1. TRANSMISIOAK
Makina guztiak, zaiak eta errazak, mekanismoetan
oinarrituta daude. Transmisioak mekanikoak dira, eta
sarreran dauden mugimendu eta indarra transmisioaren
bitartez beste leku batera transmititzen dira, baina
mugimendu eta indarra aldatu daitezke.

2. TRANSMIZIOAK_2.ebaluaketa
2
MUGIMENDU MOTAK
TRASMISIO MEKANIKOKO SISTEMAK
Batzuetan motorraren ardatzaren biraketa-indarra edo
abiadura ez dira egokiak izaten, makinen mugimendu jakin
batzuk lortzeko. Horreakoetan hainbat motatako
mekanismoak edo transmisio mekanikoak erabili ohi dira.
MEKANISMOAK ZENBAIT HELBURU DITUZTE
1) Energia mekanikoa transmititzeko : motorrak transmititzen du, hainbat
gunetara, ardatzak , uhalen, kateen, palaken … laguntzaz
2) Motorrak eragindako indarra edo abiadura eraldatzeko:poleak ,
kateak, engranajeak… erabiltzen dira.
3) Mugimendua aldatzea: Motorren mugimendu zirkularraren araberako
desplazamendua linealak lortzea. Adibidez: espekak, biela/biradera,
torlojua edo pinoi/kremailera erabiltzen dira.
4) Mugimendua erregulatzea eta kontrolatzea: abiadura: Bat-bateko
abiadura-aldaketarik ez izatea, geldierazteko edo noranzko jakin
baterako mugimendua eragozteko. Adibidez: balaztak, frenoak,
trinketeak edo abiadura elektronikoki kontrolatzeko gailuak

3. TRANSMIZIOAK_2.ebaluaketa
3
Sarrerako
Higidura eta
Indarra
TRANSMISIOA
Irteerako
Higidura eta
Indarra
Lau transmisio mota ikusiko ditugu:
1) KATEAZKOA
2) UHALEN BIDEZKOA
3) ENGRANAJE ZUZENEZKOA
4) TORLOJU AMAIGABEA / KOROA

4. TRANSMIZIOAK_2.ebaluaketa
4
KATEAZKO TRANSMIZIOA
Mekanismo horiek horztun gurpil bi izaten dituzte katea baten bidez
lotuta; katea hori ere, gurpiletako hortzetara atxikita dago. Bata bestetik
oso urrun dauden ardatz bi lotzeko balio dute.
KATEEN EZAUGARRIA
Kateek higidura irristatu gabe transmititzen dute, distantziara transmitu
dezakete, indar handiak jasan ditzakete, aldatzen errezak dira eta soinu
ezaguna ateratzen dute.
Informazio gehigarria:
http://concurso.cnice.mec.es/cnice2006/material107/mecanismos/mec_cadena-pinon.htm
1

5. TRANSMIZIOAK_2.ebaluaketa
5
TRANSMISIO ERLAZIOA (T.E.)
Erantzuna:
Gehiago ematen ditu; horrek esan nahi
du arinago, bizkorrago doala, orduan
higidura biderkatu egiten da eta
transmisioari BIDERKATZAILEA deitzen
zaio.
Erantzuna:
Hau kalkulatzeko Transmisio Erlazioa
(T.E.) deitzen zaion formula erabiliko dugu.
Gurpil eragilearen hortz Kopurua
_______________________________ = T.E.
irteera – gurpilaren hortz kopurua

6. Gurpil handia eragilea bada eta 48 hortz baditu, eta txikiak 12 hortz
baditu. Zenbatekoa da transmisio erlazioa.?
T.E = 48 / 12 = 4 , eta biderkatzailea da.
TRANSMIZIOAK_2.ebaluaketa
6
Motore ekektriko edo termikoak (gasolinazkoak)
minutuko ematen duen bira-kopurua handiegia da
eraikizten ditugun makinetan zuzenean erabiltzeko.
Higidura hau aprobetxatu ahal izateko bira-kopurua
txikiagotu egin behar dugu, astiroago joan behar da.
Higidura gutxitu beharko da, eta
transmisioari erreduzitzailea
deitzen zaio. Hau ez da bizikletetan
ohizkoena, baina bai
ziklomotoretan. Hauetan platera
atzeko gurpilean dago eta pinoia
motorearen aldean.
T.E.= 12/48 = 1/4
(4 bider astiroago joango da)
Nola egingo dugu hori?
ERREDUZITZAILEA
BIDERKATZAILEA

7. UHALEN BIDEZKO Transmizioa2
Transmisio-sistema hauek uhal malguz elkarrekin lotutako
polea bi edo gehiago dira. Gainera, elkarrengandik nahikoa
urrun dauden ardatz biren biratze-mugimendua igortzen
dute.
Era berean, noranzkoa aldatzeko, edo biratze-abiadura
aldatzeko, edo ardatz baten indarra aldatzeko erabiltzen
dira. Zenbait neurritako poleak eta polea bikoitza erabiliz
lortzen da hori.
Sistema bakun eta erabilera askotakoak dira, baina
eragozpen bat dute: ez direla oso zehatzak. Gainera, uhalek
forma galdu eta labain egin dezakete.
http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=sFF0ZciQ_Ws
TRANSMIZIOAK_2.ebaluaketa
7

8. Ezaugarri batzuk
1) Uhateen transmisioak zarata
txikiago ateratzen du.
2) Material malgukoak edo elastiko
samarrekoak izaten dira.
3) Transmisio hau ere, biderkatzailea
edo erreduzitzailea izan daiteke ere.
TRANSMIZIOAK_2.ebaluaketa
8

9. TRANSMIZIOAK_2.ebaluaketa
9
ENGRANAJE ZUZENEZKO Transmizioa3
Ezaugarri batzuk
Erloju zahar bat desmuntaturako an edo jostailuzko
automobila irekitakoan hortz txikitxo gurpiltxo biribilak inoiz
iksui ahal izango zenituen. Gurpiltxo hauei engranajeak
deitzen dra.
Engranaje handienari gurpila deitzen zaio, eta txikiari pinoia.
Gehienetan engranaje sistema erreduzitzailea izaten da.
Adibideaz: Zulogailuan, automobilean, erloju,…

10. TRANSMIZIOAK_2.ebaluaketa
10
TORLOJU AMAIGABEA / KOROA transmisioa4
Torlojuak antzinetik erabili izan dira.
Arkimedes-ek orain dela 2000 urte, zelai-
ureztaketarako ura ibaitik atera eta altxatzeko ,
asmatu zuen.
http://www.youtube.com/watch?v=IZ8II4CBS3E&feature=player_embedded

11. TRANSMIZIOAK_2.ebaluaketa
11
TORLOJU AMAIGABEA / KOROA transmisioa4
Alejandriako Heron jakintsuak, pisu
astunak altxatzeko torloju
amaigabea erabili zuen
http://www.youtube.com/watch?v=IZ8II4CBS3E&feature=player_embedded
Plano elkartzutetan kokaturik dauden
hortz helikoidaleko engranajeen bidez
transmisio-erlazio handiak llortzen
dira.
Engranajeari koroa deritzo eta
transmisioari torloju
amaigabea/koroa.
Torloju amaigabea elementu motorea
da gehienetan.
Transmisio –erlazioa
kalkulatzeko, bira bakoitzean
torlojuan sartzen dan hortz
kopurua eta koroaren hortz-
kopurua zatitu beharko da.

12. TRANSMIZIOAK_2.ebaluaketa
12
http://www.aulatecnologia.com/ESO/SEGUNDO/teoria/mecanismos/mecanismos.htm
TBira bakoitzean torlojuan sartzen dan hortz-
kopurua
____________________________________________
Koroaren hortz-kopuruaT.E. =
2/48 = 1/24
Beraz motoreak 24 bira ematen dituenean
irteerako engranajeak, bira 1 bakarrik ematen
du.
3/48 = 1/16
Kasu honetan, motorea 16 bira ematen
dituenean irteerako engranajeak 1 bakarrik
ematen du.
Abiadura eta indarra alderantzizko proportzionalak
direla kontutan hartzen badugu, abiadura zenbat eta
gehiago erreduzitu indarra gero eta handiagoa izango
da.