ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

1. Οι δερματίτιδες της περιγεννητικης περιοχης
Οη ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνύλ ζηελ γελλεηηθή πεξηνρή ησλ βξεθώλ,
ιόγσ ηεο παξαηεηακέλεο επαθήο ησλ νύξσλ θαη ησλ θνπξάλσλ κε ην δέξκα,
θαζώο θαη ε ζπρλή ρξήζε ηεο πάλαο ζε απηή ηελ ειηθία είλαη νη θαηεμνρήλ
ππεύζπλνη παξάγνληεο γηα ηνλ ηνπηθό εξεζηζκό ηεο πεξηνρήο.
Τηο πεξηζζόηεξεο θνξέο νη νδεγίεο πξνο ηνπο γνλείο γηα ζπρλή ηνπηθή
πεξηπνίεζε, ζπζηεκαηηθή ελπδάησζε θαη αληηθιεγκνλώδε αγσγή ηνπηθά ζηελ
πεξηνρή όηαλ θξίλεηαη απαξαίηεην- πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί ε
απνθαηάζηαζε ηνπ επηδεξκηθνύ θξαγκνύ- είλαη αξθεηέο γηα ηε βειηίσζε ηεο
θιηληθήο εηθόλαο.
Σηα πεξηζζόηεξα παηδηά ε ΔΠΠ είλαη θιεγκνλώδνπο αηηηνινγίαο κε ηελ
εξεζηζηηθή, ηελ αιιεξγηθή θαη ηε ζκεγκαηνξξνηθή δεξκαηίηηδα λα
θαηαιακβάλνπλ ηηο πξώηεο ζέζεηο ζε απηή ηελ θαηεγνξία.
Οη ινηκώδεηο παξάγνληεο παίδνπλ εμίζνπ ζεκαληηθό ξόιν ζηελ εθδήισζε
ΔΠΠ κε ηελ θαληηληίαζε, ην θπζαιιηδώδεο κνιπζκαηηθό θεξίν, ηελ
ζηξεπηνθνθθηθή πεξηπξσθηηθή δεξκαηίηηδα θαη ηηο ινηκώμεηο από έξπεηα λα
απνηεινύλ ηηο ζεκαληηθόηεξεο αηηίεο ηεο θαηεγνξίαο απηήο.
Τέινο, ζπαληόηεξα ηα ζηηηζηηθά θαη κεηαβνιηθά αίηηα λνζεκάησλ, νη θαθνήζεηεο
θαη άιια γελεηηθά ή ζπζηεκαηηθά λνζήκαηα κπνξνύλ λα πξσηνεθδεισζνύλ
ζηελ πεξηγελλεηηθή πεξηνρή θαη επνκέλσο ρξήδνπλ ηδηαίηεξεο δηεξεύλεζεο
πξνθεηκέλνπ λα απνθαιπθζεί ε ππνθείκελε λόζνο θαη λα αληηκεησπηζζεί
έγθαηξα από ηνλ εηδηθό ηαηξό.
Η εξεζηζηηθή δεξκαηίηηδα 'εθ ζπαξγάλσλ' είλαη ε πην ζπρλή δεξκαηίηηδα ηεο
πεξηγελλεηηθήο πεξηνρήο θαη παξνπζηάδεηαη κε ηελ εκθάληζε έληνλα εξπζξώλ
πεξηνρώλ ζηελ πεξηνρή ηεο πάλαο. Χαξαθηεξηζηηθά νη βιάβεο δελ
επεθηείλνληαη κέζα ζηηο κεξνβνπβσληθέο πηπρέο θαη πεξηνξίδνληαη εληόο ησλ
νξίσλ ηεο πάλαο. Ασηή ε δερμαηίηιδα οθείλεηαι ζηεν αλλαγή ηοσ PH ηοσ
δέρμαηος από ηεν αμμφνία ηφν ούρφν και ηα διάθορα ένδσμα ηφν
κοπράνφν, παροσζιάδεηαι ζε ποζοζηό 10-35 % ηφν βρεθών και κσρίφς
ζηις ελικίες 6-12 μενών.
Η αιιεξγηθή δεξκαηίηηδα εμ’ επαθήο παξνπζηάδεηαη ζπαληόηεξα-από όηη
πηζηεύεηαη- ζηελ πεξηνρή ηεο πάλαο θαη ζπρλά νη γνλείο νδεγνύληαη ζε
άζθνπεο αιιαγέο ησλ δηαθόξσλ εηαηξεηώλ ηεο πάλαο. Μπνξεί λα νθείιεηαη ζε
ρξσζηηθέο ή ζην ιάζηηρν ηεο πάλαο θαη εκθαλίδεηαη ζπλήζσο ζην ζεκείν
επαθήο ηνπ ιάζηηρνπ ή ησλ ρξσζηηθώλ ηεο πάλαο κε ην δέξκα. Μπνξεί
επίζεο λα παξνπζηαζζεί ιόγσ αλάπηπμεο ηνπηθήο αιιεξγίαο ζε θάπνην από
ηα ζπζηαηηθά ησλ ηνπηθώλ ζθεπαζκάησλ πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε
ζεξαπεία ηεο εξεζηζηηθήο δεξκαηίηηδαο.
Η ζκεγκαηνξξνηθή δεξκαηίηηδα απνηειεί κηα αθόκα ζπρλή εθδήισζε
δεξκαηίηηδαο ζηελ πεξηνρή ηεο πάλαο θαηά ηε βξεθηθή ειηθία θαη ζπλήζσο ε
έλαξμε ησλ ζπκπησκάησλ παξαηεξείηαη πξηλ ηελ ειηθία ησλ 3 κελώλ.
Εθδειώλεηαη κε εξύζεκα ρξώκαηνο 'ζνκόλ' θαη ζπλήζσο πεξηιακβάλεη
παξαηξηκκαηηθέο βιάβεο θαη ζε άιιεο πεξηνρέο όπσο ζην ηξηρσηό θεθαιήο
(ληλίδα), ζην πξόζσπν (αλάκεζα ζηα θξύδηα, κέησπν), ζηνλ ηξάρειν θαη
ζηελ εζσηεξηθή επηθάλεηα ησλ αγθώλσλ ή/θαη ησλ γνλάησλ. Τν εμάλζεκα
κπνξεί λα παξνπζηάδεη απνιέπηζε θαη ηηο πεξηζζόηεξεο θνξέο δελ πξνθαιεί
θλεζκό.

2. Η δεξκαηίηηδα ζηελ πεξηνρή ηεο πάλαο από θάληηληα είλαη ζπρλή ζηα βξέθε
θαζόηη απηόο ν κηθξννξγαληζκόο βξίζθεηαη κέζα ζην έληεξν ησλ βξεθώλ. Η
κόιπλζε κπνξεί λα είλαη πξσηνπαζήο ή λα ζπκβαίλεη ζε έδαθνο εξεζηζηηθήο
δεξκαηίηηδαο 'εθ ζπαξγάλσλ' ηεο πεξηνρήο δεπηεξνπαζώο. Σπλήζσο εληόο
48 σξώλ ζρεκαηίδεηαη κηα έληνλε εξπζξά νηδεκαηώδεο πεξηνρή κε
απνιέπηζε θαη κε ζπλνδέο ραξαθηεξηζηηθέο δνξπθόξεο βιάβεο -βιαηίδεο ή
θιπθηαηλίδηα- πνπ επεθηείλεηαη θαη εληόο ησλ κεξνβνπβσληθώλ πηπρώλ.
Οξηζκέλεο θνξέο ε εξεζηζηηθή δεξκαηίηηδα εμ’επαθήο κπνξεί λα επηκνιπλζεί
από ζηξεπηόθνθθν ηεο νκάδαο Α. Σηηο πεξηπηώζεηο ζηξεπηνθνθθηθήο
ινίκσμεο δεκηνπξγείηαη έληνλε επζξόηεηα ζηηο παξαηξηκκαηηθέο πξηνρέο θαη
πεξηπξσθηηθά. Δηαθνξνπνηείηαη απν ηελ θαληηληηαζηθή δεξκαηίηηδα δηόηη
ζπλήζσο δελ αλεπξίζθνληαη νη ηνπηθέο δνξπθόξεο βιάβεο όπσο
πεξηγξάθεθαλ παξαπάλσ θαη επηπξόζζεηα ε ζηξεπηνθνθθηθή δεξκαηίηηδα
ζπλνδεύεηαη ζπλεζέζηεξα από δπζάξεζηε νζκή.
Σε έλα λενγλό ή βξέθνο ην νπνίν παξνπζηάδεη θπζαιίδεο ζηελ γελλεηηθή
πεξηνρή κε δηαπγέο πεξηερόκελν, δηαβξώζεηο θαη/ή εθειθηδνπνηεκέλεο πιάθεο
ζα πξέπεη λα απνθιεηζζεί ν ζηαθπιόθνθθνο κε άκεζν παξαζθεύαζκα θαη
θαιιηέξγεηα ηνπ πγξνύ ησλ θπζαιιίδσλ.
Σπλήζσο, ε αλαγλώξηζε ηππηθώλ γηα ζηαθπιόθνθθν βιαβώλ θαη ζε άιια
ζεκεία ηνπ ζώκαηνο θαηεπζύλεη ηε δηαγλσζηηθή ζθέςε πξνο ηνλ ππεύζπλν
ινηκνγόλν παξάγνληα.
Η ςώξα απνηειεί κηα αθόκα θιηληθή νληόηεηα πνπ κπνξεί λα εληνπηζζεί ζηε
γελλεηηθή πεξηνρή. Σπλήζσο, ν έληνλνο θλεζκόο ζε άιια ζεκεία ηνπ
ζώκαηνο κε ηε ραξαθηεξηζηηθή ύπαξμε δξπθάδσλ (μπζκέλσλ πεξηνρώλ), νη
βιαηίδεο, νη θιύθηαηλεο θαη ε δηαπίζησζε παξόκνηαο θιηληθήο εηθόλαο ζε άιια
κέιε ηεο νηθνγέλεηαο απνηεινύλ ηζρπξέο ελδείμεηο γηα απηό ην λόζεκα. Τππηθά
ζηα παηδηά κηθξόηεξεο ειηθίαο νη βιάβεο βξίζθνληαη ζηηο παιάκεο θαη ηα
πέικαηα αιιά αξθεηά ζπρλά παξαηεξείηαη ε δεκηνπξγία νδηδίσλ ζηηο
καζραιηαίεο ρώξεο , ζηνλ θνξκό θαη ζηα έμσ γελλεηηθά όξγαλα σο αληίδξαζε
ππεξεπαηζζεζίαο ηνπ μεληζηή ζην άθαξη ηεο ςώξαο.
Επηπξόζζεηα, αλ θαη ε ςσξίαζε είλαη ζπάληα ζηε βξεθηθή ειηθία, σζηόζν ζα
πξέπεη λα απνηειεί κέξνο ηεο δηαθνξηθήο δηάγλσζεο ηεο ΔΠΠ. Σηελ ηππηθή
ηεο εθδήισζε παξνπζηάδεηαη κε ζαθώο αθνξηδόκελεο εξπζξνηώδεηο πιάθεο
ζηελ γελλεηηθή πεξηνρή θαη ηε βνπβσληθή ρώξα. Σπλήζσο δελ παξαηεξείηαη ε
ηππηθή απνιέπηζε ηνπ εμαλζήκαηνο όηαλ ην παηδί θνξάεη πάλεο, ιόγσ ηεο
δηαξθνύο πγξαζίαο ζηελ πεξηνρή. Παξόια απηά ζε ιίγν κεγαιύηεξα παηδηά ε
απνιέπηζε κπνξεί λα είλαη πην ηππηθή. Σε αληίζεζε κε ηελ εξεζηζηηθή
δεξκαηίηηδα ή ηελ ζκεγκαηνξξνηθή δεξκαηίηηδα ηεο πεξηγελλεηηθήο πεξηνρήο ε
ςσξίαζε ηείλεη λα έρεη ρξνληόηεηα ζηελ πνξεία ηεο θαη αλζεθηηθόηεηα ζηα ήπηα
ηνπηθά θνξηηδνλνύρα ζθεπάζκαηα.
Η εληεξνπαζεηηθή αθξνδεξκαηίηηδα (ΕΑ) αλ θαη ζπάληα λόζνο ζηε ζεκεξηλή
επνρή, σζηόζν ζα πξέπεη λα απνηειέζεη κέξνο ηεο δηαθνξηθήο
δηάγλσζεο ζε πεξίπησζε επίκνλνπ θαη άηππνπ εμαλζήκαηνο ηεο
πεξηγελλεηηθήο πεξηνρήο.
Προκαλείηαι από ηεν ανεπάρκεια ηοσ υεσδαργύροσ (Zn) και σπάρτοσν
δύο κύριοι ηύποι:
i) ν θιεξνλνκνύκελνο ηύπνο πνπ νθείιεηαη ζε δπζιεηηνπξγία ηεο
πξσηεΐλεο ε νπνία είλαη ππεύζπλε γηα ηελ κεηαθνξά ηνπ Zn ζην έληεξν θαη
ii) ν επίθηεηνο/παξνδηθόο ηύπνο εμαηηίαο ηεο ζηηηζηηθήο αλεπάξθεηαο ζε Zn ηνπ
πάζρνληνο. Ο πξώηνο ηύπνο ζπλεζέζηεξα εθδειώλεηαη ρξνληθά όηαλ ην

3. παηδί δηαθόπηεη ηνλ ζειαζκό ελώ ν δεύηεξνο ηύπνο ζπλεζέζηεξα απαληάηαη
ζε ππνζηηηζκέλα παηδηά ή ζε πξόσξα πνπ έρνπλ ιάβεη παξεληεξηθή δηαηξνθή
γηα κεγάιν ρξνληθό δηάζηεκα.
Η ΕΑ ραξαθηεξίδεηαη από πεξηζηνκαηηθέο θαη πεξηγελλεηηθέο εθδειώζεηο
θαζώο θαη από θπζαιιηδώδεηο εθδεκαηνεηδείο βιάβεο ησλ άθξσλ. Σε
πεξίπησζε θαζπζηεξεκέλεο δηάγλσζεο ην εμάλζεκα κπνξεί λα
ιεηρελνπνηεζεί (ηξαρύ θαη παρύ) θαη λα θέξεη ραξαθηήξεο ςσξηαζηόκνξθνπο,
πξάγκα πνπ θάλεη ηε δηάγλσζε δπζθνιόηεξε. Η δηάγλσζε ηίζεηαη κε ηελ
θιηληθή εηθόλα θαη κε ηελ επηβεβαίσζε ηεο ηηκήο πιάζκαηνο ηνπ Zn (κηθξόηεξν
από 50κg/ml) ελώ αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο ε θιηληθή ζπκπησκαηνινγία
βειηηώλεηαη άκεζα κε ηε ρνξήγεζε ζπκπιεξώκαηνο Zn.
Ιδηαίηεξε αλαθνξά ζα πξέπεη λα γίλεη ζηελ ηζηηνθύηησζε langerhans (Ι L)
όπνπ αξθεηέο θνξέο αξρηθά κπνξεί λα πξνβάιιεη κε εθδειώζεηο επίκνλεο
ΔΠΠ.
Σπλεζέζηεξα, εληνπίδεηαη ζηελ βνπβσληθή ρώξα ηα πξώηα ηξία ρξόληα ηεο
δσήο. H ηζηηνθύηησζε νκνηάδεη κε ζκεγκαηνξξνηθή δεξκαηίηηδα ηεο
πεξηγελλεηηθήο πεξηνρήο ζηα αξρηθά ηεο ζηάδηα, ελώ ζηελ πην ηππηθή ηεο
κνξθή απνηειείηαη από νηδεκαηώδεηο εξπζξσπέο βιαηίδεο κε έληνλν θαηά
ηόπνπο ην αηκνξξαγηθό ζηνηρείν πνπ ζπλνδεύνληαη από δηαβξσηηθέο εζηίεο
πάλσ ζην δέξκα.
Χρήζιμες ζσμβοσλές για ηεν ανηιμεηώπιζε ηες ΔΠΠ
1. Εθζέηνπκε ην παηδί ζηνλ αέξα ρσξίο πάλα αλά ηαθηά ρξνληθά
δηαζηήκαηα κέζα ζηελ εκέξα. Αλ απηό δελ είλαη εθηθηό ηόηε κπνξνύκε λα
θόςνπκε ην ιάζηηρν ηεο πάλαο γύξσ από ηνπο κεξνύο γηα λα επηηξαπεί ε
είζνδνο αέξα.
2. Δελ ρξεζηκνπνηνύκε πηζηνιάθη γηα ην ζηέγλσκα ηεο πεξηνρήο
3. Απνθεύγνπκε ηε ρξήζε αινηθήο αδηαβξνρνπνίεζεο γηα πξνζηαζία ηνπ
δέξκαηνο ζηελ θάζε έμαξζεο
4. Δηαηεξνύκε ηε πεξηνρή θαζαξή θαη ζηεγλή
5. Χξεζηκνπνηνύκε ήπηα θνξηηδνλνύρα ζθεπάζκαηα ζε ζπλδπαζκό ε κε κε
αληηβηνηηθό/αληηκπθεηηαζηθό κε ηε ζύκθσλε γλώκε ηνπ παηδηάηξνπ
6. Απνθπγή θαζαξηζκνύ κε ζθνπγγάξη δηόηη κπνξεί λα γίλεη ιόγσ κεραληθνύ
ηξαπκαηηζκνύ ηεο πεξηνρήο ε πεξαηηέξσ επηδείλσζε ηνπ ηνπηθνύ εξεζηζκνύ
7. Απνθπγή κσξνκάληεισλ ή πξντόλησλ πνπ πεξηέρνπλ αληηβηνηηθά όπσο
λενκπθίλε
Αλέξησ Αλεξόπουλοσ
Παιδίατροσ-Παιδοδερματολόγοσ
Πανεπιςτημιακόσ Υπότροφοσ Α Παιδιατρικήσ Κλινικήσ
Παν/μίου Αθηνών, Νοςοκομείο Παίδων η ‘ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ’