1. Оршил
Áàéëäààíû äýìæëýã áà õàíãàëò íü ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû áàéëäààíû á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýãò
áàãòàíà. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû áàéëäààíû äýìæëýã íü òýäãýýðèéí áàéëäààíû àæèëëàãààíû ÷èãëýë,
õàðèóöëàãûí á¿ñýä àõëàõ çàõèðàã÷èéí áîëîí çýðãýëäýý ñàëáàðóóäûí ãàë, öîõèëòûí èäýâõòýé
õýðýãñëýëýýð äàéñàíä ¿ç¿¿ëýõ õºíººë þì.

2. Áàéëäààíû äýìæëýã áà õàíãàëò.
Íèéòëýã ¿íäýñëýë
Áàéëäààíû äýìæëýã áà õàíãàëò íü ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû áàéëäààíû á¿ðýëäýõ¿¿í õýñýãò
áàãòàíà. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû áàéëäààíû äýìæëýã íü òýäãýýðèéí áàéëäààíû àæèëëàãààíû
÷èãëýë, õàðèóöëàãûí á¿ñýä àõëàõ çàõèðàã÷èéí áîëîí çýðãýëäýý ñàëáàðóóäûí ãàë, öîõèëòûí
èäýâõòýé õýðýãñëýëýýð äàéñàíä ¿ç¿¿ëýõ õºíººë þì.
Áàéëäààíû õàíãàëòàíä ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû áàéëäààíû ÷àäàâõèéã õàäãàëàõ áóþó
äýýøë¿¿ëýõ, àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ, òýð÷ëýí, òàâèãäñàí áàéëäààíû ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõýä íü
òóñëàõûí òóëä àõëàõ çàõèðàã÷èéí õàíãàëòûí õ¿÷ õýðýãñëýëýýð õýðýãæ¿¿ëýõ àðãà õýìæýýí¿¿ä
áàãòàíà. Òýäãýýð íü àõëàõ çàõèðàã÷èéí òºëºâëºãººãººð áóþó ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû çàõèðàã÷èéí
ººðèéíõ íü äóóäëàãà /çàõèëãà/-ààð õèéãäýæ áîëíî.
Àõëàõ çàõèðàã÷èéí òºëºâëºãººãººð õèéãäýõ äýìæëýã áà õàíãàëò íü ðîò /ñàëàà/, ò¿¿íýýñ
äýýøèõ øàòíû çàõèðàã÷èéí áàéëäààíû áîäëîãî, òºëºâëºãººãººð, ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû áàéëäààí
ÿâóóëàõ ÷èãëýë /õàðèóöëàãûí á¿ñ/-ä õýðýãæ¿¿ëæ áàéãàà àðãà õýìæýýí¿¿ä þì. Ñàëàà /òàñàã,
òàíê/ íü òýäãýýðèéí ¿ð ä¿íã ÷àäàìãàé àøèãëàæ, ººðèéí ãàë, òàêòèêèéí àæèëëàãààã çîõèöóóëàí,
õàðèëöàí àæèëëàíà.
Ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû çàõèðàã÷èéí äóóäëàãà /çàõèàëãà/-ààð õèéãäýõ äýìæëýã áà õàíãàëò
ãýäýã íü áàéëäààíû ÿâöàä ººðèéí õ¿÷ õýðýãñëýëýýð øèéäâýðëýæ ÷àäàõã¿é áóþó õ¿÷ õýðýãñëýë
õ¿ðýëöýõã¿é ¿¿ðãèéã àõëàõ çàõèðàã÷èéí òîìèëãîîò õýðýãñëýëä çàõèàëãà ºãºõ, öåëü çààõ çàìààð
ã¿éöýòã¿¿ëýõ ÿâäàë áîëíî. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/ -íû çàõèðàã÷èéí äóóäëàãààð õèéãäýõ äýìæëýã áà
õàíãàëòûã àõëàõ çàõèðàã÷ààñ òýäãýýðèéã ã¿éöýòã¿¿ëýõýýð òîìèëñîí õ¿÷ õýðýãñëýëòýé íÿãò
õàðèëöàí àæèëëàõ çàìààð õýðýãæ¿¿ëíý. Ñàëààíû çàõèðàã÷ íü ººðèéí òºëºâëºãººãººð, îðîí òîîíû áà
õ¿÷ íýìýãä¿¿ëñýí õýðýãñëýëèéí ãàëààð òàñàã /òàíê/ -ûí áàéëäààíûã äýìæèíý. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/-
íû çàõèðàã÷ íü õ¿÷ íýìýãä¿¿ëñýí õ¿÷ õýðýãñëýëýý ÷àäâàðëàã àøèãëàæ, ººðèéí îðîí òîîíû
çýâñýãëýëèéí ãàë, òàêòèêèéí àæèëëàãààòàé íÿãò óÿëäóóëàí çîõèöóóëæ, òàâèãäñàí áàéëäààíû
¿¿ðãèéã áèåë¿¿ëýõ ¿¿ðýãòýé.
Áàéëäààíû äýìæëýã áà õàíãàëòûã àìæèëòòàé õýðýãæ¿¿ëýõèéí òóëä àõëàõ çàõèðàã÷ ººðèéí
÷èãë¿¿ëýã÷ áîëîí ãàë çàñâàðëàã÷äûã ñàëàà /òàñàã/-íû á¿ðýëäýõ¿¿íä îðóóëàí àæèëëóóëæ áîëíî.
Ñàëàà /òàñàã/-íû çàõèðàã÷ íü òýäýíä ººðèéí àâñàí ¿¿ðýã, àæèëëàãààíû áîäëîãî, øèéäâýðýý
òàíèëöóóëæ, íÿãò õàìòðàí àæèëëàõ áºãººä ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõýä íü á¿õ òàëûí òóñëàìæ ¿ç¿¿ëýõ
¸ñòîé.
Ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû çàõèðàã÷ áàéëäààíû òóøààë àâìàãö ¿¿ðãýý ñóäëàõäàà áàéëäààíû
äýìæëýã áà õàíãàëòûí àñóóäëàà𠺺ðèéí àæèëëàãààíû ÷èãëýë /õàðèóöëàãûí á¿ñ/-ä àõëàõ
çàõèðàã÷èéí õýðýãñëýëýýð ã¿éöýòãýõ ãàëûí áà õàíãàëòûí ¿¿ðýã, õýðýãæ¿¿ëýõ ãàçàð, õóãàöàà,
õ¿ëýýãäýæ áîëîõ ¿ð ä¿í, ò¿¿íèéã ÷àäâàðëàã àøèãëàõ áóþó ò¿¿íä çîõèöóóëàõûí òóëä ñàëàà /òàñàã,
òàíê/ õýðõýí àæèëëàâàë çîõèõûã òºñººëºí îéëãîõ ¸ñòîé. Ýíý íü ò¿¿íèé ãàðãàõ øèéäâýðèéí òóëãóóð
¿íäýñëýë áîëíî. Öàãèéí áàéäëûã òîãòîîõ ÿâöäàà ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû çàõèðàã÷ ººðèéã íü
äýìæèõýýð òîìèëîãäñîí áóþó ººðèéõ íü àæèëëàãààíû ÷èãëýë /õàðèóöëàãûí á¿ñ/-ä ¿¿ðýã ã¿éöýòãýæ
áàéãàà, àõëàõ çàõèðàã÷èéí õýðýãñëýëèéí áàéðëàë, áàéäàë, á¿ðýëäýõ¿¿í, áàéëäààíû áîëîìæ, õîëáîî
áàðèõ, õàðèëöàí àæèëëàõ íºõöºë, ñàëàà /òàñàã, òàíê/-ã äýìæèõ çîðèëãîîð ã¿éöýòãýæ ÷àäàõ ¿¿ðýã,

3. äóóäëàãà ºãºõ æóðàì, ò¿¿íèé õ¿ëýýãäýæ áîëîõ ¿ð ä¿íã ìýäýõ ¸ñòîé. Òýð÷ëýí ººðò íü õ¿÷
íýìýãä¿¿ëñýí õ¿÷ õýðýãñëýëèéí
áàéðëàë, áàéäàë, á¿ðýëäýõ¿¿í, õýäèéä, õààíà çàõèðãààíä íü øèëæèæ èðýõ, òýäãýýðèéí áàéëäààíû
áîëîìæ áà ÷àäàâõè, ò¿¿íèéã äóóäëàãààð äýýä çýðãèéí ¿ð àøèãòàé àøèãëàõûí òóëä õýðýãæ¿¿ëýõ
àðãà õýìæýýã ñóäëàí ¿íýëíý. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû çàõèðàã÷ ººðèéã íü äýìæèæ áàéãàà õ¿÷
õýðýãñëýëèéí çàõèðàã÷òàé õîëáîî òîãòîîõ àðãà õýìæýý àâíà.
Ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû çàõèðàã÷ øèéäâýðýý ãàðãàõäàà, àõëàõ çàõèðàã÷èéí òºëºâëºãººãººð
õèéãäýõ äýìæëýã áà õàíãàëòûí ¿¿ðãèéí ¿ð ä¿íã àøèãëàõ æóðàì,
äýìæèæ áàéãàà áîëîí õ¿÷ íýìýãä¿¿ëñýí õýðýãñëýë¿¿äèéí, ººðèéíõ íü, äóóäëàãà, òºëºâëºãººãººð
õýðýãæ¿¿ëýõ ¿¿ðýã, òýäãýýðèéí áàãòààìæ, õóãàöàà, äýñ äàðàà, àðãà õýëáýðèéã òîäîðõîéëíî.
Ñàëààíû çàõèðàã÷ ººðèéí îðîí òîîíû áà õ¿÷ íýìýãä¿¿ëñýí çàðèì õýðýãñëýëèéã á¿ðýí
á¿ðýëäýõ¿¿íýýð íü áóþó õýñýã÷ëýí òàñàã /òàíê/-óóäàä õ¿÷ íýìýãä¿¿ëýí ºãºõ áóþó äýìæ¿¿ëýõýýð
õóâààðèëàõ øèéäâýð ãàðãàæ áîëíî.
Õàðèëöàí àæèëëàãààã çîõèîí áàéãóóëàõ ¿åä ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû çàõèðàã÷ íü
àæèëëàãààíû ÷èãëýë, /õàðèóöëàãûí á¿ñ/-ä àõëàõ çàõèðàã÷èéí ã¿éöýòãýõ äýìæëýã áà õàíãàëòûí
¿¿ðýã, ò¿¿íèé àðãà õýëáýð, õóãàöàà, ¿ð ä¿íã íü àøèãëàõ æóðàì; àõëàõ çàõèðàã÷èéí ýäãýýð
õýðýãñëýëèéí ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëýõýä íü ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû ¿ç¿¿ëýõ òóñëàìæ, ò¿¿íèé òóëä àâàõ
àðãà õýìæýý, õóãàöàà, õàðèóöàõ ýçýí; ººðèéí äóóäëàãà /çàõèàëãà/-ààð õýðýãæ¿¿ëýõ áàéëäààíû
äýìæëýã áà õàíãàëòûí àðãà õýìæýý, ò¿¿íä îðîëöîõ õ¿÷ õýðýãñëýëèéí áàéðëàë, ¿¿ðýã, ã¿éöýòãýõ
õóãàöàà, çàðëàí ìýäýýëýë, óäèðäëàãà, õàðèëöàí àæèëëàãààíû äîõèî, òýäãýýðýýð àæèëëàõ æóðìûã
òîãòîîõ ¸ñòîé.
Áàéëäààíû äýìæëýã
Áàéëäààíû äýìæëýãò íèñýõ îíãîö, íèñäýã òýðýãíèé öîõèëò, èõ áóó, àãààðûí äîâòîëãîîíîîñ
õàìãààëàõ õýðýãñëýëèéí ãàë áà õàëõëàëò, èíæåíåðèéí öýðãèéí ñààä áàéãóóëàõ áîëîí òýñðýõ
öýíýãèéí òóñëàìæòàé õèéõ àæèëëàãàà, øàòààõ çýâñýã áîëîí ðàäèî ýëåêòðîí õýðýãñëýëèéí öîõèëò
/äàðàëò/ õàìààðíà.
Íèñýõ îíãîöíû öîõèëò íü àõëàõ çàõèðàã÷èéí äóóäëàãààð èõ ã¿íä õèéãäýõ áºãººä ñàëàà
/òàñàã, òàíê/-íû áàéëäààíû àæèëëàãààíä öàã õîæèõ, äàéñíû àæèëëàãààíû ÷èãëýëèéã òîäîðõîéëîõ,
ò¿¿íèé áàéëäààíû ÷àäàâõè õ¿÷èéã ñóëðóóëàõ íºëºº ¿ç¿¿ëíý. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/ íü ÿëàíãóÿà,
äàéñíû ã¿íä áóþó òóñãàé ÷èãëýë /ðàéîí, õàðèóöëàãûí á¿ñ/-ä àæèëëàæ áàéãàà ¿åä íèñýõ îíãîöóóäàä
ººðèé㺺 òàíèóëàõ, öåëü çààõ ¿¿ðýã ã¿éöýòãýæ áîëíî. Ýíý çîðèëãîîð ñàëàà /òàñàã/-íû á¿ðýëäýõ¿¿íä
àõëàõ çàõèðàã÷èéí òºëºâëºãººãººð íèñýõèéí ÷èãë¿¿ëýã÷èéã àæèëëóóëíà. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/ íü
ººðèéí íèñýõ îíãîöûã òàíüäàã, ò¿¿íä ººðèé㺺 òàíèóëàõ, öåëü çààõ äîõèîã ºã÷ ÷àääàã áàéõ ¸ñòîé.
Àõëàõ çàõèðàã÷èéí òºëºâëºãººð ñàëàà /òàñàã/-íû áàéëäààíû ÷èãëýë /õàðèóöëàãûí á¿ñ/-ä
íèñäýã òýðãýýð öîõèëò õèéæ áîëíî. Ýíý ¿åä ñàëàà /òàñàã, òàíê/ íü ººðèéí áàéðëàëûã òýìäýãëýí
¿ç¿¿ëæ, òýäýíä öåëü çààõ ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý. Íèñäýã òýðãýýð òàêòèêèéí àãààðûí äåñàíò áóóëãàõ,
¿åä ñàëàà /òàñàã/ íü ñóóõ, áóóõ, íèñëýãèéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàõ æóðìûã ìýäýæ, ÷àíä
áèåë¿¿ëýõ áà íàì ºíäºðò íèñýæ ÿâàà ¿åä çîðèóëàëòûí öîíõ, øàãàéâðààð ãàçðûí äàéñàíä ìýðãýí ãàë
ÿâóóëàí óñòãàíà. Äåñàíòààð ãàçàðäìàãö íèñäýã òýðýãíýýñ õóðäàí áóóæ, ãàçàð îðíûã ò¿ðãýí
õóãàöààíä íàðèéâ÷ëàí òàãíàæ, èëýðñýí öåëèéã óñòãàí, íèñäýã òýðýãíèé àþóëã¿é õººð÷ áóöàõ
áîëîìæèéã õàíãàíà.

4. Èõ áóóíû ãàë íü ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû áàéëäààíû ¿íäñýí äýìæëýã ìºí. Òýð íü àõëàõ
çàõèðàã÷èéí òºëºâëºãººãººð áîëîí ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû çàõèðàã÷èéí äóóäëàãààð õèéãäýæ áîëíî. Èõ
áóóíû äýìæëýã íü äàëä õàðàà áîëîí ÷èã øàãàéëòààð, ãàëûí á¿õ òºðëèéã õýðýãëýí ÿâàãäàíà. Öàãèéí
áàéäëûí ºðíºëòººñ øàëòãààëàí àõëàõ çàõèðàã÷, ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû áàéëäààíûã äýìæ¿¿ëýõýýð
õóâààðèëñàí õ¿÷ õýðýãñëýëýý ýðã¿¿ëýí àâ÷, ººð ¿¿ðýã ã¿éöýòã¿¿ëæ áîëîõ òóë àëü áîëîõ ¿ð
ä¿íòýé àæèëëàõûã õè÷ýýâýë çîõèíî. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû çàõèðàã÷ èõ áóóíû ãàëûí äýìæëýã
äóóäàõûí òóëä òýäýíä öåëü çààíà. Öåëü çààõäàà öåëèéí íýð, äóãààð, ò¿¿íèé áàéãàà ÷èãëýë, àçèìóò
/ç¿ãëýëèéí ºíöºã/, ÿìàð òýìäýãòèéí àëü òàëä ÿìàð çàéä áàéãàà, ò¿¿íèé ñîëáèöîë, èëðýãäýõ øèíæ
òýìäýã, õýäèéä ÿàæ óñòãàõ /äàðàõ/-ûã çààíà. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/-ã äýìæèæ áàéãàà èõ áóóíû
ñàëáàð /áóó/-ûí çàõèðàã÷ íü óã äóóäëàãûã õ¿ëýýí àâìàãö, öåëèéã ýöýñëýí òàãíàæ, áóóäëàãûí
ºãºãäºõ¿¿íèéã òîäîðõîéëîí ãàëûí òºðºë áà àðãûã ñîíãîæ, öåëüä ãàë ÿâóóëíà. Äàéñíû òàíê, õóÿãëàñàí
ìàøèíóóäûí äàâóó õ¿÷íèé àòàêèéã íÿöààõ, òóëãàðàõ áàéëäààí ÿâóóëàõ ¿åä àõëàõ çàõèðàã÷èéí òàíê
ýñýðã¿¿öýõ õýðýãñëýë /òàíê ýñýðã¿¿öýõ ðåçåðâ/ ñàëàà /òàñàã/-íû òóëãóóðò áàéð /áàéð/-íû
÷èãëýëä õ¿÷ çàäëàí ãàëààðàà äýìæèæ áîëíî. Ýíý ¿åä ñàëàà /òàñàã/ -íû çàõèðàã÷ íü öåëü
õóâààðèëàõ, ãàë óäèðäàõ, ãàëûí ¿ð ä¿íã õÿíàæ çàñâàðëàõ, òýð÷ëýí, òàíê ýñýðã¿¿öýõ õýðýãñëýë
/òàíê, ýñýðã¿¿öýõ ðåçåðâ/-èéí àþóëã¿é áàéäëûã õàíãàæ, õàëõëàõ òàëààð òýäãýýðòýé õàðèëöàí
àæèëëàíà.
Ñàëàà /òàñàã, òàíê/ íü áàéëäààíä àõëàõ çàõèðàã÷èéí òºëºâëºãººãººð àãààðûí äîâòîëãîîíîîñ
õàëõëàãäàíà. Ñàëààã áèå äààñàí òóñãàé ÷èãëýë, õàðèóöëàãûí á¿ñýä áàéëäààíû ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõ,
÷óõàë îáüåêòûã õîðèãëîí õàìãààëàõ ¿åä 纺âðèéí çåíèòèéí ïóóæèíãèéí öîãöîëáîð, çåíèòèéí ïóëåì¸òûí
ñóóðèàð õ¿÷ íýìýãä¿¿ëýí õàëõëóóëàõààð òîìèëæ áîëíî. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/ íü îéðîëöîî áàéðëàæ
áàéãàà àãààðûí äîâòîëãîîíîîñ õàìãààëàõ õýðýãñëýë, ðàäèî
òåõíèêèéí ïîñòóóäòàé õàðèëöàí àæèëëàæ, òýäýíä öåëü çààõ, òýð÷ëýí, òýäíèéã ãàçðûí äàéñíû
öîõèëòîîñ õàëõëàõ ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû çàõèðàã÷ àãààðûí äîâòîëãîîíîîñ
õàìãààëàõ õýðýãñëýëä öåëü çààõäàà òýìäýãò, öåëü èëýðñýí ÷èãëýëèéí àçèìóò, öåëèéí òºðºë, òîî,
áîëîìæòîé ¿åä íèñëýãèéí ºíäºð, ÷èãëýë, öåëèéí òàãíàãäàæ áóé øèíæèéã çààíà. Àãààðûí äîâòîëãîîíîîñ
õàìãààëàõ õýðýãñëýë íü öåëü çààëòûã õ¿ëýýí àâìàãö ò¿¿íèéã ã¿éöýýí òàãíàæ, áóóäëàãûí àíõíû
ºãºãäºõ¿¿íèéã òîäîðõîéëîí, ìýðãýí ãàë íýýæ óñòãàõ áóþó äàéðàëòûã íÿöààíà. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/ íü
íàì ºíäºðò íèñýæ áóé àãààðûí öåëüä áóóäëàãûí çýâñãýýð ãàë ÿâóóëíà. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/ íü
ãàçðûí äàéñàíòàé òýìöýõ ¿åä îéðîëöîî áàéðëàæ áóé àãààðûí äîâòîëãîîíîîñ õàìãààëàõ õýðýãñëýëýýð
äýìæ¿¿ëæ áîëíî. Ýíý ¿åä çàõèðàã÷ íàð õàðèëöàí òîõèðîëöîæ, öåëýý õóâààðèëàí ãàë ÿâóóëíà. ¯¿íèé
òóëä àãààðûí äîâòîëãîíîîñ õàìãààëàõ õýðýãñëýëòýé òýìäýãò¿¿ä, ãàçðûí öåëüä ãàë ÿâóóëàõ
÷èãëýë, àçèìóò,
¿íäñýí áà íýìýãäýë ñåêòîðûã òóñãàéëàí òîõèðîëöîíî.
Ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû áàéëäààíûã èíæåíåðèéí ñàëáàðóóä íü óäèðäëàãàòàé áà
óäèðäëàãàã¿é òºðºë á¿ðèéí ìèíèéí ñààä áàéãóóëàõ, áàðèëãà áàéøèí çàì, ã¿¿ð, ãàðö, ãàðàì çýðãèéã
òýñðýõ öýíýãýýð äýëáýëýõ çàìààð äýìæèíý. Ýíý ¿åä ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû çàõèðàã÷ íü
èíæåíåðèéí ñàëáàðóóäòàé ìèíèéí ñààä áàéãóóëàõ ãàçàð îðíû õýñýã, òýñýëãýýíä áýëòãýõ áóþó
òýñëýí óñòãàõ îáüåêòûí òóõàé ìýäýýëýë ñîëèëöîæ òýäýíòýé íÿãò õàðèëöàí
àæèëëàõ áà àæèëëàãààã íü ãàëààðàà õàíãàíà. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/ íü, çàðèì òîõèîëäîëä, ñàï¸ð÷äûí
òóñëàìæòàéãààð áóþó áèåý äààí ãàçàð îðíû õýñãèéã ìèíàæ¿¿ëýõ, ÷óõàë îáüåêòûã òýñýëãýýíä
áýëòãýõ áà òýñëýí óñòãàõ ¿¿ðãèéã áèåë¿¿ëíý. Á¿õ òºðëèéí ìèíèéí ñààä, òàëáàé íü èõ áóóíû áîëîí
áóóäëàãûí çýâñãèéí ãàëààð õàëõëàãäñàí áàéõ ¸ñòîé.

5. Îãíåì¸òûí ñàëáàðóóä, ìîòîáóóäëàãà /òàíê/-ûí ñàëàà /òàñàã, òàíê/-íû áàéëäààíûã ººðèéí
çýâñãýýð öîõèëò ºãºí äýìæèíý. Ìîòîáóóäëàãûí ñàëààíû çàõèðàã÷ íü õ¿÷ íýìýãä¿¿ëñýí îãíåì¸òûí
òàñàã /îãíåì¸ò÷èä/-èéí áàéëäààíû ¿¿ðãèéã òîäîðõîéëæ, øóóä óäèðäëàãààð õàíãàíà. Òýðýýð îãíåì¸òûí
òàñàãò ºãºõ áàéëäààíû òóøààëä:
• òýìäýãò¿¿ä;
• ººðèéí ñàëààíû ¿¿ðýã;
• îãíåì¸òûí òàñãèéí ¿¿ðýã, áàéëäààíû æóðìàíä ýçëýõ áàéð, ìàíåâðëàõ æóðàì, çàðëàí
ìýäýýëýë, óäèðäëàãà, õàðèëöàí àæèëëàãààíû äîõèî, òýäãýýðýýð àæèëëàõ æóðàì;
• áàéëäààíä áýëýí áîëîõ öàã çýðãèéã çààíà. Îãíåì¸òûí òàñàã /îãíåì¸ò÷èä/ íü, æóðàì ìýò,
ìîòîáóóäëàãûí ñàëàà /òàñàã/-íû áàéëäààíû æóðìàíä, ò¿¿íèé ãàëûí õàëõëàëòûí äîð àæèëëàíà.
Ðàäèî-ýëåêòðîíû õýðýãñëýëèéí öîõèëò /äàðàëò/ íü çýâñýãò òýìöëèéí èäýâõòýé õýëáýð
áºãººä áàéëäààíû äýìæëýãèéí àðãà õýìæýýíä îðíî. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/ íü áàéëäààíä àõëàõ
çàõèðàã÷èéí òºëºâëºãººãººð õèéãäýõ ðàäèî ýëåêòðîíû öîõèëò /äàðàëò/-ûí ¿ð ä¿íã ÷àäàìãàé àøèãëàõ
¿¿ðýãòýé. Òýä áàéëäààíû ÿâöàä èëýðñýí äàéñíû óäèðäëàãûí áîëîí áóñàä ðàäèî-ýëåêòðîíû
õýðýãñëýëèéã ýõíèé ýýëæèíä ãàë, àòàêààð óñòãàíà. ªºðèéí áàéëäààíû æóðàìä áóþó îéðîëöîî
áàéðëàæ áóé ðàäèî ýëåêòðîíû òàãíóóëûí áîëîí äàðàõ õýðýãñëýëèéã õàëõëàí õàìãààëæ, àþóëã¿é
áàéäëûã íü õàíãàíà. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/ ýíý çîðèëãîîð ðàäèî ýëåêòðîíû òýìöëèéí ñàëáàðóóäàä õ¿÷
íýìýãä¿¿ëýí àæèëëàæ áîëíî

6. Ñýäýâ: Байлдааны дэмжлэг.
Хичээлийн зорилго: Мотобуудлагын салаа /тасаг/-ын байлдааны дэмжлэг гэж юу
болох талаар онолын мэдлэг олгоход оршино.
Õè÷ýýëèéí õýëáýð: Лекц
Õè÷ýýëëýõ ãàçàð: Танхим
Õè÷ýýë çààõ õóãàöàà: 2 цаг
- Эхлэх хэсэг 15 минут
- Үндсэн хэсэг 20 минут
- Төгсгөл хэсэг 55 минут
Ашигласан ном, сурах бичиг: байлдааны дүрэм 2/100

7. Дүгнэлт
Áàéëäààíû äýìæëýãò íèñýõ îíãîö, íèñäýã òýðýãíèé öîõèëò, èõ áóó, àãààðûí äîâòîëãîîíîîñ
õàìãààëàõ õýðýãñëýëèéí ãàë áà õàëõëàëò, èíæåíåðèéí öýðãèéí ñààä áàéãóóëàõ áîëîí òýñðýõ
öýíýãèéí òóñëàìæòàé õèéõ àæèëëàãàà, øàòààõ çýâñýã áîëîí ðàäèî ýëåêòðîí õýðýãñëýëèéí öîõèëò
/äàðàëò/ õàìààðíà. Ñàëàà /òàñàã, òàíê/ ýíý çîðèëãîîð ðàäèî ýëåêòðîíû òýìöëèéí ñàëáàðóóäàä õ¿÷
íýìýãä¿¿ëýí àæèëëàæ áîëíî