Internet-of-Things en LoRaWAN Launch Suriname; Pieter van der Hijden (pvdh@sofos.nl); PTC – Polytechnic College Suriname; Paramaribo, 1 februari 2020

1. Internet-of-Things en
LoRaWAN Launch Suriname
Pieter van der Hijden (pvdh@sofos.nl)
PTC – Polytechnic College Suriname
Paramaribo, 1 februari 2020
update 6 februari 2020
1
Dit werk valt onder een Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationaal-licentie.

2. Internet-of-Things en
LoRaWAN Launch Suriname
2

3. Even voorstellen...
Pieter van der Hijden
• Consultant “ICT for Sustainable
Development Goals”
– Gaming/Simulation, Digital
Making (Fab Labs, STEM),
eLearning / Distance Learning
(Moodle)
• Sofos Consultancy, Nederland
• ECOIS – Expertisecentrum
Onderwijs & ICT Suriname
3

4. Agenda
1. Inleiding
2. Technisch
3. Economisch
4. Sociaal
5. Discussie
6. Launch LoRaWAN pilot
7. Evaluatie
4

5. 1. INLEIDING
5

6. 1. Inleiding: Internet-of-Things
• “Dingen”
– Sensoren (“zintuigen”)
– Actuators (“aandrijvers”)
• Verbonden via internet-technologie
– Binnen één apparaat
• I2C bus
– Binnen Local Area Network
• Ethernet, Wifi, CAN bus
– Tussen 2 nabije systemen
• NFC, RFID
– Wide Area Network
• 4G, bekabeld internet, LoRaWAN (LOng
RAnge low power Wide Area Network)
6

7. 1. Inleiding: Internet-of-Things
7

8. 1. Inleiding: Internet-of-Things
8
https://smartcitizen.me http://making-sense.eu/wp-
content/uploads/2018/01/Citizen-Sensing-A-Toolkit.pdf

9. 1. Inleiding: LoRaWAN
Voordelen:
• Long range (tot 15 km), ook in
binnenruimten
• Low power (batterij)
• WAN zonder Wifi of 4G
• Goedkope transceivers
• Gratis/goedkope providers (TTN)
Nadelen:
• Schaarse, korte berichten,
beperkte terugkoppeling
• Geen real-time
9
Foto: De Sensemakers plaatsen een boei met sensoren en
LoRaWAN in de Marinehaven van Amsterdam
https://sensemakers.info/

10. 2. TECHNISCH
10

11. 2. Technisch: The Things Network
11
End nodes LoRaWAN Gateway’s Internet Network server Internet Application server
https://www.thethingsnetwork.org/

12. 2. Technisch: Sensors
12
37-in-1 Arduino Sensor Module + 60PCS Resistors Learning Kit; EUR
23; Deal Extreme art. 2077516 Make: Sensors: A Hands-On Primer for Monitoring the Real World
with Arduino and Raspberry Pi; EUR 23; Amazon

13. 2. Technisch: Microprocessors
13
https://www.arduino.cc
• Programmeerbare
microprocessor
(ATmega328P)
• 6 x Analoge input
• 6 x “Analoge” output
• 14 x Digitale input/output
• Seriële i/o via USB-kabel

14. 2. Technisch: LoRaWAN Transceiver
• Transmitter/receiver
voor LoRaWAN
– 868 MHz (Europa)
– 915 MHz (Amerika)
14
Grove - LoRa Radio 868MHz, SKU
113060006, Seeed Studio, USD 20

15. 2. Technisch: LoRaWAN Transceiver
• Spectrum analyse met
Software Defined Radio
tools
– Antenne voor SDR
• Nooelec.com NESDR
Nano2+
– Software voor SDR
• CubicSDR (gratis)
15
Boven: Screenshot Cubic SDR
Beneden: Nooelec.com NESDR Nano2+; Amazon; EUR 23

16. 2. Technisch: LoRaWAN Gateway
• Communiceert via
LoRaWAN met end
nodes
• Communiceert via
internet met TTN
netwerk server
16

17. 2. Technisch: TTN Servers
• Manage toepassingen
• Manage gateways
17

18. 2. Technisch: TTN Servers
18

19. 2. Technisch: Onderzoeksvragen
• Missing data
– In laboratorium setting
– In buitenwereld
• Bereik
– Afstand tot gateway
– Invloed van weer
(vochtigheid)
• ……
• Maak een nieuwe
toepassing van A-Z
• Wifi-applicatie
ombouwen naar
LoRaWAN
• Gateways getrapt laten
communiceren
• …
19

20. 3. ECONOMISCH
20

21. 3. Economisch
• Denk groot
• Begin klein
• Schaal snel op
21
Bron: Internet of Things: From sensing to doing; Think big,
start small, scale fast; Tech Trends 2016; Innovating in the
digital era; Deloitte University Press, 2016;
https://documents.deloitte.com/insights/TechTrends2016

22. 3. Economisch: Denk groot
Denk groot:
• Kijk naar grote en
spraakmakende
voorbeelden elders
• Ga van "sensing" naar
"doing"
• Onderzoek kansen op
grotere impact
22
Kwamalasamutu, foto IGSR

23. 3. Economisch: Begin klein
Begin klein:
• Maak je inventaris op
– Kijk welke sensoren en onderling verbonden apparaten je al in huis hebt
– Speur naar niet (meer) gebruikte mogelijkheden
• Onderzoek de gegevens die je al hebt
– Analyseer je gegevens
– Leer de waarde van je gegevens kennen
– Vergroot de waarde door selectief sensoren toe te voegen
• Probeer je ecosysteem uit
– Ga snel ideeën testen, uitproberen, leren van fouten
– Experimenteer niet alleen in het laboratorium maar in de praktijk, ook bij klanten
• Ga onkruid wieden
– Ga van "proof of concept" naar genuanceerde en gedetailleerde aanpak
– Zorg dat alles in "in place" is en ontwikkel/mobiliseer de nodige deskundigheid
23

24. 3. Economisch: Schaal snel op
Schaal snel op
• Gebruik een agile aanpak
– Gebruik een agile aanpak met veel iteraties
– Kies eerst voor lichtgewicht oplossingen
– Verfijn in de loop der tijd je business case
• Verbeter uw talentmodel
– Creëer de voorwaarden om op tijd in huis over de juiste expertise te
beschikken
• Pas het ook intern toe
– Bekijk ook wat IoT te bieden heeft voor je call centers,
productievloeren en bedrijfskantoren
24

25. 3. Economisch: Onderzoeksvragen
• Inventariseer reeds aanwezige
data, sensoren en onderling
verbonden apparaten; beoordeel
ze op bruikbaarheid
• Onderzoek datafeeds vanuit TTN
naar werkomgevingen voor
datascientists (bijv. Rstudio
(gratis), Jupyter Notebook
(gratis), Wolfram Mathematica
(gratis bij Raspberry Pi))
• ……
• Ontwerp een IoT-toepassing om
bestaande processen in uw
organisatie efficiënter/effectiever
te laten verlopen
• Ontwerp een IoT-toepassing die
nieuwe processen, producten of
diensten mogelijk maakt
• …
25

26. 4. SOCIAAL
26

27. 4. Sociaal – Agenda 2030
27
Agenda 2030 - een sociaal-economische agenda voor de hele wereld: 17 Sustainable Development Goals
(SDGs) met 169 targets

28. 4. Sociaal – Agenda 2030
Mega-uitdagingen vragen om
jaarlijkse investeringen van
triljoen(en) dollars
• Complexe programma's,
deelnemingen en
financieringsstromen
• ICT vaak onmisbaar bij
oplossingen
• IoT kan directe impact hebben
• Ruimte voor LoRaWAN
28
Interactieve mindmap (NL): http://bit.ly/mro-sdgs

29. 4. Sociaal: Groepsopdracht
Groepsopdracht:
1. Ga uit van één van de 17
Duurzame
Ontwikkelingsdoelstellingen
(goals).
2. Bekijk op de handouts of via
http://bit.ly/mro-sdgs welke
subdoelstellingen (targets)
bij “uw” doelstelling horen.
Kies daar één van uit.
3. Bedenk een project dat:
A. Uw target dichterbij brengt /
help realiseren
B. Gebruik maakt van IoT
C. Mogelijk ook van LoRaWAN
4. Vul het groepsformulier in
29

30. 5. DISCUSSIE
30

31. 6. LAUNCH LORAWAN PILOT
31

32. Internet-of-Things en
LoRaWAN Launch Suriname
32

33. Internet-of-Things en
LoRaWAN Launch Suriname
• IoT LoRaWAN Pilot
– Voorlichten
– Inrichten en beheren van
een Gateway
– Meten en monitoren
– Partners erbij betrekken
– Idem derden
– Evalueren, rapporteren
33

34. 7. EVALUATIE
34

35. 7. Evaluatie
Drie vragen:
1. Wat vond u goed aan deze bijeenkomst?
2. Wat kunnen we verbeteren?
3. Welke suggesties hebt u nog meer?
Contact:
PTC: mw Sharoodj Debi Tewari: s.debitewari@ptc.edu.sr
Sofos Consultancy: Pieter van der Hijden: pvdh@sofos.nl
35