1. Μητρικός θηλασμός και
επίδραση στην Ψυχική
Υγεία της μητέρας
Μαρία Χρηστάκη
Παιδίατρος, Νεογνολόγος,
Διεθνώς Πιστοποιημένη Σύμβουλος Γαλουχίας
IBCLC
Μετεκπαιδευτικά Μαθήματα
Μητέρα Κρήτης
04.12.2019
2. Συστάσεις Παγκόσμιου Οργανισμού
Υγείας
• Έναρξη ΜΘ την πρώτη ώρα ζωής
• Αποκλειστικός θηλασμός για τους πρώτους
6 μήνες ζωής (180 μέρες)
• Στη συνέχεια παροχή επαρκούς και ασφαλούς
συμπληρωματικής σίτισης σε όλα τα παιδιά
• Συνέχιση ΜΘ για 2 χρόνια ή και περισσότερο εφόσον
αυτό είναι επιθυμητό από τη μητέρα- παιδί
3. Προστατεύει ο Μητρικός Θηλασμός την
υγεία της μητέρας;
• Την ψυχική Υγεία;
• Γιατί είναι σημαντικό;
4. Στόχοι Παρουσίασης
• Σύντομη περιγραφή Επιλόχειου κατάθλιψης: είναι συχνή;
Πώς διαγιγνώσκεται; Αντιμετωπίζεται;
• Ρόλος του επαγγελματία υγείας στην πρωτοβάθμια
περίθαλψη για ανίχνευση της κατάθλιψης
• Συζήτηση του ρόλου του αποκλειστικού θηλασμού στον
ύπνο της μητέρας και την προστασία της ψυχικής της
υγείας
5. Συχνότητα επιλόχειου κατάθλιψης
• 85% των γυναικών παρουσιάζουν μια διαταραχή της
διάθεσης μετά τον τοκετό
• Τα συμπτώματα είναι συνήθως παροδικά και υποχωρούν
2 εβδομάδες μετά τον τοκετό
• 10% (6.5% ως 12.9%) των γυναικών έχουν εμμένουσα
συμπτωματολογία και εμφανίζουν κατάθλιψη
6. Επιλόχειος ψύχωση
• 1 με 2 στις 1000 γυναίκες εμφανίζουν τη διαταραχή
αυτή μετά τον τοκετό
• Πρόκειται συχνά για γυναίκες με διπολική διαταραχή
7. Μέγεθος του προβλήματός
• Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο 400.000 παιδιά γεννώνται
από γυναίκες με κατάθλιψη
• Μία από τις συχνότερες επιπλοκές μετά τον τοκετό
8. Ορισμός
• Μείζων καταθλιπτικό επεισόδιο με έναρξη κατά την
περιγεννητική περίοδο, λίγο πριν ή μετά τον τοκετό
• Συγκεκριμένα διαγνωστικά κριτήρια DSMV
9. Προδιαθεσικοί Παράγοντες
• Αγχώδης διαταραχή ή κατάθλιψη στην κύηση
• Γενετικοί παράγοντες
• Κοινωνικοί Παράγοντες: έλλειψη στήριξης, κακοποίηση
από σύντροφο
10. Αρχικό ανιχνευτικό εργαλείο: 2
ερωτήσεις
• Κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα σε έχει συχνά
απασχολήσει να νιώθεις πεσμένη, θλιμμένη ή αβοήθητη;
• Κατά τη διάρκεια του τελευταίου μήνα σε έχει συχνά
απασχολήσει η έλλειψη ενδιαφέροντος ή απόλαυσης από
τα πράγματα που κάνεις;
11. Αναλυτικό Ανιχνευτικό εργαλείο
• Η 10 ερωτήσεων κλίμακα του Εδιμβούργου « 10-item
Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS)»
• Συστήνεται σαν μέθοδο ανίχνευσης για όλους τους
επαγγελματίες υγείας, γυναικολόγους και παιδιάτρους,
για ανίχνευση της επιλόχειου Κατάθλιψης
13. Έγκαιρη ανίχνευση
• Γυναίκες με αθεράπευτη κατάθλιψη στην κύηση έχουν 7
φορές παραπάνω πιθανότητα να εμφανίσουν επιλόχειο
κατάθλιψη
• Συστήνεται καθολικό screening στην πρωτοβάθμια
περίθαλψη για όλες τις γυναίκες: έγκυες και μετά τον
τοκετό
14. Επιπτώσεις επιλόχειου κατάθλιψης
• Επίδραση στη σχέση μητέρας – βρέφους
• Στην ανάπτυξη του βρέφους
• Οδηγεί σε πρόωρη διακοπή του μητρικού θηλασμού
22. H ενεργοποίηση του άξονα του stress
προδιαθέτει σε φλεγμονή
• Προφλεγμονώδεις κυτοκίνες : IL-1b, IL-6, TNF-a είναι σε
άνοδο στο τρίτο τρίμηνο της κύησης όταν ο κίνδυνος
κατάθλιψης είναι ο υψηλότερος
24. Προοπτική μελέτη 2,072 μητέρες,
Μαλαισία
• Εκτιμήθηκαν στις 36‐38 εβδ. κύησης ως 3μήνες μετά
τον τοκετό
• Σημαντικά χαμηλότερα EPDS score στους 3 μήνες για
αποκλειστικά θηλάζουσες μητέρες
• Yusuff et al. 2016, J Hum Lact, 32(2), 277‐281
25. Προοπτική μελέτη στην Καλιφόρνια
205 γυναίκες
• Εκτιμήθηκαν προγεννητικά και στους 3, 6 ,12 και 24 μήνες μετά
τον τοκετό
• Γυναίκες που θήλαζαν αποκλειστικά στους 3 μήνες είχαν σημαντικά
μικρότερα ποσοστά κατάθλιψης στους 24 μήνες μετά τον τοκετό
• Hahn‐Holbrook et al. 2013, ArchWomen’s Ment Health, 16, 411‐422
26.
27. Συμπεράσματα μελέτης
• Λιγότερη κατάθλιψη για γυναίκες που θήλαζαν >9
φορές/24ώρες σε σχέση με 4 φορές/24 ώρες
• Οι γυναίκες με προυπάρχουσα κατάθλιψη είναι λιγότερο
πιθανό να θηλάσουν και διακόπτουν 2,3 μήνες νωρίτερα
το θηλασμό
• Hahn‐Holbrook et al. 2013, ArchWomen’s Ment Health, 16, 411‐422
28. Το μωρό που θηλάζει μειώνει την
απάντηση της γυναίκας στο stress
• Η άμελξη του στήθους κατά το θηλασμό φάνηκε να έχει
μια βραχείας διάρκειας καταστολή του άξονα HPA σε
απάντηση σε πνευματικό stress
• Μείωση της έκκρισης ACTH και κορτιζόλης
• Heinrichs et al. 2001, J Clin Endo Metabol, 86, 4798‐4804
29. Προστασία Υγείας της μητέρας δια βίου
• 139,681 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, μέσης ηλικίας
63 ετών
• Schwartz et al. 2009, Obstet Gyn, 113, 974‐982
30. Προστασία Υγείας της μητέρας δια βίου
Γυναίκες που θήλασαν για > 12 μήνες είχαν σημαντικά
χαμηλότερα ποσοστά σε σχέση με όσες δε θήλασαν
• Αρτηριακής Υπέρτασης (OR=0.88, p<0.001)
• Σακχαρώδους Διαβήτη (OR= 0.80, p<0.001)
• Υπερλιπιδαιμίας (OR=0.81, p<0.001)
• Καρδιαγγειακής νόσου (OR= 0.91, p=0.008)
• Schwartz et al. 2009, Obstet Gyn, 113, 974‐982
32. Προστασία από κατάθλιψη στη
μετέπειτα ζωή
• Γυναίκες που θήλασαν τα παιδιά τους για μεγάλα χρονικά
διαστήματα (47-432 μήνες)
• Είχαν 67% (OR = 0.33, 95% CI = 0.16-0.68) μειωμένο κίνδυνο
κατάθλιψης
• Ο κίνδυνος κατάθλιψης μειωνόταν κατά 29%
(OR = 0.71, 95% CI = 0.58-0.87) για κάθε επιπλέον παιδί
• και 9% για κάθε επιπλέον χρόνο θηλασμού
• Park & Cnoi 2019, J Affect Dis, 248(1), 13‐17
37. Επιβαρυντικοί Παράγοντες για ποιότητα
ύπνου στην περιγεννητική περίοδο
• Κατάθλιψη
• προηγούμενα προβλήματα ύπνου
• Πρώτος τοκετός
• Βρέφος άρρεν ή μικρότερο σε ηλικία
• Μη αποκλειστικός θηλασμός
• Dorheim et al. 2009, Sleep, 32, 847‐855
38. Μελέτη 6.410 γυναικών με βρέφη
ηλικίας 0-12 μηνών, σε 59 χώρες
• Μόνο ο αποκλειστικός θηλασμός είχε στατιστικά
σημαντική διαφορά
• Kendall-Tackett, Clinical Lactation, 2011, Vol. 2-2, 22-26
46. Θεραπεία για επιλόχειο κατάθλιψη
• Συμβουλευτική ή υποστηρικτική θεραπεία μόνο ή και
φαρμακοθεραπεία ανάλογα τη βαρύτητα της νόσου
• Υπάρχουν αρκετά φάρμακα για την κατάθλιψη συμβατά
με το μητρικό θηλασμό