’’aaiilllleeuurrss,, eenn ccoonnnnaaiissssaannccee ddee ccaauussee qquu’’iill aa éémmiiss lleess ccoonnnnaaiisssseemmeennttss FFIIAATTAA ;; 22°°)) LLee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree pprriinncciippaall eesstt cceennsséé êêttrree rreessppoonnssaabbllee dduu ffaaiitt ddee ttoouuss sseess ssuubbssttiittuuééss.. AA ccee ttiittrree,, iill aa ll’’oobblliiggaattiioonn,, ss’’iill ssee ssuubbssttiittuuee uunn ssoouuss--ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree oouu ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree iinntteerrmmééddiiaaiirree,, ddee ssuuiivvrree ddee pprrèèss llaa rrééaalliissaattiioonn ddee llaa mmiissssiioonn.. DDee ccee cchheeff,, nnoouuss vvooyyoonnss llàà uunnee ffaauuttee dduu ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree pprriinncciippaall qquuii aa llaaiisssséé ssoouussccrriirree uunnee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt dd’’uunnee aauuttrree nnaattuurree,, ppaarr ssoonn ssuubbssttiittuuéé,, rruuiinnaanntt ll’’uunniittéé jjuurriiddiiqquuee ddee ll’’ooppéérraattiioonn ddee ttrraannssppoorrtt[[3388]].. EEtt,, eenn eeffffeett,, uunn ccoonnfflliitt eennttrree lleess ddeeuuxx ttyyppeess ddee ccoonnnnaaiisssseemmeennttss nn’’aa ppaass mmaannqquuéé ddee nnaaîîttrree…… PPoouurr nnoouuss,, cc’’eesstt llaa nnéégglliiggeennccee pprreemmiièèrree ((cchhrroonnoollooggiiqquueemmeenntt)) dduu ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree pprriinncciippaall,, qquuii aa pprroovvooqquuéé ll’’eerrrreeuurr dduu ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee,, ssaannss ddoouuttee ttrroouubblléé ppaarr ll’’aappppeellllaattiioonn «« ccoonnnnaaiisssseemmeenntt »» ((cceerrtteess FFIIAATTAA,, mmaaiiss ccoonnnnaaiisssseemmeenntt qquuaanndd mmêêmmee)).. LLeess aavvooccaattss dduu ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree iinntteerrmmééddiiaaiirree,, ppaass pplluuss qquuee cceeuuxx dduu ttrraannssppoorrtteeuurr,, nnee ppaarraaiisssseenntt aavvooiirr eexxppllooiittéé cceettttee ppiissttee,, ppeeuutt--êêttrree àà ttoorrtt.. CCCCCCCC........ DDDDDDDDiiiiiiiissssssssttttttttiiiiiiiinnnnnnnnccccccccttttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn dddddddduuuuuuuu ccccccccoooooooonnnnnnnnnnnnnnnnaaaaaaaaiiiiiiiisssssssssssssssseeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll eeeeeeeetttttttt dddddddduuuuuuuu ccccccccoooooooonnnnnnnnnnnnnnnnaaaaaaaaiiiiiiiisssssssssssssssseeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt ddddddddiiiiiiiirrrrrrrreeeeeeeecccccccctttttttt 11111111222222226666666644444444........ UUUUUUUUnnnnnnnneeeeeeee ffffffffrrrrrrrroooooooonnnnnnnnttttttttiiiiiiiièèèèèèèèrrrrrrrreeeeeeee nnnnnnnneeeeeeeetttttttttttttttteeeeeeee eeeeeeeennnnnnnnttttttttrrrrrrrreeeeeeee lllllllleeeeeeeessssssss ddddddddeeeeeeeeuuuuuuuuxxxxxxxx nnnnnnnnoooooooottttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnnssssssss —— LLee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddiirreecctt oouu «« tthhrroouugghh bbiillll ooff llaaddiinngg »» eesstt uunn ccoonnttrraatt uunniiqquuee aauu sseennss iinnssttrruummeennttaall,, ccoouuvvrraanntt ll’’eennsseemmbblleess ddeess mmooddeess ddee ttrraannssppoorrttss qquuii vvoonntt ssee ssuuccccééddeerr ppoouurr ll’’aacchheemmiinneemmeenntt ddeess mmaarrcchhaannddiisseess.. EEnn rreevvaanncchhee,, iill ccllooiissoonnnnee eett ddiivviissee llee rrééggiimmee ddee rreessppoonnssaabbiilliittéé,, ssuuiivvaanntt llee mmooddee ddee ttrraannssppoorrtt ccoonnssiiddéérréé ;; eett «« qquuaanndd lleess cciirrccoonnssttaanncceess ddee llaa ppeerrttee oouu ddee ll’’aavvaarriiee nnee ppeeuuvveenntt êêttrree ddéétteerrmmiinnééeess,, iill yy aa uunn rrééggiimmee ssuuii ggeenneerriiss »»[[3399]].. LLee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddiirreecctt eesstt ddoonncc uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt «« ccoommbbiinnéé »» ((aauu sseennss ooùù ll’’eemmppllooiieenntt MMMM.. DDEELLEEBBEECCQQUUEE eett GGEERRMMAAIINN[[4400]])) eenn ccee qquu’’iill ccoommbbiinnee pplluussiieeuurrss mmooddeess ddee ttrraannssppoorrttss ddiissttiinnccttss,, aauuxx rrééggiimmeess ddiissttiinnccttss,, aauu mmooyyeenn dd’’uunn iinnssttrruummeennttuumm uunniiqquuee.. MMaaiiss,, llàà ooùù iill yy aa aammbbiigguuïïttéé,, cc’’eesstt qquuee lllllllleeeeeeeessssssss mmmmmmmmoooooooottttttttssssssss nnnnnnnn’’’’’’’’oooooooonnnnnnnntttttttt ppppppppaaaaaaaassssssss llllllllaaaaaaaa mmmmmmmmêêêêêêêêmmmmmmmmeeeeeeee ssssssssiiiiiiiiggggggggnnnnnnnniiiiiiiiffffffffiiiiiiiiccccccccaaaaaaaattttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn ppppppppoooooooouuuuuuuurrrrrrrr ttttttttoooooooouuuuuuuussssssss lllllllleeeeeeeessssssss aaaaaaaauuuuuuuutttttttteeeeeeeeuuuuuuuurrrrrrrrssssssss.. AAiinnssii ppeeuutt--oonn lliirree,, ssoouuss llaa pplluummee ddee MMaarriiee TTIILLCCHHEE,, qquuee «« llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ttrraannssppoorrtt ccoommbbiinnéé rreeppoossee ssuurr uunn ssttaattuutt uunniiqquuee »»[[4411]] ((eexxaacctt ccoonnttrraaiirree ddee ccee qquuii ppeeuutt êêttrree lluu ddaannss llee RRIIPPEERRTT eett RROOBBLLOOTT !!)).. DDaannss llee mmêêmmee sseennss qquuee MMaaddaammee TTIILLCCHHEE,, RRoossss MMAASSUUDD eessttiimmaaiitt eenn 11999922 qquuee ddaannss llee «« ccoommbbiinneedd ttrraannssppoorrttaattiioonn »»,, ll’’uunniiqquuee «« ttrraannssppoorrtt ddooccuummeenntt iiss iissssuueedd bbyy oonnee ccaarrrriieerr uunnddeerrttaakkiinngg rreessppoonnssiibbiilliittyy ffoorr tthhee ggooooddss dduurriinngg tthhee
8.
eennttiirree ttrraannssppoorrtt iinnvvoollvviinngg
ddiiffffeerreenntt lliinnkkss aanndd mmooddeess ooff ttrraannssppoorrttaattiioonn bbuutt uunnddeerr aa lleeggaall rreeggiimmee kknnoowwnn aass nneettwwoorrkk lliiaabbiilliittyy ssyysstteemm »»[[4422]].. AAlloorrss,, lloorrssqquuee ll’’oonn ss’’iinnqquuiièèttee ((àà jjuussttee ttiittrree)) qquuee ddeess ttrraannssppoorrtteeuurrss éémmeetttteenntt ddeess ccoonnnnaaiisssseemmeennttss ddee «« ttrraannssppoorrtt ccoommbbiinnéé »» qquuii ssoonntt eenn rrééaalliittéé ddeess ccoonnnnaaiisssseemmeennttss ddiirreeccttss,, eennccoorree ffaauutt--iill ssaavvooiirr ddee qquueell «« ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt ccoommbbiinnéé »» oonn ppaarrllee eett àà qquueellllee nnoottiioonn ddee «« ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddiirreecctt »» oonn ssee rrééffèèrree.. UUnn eeffffoorrtt ddee ddééffiinniittiioonn ss’’iimmppoossee mmaanniiffeesstteemmeenntt,, ppoouurr qquuee lleess qquuaalliiffiiccaattiioonnss aaiieenntt uunn sseennss pprréécciiss ((ppllééoonnaassmmee vvoolloonnttaaiirree)) ;; eett ccoommmmee llaa ccoonnffuussiioonn llaa pplluuss ttoottaallee sseemmbbllee rrééggnneerr ddaannss lleess ccoonnvveennttiioonnss dd’’aappppeellllaattiioonnss,, aaiinnssii qquuee nnoouuss vveennoonnss dd’’eenn rraappppoorrtteerr uunnee iilllluussttrraattiioonn,, iill ffaauutt pprrooppoosseerr uunnee ccoonnvveennttiioonn ccllaaiirree.. AAiinnssii,, pprrooppoossoonnss--nnoouuss llaa ccoonnvveennttiioonn ssuuiivvaannttee :: -- OOnn ppeeuutt ddééssiiggnneerr ssoouuss ll’’aappppeellllaattiioonn ccccccccoooooooonnnnnnnnnnnnnnnnaaaaaaaaiiiiiiiisssssssssssssssseeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt ddddddddiiiiiiiirrrrrrrreeeeeeeecccccccctttttttt llee ttiittrree uunniiqquuee ddee ttrraannssppoorrtt ccllooiissoonnnnaanntt lleess rrééggiimmeess ddee rreessppoonnssaabbiilliittéé ssuuiivvaanntt llee mmooddee ddee ttrraannssppoorrtt ccoonnssiiddéérréé,, aavveecc uunn rrééggiimmee uunniiqquuee ssuubbssiiddiiaaiirree eenn ccaass dd’’iinnddéétteerrmmiinnaattiioonn ddee ll’’oorriiggiinnee ddee llaa ppeerrttee oouu dduu ddoommmmaaggee ;; -- OOnn ppeeuutt ddééssiiggnneerr ssoouuss ll’’aappppeellllaattiioonn ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaatttttttt ddddddddeeeeeeee ttttttttrrrrrrrraaaaaaaannnnnnnnssssssssppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll oouu ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt ccoommbbiinnéé ((lleess ddeeuuxx aappppeellllaattiioonnss ééttaanntt ppaarrffaaiitteemmeenntt ssyynnoonnyymmeess)),, llee ttiittrree uunniiqquuee ddee ttrraannssppoorrtt pprréévvooyyaanntt uunn rrééggiimmee uunniiqquuee ddee rreessppoonnssaabbiilliittéé ppoouurr llaa ttoottaalliittéé dduu vvooyyaaggee ddeess mmaarrcchhaannddiisseess.. EEnn dd’’aauuttrreess tteerrmmeess,, nnoouuss ccoonnsseerrvvoonnss ll’’aappppeellllaattiioonn uuttiilliissééee ppaarr MMaarriiee TTIILLCCHHEE eett rreejjeettoonnss cceellllee ddee MMMM.. DDEELLEEBBEECCQQUUEE eett GGEERRMMAAIINN.. AAiinnssii,, aauuccuunnee ccoonnffuussiioonn nnee nnoouuss ppaarraaîîtt ppoossssiibbllee eennttrree lleess ddeeuuxx ttyyppeess ddee ccoonnttrraattss,, eett,, ssii ppaarr mmééggaarrddee,, ddeess ooppéérraatteeuurrss uuttiilliissaaiieenntt uunnee qquuaalliiffiiccaattiioonn iinneexxaaccttee,, iill aappppaarrttiieennddrraaiitt nnaattuurreelllleemmeenntt àà ll’’aarrbbiittrree oouu aauu jjuuggee ssaaiissii,, ddee pprrooccééddeerr àà llaa rreeqquuaalliiffiiccaattiioonn nnéécceessssaaiirree.. DDDDDDDD........ DDDDDDDDiiiiiiiissssssssttttttttiiiiiiiinnnnnnnnccccccccttttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn dddddddduuuuuuuu ccccccccoooooooonnnnnnnnnnnnnnnnaaaaaaaaiiiiiiiisssssssssssssssseeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll eeeeeeeetttttttt dddddddduuuuuuuu ccccccccoooooooonnnnnnnnnnnnnnnnaaaaaaaaiiiiiiiisssssssssssssssseeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt «««««««« ppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt ttttttttoooooooo ppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt »»»»»»»» ((((((((ppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt àààààààà ppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt)))))))) 11111111222222226666666655555555........ UUUUUUUUnnnnnnnneeeeeeee ddddddddiiiiiiiissssssssttttttttiiiiiiiinnnnnnnnccccccccttttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn éééééééévvvvvvvviiiiiiiiddddddddeeeeeeeennnnnnnntttttttteeeeeeee…………………… —— LLaa ddiifffféérreennccee eennttrree uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt mmuullttiimmooddaall ((ttiittrree éémmiiss ppaarr uunn ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee pprreennaanntt ssoouuss ssoonn uunniiqquuee rreessppoonnssaabbiilliittéé llaa ttoottaalliittéé ddee ll’’aacchheemmiinneemmeenntt mmuullttiimmooddaall ddee llaa mmaarrcchhaannddiissee,, ppaarr eexxeemmppllee,, mmeerr // ffeerr // rroouuttee)) eett uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt «« ppoorrtt ttoo ppoorrtt »»,, cc’’eesstt--àà--ddiirree,, ffiinnaalleemmeenntt,, uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt oorrddiinnaaiirree eesstt pplluuttôôtt éévviiddeennttee.. CCoommmmee ssoonn nnoomm ll’’iinnddiiqquuee,, llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ppoorrtt àà ppoorrtt nnee ccoouuvvrree qquuee llaa pphhaassee mmaarriittiimmee dduu ttrraannssppoorrtt.. IInnvveerrsseemmeenntt,, llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt mmuullttiimmooddaall ccoouuvvrree llee ttrraannssppoorrtt mmaarriittiimmee mmaaiiss aauussssii llaa pphhaassee tteerrrreessttrree qquuii,, ppaarr eexxeemmppllee,, llee ttrraannssppoorrtt mmaarriittiimmee.. 11111111222222226666666666666666........ LLLLLLLLaaaaaaaa ccccccccuuuuuuuurrrrrrrriiiiiiiieeeeeeeeuuuuuuuusssssssseeeeeeee qqqqqqqquuuuuuuuaaaaaaaalllllllliiiiiiiiffffffffiiiiiiiiccccccccaaaaaaaattttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn «««««««« aaaaaaaalllllllltttttttteeeeeeeerrrrrrrrnnnnnnnnaaaaaaaattttttttiiiiiiiivvvvvvvveeeeeeee »»»»»»»» —— PPoouurrttaanntt,, ffaaccee àà llaa mmaauuvvaaiissee rrééddaaccttiioonn oouu àà llaa rrééddaaccttiioonn aammbbiigguuëë ddeess ccoonnttrraattss ppaarr lleess ooppéérraatteeuurrss,, lleess jjuuggeess ddooiivveenntt ppaarrffooiiss rraappppeelleerr ll’’éévviiddeennccee.. AAiinnssii,, ddaannss ll’’aaffffaaiirree dduu nnaavviirree BBookkaa 001144,, uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ééttaaiitt —— ppoouurr llee mmooiinnss ccuurriieeuusseemmeenntt —— qquuaalliiffiiéé ddee «« ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ttrraannssppoorrtt ccoommbbiinnéé oouu ddee ppoorrtt àà ppoorrtt »» !! IIll ffaauutt êêttrree sséérriieeuuxx eett ccoonncciiss :: cc’’eesstt ssooiitt ll’’uunn,, ssooiitt ll’’aauuttrree !! IIll nnee vviieennddrraaiitt àà ll’’iiddééee ddee ppeerrssoonnnnee dd’’iinnttiittuulleerr uunn ccoonnttrraatt :: «« ccoonnttrraatt ddee vveennttee oouu ddee bbaaiill »» !! NNoouuss aaffffiirrmmoonnss aavveecc ffoorrccee qquu’’uunn tteell ccoonnttrraatt nn’’eenn eesstt ppaass uunn ccaarr llllllll’’’’’’’’oooooooobbbbbbbbjjjjjjjjeeeeeeeetttttttt dddddddduuuuuuuu ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaatttttttt ddddddddooooooooiiiiiiiitttttttt êêêêêêêêttttttttrrrrrrrreeeeeeee ddddddddéééééééétttttttteeeeeeeerrrrrrrrmmmmmmmmiiiiiiiinnnnnnnnéééééééé aaaaaaaauuuuuuuu sssssssseeeeeeeennnnnnnnssssssss ddddddddeeeeeeeessssssss aaaaaaaarrrrrrrrttttttttiiiiiiiicccccccclllllllleeeeeeeessssssss 11111111111111110000000088888888 eeeeeeeetttttttt 11111111111111112222222299999999 dddddddduuuuuuuu CCCCCCCCooooooooddddddddeeeeeeee cccccccciiiiiiiivvvvvvvviiiiiiiillllllll !!!!!!!! OOrr,, ssii cc’’eesstt «« uunnee vveennttee oouu uunn bbaaiill »»,, qquu’’eesstt--ccee aalloorrss ?? EEtt ss’’iill ss’’aaggiitt dd’’uunn «« ccoonnnnaaiisssseemmeenntt mmuullttiimmooddaall oouu dd’’uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ppoorrtt àà ppoorrtt »»,, ddee qquueell ccoonnttrraatt ppaarrllee--tt--oonn ?? AA qquueell ccoonnttrraatt lleess ppaarrttiieess
9.
oonntt--eelllleess eeffffeeccttiivveemmeenntt ccoonnsseennttii
?? UUnnee tteellllee ddéémmaarrcchhee ddee llaa ppaarrtt dd’’uunn rrééddaacctteeuurr dd’’aacctteess nn’’aa rriieenn ddee jjuurriiddiiqquuee eett ffrriissee ll’’iinnccoommppéétteennccee pprrooffeessssiioonnnneellllee.. DDaannss ll’’aaffffaaiirree dduu BBookkaa 001144,, lleess jjuuggeess dduu ffoonndd eett llaa CCoouurr ddee ccaassssaattiioonn oonntt eessttiimméé qquuee,, llaa rruubbrriiqquuee «« ppllaaccee ooff ddeelliivveerryy »» ((lliieeuu ddee lliivvrraaiissoonn àà ddeessttiinnaattiioonn)) nn’’aayyaanntt ppaass ééttéé rreemmpplliiee,, eett uunnee mmeennttiioonn mmaannuussccrriittee «« ppoorrtt ttoo ppoorrtt »» ffiigguurraanntt ssuurr llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt,, lleess ppaarrttiieess ccoonnttrraaccttaanntteess aavvaaiieenntt aaiinnssii mmaanniiffeessttéé lleeuurr vvoolloonnttéé ddee vvooiirr llaa rreessppoonnssaabbiilliittéé dduu ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee cceesssseerr àà llaa lliivvrraaiissoonn aauu ppoorrtt ddee ddeessttiinnaattiioonn,, àà ssaavvooiirr,, AAnnvveerrss ((BBeellggiiqquuee))[[4433]].. LLeess jjuuggeess oonntt iiccii,, eexxaacctteemmeenntt ppeennssoonnss--nnoouuss,, pprrooccééddéé àà llaa rreecchheerrcchhee ddee llaa vvoolloonnttéé rrééeellllee ddeess ppaarrttiieess ccoonnttrraaccttaanntteess,, eesssseennttiieelllleemmeenntt mmaanniiffeessttééee ppaarr llaa mmeennttiioonn mmaannuussccrriittee.. 11111111222222226666666677777777........ PPPPPPPPrrrrrrrréééééééécccccccciiiiiiiissssssssiiiiiiiioooooooonnnnnnnn jjjjjjjjuuuuuuuurrrrrrrriiiiiiiisssssssspppppppprrrrrrrruuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiiieeeeeeeelllllllllllllllleeeeeeee aaaaaaaaiiiiiiiiddddddddaaaaaaaannnnnnnntttttttt àààààààà llllllllaaaaaaaa ddddddddiiiiiiiissssssssttttttttiiiiiiiinnnnnnnnccccccccttttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn :::::::: ddddddddaaaaaaaannnnnnnnssssssss uuuuuuuunnnnnnnn ccccccccoooooooonnnnnnnnnnnnnnnnaaaaaaaaiiiiiiiisssssssssssssssseeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll,,,,,,,, lllllllleeeeeeeessssssss lllllllliiiiiiiieeeeeeeeuuuuuuuuxxxxxxxx ddddddddeeeeeeee pppppppprrrrrrrriiiiiiiisssssssseeeeeeee eeeeeeeennnnnnnn cccccccchhhhhhhhaaaaaaaarrrrrrrrggggggggeeeeeeee eeeeeeeetttttttt ddddddddeeeeeeee lllllllliiiiiiiivvvvvvvvrrrrrrrraaaaaaaaiiiiiiiissssssssoooooooonnnnnnnn ddddddddooooooooiiiiiiiivvvvvvvveeeeeeeennnnnnnntttttttt êêêêêêêêttttttttrrrrrrrreeeeeeee mmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnnnnnnnnnnééééééééssssssss —— DDaannss ll’’aaffffaaiirree dduu nnaavviirree CCMMBB EEnnssiiggnn[[4444]],, llaa CCoouurr ddee ccaassssaattiioonn aa pprréécciisséé qquu’’uunn «« ccoonnnnaaiisssseemmeenntt qquuii ccoonncceerrnnee eexxpprreesssséémmeenntt uunn ttrraannssppoorrtt mmaarriittiimmee ddee ppoorrtt àà ppoorrtt »»,, nnee ddeevviieennddrraaiitt «« uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ttrraannssppoorrtt ccoommbbiinnéé qquu’’àà llaa ccoonnddiittiioonn qquuee lleess lliieeuuxx ddee pprriissee eenn cchhaarrggee ((«« PPllaaccee ooff rreecceepptt »»)) eett ddee lliivvrraaiissoonn ddeess mmaarrcchhaannddiisseess ((«« PPllaaccee ooff ddeelliivveerryy »»)) yy ssooiieenntt mmeennttiioonnnnééss »».. DDeeuuxx hhyyppootthhèèsseess ssoonntt ddoonncc àà ddiissttiinngguueerr.. -- SSooiitt llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt eesstt iinnttiittuulléé «« ddee ppoorrtt àà ppoorrtt »»,, mmaaiiss iinnddiiqquuee,, ppaarr eexxeemmppllee,, «« lliieeuu ddee lliivvrraaiissoonn :: RRuunnggiiss »» oouu «« PPllaaccee ooff ddeelliivveerryy :: RRuunnggiiss »» ((iimmpplliiqquuaanntt uunn ttrraannssppoorrtt rroouuttiieerr ppoossttéérriieeuurr aauu ttrraannssppoorrtt mmaarriittiimmee)) ;; ddaannss ccee ccaass,, nnoonnoobbssttaanntt ll’’aappppeellllaattiioonn ggéénnéérraallee dduu ccoonnnnaaiisssseemmeenntt «« ppoorrtt ttoo ppoorrtt »»,, iill nnee ss’’aaggiitt ppaass dd’’uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ppoorrtt ttoo ppoorrtt,, mmaaiiss dd’’uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ((iill aappppaarrttiieennddrraa aauu jjuuggee ddee pprrooccééddeerr àà llaa rreeqquuaalliiffiiccaattiioonn nnéécceessssaaiirree)) ;; -- SSooiitt llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt eesstt iinnttiittuulléé «« ddee ppoorrtt àà ppoorrtt »»,, eett llaaiissssee vviieerrggee llaa ccllaauussee «« lliieeuu ddee lliivvrraaiissoonn »» ;; ddaannss ccee ccaass,, llaa rreessppoonnssaabbiilliittéé dduu ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee cceessssee aauu ppoorrtt ddee lliivvrraaiissoonn.. 11111111222222226666666688888888........ CCCCCCCCoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaaddddddddiiiiiiiiccccccccttttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn eeeeeeeennnnnnnnttttttttrrrrrrrreeeeeeee uuuuuuuunnnnnnnn ccccccccoooooooonnnnnnnnnnnnnnnnaaaaaaaaiiiiiiiisssssssssssssssseeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt «««««««« ppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt ttttttttoooooooo ppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt »»»»»»»» eeeeeeeetttttttt llllllllaaaaaaaa pppppppprrrrrrrréééééééésssssssseeeeeeeennnnnnnncccccccceeeeeeee dddddddd’’’’’’’’uuuuuuuunnnnnnnneeeeeeee ccccccccllllllllaaaaaaaauuuuuuuusssssssseeeeeeee FFFFFFFFCCCCCCCCLLLLLLLL////////FFFFFFFFCCCCCCCCLLLLLLLL —— DDaannss llaa mmêêmmee aaffffaaiirree,, llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt iinnttiittuulléé «« ppoorrtt ttoo ppoorrtt »» ccoonntteennaaiitt uunnee ccllaauussee FFCCLL//FFCCLL[[4455]] cc’’eesstt--àà--ddiirree uunnee ccllaauussee vviissaanntt lleess ttrraannssppoorrttss ppaarr ccoonntteenneeuurrss,, ddee ddoommiicciillee àà ddoommiicciillee[[4466]] oouu «« hhoouussee ttoo hhoouussee »» :: aaiinnssii qquuee ll’’oobbsseerrvvee llee PPrrooffeesssseeuurr BBOONNAASSSSIIEESS,, cceettttee mmeennttiioonn eesstt «« hhaabbiittuueelllleemmeenntt iinntteerrpprrééttééee ppaarr lleess pprrooffeessssiioonnnneellss ccoommmmee iinnddiiqquuaanntt qquuee llee ccoonntteenneeuurr ccoonnffiiéé aauu ttrraannssppoorrtteeuurr aa ééttéé rreemmiiss «« eemmppoottéé »» ppaarr llee cchhaarrggeeuurr,, eett ddooiitt êêttrree ddéélliivvrréé aauu ddoommiicciillee dduu ddeessttiinnaattaaiirree oouu aauu lliieeuu iinnddiiqquuéé ppaarr cceelluuii-- ccii »»[[4477]].. IIll yy aa ddoonncc uunnee ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaaddddddddiiiiiiiiccccccccttttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn mmmmmmmmaaaaaaaannnnnnnniiiiiiiiffffffffeeeeeeeesssssssstttttttteeeeeeee àà pprréétteennddrree ffaaiirree ccoohhaabbiitteerr ddaannss llee mmêêmmee ttiittrree,, uunnee ccllaauussee FFCCLL//FFCCLL eett uunnee ccllaauussee «« ppoorrtt ttoo ppoorrtt »».. DDee ddeeuuxx cchhoosseess ll’’uunnee :: oouu bbiieenn llaa rreessppoonnssaabbiilliittéé dduu ttrraannssppoorrtteeuurr cceessssee aauu ppoorrtt ddee lliivvrraaiissoonn ((iill nnee ss’’aaggiitt aalloorrss qquuee dd’’uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt oorrddiinnaaiirree,, ccllaassssiiqquuee)),, oouu bbiieenn oonn eesstt eenn pprréésseennccee dd’’uunn vvéérriittaabbllee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall,, eett ssaa rreessppoonnssaabbiilliittéé cceesssseerraa àà llaa lliivvrraaiissoonn aauu ddoommiicciillee dduu ddeessttiinnaattaaiirree ((ppaarr eexxeemmppllee,, aapprrèèss qquu’’uunn ttrraannssppoorrtt rroouuttiieerr aauurraa ssuuiivvii llee ttrraannssppoorrtt mmaarriittiimmee)) oouu aauu lliieeuu iinnddiiqquuéé ppaarr ccee ddeerrnniieerr.. OOnn rreemmaarrqquueerraa qquu’’eenn ll’’eessppèèccee,, llaa CCoouurr ddee ccaassssaattiioonn,, eenn pprréésseennccee dd’’uunnee tteellllee ccoonnttrraaddiiccttiioonn,, aa ffaaiitt pprréévvaallooiirr ll’’iinnttiittuulléé dduu ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ((ppoorrtt ttoo ppoorrtt)) ssuurr llaa ccllaauussee FFCCLL//FFCCLL.. OOnn nnee ppeeuutt ppaass rreepprroocchheerr aauuxx jjuuggeess dd’’aavvooiirr aaiinnssii ttrraanncchhéé [[lleeuurr aapppprréécciiaattiioonn eesstt,, ddee ttoouuttee ffaaççoonn,, ssoouuvveerraaiinnee ((ppoouurr lleess jjuuggeess dduu ffoonndd)),, eett,, àà ddééffaauutt ddee mmaanniiffeessttaattiioonn ccllaaiirree ddee llaa vvoolloonnttéé ddeess ppaarrttiieess,, iill ffaauutt mmaallggrréé ttoouutt ttrraanncchheerr]] :: ssii lleess ppaarrttiieess oosseenntt ssee ppllaaiinnddrree ddee ll’’iinntteerrpprrééttaattiioonn jjuuddiicciiaaiirree ddee lleeuurr ccoonnttrraatt,, qquu’’eelllleess ccoommmmeenncceenntt pplluuttôôtt ppaarr
10.
aapppprreennddrree àà rrééddiiggeerr
ccoorrrreecctteemmeenntt uunn ccoonnttrraatt,, eenn vveeiillllaanntt àà ll’’hhaarrmmoonniissaattiioonn éélléémmeennttaaiirree ddeess ccllaauusseess eennttrree eelllleess !! EEnnccoorree uunnee ffooiiss :: qquuee lleess rrééddaacctteeuurrss ddee ccoonnttrraattss ttoouurrnneenntt sseepptt ffooiiss llaa pplluummee ddaannss lleeuurr eennccrriieerr aavvaanntt ddee nnooiirrcciirr llee ppaappiieerr !! [[11]] VV.. ssuupprraa,, nn°° 113322,, ss.. [[22]] VV.. MMaarriiee TTIILLCCHHEE,, CCoonntteenneeuurrss mmaarriittiimmeess :: ffaauutt--iill uunn rrééggiimmee ssppéécciiffiiqquuee ??,, BBTTLL 11999999,, pp.. 553311.. AAdddd.. VVeerrssaaiilllleess,, 1144 jjaannvviieerr 11999999,, BBTTLL 11999999,, pp.. 555500 :: llee ccoonnttrraatt ddee llooccaattiioonn ddee ccoonntteenneeuurr nn’’eesstt ppaass uunn ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt mmaaiiss jjuussttee uunn «« ccoonnttrraatt ddee llooccaattiioonn ddee mmeeuubblleess »».. DDaannss llee mmêêmmee sseennss,, llee ccoonnttrraatt ddee ffoouurrnniittuurree ddee ccoonntteenneeuurrss ((ppaarr llee ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee)) eett llee ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt ssoonntt ddeeuuxx ccoonnttrraattss ddiissttiinnccttss :: AAiixx--eenn-- PPrroovveennccee,, 99 ddéécceemmbbrree 11999999 ((JJoollllyy RRuubbiinnoo)),, DDMMFF 22000000,, pp.. 991144,, oobbss.. TTAASSSSEELL,, eett lleess rrééfféérreenncceess cciittééeess ppaarr ll’’aauutteeuurr,, pp.. 991188.. DDaannss cceettttee aaffffaaiirree,, iill aa jjuusstteemmeenntt ééttéé jjuuggéé qquuee «« llaa mmiissee àà ddiissppoossiittiioonn ddeess ccoonntteenneeuurrss ppaarr llee ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee,, ccoonnttrraatt ddiissttiinncctt dduu ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt,, nn’’eennttrraaîînnee eenn eellllee--mmêêmmee aauuccuunnee mmooddiiffiiccaattiioonn dduu mmoommeenntt ddee llaa pprriissee eenn cchhaarrggee »».. EEggaalleemmeenntt,, iill ffaauutt rreemmaarrqquueerr qquuee,, uunn ccoonntteenneeuurr ééttaanntt sscceelllléé,, lloorrssqquuee ttoouutteess lleess mmaarrcchhaannddiisseess qquu’’iill ccoonnttiieenntt ssoonntt aaddrreessssééeess aauu mmêêmmee ddeessttiinnaattaaiirree,, ccee ddeerrnniieerr nnee ppeeuutt eexxiiggeerr uunnee lliivvrraaiissoonn ppaarrttiieellllee aauu mmoottiiff qquuee ddeeuuxx ccoonnnnaaiisssseemmeennttss ddiissttiinnccttss oonntt ééttéé éémmiiss ppoouurr ddééssiiggnneerr cchhaaccuunn uunnee ppaarrttiiee ddeess mmaarrcchhaannddiisseess ccoonntteennuueess ddaannss ccee ccoonntteenneeuurr :: iill nnee ppoouurrrraa,, ddaannss ccee ccaass,, oobbtteenniirr qquu’’uunnee lliivvrraaiissoonn ttoottaallee,, mmuunnii ddeess ddeeuuxx ccoonnnnaaiisssseemmeennttss :: RRoouueenn,, 2299 aavvrriill 11999999 ((CCMMBB MMeellooddyy)),, DDMMFF 22000000,, pp.. 335511,, oobbss.. YYvveess TTAASSSSEELL,, eett DDMMFF 22000011,, LLee ddrrooiitt ppoossiittiiff ffrraannççaaiiss eenn ll’’aann 22000000,, ppaarr PPiieerrrree BBOONNAASSSSIIEESS,, nn°° 7744,, pppp.. 6622 eett 6633.. VV.. eennccoorree,, pplluuss llaarrggeemmeenntt :: GGeeoorrggeess--AAnnddrréé GGAAUUTTHHIIEERR,, RRééggiimmee ddeess ccoonntteenneeuurrss,, JJuurriiss-- CCllaasssseeuurr CCoomm.. ffaasscc.. 997766 ((éédd.. 11999966)) ;; eett YYaannnn LLEE GGOOUUAARRDD,, CCoonntteenneeuurriissaattiioonn,, llaa nnoouuvveellllee ddoonnnnee,, 11998866 ((ddiissppoonniibbllee àà llaa BB..UU.. DDrrooiitt ddee ll’’UUnniivveerrssiittéé MMoonntteessqquuiieeuu--BBoorrddeeaauuxx IIVV,, ssoouuss llaa ccoottee KKDD LLEEGG CC)).. [[33]] VV.. SSttéépphhaannee MMIIRRIIBBEELL,, ccoommppttee--rreenndduu dduu ccoollllooqquuee AAFFDDMM // AABBDDMM,, PPaarriiss,, 1144 eett 1155 jjaannvviieerr 11999999,, TTrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall eett aassssuurraannccee,, DDMMFF 11999999,, pppp.. 665577,, ss.. eett 775566,, ss..,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 665588.. AAdddd.. RRIIPPEERRTT eett RROOBBLLOOTT ((ttoommee 22,, 1166èèmmee éédd.. 22000000,, mmiissee àà jjoouurr ppaarr DDEELLEEBBEECCQQUUEE eett GGEERRMMAAIINN,, oopp.. cciitt..)),, nn°° 22778899--11,, pp.. 778844.. [[44]] BBaallttiicc aanndd IInntteerrnnaattiioonnaall MMaarriittiimmee CCoonnffeerreennccee.. [[55]] CCoonnttrraatt--ttyyppee cciittéé ppaarr MMaarriiee TTIILLCCHHEE iinn MMuullttiimmooddaall // llooggiissttiiqquuee,, llee tteemmppss dduu ddrrooiitt,, BBTTLL 22000011,, pp.. 8855.. [[66]] LL.. PPEEYYRREEFFIITTTTEE,, LLee rrééggiimmee jjuurriiddiiqquuee ddeess ttrraannssppoorrttss ccoommbbiinnééss ddee mmaarrcchhaannddiisseess,, DDMMFF 11997733,, pp.. 664433 àà 664499,, eett 770077 àà 771111.. [[77]] MM.. RRÈÈMMOONNDD--GGOOUUIILLLLOOUUDD,, DDrrooiitt mmaarriittiimmee,, PPééddoonnee 11998888,, nn°° 660011,, nnoottee 4444.. EEnn ssoonn sseennss,, nnoouuss aajjoouutteerroonnss qquuee,, dd’’uunn ppooiinntt ddee vvuuee ééttyymmoollooggiiqquuee,, llaa rraacciinnee llaattiinnee iinntteerr ssiiggnniiffiiee :: eennttrree,, ddaannss,, aauu mmiilliieeuu ddee,, ddaannss ll’’eessppaaccee ddee,, ppaarrmmii.. AApppplliiqquuéé àà ll’’ééccoonnoommiiee,, qquuii mmeett ll’’aacccceenntt ssuurr lleess lliieennss eennttrree lleess ooppéérraatteeuurrss ééccoonnoommiiqquueess,, llee pprrééffiixxee iinntteerr aa ssaa ppllaaccee.. AApppplliiqquuéé àà uunn ttrraannssppoorrtt qquuee ll’’oonn vveeuutt jjuurriiddiiqquueemmeenntt uunniiffiiéé,, eett nnoonn ppaass mmoorrcceelléé,, llee pprrééffiixxee iinntteerr,, nnoonn sseeuulleemmeenntt pprroodduuiitt ll’’eeffffeett iinnvveerrssee aauu bbuutt rreecchheerrcchhéé,, mmaaiiss eennccoorree,, nnee sseemmbbllee ddééssiiggnneerr,, ddaannss llee tteemmppss,, qquuee lleess mmoommeennttss pprréécciiss ooùù llaa mmaarrcchhaannddiissee cchhaannggee ddee
11.
mmooddee ddee ttrraannssppoorrtt,,
cceettttee ddeerrnniièèrree ééttaanntt eennttrree ddeeuuxx mmooddeess ddee ttrraannssppoorrtt…… LLee tteerrmmee «« iinntteerrmmooddaall »» nnee ppoouuvvaaiitt eeffffeeccttiivveemmeenntt qquu’’êêttrree rreejjeettéé.. [[88]] CCCCII,, PPuubblliiccaattiioonn nn°° 229988.. VV.. ééggaalleemmeenntt,, ssuurr lleess ttrraavvaauuxx aannttéérriieeuurrss dd’’UUNNIIDDRROOIITT eett dduu CCMMII ((CCoommiittéé mmaarriittiimmee iinntteerrnnaattiioonnaall)) :: HH.. SSCCHHAADDEEEE,, PPeettiittee ppoolléémmoollooggiiee ssuurr llee ddeerrnniieerr pprroojjeett ddee CCoonnvveennttiioonn iinntteerrnnaattiioonnaallee ssuurr llee ttrraannssppoorrtt iinntteerrnnaattiioonnaall ccoommbbiinnéé ddee mmaarrcchhaannddiisseess,, DDMMFF 11997700,, pp.. 554400,, ss.. ;; CC.. LLEEGGEENNDDRREE,, LLaa CCoonnfféérreennccee ddee TTookkyyoo dduu CCMMII,, DDMMFF 11996699,, pp.. 445511 àà 445566 eett 551155 àà 551177 ;; tteexxttee dduu pprroojjeett CCMMII :: DDMMFF 11996699,, pp.. 446677,, ss.. [[99]] VV.. ppaarr eexx.. llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt FFIIAATTAA,, oouu eennccoorree llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt nnééggoocciiaabbllee BBIIMMCCOO,, ssuurr lleessqquueellss nnoouuss aauurroonnss ll’’ooccccaassiioonn ddee rreevveenniirr.. [[1100]] JJuurriiss--CCllaasssseeuurr ccoomm.. VV°° TTrraannssppoorrtt ccoommbbiinnéé,, ffaasscc.. 885566.. VV.. aauussssii lleess oobbsseerrvvaattiioonnss sscceeppttiiqquueess ddee RROODDIIÈÈRREE vviiss--àà--vviiss ddee ccee tteexxttee :: DDMMFF 11998811,, pp.. 66.. LL’’aarrtt.. 11eerr ,, §§ 11,, ddee llaa CCoonnvveennttiioonn,, ddééffiinniitt llee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall iinntteerrnnaattiioonnaall ccoommmmee «« llee ttrraannssppoorrtt ddee mmaarrcchhaannddiisseess eeffffeeccttuuéé ppaarr aauu mmooiinnss ddeeuuxx mmooddeess ddee ttrraannssppoorrtt ddiifffféérreennttss,, eenn vveerrttuu dd’’uunn ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall,, àà ppaarrttiirr dd’’uunn lliieeuu ssiittuuéé ddaannss uunn ppaayyss ooùù lleess mmaarrcchhaannddiisseess ssoonntt pprriisseess eenn cchhaarrggee ppaarr ll’’EETTMM jjuussqquu’’aauu lliieeuu ddééssiiggnnéé ppaarr llaa lliivvrraaiissoonn ddaannss uunn ppaayyss ddiifffféérreenntt »».. PPoouurr uunnee ééttuuddee ddééttaaiillllééee ddeess ddiissppoossiittiioonnss ddee llaa CCoonnvveennttiioonn,, vv.. NNiiccoollee LLAACCAASSSSEE,, LLee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall iinntteerrnnaattiioonnaall ddee mmaarrcchhaannddiisseess,, ééttuuddee ccoommppaarraattiivvee ddeess ddrrooiittss ccaannaaddiieenn eett ffrraannççaaiiss,, tthhèèssee PPaarriiss II,, 11998888,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 332288,, ss.. [[1111]] EEnn ccaass ddee ppeerrttee oouu dd’’aavvaarriiee,, llaa rreessppoonnssaabbiilliittéé eesstt lliimmiittééee àà 992200 DDTTSS//ccoolliiss oouu 22,,7755 DDTTSS//kkgg ddee ppooiiddss bbrruutt ddeess mmaarrcchhaannddiisseess ;; eenn ccaass ddee rreettaarrdd àà llaa lliivvrraaiissoonn,, llaa rreessppoonnssaabbiilliittéé eesstt lliimmiittééee àà 22,,55 ffooiiss llee mmoonnttaanntt dduu ffrreett ppoouurr lleess mmaarrcchhaannddiisseess aayyaanntt ssuubbii llee rreettaarrdd,, ssaannss eexxccééddeerr llee mmoonnttaanntt ttoottaall dduu ffrreett.. [[1122]] LL’’aarrtt.. 66 ddee llaa CCoonnvveennttiioonn eexxiiggee llaa ssiiggnnaattuurree ddee 3300 EEttaattss aavvaanntt qquuee llee tteexxttee ppuuiissssee eennttrreerr eenn vviigguueeuurr.. AA ccee jjoouurr ((sseepptteemmbbrree 22000022)),, sseeuullss 99 EEttaattss yy oonntt aaddhhéérréé :: CChhiillii,, MMaallaawwii,, MMaarroocc,, MMeexxiiqquuee,, NNoorrvvèèggee,, RRwwaannddaa,, SSéénnééggaall,, VVeenneezzuueellaa,, ZZaammbbiiee.. SSuurr ll’’éécchheecc ddee cceettttee CCoonnvveennttiioonn,, aadddd.. SSttéépphhaannee MMIIRRIIBBEELL,, ccoommppttee--rreenndduu dduu ccoollllooqquuee AAFFDDMM // AABBDDMM «« TTrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall eett aassssuurraannccee »» ((PPaarriiss,, 1144 eett 1155 jjaannvviieerr 11999999)),, DDMMFF 11999999,, pp.. 665577,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 666600.. IIll eesstt iinnddiiqquuéé qquuee ll’’iinntteerrvveennttiioonnnniissmmee ééttaattiiqquuee ddaannss lleess ooppéérraattiioonnss ddeess EETTMM,, oorrggaanniisséé ddaannss llaa pprreemmiièèrree ppaarrttiiee dduu tteexxttee,, nn’’aa ppaass ffaavvoorriisséé ll’’eenntthhoouussiiaassmmee ddeess pprrooffeessssiioonnnneellss,, mmaaiiss qquuee llee rrééggiimmee ddee rreessppoonnssaabbiilliittéé,, oorrggaanniisséé ppaarr llaa sseeccoonnddee ppaarrttiiee dduu tteexxttee,, ééttaanntt «« aasssseezz ssoouuppllee eett ééqquuiilliibbrréé »»,, sseelloonn lleess tteerrmmeess dduu PPrrooffeesssseeuurr BBOONNAASSSSIIEESS,, ddeevvrraaiitt ppeeuutt--êêttrree sseerrvviirr dd’’iinnssppiirraattiioonn àà ll’’ééllaabboorraattiioonn dd’’uunn nnoouuvveeaauu rrééggiimmee uunniiffoorrmmee.. [[1133]] CCCCII,, PPuubblliiccaattiioonn nn°° 448811.. [[1144]] EErriicc AA.. CCAAPPRRIIOOLLII,, CCoonnssiiddéérraattiioonnss ssuurr lleess nnoouuvveelllleess RRèègglleess CCNNUUCCEEDD//CCCCII aapppplliiccaabblleess aauuxx ddooccuummeennttss ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall,, DDMMFF 11999933,, pp.. 220044,, ss..,, ssppéécc.. pp.. 222244.. [[1155]] EErriicc AA.. CCAAPPRRIIOOLLII,, oopp.. cciitt..,, ccoonncclluutt aaiinnssii ssaa cchhrroonniiqquuee ((pppp.. 222211 eett 222244)) :: «« LLee ddooccuummeenntt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall,, tteell qquu’’iill eesstt rrééggii ppaarr lleess nnoouuvveelllleess rrèègglleess,, eesstt aacccceeppttaabbllee ppaarr llaa ccoommmmuunnaauuttéé ccoommmmeerrcciiaallee iinntteerrnnaattiioonnaallee.. LLeess IInnccootteerrmmss 11999900 ddee llaa CCCCII nn’’oonntt--iillss ppaass ééttéé rréévviissééss ppoouurr ppaarrttiiee àà ccaauussee ddeess cchhaannggeemmeennttss tteecchhnniiqquueess ddee ttrraannssppoorrtt ssee ttrraadduuiissaanntt ppaarr ll’’aacchheemmiinneemmeenntt mmuullttiimmooddaall ?? DDee ssoorrttee qquuee ccee ssoonntt ppaass mmooiinnss ddee sseepptt tteerrmmeess qquuii ccoorrrreessppoonnddeenntt àà ttoouuss lleess mmooddeess ddee ttrraannssppoorrtt yy ccoommpprriiss llee mmuullttiimmooddaall ((EEXXWW,, FFCCAA,, CCPPTT,, CCIIPP,, DDAAFF,, DDDDUU,, DDDDPP)).. OOuuttrree cceellaa,, ll’’aacccceeppttaattiioonn dduu tteexxttee ppaarr llaa ccoommmmuunnaauuttéé bbaannccaaiirree iinntteerrnnaattiioonnaallee nnee llaaiissssee ppllaanneerr aauuccuunn ddoottee ;; lleess rrèègglleess oonntt ééttéé ccoonnççuueess ppoouurr êêttrree ccoommppaattiibblleess aavveecc lleess ffuuttuurreess RRUUUU 550000 ((qquuii oonntt ééttéé aaddooppttééeess
12.
ooffffiicciieelllleemmeenntt eenn 11999933))
ssuurr llee ccrrééddiitt ddooccuummeennttaaiirree ddee llaa CCCCII.. PPoouurr pprreeuuvvee,, ll’’aarrtt.. 2266 dduu pprroojjeett ddééffiinniittiiff eesstt eennttiièèrreemmeenntt ccoonnssaaccrréé aauu ddooccuummeenntt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall.. ((……)) »».. [[1166]] EErriicc AA.. CCAAPPRRIIOOLLII,, oopp.. cciitt.. pp.. 220088.. [[1177]] IIddeemm.. [[1188]] VV.. nnoottaammmmeenntt VViiccttoorr--EEmmmmaannuueell BBOOKKAALLLLII,, CCoonntteenneeuurriissaattiioonn eett ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ddeess mmaarrcchhaannddiisseess,, aassppeeccttss jjuurriiddiiqquueess eett aassssuurraanncceess,, tthhèèssee AAiixx MMaarrsseeiillllee IIIIII,, 11998899,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 220099,, ss.. [[1199]] VV.. llee ccoommppttee--rreenndduu dduu ccoollllooqquuee pprréécciittéé,, DDMMFF 11999999,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 666611.. [[2200]] DDEELLEEBBEECCQQUUEE eett GGEERRMMAAIINN iinn RRIIPPEERRTT eett RROOBBLLOOTT,, nn°° 22778899--11,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 778855.. [[2211]] VV.. NNiiccoollee LLAACCAASSSSEE,, tthhèèssee pprréécciittééee,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 2233,, ss.. [[2222]] CC’’eesstt ccee qquuee MMMM.. DDEELLEEBBEECCQQUUEE eett GGEERRMMAAIINN qquuaalliiffiieenntt ddee ttrraannssppoorrttss «« ccoommbbiinnééss »» ((iinn RRIIPPEERRTT eett RROOBBLLOOTT,, oopp.. cciitt.. pp.. 778844)).. [[2233]] CC’’eesstt ccee qquuee cceess mmêêmmeess aauutteeuurrss qquuaalliiffiieenntt ddee ttrraannssppoorrttss «« hhoommooggèènneess »» ((iiddeemm)).. [[2244]] SSuurr llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddiirreecctt,, vv.. iinnffrraa,, nn°° 11226644,, ss.. [[2255]] MMMM.. DDEELLEEBBEECCQQUUEE eett GGEERRMMAAIINN ((iinn RRIIPPEERRTT eett RROOBBLLOOTT,, lloocc.. cciitt..)) oobbsseerrvveenntt,, àà pprrooppooss dd’’uunn rrééggiimmee uunniiqquuee dduu ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall,, qquuee,, «« jjuurriiddiiqquueemmeenntt,, oonn ppeeuutt iimmaaggiinneerr ttoouuttee uunnee sséérriiee ddee ssoolluuttiioonnss »».. [[2266]] TThhèèssee pprréécciittééee,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 112222,, ss.. [[2277]] OOpp.. cciitt.. pp.. 112288,, ss.. DDaannss llee mmêêmmee sseennss,, vv.. VViiccttoorr--EEmmmmaannuueell BBOOKKAALLLLII,, tthhèèssee pprréécciittééee,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 223344,, ss.. [[2288]] PPrrooppooss rraappppoorrttééss ppaarr SSttéépphhaannee MMIIRRIIBBEELL,, iinn ccoommppttee--rreenndduu dduu ccoollllooqquuee ddee ll’’AAFFDDMM eett ddee ll’’AABBDDMM,, pprréécciittéé,, DDMMFF 11999999,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 666644.. [[2299]] TThhèèssee pprréécciittééee,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 224466,, ss.. [[3300]] BBOOKKAALLLLII,, pp.. 224466.. [[3311]] BBOOKKAALLLLII,, pp.. 224488,, ss.. SSuurr lleess ccoonnddiittiioonnss ggéénnéérraalleess ddee vvaalliiddiittéé ddeess ccllaauusseess ddee lliimmiittaattiioonn oouu dd’’eexxoonnéérraattiioonn ddee rreessppoonnssaabbiilliittéé,, vv.. ssuupprraa,, nn°° 11009944,, ss.. [[3322]] TTCC MMaarrsseeiillllee,, 1122 mmaarrss 11998822 ((iinnééddiitt)) ;; AAiixx--eenn--PPrroovveennccee,, 33 ooccttoobbrree 11998844,, DDMMFF 11998866,, pp.. 116600,, nnoottee AACCHHAARRDD ;; CCaassss.. CCoomm.. 3311 mmaarrss 11998877,, DDMMFF 11998888,, pp.. 445511 ;; MMoonnttppeelllliieerr,, 1199 jjaannvviieerr 11998899 ((iinnééddiitt)) ;; ppuuiiss CCaassss.. CCoomm.. 2299 jjaannvviieerr 11999911,, DDMMFF 11999911,, pp.. 335544,, nnoottee ccrriittiiqquuee ddee RR.. AACCHHAARRDD ;; AAnnddrrééee CCHHAAOO,, QQuuaanndd ddeeuuxx ccoonnnnaaiisssseemmeennttss iinntteerrffèèrreenntt,, BBTTLL 11999911,, pppp.. 667777 eett 668844.. [[3333]] FFIIAATTAA :: FFééddéérraattiioonn iinntteerrnnaattiioonnaallee ddeess aassssoocciiaattiioonnss ddee ttrraannssiittaaiirreess eett aassssiimmiillééss.. CCoonnnnaaiisssseemmeenntt FFIIAATTAA :: ccoonnnnaaiisssseemmeenntt nnééggoocciiaabbllee ppoouurr ttrraannssppoorrttss ccoommbbiinnééss.. [[3344]] CCooûûtt,, aassssuurraannccee eett ffrreett..
13.
[[3355]] OOnn nnootteerraa
qquuee llee ttrraannssppoorrtteeuurr rroouuttiieerr aavvaaiitt llaa qquuaalliittéé ddee ssiimmppllee mmaannddaattaaiirree dduu ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee ((vv.. llaa mmoottiivvaattiioonn ddee :: MMoonnttppeelllliieerr,, 1199 jjaannvviieerr 11998899,, rraappppoorrttééee ppaarr RRaayymmoonndd AACCHHAARRDD,, ddaannss ssaa nnoottee ssoouuss :: CCaassss ccoomm.. 2299 jjaannvviieerr 11999911,, DDMMFF 11999911,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 335577)).. [[3366]] LLee ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee,, qquuii ssee cchhaarrggee ddee ll’’oorrggaanniissaattiioonn ddee ll’’aacchheemmiinneemmeenntt ffiinnaall ddee llaa mmaarrcchhaannddiissee,, ppaarr vvooiiee rroouuttiièèrree eenn ll’’ooccccuurrrreennccee,, eett éémmeett àà ccee ttiittrree uunn ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall,, rreevvêêtt llaa qquuaalliittéé ddee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree ddee ttrraannssppoorrtt ((vv.. llaa mmoottiivvaattiioonn ddee ll’’aarrrrêêtt ddee llaa CCoouurr ddee MMoonnttppeelllliieerr,, pprréécciittéé)).. [[3377]] LLee PPrrooffeesssseeuurr TTAASSSSEELL nnoouuss sseemmbbllee ddee cceett aavviiss :: ll’’aauutteeuurr ééccrriitt,, àà pprrooppooss ddee ll’’aaffffaaiirree DDiiaannaa,, eett iimmaaggiinnaanntt qquuee llee ccoonnnnaaiisssseemmeenntt mmuullttiimmooddaall llééggiittiimmeemmeenntt ddéétteennuu ppaarr llee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree iinntteerrmmééddiiaaiirree aauurraaiitt ppuu eennttrreerr eenn ccoonnfflliitt aavveecc lleess mmêêmmeess ccoonnnnaaiisssseemmeennttss FFIIAATTAA,, mmaaiiss cceettttee ffooiiss,, ddéétteennuuss ppaarr llee bbaannqquuiieerr éémmeetttteeuurr dduu ccrrééddiitt ddooccuummeennttaaiirree,, qquuee «« llaa sseeuullee ffaaççoonn ddee rrééssoouuddrree llee ccoonnfflliitt ddee ddrrooiittss eesstt ddoonncc ddee llee ffaaiirree ddiissppaarraaîîttrree,, ccee qquuii ssuuppppoossee uunnee rrééddaaccttiioonn ccoonnffoorrmmee ddeess ddooccuummeennttss ssuusscceeppttiibblleess dd’’êêttrree eenn ccoonnfflliitt »» ((TTAASSSSEELL,, aarrttiiccllee pprréécciittéé,, iinn MMééllaannggeess eenn ll’’hhoonnnneeuurr dd’’HHeennrrii BBLLAAIISSEE,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 440099)).. [[3388]] OOnn rreemmaarrqquueerraa ééggaalleemmeenntt,, àà llaa ssuuiittee ddee MMoonnssiieeuurr AACCHHAARRDD ((nnoottee pprréécciittééee)),, qquuee ssii llee ttrraannssppoorrtteeuurr aavvaaiitt ssuu ll’’eexxiisstteennccee ddee ccoonnnnaaiisssseemmeennttss FFIIAATTAA,, iill nn’’aauurraaiitt pprroobbaabblleemmeenntt ppaass éémmiiss,, àà ssoonn ttoouurr,, uunn nnoouuvveeaauu ccoonnnnaaiisssseemmeenntt ccoouuvvrraanntt llaa ttoottaalliittéé dduu ttrraannssppoorrtt.. IIccii eennccoorree,, ssii llee ccoommmmiissssiioonnnnaaiirree pprriinncciippaall aavvaaiitt ssuuiivvii ddee pprrèèss ll’’oorrggaanniissaattiioonn dduu ttrraannssppoorrtt,, iill ssee sseerraaiitt ffaaiitt ccoonnnnaaîîttrree aauu ttrraannssppoorrtteeuurr mmaarriittiimmee eett lluuii aauurraaiitt iinnddiiqquuéé ll’’eexxiisstteennccee ddeess ccoonnnnaaiisssseemmeennttss FFIIAATTAA,, aaffiinn dd’’éévviitteerr llee ffââcchheeuuxx ddoouubblloonn,, àà ll’’oorriiggiinnee dduu pprréésseenntt lliittiiggee.. [[3399]] MMaarriiee TTIILLCCHHEE,, MMuullttiimmooddaall // llooggiissttiiqquuee,, llee tteemmppss dduu ddrrooiitt,, BBTTLL 22000011,, pp.. 8855.. [[4400]] PPoouurr cceess aauutteeuurrss,, lleess ttrraannssppoorrttss «« ppeeuuvveenntt êêttrree ccoommbbiinnééss eett ppaarr llàà ssoouummiiss àà ddeess rrééggiimmeess jjuurriiddiiqquueess ddiifffféérreennttss »» ((oopp.. cciitt.. nn°° 22778899--11,, pp.. 778844)).. [[4411]] MMaarriiee TTIILLCCHHEE,, oopp.. cciitt.. lloocc.. cciitt.. [[4422]] RRoossss MMAASSUUDD,, TThhee eemmeerrggiinngg lleeggaall rreeggiimmee ffoorr mmuullttiimmooddaall ttrraannssppoorrtt,, RRDDAAII 11999922,, pp.. 882255,, ssppéécciiaalleemmeenntt nn°° 55,, pp.. 882266 :: ddaannss llee ttrraannssppoorrtt ccoommbbiinnee,, ll’’uunniiqquuee ddooccuummeenntt ddee ttrraannssppoorrtt eesstt ééttaabbllii ppaarr uunn sseeuull ttrraannssppoorrtteeuurr qquuii pprreenndd lleess mmaarrcchhaannddiisseess ssoouuss ssaa rreessppoonnssaabbiilliittéé ppeennddaanntt ll’’eennttiieerr ttrraannssppoorrtt,, qquuii ppeeuutt iinncclluurree ddiifffféérreennttss mmooddeess ddee ttrraannssppoorrtt,, mmaaiiss ssoouuss uunn sseeuull rrééggiimmee jjuurriiddiiqquuee ccoonnnnuu ssoouuss llee nnoomm ddee rreessppoonnssaabbiilliittéé ddee rréésseeaauu.. [[4433]] CCaassss.. CCoomm.. 2266 ooccttoobbrree 11999999,, SSccaappeell 22000000,, pp.. 1155 ;; DDMMFF 22000011,, LLee ddrrooiitt ppoossiittiiff ffrraannççaaiiss eenn ll’’aann 22000000,, ppaarr PPiieerrrree BBOONNAASSSSIIEESS,, ssppéécciiaalleemmeenntt nn°° 8811,, pp.. 6666.. [[4444]] CCaassss.. CCoomm.. 44 jjuuiilllleett 22000000,, DDMMFF 22000011,, pp.. 113300,, oobbss.. AAMMMMAARR ;; aadddd.. oobbss.. BBOONNAASSSSIIEESS,, iinn LLee ddrrooiitt ppoossiittiiff ffrraannççaaiiss eenn ll’’aann 22000000,, pprréécciittéé,, nn°° 8811,, ssppéécciiaalleemmeenntt pp.. 6666 iinn ffiinnee eett 6677.. [[4455]] FFuullll CCoonnttaaiinneerr LLooaadd == ccoonntteenneeuurr cchhaarrggéé ccoommpplleett.. [[4466]] VV.. llee lleexxiiqquuee ddeess tteerrmmeess jjuurriiddiiqquueess eett tteecchhnniiqquueess pprrooppoosséé àà llaa ffiinn dduu LLaammyy TTrraannssppoorrtt,, ttoommee 22.. [[4477]] BBOONNAASSSSIIEESS,, oobbss.. pprréécciittééeess,, pp.. 6677.. CCoommmmeennttaaiirree ((11))
14.
CCCCCCCCOOOOOOOONNNNNNNNTTTTTTTTRRRRRRRRAAAAAAAATTTTTTTTSSSSSSSS SSSSSSSSPPPPPPPPEEEEEEEECCCCCCCCIIIIIIIIAAAAAAAAUUUUUUUUXXXXXXXX DDDDDDDDUUUUUUUU
CCCCCCCCOOOOOOOOMMMMMMMMMMMMMMMMEEEEEEEERRRRRRRRCCCCCCCCEEEEEEEE MMMMMMMMAAAAAAAARRRRRRRRIIIIIIIITTTTTTTTIIIIIIIIMMMMMMMMEEEEEEEE :::::::: lllllllleeeeeeeessssssss ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaattttttttssssssss pppppppprrrrrrrroooooooocccccccchhhhhhhheeeeeeeessssssss ddddddddeeeeeeee llllllll’’’’’’’’AAAAAAAAFFFFFFFFFFFFFFFFRRRRRRRREEEEEEEETTTTTTTTEEEEEEEEMMMMMMMMEEEEEEEENNNNNNNNTTTTTTTT DDDDDDDDEEEEEEEE NNNNNNNNAAAAAAAAVVVVVVVVIIIIIIIIRRRRRRRREEEEEEEE CCllaasssséé ddaannss :: DDRROOIITT CCOOMMMMEERRCCIIAALL IINNTTEERRNNAATTIIOONNAALL,,DDRROOIITT DDEESS TTRRAANNSSPPOORRTTSS,,DDRROOIITT MMAARRIITTIIMMEE —— cceeddrriiccbbeerrnnaatt @@ 2222::4411 TTaaggss:: aaffffrrèètteemmeenntt aauu vvooyyaaggee,, CCoonnttrraatt dd''eennggaaggeemmeenntt ddee ffrreett,, ccoonnttrraatt ddee ttoonnnnaaggee,, ccoonnttrraatt ddee vvoolluummee,, ccoonnttrraatt--ccaaddrree,, DDrrooiitt ccoommmmeerrcciiaall iinntteerrnnaattiioonnaall,, DDrrooiitt ddeess ttrraannssppoorrttss,, DDRROOIITT MMAARRIITTIIMMEE,, SSlloott CChhaarrtteerr,, ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall AAvveerrttiisssseemmeennttss :: -- LLeess ddéévveellooppppeemmeennttss qquuii ssuuiivveenntt ssoonntt iissssuuss ddee nnoottrree TThhèèssee ddee DDooccttoorraatt.. -- LLeess nnootteess ddee bbaass ddee ppaaggee ssoonntt rreeggrroouuppééeess àà llaa ffiinn dduu ddooccuummeenntt.. 11111111222222224444444477777777........ PPPPPPPPoooooooossssssssiiiiiiiittttttttiiiiiiiioooooooonnnnnnnn dddddddduuuuuuuu pppppppprrrrrrrroooooooobbbbbbbbllllllllèèèèèèèèmmmmmmmmeeeeeeee ———————— PPaarrmmii lleess mmooyyeennss ooffffeerrttss aauuxx ooppéérraatteeuurrss ppoouurr ttrraannssppoorrtteerr ((aauu sseennss ccoommmmuunn)) ddeess mmaarrcchhaannddiisseess,, oouuttrree lleess ccoonnvveennttiioonnss ddee ttrraannssppoorrtt pprroopprreemmeenntt ddiitteess ss’’ooffffrreenntt lleess vvaarriiééttééss ccoonnnnuueess dd’’aaffffrrèètteemmeenntt dd’’eennggiinnss ddee ttrraannssppoorrtt eett nnoottaammmmeenntt ddee nnaavviirreess.. MMaaiiss,, aauu--ddeellàà eennccoorree ddeess aaffffrrèètteemmeennttss ccllaassssiiqquueess ddee nnaavviirreess ((eesssseennttiieelllleemmeenntt àà tteemmppss oorrddiinnaaiirree eett aauu vvooyyaaggee)),, llaa mmaattiièèrree ddee ll’’aaffffrrèètteemmeenntt ééttaanntt mmuuee ppaarr uunn eesspprriitt ddee lliibbeerrttéé ccoonnttrraaccttuueellllee,, ddeess ccoonnttrraattss «« hhyybbrriiddeess »» ssee ssoonntt ddéévveellooppppééss,, ppoouurr lleessqquueellss iill eesstt qquuaassii iimmppoossssiibbllee ddee ddoonnnneerr uunnee ttyyppoollooggiiee pprréécciissee,, ppuuiissqquuee,, pprréécciisséémmeenntt,, dd’’uunnee ppaarrtt,, ttoouutteess lleess nnuuaanncceess ccoonnttrraaccttuueelllleess ssoonntt ddaannss llaa nnaattuurree,, eett dd’’aauuttrree ppaarrtt,, mmêêmmee ssii lleess ppaarrttiieess ddoonnnneenntt uunn nnoomm àà lleeuurr ccoonnttrraatt,, iill ssee ppeeuutt qquuee cceett iinnttiittuulléé nnee ccoorrrreessppoonnddee ppaass àà llaa mmaattiièèrree ccoonnttrraaccttuueellllee tteellllee qquu’’eellllee rrééssuullttee ddeess ssttiippuullaattiioonnss qquuii ssuuiivveenntt.. IIll eesstt ddoonncc ppaarrttiiccuulliièèrreemmeenntt ddéélliiccaatt dd’’aabboorrddeerr cceettttee mmaattiièèrree fflloouuee «« aauuttoouurr »» ddeess ccoonnttrraattss dd’’aaffffrrèètteemmeennttss ccllaassssiiqquueess ddee nnaavviirree.. TTeell eesstt ppoouurrttaanntt nnoottrree oobbjjeeccttiiff.. 11111111222222224444444488888888........ LLLLLLLL’’’’’’’’aaaaaaaapppppppppppppppprrrrrrrroooooooocccccccchhhhhhhheeeeeeee ddddddddeeeeeeee llllllllaaaaaaaa ddddddddiiiiiiiiffffffffffffffffiiiiiiiiccccccccuuuuuuuullllllllttttttttéééééééé ppppppppaaaaaaaarrrrrrrr RRRRRRRROOOOOOOODDDDDDDDIIIIIIIIÈÈÈÈÈÈÈÈRRRRRRRREEEEEEEE ———————— DDaannss uunn aarrttiiccllee ppuubblliiéé eenn 11998800,, RROODDIIÈÈRREE éévvooqquuee cceettttee qquueessttiioonn eenn ddeess tteerrmmeess qquuii aauurraaiieenntt ppuu êêttrree cceeuuxx ddee 11990000,, ccoommmmee cceeuuxx ddee ll’’aann 22000000.. AAiinnssii qquuee llee rreellèèvvee ll’’aauutteeuurr,, llaa lliibbeerrttéé ddeess ppaarrttiieess ccoonnttrraaccttaanntteess nnaavviigguuee ppaarrffooiiss ddaannss ddeess eeaauuxx iinntteerrmmééddiiaaiirreess eennttrree llee ttrraannssppoorrtt,, ll’’aaffffrrèètteemmeenntt eett llaa ccoommmmiissssiioonn ddee ttrraannssppoorrtt.. CCeerrtteess,, eenn tthhééoorriiee,, iill eesstt aaiisséé ddee ddiissttiinngguueerr cceess ccoonnttrraattss.. MMaaiiss,, eennccoorree uunnee ffooiiss,, llaa lleeccttuurree ddeess ccoonnttrraattss mmaarriittiimmeess ppeeuutt rréésseerrvveerr bbiieenn ddeess ssuurrpprriisseess eett ppaarrffooiiss bbiieenn ddeess iinntteerrrrooggaattiioonnss ssuurr llaa qquuaalliiffiiccaattiioonn ffiinnaallee àà ccoonnfféérreerr àà tteell ccoonnttrraatt[[11]].. LLee «« PPèèrree dduu ddrrooiitt mmaarriittiimmee »» ((aaiinnssii qquuee llee nnoommmmee llee PPrrooffeesssseeuurr VVIIAALLAARRDD)) tteennttee nnééaannmmooiinnss dd’’ooppéérreerr uunnee ccllaassssiiffiiccaattiioonn ((qquu’’iill ssaaiitt rreellaattiivvee)) ddaannss cceettttee bbrruummee ccoonnttrraaccttuueellllee,, eett ddiissttiinngguuee ttrrooiiss ssoorrtteess «« dd’’aarrrraannggeemmeennttss ccoommmmeerrcciiaauuxx »».. 11111111222222224444444488888888--------11111111........ UUUUUUUUnnnnnnnn ccccccccoooooooonnnnnnnnttttttttrrrrrrrraaaaaaaatttttttt ddddddddeeeeeeee ttttttttrrrrrrrraaaaaaaannnnnnnnssssssssppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt,,,,,,,, éééééééévvvvvvvveeeeeeeennnnnnnnttttttttuuuuuuuueeeeeeeelllllllllllllllleeeeeeeemmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt mmmmmmmmuuuuuuuullllllllttttttttiiiiiiiimmmmmmmmooooooooddddddddaaaaaaaallllllll ———————— SSeelloonn uunnee pprreemmiièèrree hhyyppootthhèèssee,, uunn ccoommmmeerrççaanntt oouu uunn iinndduussttrriieell ppoouurrrraaiitt nnééggoocciieerr aavveecc uunnee ccoommppaaggnniiee mmaarriittiimmee «« ccoonnttrree uunn pprriixx àà llaa ttoonnnnee ((oouu ttoouuttee aauuttrree uunniittéé ddee mmeessuurree)) »»,, llee ttrraannssppoorrtt dd’’uunnee «« qquuaannttiittéé ddoonnnnééee oouu ssiimmpplleemmeenntt ddéétteerrmmiinnaabbllee ddee mmaarrcchhaannddiisseess,, eenn lleess pprreennaanntt eenn cchhaarrggee àà tteell eennddrrooiitt eett eenn lleess aacchheemmiinnaanntt àà tteell aauuttrree eennddrrooiitt »»[[22]].. PPoouurr nnoouuss,, cceettttee hhyyppootthhèèssee,, aaiinnssii ddééccrriittee,, rreesssseemmbbllee àà uunn ccoonnttrraatt ddee ttrraannssppoorrtt mmuullttiimmooddaall ddee mmaarrcchhaannddiisseess[[33]],, àà cceeccii pprrèèss qquuee,, ddaannss uunn tteell ccoonnttrraatt,, lleess mmaarrcchhaannddiisseess ddooiivveenntt êêttrree pprréécciisséémmeenntt ddééssiiggnnééeess eenn ggeennrree eett eenn nnoommbbrree ;; oouu aalloorrss,, iill ss’’aaggiirraaiitt dd’’uunn ccoonnttrraatt pprrééppaarraattooiirree ((ccoommmmee uunn ccoonnttrraatt ddee bbaassee oouu uunn ccoonnttrraatt--ccaaddrree ddaannss llee ccaass ooùù lleess ppaarrttiieess eennvviissaaggeenntt ddee rreennoouuvveelleerr ppéérriiooddiiqquueemmeenntt llaa mmêêmmee ooppéérraattiioonn,, ddaannss lleess mmêêmmeess ccoonnddiittiioonnss)) oouu dd’’uunn aavvaanntt ccoonnttrraatt ((ccoommmmee uunnee pprroommeessssee ssyynnaallllaaggmmaattiiqquuee))..
Baixar agora