Koncepcja inwestycji odpowiedzialnych społecznie z punktu widzenia inwestora indywidualnego

Piotr Kaźmierkiewicz, CDM Pekao SA - Warszawa, 25 styczeń 2011

Koncepcja inwestycji odpowiedzialnych społecznie
z punktu widzenia inwestora indywidualnego
Kaźmierkiewicz Piotr

Warszawa, 25 styczeń 2011

Agenda

2 Perspektywa inwestora indywidualnego

7 Badanie percepcji koncepcji SRI wśród klientów i pracowników CDM

18 Koncepcja użyteczności inwestycji

28 Analiza atrakcyjności inwestycji w spółki odpowiedzialne społecznie

2

Perspektywa inwestora indywidualnego

“Wspólne rozumienie pojęcia ułatwia
komunikację, rozbieżne utrudnia ją.”
- z zasad logiki

Krąg interesariuszy

wierzyciele klienci

akcjonariusze dostawcy

społeczność podwykonawcy
lokalna

4

Różne perspektywy

Znaczenie aspektów
Znaczenie giełdowej Rodzaj tworzonej
Perspektywa Horyzont Cel ESG w polityce
wyceny spółki więzi ze spółką
inwestycyjnej
maksymalizacja zysku przy kluczowe, w wielu bardzo nietrwała poprzez
inwestora niewielkie ze względu na
przeważnie krótki danym poziomie ryzyka przypadkach jedyny stosunkowo łatwy sposób
indywidualnego krótki horyzont inwestycji
inwestycji analizowany czynnik wyjścia z inwestycji

silna, głównie ze względu na
istotne, ale nie
poziom zaangażowania
nastawienie na zwiększanie najważniejsze; główny
preferowany: długi, lecz kapitałowego i częsty brak umiarkowane; brak nacisku
wartości w określonym nacisk kładziony jest na
inwestora zazwyczaj (ze względu na możliwości ze strony klientów; trudność
horyzoncie czasu, przy zdolność spółki do
instytucjonalnego wymagania klientów) natychmiastowego kwantyfikacji ich wpływu na
ograniczonym poziomie kreowania przepływów
ogranicza się do średniego wycofania z inwestycji; wartość spółki
ryzyka pieniężnych dla
sporadyczne zaangażowanie
akcjonariuszy.

w funkcjonowanie spółki

dostrzeganie znaczenia
powiększanie wartości
aspektów ESG w procesie
przedsiębiorstwa i/lub umiarkowane, głównie bardzo silna przejawiająca
budowania wartości
właściciela przeważnie długi uzyskiwanie rosnących w przypadku sprzedaży się dużym zaangażowaniem
przedsiębiorstwa oraz
przepływów udziałów w spółce w funkcjonowanie spółki
ograniczania ryzyk jego
dywidendowych
funkcjonowania

istotne dla kosztu
preferowany: realizacja
pozyskania kapitału
preferowany: stabilny projektów o dodatnim NPV; silna, lecz ograniczona
(zarówno w drodze emisji
akcjonariat; niestety często jednak pod naciskiem głównie obowiązującym szczególne uwzględnianie
zarządzającego akcji lub obligacji,
rozliczanie z wyników akcjonariusza stosunkiem pracy; konflikt aspektów o dodatnim
spółką czy w postaci kredytu
znacznie skraca tą większościowego: interesów na linii menedżer - wpływie na wynik finansowy
bankowego), ale także
perspektywę maksymalizacja wyniku właściciele
z punktu widzenia wysokości
finansowego netto
premii menedżerskich

5

• Agencje ratingowe i badawcze
• Agencje informacyjne
• Instytucje finansowe prowadzące
działalność maklerską

INFORMACJE
• Dostawcy indeksów Przepływ informacji
• NGOsy, media

FINANSOWE NIEFINANSOWE
(ilościowe) (jakościowe)

Inwestorzy
Firmy
UCZESTNICY RYNKU

instytucjonalni
• Zakup jednostek • Korporacje

uczestnictwa funduszy
• Powierzenie aktywów
międzynarodowe
w zarządzanie • Spółki krajowe
Inwestorzy • Firmy prywatne
• Start up’y
indywidualni

SRI CSR
USTAWODAWCZE
I NADZORUJĄCE
ORGANY

np. Unia Europejska, rządy krajowe

6

Badanie percepcji koncepcji SRI
wśród klientów i pracowników CDM

Warszawa, marzec 2010

Ankieta wśród pracowników POK (n=87)

Które z poniższych stwierdzeń najlepiej opisuje Twoje podejście w kontaktach z klientem?
zawsze staram się informować
klienta o działalności spółki w
obszarze ESG
0%
informuję klienta o działalności
spółki w obszarze ESG
wyłącznie w przypadku pytania
z jego strony
30%

nie spotkałem się z
zainteresowaniem ze strony
klienta czynnikami ESG
53%

odsyłam zainteresowanego
klienta do strony internetowej
spółki lub specjalistycznych
serwisów
17%
„Where ignorance is bliss,
'tis folly to be wise”
- Thomas Gray
8

Ankieta wśród pracowników POK (n=87)

Oceń, w skali od 0 do 10, jakie są według Ciebie przyczyny braku zainteresowania klientów czynnikami
ESG w funkcjonowaniu spółek?

brak wiedzy i zrozumienia wpływu czynników ESG na wartość spółki i ryzyko jej
6,8
funkcjonowania

brak danych na temat działalności spółek w obszarze ESG 5,6

zbyt krótki horyzont inwestycji, aby uwzględniać tego rodzaju czynniki 6,8

przeświadczenie, że "odpowiedzialność społeczna" spółki kosztuje (negatywnie odbija
4,8
się na wynikach spółki)

inwestorzy uważają działalność spółki w obszarze ESG za element nieistotny w
7,6
wyborze spółki

inwestorzy uważają, że działania spółki w obszarze ESG mają charakter wyłącznie
6,1
marketingowy

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

9

Ankieta wśród klientów CDM (n=160)

Liczebność ankietowanych w poszczególnych przedziałach wiekowych

powyżej 60 lat
10%
do 30 lat
23%

od 51 do 60
17%

od 31 do 40
26%
od 41 do 50
24%

10


Planując swoje inwestycje, który z wymienionych horyzontów czasowych najczęściej bierze Pan/Pani
pod uwagę?
powyżej pięciu lat
4% maksymalnie kilka dni
od jednego roku do pięciu lat 17%
17%

do jednego miesiąca
23%

kilka miesięcy, ale poniżej roku
39%

11


Oceń, w skali od 0 do 10, jak istotny wpływ na Pana/Pani decyzje inwestycyjne mają poszczególne
czynniki
c6 c5 c4 c3 c2 c1 b5 b4 b3 b2 b1 a4 a3 a2 a1

osoba zarządzającego, nazwiska członków zarządu i rady nadzorczej 4,2
korporacyjny

skład akcjonariatu większościowego 5,1
G
spółki
ład

jakość relacji z inwestorami mniejszościowymi 3,4
jakość raportowania 4,4
wpływ działalności spółki na środowisko naturalne 2,4
środowiskowe

zaangażowanie spółki w zmniejszaniu jej wpływu na środowisko naturalne 2,5

E
czynniki

gospodarka zasobami (zużycie wody i energii, wykorzystanie surowców wtórnych) 2,8
wykorzystanie odnawialnych źródeł pozyskiwania energii elektrycznej 3,3
zaangażowanie spółki w obszarze ochrony środowiska 2,7
relacje z dostawcami 3,7
czynniki społeczne

relacje z klientami 4,5
relacje ze społecznością lokalną
przestrzeganie praw człowieka i prawa pracy
polityka płacowa formy, świadczenia na rzecz pracowników
3,4
3,9
4,0
S
działalność charytatywna spółki 2,8

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

12


czynniki - ład korporacyjny spółki

4,2
osoba zarządzającego, nazwiska członków
4,0
zarządu i rady nadzorczej
4,2

5,1
skład akcjonariatu większościowego 4,5

5,4

3,4
jakość relacji z inwestorami
2,9
mniejszościowymi
3,6

4,4 ogółem
jakość raportowania 4,0 kobiety
4,6 mężczyźni

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

13


czynniki - czynniki środowiskowe

2,4
wpływ działalności spółki na środowisko
2,4
naturalne
2,4

2,5
zaangażowanie spółki w zmniejszaniu jej
2,9
wpływu na środowisko naturalne
2,4

gospodarka zasobami (zużycie wody i 2,8
energii, wykorzystanie surowców 3,0
wtórnych) 2,8

3,3
wykorzystanie odnawialnych źródeł
3,4
pozyskiwania energii elektrycznej
3,2

ogółem
2,7
zaangażowanie spółki w obszarze ochrony kobiety
2,8
środowiska
2,6 mężczyźni

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

14


czynniki - czynniki społeczne

3,7
relacje z dostawcami 4,0
3,5

4,5
relacje z klientami 4,6
4,3

3,4
relacje ze społecznością lokalną 3,6

3,2

przestrzeganie praw człowieka i prawa 3,9
4,5
pracy 3,6

polityka płacowa formy, świadczenia na 4,0
4,7
rzecz pracowników 3,6
ogółem
2,8 kobiety
działalność charytatywna spółki 3,2
2,5 mężczyźni

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

15


Z którego z wymienionych źródeł korzysta Pan/Pani szukając informacji na temat działalności spółek w
obszarze ESG?

raporty społeczne 9 16

raporty środowiskowe 3 11

konferencje o tematyce odpowiedzialności społecznej spółek 11 7

strony internetowe spółek 28 59

strony internetowe poświęcone społecznej odpowiedzialności biznesu 6 25

pozostałe strony internetowe 20 30

nie szukam takich informacji, nie interesuje mnie to 14 39
kobiety

inne 6 16 mężczyźni

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110

16


Co mogłoby przyczynić się do wzrostu Pana/Pani zainteresowania działalnością spółek w obszarze ESG?

obowiązek publikowania okresowych raportów o działalności spółek w obszarze ESG 19 43

udostępnianie przez spółki informacji o działaniach i wynikach ESG w obszarze "Relacje
inwestorskie"
14 47

uwzględnienie wpływu czynników ESG na wartość przedsiębiorstwa w wycenach
12 36

sporządzanych przez biura i domy maklerskie

stworzenie serwisu poświęconego działalności spółek w obszarze ESG 12 37

wyniki indeksów składających się ze spółek uznanych za odpowiedzialne społecznie 8 32

kobiety
nie przewiduję zwiększenia zainteresowania tą tematyką 14 35 mężczyźni

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110

17

Koncepcja użyteczności inwestycji

“Worldly wisdom teaches that it is better for reputation
to fail conventionally than to succeed unconventionally.”
- John Maynard Keynes, The General Theory of
Employment, Interest and Money

Relacja pomiędzy ryzykiem a zyskami

19

Mapa „Ryzyko-Zysk”

granica efektywna
Zysk
R P − RF
Θ= → max
σP
Portfel
inwestora

Korelacja = 1,0

Korelacja = 0,5

RFR
Korelacja = 0,1 Ryzyko

20

Mapa „Ryzyko-Zysk”

Stan na dzień 18 maja 2009
3,0%

2,5% CAR

GNT
GCN
FMF LCC HWE
2,0% AMB CPA KOL
FTE JWC CDC IEA ACE
CRM
JTZ OPG
Oczekiwana stopa zwrotu

KER AST
CZP IDM
1,5% EFR
HTM
INK
BRK CIE ABE
BSK
LTX BDL
ATT JAG NWR
ELS
MSZ
GTN ENI
BHW ERB KGH IGR
1,0%

CST
IPL KPX
BMI IPX KZS
EPD OIL
ARM ECH
EAT AMC CPE
PQA JPR
GRL
LTS TEX
DUD
GTCCMR BZW COG
BRS
BRE
0,5% HTL AGO PCE
ACPBDXCEZ
05N ATS
HBP DPL
ALC ALM
CPS 06N
KRB
0,0% EMP

IZO

-0,5% BBZ

-1,0%
0,0% 1,0% 2,0% 3,0% 4,0% 5,0% 6,0% 7,0% 8,0% 9,0% 10,0%

Ryzyko mierzone odchyleniem standardowym

21

“Potrzeba wiele filozofii, aby zauważyć fakty,
które codziennie widzimy.” - Jean-Jacques Rousseau

Teza: Korzyść jednego jest Korzyść jednego jest
szkodą drugiego korzyścią drugiego

Rozwiązanie: Stłumienie wolności poprzez Usiłowania nasze ograniczyć
narzucenie ograniczeń się powinny do

funkcjonowania. nieprzeszkadzania działaniu
natury i utrzymaniu praw
wolności ludzkiej.

Pierwiastek zła ma swe Czyny w pobudkach swych na
Wnioski: siedlisko w wolności i pozór odarte z moralności
własności. dążą także do rezultatów
moralnych.

Frederic Bastiat - Harmonie ekonomiczne, I połowa XIX wieku

22

Hierarchia potrzeb i teoria użyteczności
inwestycji
Perspektywa
inwestora indywidualnego

Potrzeby samorealizacji • Możliwość uzewnętrzniania swojej
osobowości i ekshibicjonizmu
• Prestiż wynikający z bycia
Potrzeby szacunku i uznania współwłaścicielem danego podmiotu

• Ocena zbieżności charakteru celów
Potrzeby afiliacji

spółki i inwestora

• Oszacowanie ryzyka związanego z
Potrzeby bezpieczeństwa inwestycją w poszczególne podmioty

• Selekcja podmiotów, które w ocenie
inwestora dają szansę na zysk z
Potrzeby fizjologiczne
inwestycji

23

Hierarchia potrzeb i teoria użyteczności
inwestycji
• Główną siłą napędową ludzkości jest interes osobisty.

• W sytuacji, gdy inwestor ma do wyboru dwie inwestycje, których oczekiwane
stopy zwrotu oszacował na podobnym poziomie, preferuje on tę o niższym
ryzyku. Z drugiej strony, widząc inwestycje o zbliżonym poziomie ryzyka stara
się wybierać tę, która może przynieść maksymalny zysk w możliwie krótkim
horyzoncie.

“Jesteśmy obdarzeni zdolnością
porównywania, sądzenia, wybierania właściwego
sposobu działania, z czego wynika wniosek, że możemy
mieć dobry lub zły osąd oraz uczynić dobry lub zły
wybór, co należy przypominać ludziom zawsze, gdy mówi
się o wolności.”
- Frederic Bastiat - Harmonie ekonomiczne, I połowa XIX wieku

24

Teza 1: zysk jest przejawem odpowiedzialności
społecznej spółki

• Innymi słowy - odpowiedzialna działalność spółki to taka, która zwiększa
relację dochodu do ryzyka, czy to poprzez zwiększanie zyskowności spółki
(np. wymiana maszyny na bardziej wydajną, a jednocześnie mniej uciążliwą dla
środowiska) czy też ograniczenie ryzyka działalności (np. zrównoważone
zarządzanie łańcuchem dostaw).

• Jeżeli zatem inwestorzy maksymalizują relację oczekiwanej stopy zwrotu do
ryzyka, to inwestycja w spółki odpowiedzialne powinna przybliżać inwestorów
do pożądanej relacji zysk/ryzyko.

25

CSR a innowacje, przykłady Redukcja
ryzyka
Redukcja
kosztów

• Wykorzystanie energii słonecznej do oświetlania
sklepów, wprowadzenie zamykanych drzwi lodówek X
i zamrażarek (Wall-Mart)
• Wykorzystanie biodegradowalnych opakowań
produktów (Wall-Mart) i zmniejszenie ich gabarytów X X
(Maspex)
• Ściślejsza współpraca z dostawcami przekłada się na
ich większą lojalność, zaś uczciwe warunki kontraktów X X

wpływają na zwiększenie terminowości płacenia
należności i skrócenie cyklu rotacji gotówki w firmie.
• Odzyskiwanie pierwiastków z produktów ubocznych
powstających w procesie wytwarzania głównych X
produktów (POCH, BMW)
• Wprowadzanie produktów pomagających w walce
z wykluczeniem społecznym (TP, TellForceOne)

26

Teza 2: zaspokojenie potrzeb konsumentów
prowadzi do dobrobytu producentów

27

Analiza atrakcyjności inwestycji w spółki
odpowiedzialne społecznie
na podstawie rankingu Global 100

lipiec 2010

Giełda amerykańska w latach 1995-2009

S&P 500 US (1,283.29, 1,291.93, 1,282.47, 1,290.84, +7.48999)
1700

1600

1500

1400

1300

1200

1100

1000

900

800

700

600

500

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

29

Rentowność kapitałów własnych (ROE)

Stopa zwrotu z kapitałów własnych (ang. Return on Common Equity, ROE) –
obliczana jako wynik netto z ostatnich dwunastu miesięcy podzielony przez
średni poziom kapitałów własnych spółki w danym okresie.

WFN12 m

ROE =
KW

30

Zależność pomiędzy TSR, a średnim poziomem ROE
amerykańskich spółek w latach 2000-2009

40

y = 0,50x + 4,08
30
R2 = 0,39
Stopa zwrotu z kapitału własnego (ROE)

20

10

0
-40 -35 -30 -25 -20 -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

-10

-20

-30

-40
Stopa zwrotu z inwestycji w akcje (uroczniona)

31

Zależność pomiędzy TSR, a zmiennością w czasie ROE
amerykańskich spółek w latach 2000-2009

60
Odchylenie standardowe ROE dla spółki w badanym okresie

50

40

30

20

10

0
-40 -35 -30 -25 -20 -15 -10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
Stopa zwrotu z inwestycji w akcje (uroczniona)

32


0
50
100
150
200
250
poniżej -27,0%

od -27,0% do -25,5%

od -25,5% do -24,0%

od -24,0% do -22,5%

od -22,5% do -21,0%

od -21,0% do -19,5%

od -19,5% do -18,0%

od -18,0% do -16,5%

od -16,5% do -15,0%

od -15,0% do -13,5%

od -13,5% do -12,0%

od -12% do -10,5%

od -10,5% do -9,0%
Obserwacje wykluczone z dalszej analizy

od -9,0% do -7,5%

od -7,5% do -6,0%

od -6,0% do -4,5%
80 procent rozkładu ROE dla amerykańskich spółek

od -4,5% do -3,0%

od -3,0% do -1,5%

od -1,5% do 0,0%

od 0,0% do 1,5%

od 1,5% do 3,0%
spółek w badanym okresie

od 3,0% do 4,5%

od 4,5% do 6,0%

od 6,0% do 7,5%

od 7,5% do 9,0%

od 9,0% do 10,5%

od 10,5% do 12,0%

od 12,0% do 13,5%

od 13,5% do 15,0%

od 15,0% do 16,5%

od 16,5% do 18,0%

od 18,0% do 19,5%

od 19,5% do 21,0%

od 21,0% do 22,5%

od 22,5% do 24,0%

od 24,0% do 25,5%

od 25,5% do 27,0%

powyżej 27,0%
Rozkład średniego poziomu ROE amerykańskich

33

Porównanie rentowności amerykańskich spółek
w latach 1995-2009 – Ranking Global 100

Return On Common Equity Dividend Yield

t0 = 2005 średnia odch.std. p (α=0,05) średnia odch.std. p (α=0,05)
t - 10 Global 100 21,43 9,06 0,001 2,07 0,89 0,077
(1995-99) 80 proc. Rynku 12,94 6,43 1,74 1,60

t-5 Global 100 17,09 12,80 0,005 2,28 1,28 0,000
(2000-04) 80 proc. Rynku 8,73 7,59 0,93 1,32
t+5 Global 100 18,41 10,67 0,000 2,63 1,65 0,001
(2005-09) 80 proc. Rynku 8,31 8,72 1,31 1,78

Ranking Global 100
34

włączonych i usuniętych z rankingu Global 100


t - 10 In 26,64 9,10 0,438 1,26 0,32 0,018
(1996-00) Out 27,66 12,26 2,36 1,06
t-5 In 22,82 6,56 0,456 1,90 0,47 0,204
(2001-05) Out 23,50 13,22 2,42 1,48
t+4 In 18,42 11,68 0,481 3,56 0,85 0,197

(2006-09) Out 18,83 14,67 2,92 1,62
badanie efektu wejścia / wyjścia z rankingu Global 100 ( t0 = 2006 rok)

In t-5 22,82 6,56 0,274 1,90 0,47 0,009
t+4 18,42 11,68 3,56 0,85
Out t-5 23,50 13,22 0,277 2,42 1,48 0,273
t+4 18,83 14,67 2,92 1,62

Ranking Global 100
35

Porównanie marż uzyskiwanych przez
amerykańskie spółki w latach 1995-2009

Operating margin EBITDA margin

t - 10 Global 100 17,72 8,76 0,065 24,68 11,19 0,003
(1995-99) 80 proc. Rynku 14,41 10,82 15,83 9,96

t-5 Global 100 14,73 9,64 0,236 21,65 10,60 0,008
(2000-04) 80 proc. Rynku 13,09 12,35 14,89 11,44
t+5 Global 100 13,80 7,19 0,205 19,73 8,97 0,050
(2005-09) 80 proc. Rynku 12,44 10,60 16,12 11,90

Ranking Global 100
36

w latach 1995-2009 – DJ Sustainability


t - 10 DJSustainability 20,02 12,27 0,000 1,54 1,47 0,199
(1995-99) 80 proc. Rynku 12,84 6,41 1,75 1,61

t-5 DJSustainability 15,64 12,10 0,000 1,40 1,72 0,040
(2000-04) 80 proc. Rynku 8,63 7,61 0,93 1,32
t+5 DJSustainability 16,38 24,13 0,016 2,27 3,57 0,039
(2005-09) 80 proc. Rynku 8,25 8,69 1,32 1,78

Indeks Dow Jones Sustainability
37

Vice Fund: anty-SRI

„The Vice Fund seeks to select well-performing stocks of
tobacco, alcohol, gaming, and weapons/defense companies because we believe
that these industries tend to thrive regardless of the economy as a whole. In
fact, they may have the potential to perform better when times are
uncertain, leading many to view investment in "Vice" industries as a solid
strategy during recessionary periods.”

38

w latach 1995-2009 – Vice Fund


t - 10 ViceFund 16,54 8,98 0,067 1,91 1,00 0,281
(1995-99) 80 proc. Rynku 12,98 6,46 1,74 1,60

t-5 ViceFund 15,30 14,59 0,027 1,68 1,26 0,023
(2000-04) 80 proc. Rynku 8,77 7,60 0,94 1,32
t+5 ViceFund 18,23 16,34 0,004 1,84 1,29 0,071
(2005-09) 80 proc. Rynku 8,32 8,71 1,32 1,78

Vice Fund
39

w latach 1995-2009 – tabela zbiorcza


t - 10 ViceFund 16,54 8,98 0,067 1,91 1,00 0,281
(1995-99) DJSustainability 20,02 12,27 0,000 1,54 1,47 0,200
Global 100 21,43 9,06 0,001 2,07 0,89 0,077
t-5 ViceFund 15,30 14,59 0,027 1,68 1,26 0,023

Global 100 17,09 12,80 0,005 2,28 1,28 0,000
t+5 ViceFund 18,23 16,34 0,004 1,84 1,29 0,071
Global 100 18,41 10,67 0,000 2,63 1,65 0,001

Vice Fund, DJ Sustainability, Ranking Global 100
40

Koncepcja inwestycji odpowiedzialnych społecznie z punktu widzenia inwestora indywidualnego

Koncepcja inwestycji odpowiedzialnych społecznie z punktu widzenia inwestora indywidualnego

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Destaque

Destaque (20)

Mais de Piotr Biernacki

Mais de Piotr Biernacki (6)

Koncepcja inwestycji odpowiedzialnych społecznie z punktu widzenia inwestora indywidualnego