Statistische steekproeven Toepassing in de fiscale praktijk

1. Statistische steekproeven
in de fiscale praktijk
W.T.B. (Wil) Peters RE RA
11 april 2012

2. Introductie
Wil Peters RE RA
• Ruim 20 jaar ervaring in de controle bij Belastingdienst/Douane
 Boekenonderzoeken VPB/OB/LB/DR/ACC etc.
 Initiële onderzoeken vergunningverlening (AO/IB)
 Sinds 1996 frequent gewerkt met toepassen statistical sampling
 2006-2009 : Lid Kennisgroep Vaktechniek Controle, Voorzitter Commissie Vaktechniek EDP-auditing
• 3 jaar adviespraktijk KPMG Meijburg & Co
 Tax Accounting & Control Services
 Toepassing data-analyse en statistical sampling (d.w.z. zelf uitvoeren steekproeven i.h.k.v. Tax Control en
begeleiden steekproeven belastingdienst)
• Zelfstandig m.i.v. maart 2012

3. Onderwerpen
• Steekproef en verticale belastingcontrole
• Steekproef in relatie tot TCF en Horizontaal Toezicht
• Extra’s
 Single audit
 Werkt het echt?

4. Belastingaangifte
Steekproef en verticale
belastingcontrole
• Belastingaangifte is een verzameling
gerubriceerde financiële transacties
• Financiële transacties in de aangifte zijn
een verdichting van de onderliggende
bedrijfstransacties en bedrijfsprocessen
Transacties

5. Transactiemodel
• Uitgangspunt bij inrichting
(belasting)controle
• Geeft controledoelstellingen weer:
 Vaststellen volledigheid primaire
registratie transacties en –kenmerken
 Vaststellen juistheid rubricering,
bewerkingen en calculaties in
subsidiaire registratie en rapportages
Vaststellen juistheid rubricering vergt uitgebreide
gegevensgerichte detailcontrole
Dit is bij uitstek het terrein van steekproeven
Steekproef = juistheidscontrole!

6. Schillenmodel
• Nog een uitgangspunt bij inrichting
(belasting)controle
 “Zoveel mogelijk steunen op reeds
uitgevoerde werkzaamheden” Fiscale
controle
Fiscale
controle
Externe
controle Fiscale
controle
Interne
controle
Interne
beheersing
Tax Control
Fiscale
Bedrijfs- controle
activiteiten
Fiscale
controle

7. Beheersing optimaal = klaar? (“system based approach”)
Transacties
Beheersingsraamwerk
Niet onderkend Geaccepteerd Niet werkende
risico risico beheersmaatregel
Totale niet
gedetecteerde fout Inrichtingsvraagstuk:
• Niet onderkende risico’s
• Geaccepteerde risico’s
Operationeel vraagstuk:
• Niet werkende beheersmaatregelen

8. Controlemix: systeem- versus gegevensgericht
Transacties
Beheersingsraamwerk
Niet onderkend Geaccepteerd Niet werkende
risico risico beheersmaatregel
Totale niet
gedetecteerde fout
Controleer effectiviteit controls
(systeemgericht)
Controleer juistheid/volledigheid
transactiegegevens (gegevensgericht)

9. Steekproef in actie
Transacties
Cel intervallen
Steekproef
1 1 3 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
A
Controle
Transacties worden
geraaktgetrokken van hun
naar rato
posten
omvang
Beheersingsraamwerk
Niet onderkend Geaccepteerd
risico risico Niet werkende
B beheersmaatregel
Beheersmaatregelen
van aantal getrokken
posten beoordelen

10. Bepalen samenstelling
Maturity level
Level 5
Level 4
Level 3
controlemix Level 1
Initial
Level 2
Repeatable
Defined
Managed
Optimized
1. The board operates
1. Tax goals and strategy
Maturity model geeft mate volwassenheid 1. Tax is a recurring item on advanced management
Governance
have been defined by the
1. Tax is acknowledged as the board agenda. reporting for tax.
1. Relatively limited tax risk board
relevant factor in the board's
awareness at board level
decision making process 2. KPI's for tax are defined 2. Escalation of material tax
van de interne beheersing weer 2. Roles and responsibilities
are clear
and monitored. issues or incidents is
automated.
1. Tax risks are recognized
1. A periodical review of key
and more or less 1. Key tax risks are mostly 1. Tax risk management is
Hoeveelheid gegevensgericht werk neemt tax risks is applied.
Risk Management
anticipated. identified. fully integrated in company
risk management
1. Tax issues are being 2. Key tax controls are
2. Key processes are more 2. Key tax controls have framework.
af naarmate maturity toeneemt, maar is dealt with on a case-by-
case basis.
or less defined. been defined and executed.
tested regurlarly.
3. Non-standard events are
2. The tax function
3. There is good overview of 3. Key business processes contineously monitors
tax-managed in a structured
nooit nihil the group legal and tax
structure.
account for tax aspects.
fashion.
critical transactions.
1. Tax compliance
processes are integrated in
Bij gegevensgericht detailcontrolewerk 1. Real-time overview of tax the financial accounting
Compliance
1. Tax reporting is mostly
1. Tax compliance 1. Tax compliance compliance status. processes.
manually prepared on the
processes are informal but processes are standardized
basis of one or more
more or less standard. and documented. 2. Real-time overview of 2. Tax treatment of most
gaat voorkeur van belastingdienst uit naar individual's experience.
uncertain tax positions. classes of transactions is
automatically derived from
systems.
toepassing statistische steekproeven
(“Controle Aanpak Belastingdienst”)

11. Hoe gaat belastingdienst te werk? 1/2
• Risico-analyse leidt tot controle-opdracht voor bepaalde periode
• Controle-opdracht: periode, belastingmiddel(en), specifieke risico’s
• “Understanding the business”
• Bepaling materialiteit voor het onderzoek (openbaar: zie Leidraad HT v1.0 november 2010)
 Normaliter is het de omzet, voor loonheffing de totale loonsom
• Planning en uitvoering volledigheids- en juistheidscontroles
 Volledigheidscontroles (onderzoek AO/IB)
 Juistheidscontroles (steekproef)
- Definitie onderzoekspopulaties
- Data-collectie, data-conversie, data-validatie
- Aansluitingen
- Bruto-steekproeftrekking, aanwijzing verschillende kortingen
- Collectie bewijsstukken

12. Hoe gaat belastingdienst te werk? 2/2
- Controle netto-steekproef + onderbouwen korting d.m.v. organisatiegerichte controles
- Foutanalyse
- Uitbreiden naar bruto-steekproef bij fouten
- Evaluatie: goedkeuren bij geen of weining fouten, “niet-goedkeuren” bij teveel fouten
- Bij niet goedkeuren krijgt belastingplichtige gelegenheid tot opschonen populatie
- Aangetroffen fout (bij schoning) of geprojecteerde fout leidt tot correctievoorstel
- Extrapolatie over jaren heen
• Rapportage, naheffingen etc.

13. Evaluatiemodel

14. Loonheffing controle
Belastingdienst controleert:
• Volledigheid personeelsbestand
• Juistheid berekening loonheffingen en sociale
premies
• Juistheid onbelaste looncomponenten via
loonadministratie (A)
• Juistheid onbelaste vergoedingen via
financiële administratie (B)
Populatie bestaat uit:
(A) Onbelaste looncomponenten loonstroken
(B1) Uitgaande geldstroom (CLIEOP’s); of
(B2) Afboeking crediteuren via bank- en kas; of
(B3) Debiteringen resultatenrekening

15. Fiscale
controle
Steekproef in relatie tot TCF
Fiscale
en Horizontaal Toezicht controle
Externe
controle
Steekproef past naadloos in het Fiscale
controle
concept van TCF en HT Fiscale
Interne
controle
controle
1. In kaart brengen fiscale Interne
risico’s m.b.v. steekproef beheersing
2. Monitoring risico’s m.b.v.
Tax Control
Fiscale
steekproef Bedrijfs- controle
activiteiten
3. Afhankelijk van kwaliteit
interne beheersing etc. zijn er
fiscale restrisico’s die
periodiek met steekproef
kunnen worden afgedekt
Fiscale
Vertrouwen en controle
transparantie

16. Single Audit = geïntegreerde steekproef
“3-in-1”

17. Voorbeeld
Data in grootboek gesplitst o.b.v. risico-analyse
• VPB en LH: controle op kritieke kosten
• BTW: controle op voorbelasting
We nemen de uitgaven (“uitgaande geldstroom“) als basis
voor de populatie

18. Uitgaven en voorbelasting
Uitleg
• Totaal rechthoek:
 de uitgaven
• Rode rechthoek:
 netto-uitgaven excl. BTW
• Gele rechthoek:
 voorbelasting

19. Te onderscheiden deelpopulaties
Uitleg
1 2
1. Niet-kritieke kosten
2. BTW op niet-kritieke kosten
3. Kritieke kosten
4. BTW op kritieke kosten
3 4

20. Goedkeuren o.b.v.
Aanpak risicoanalyse Steekproef op 2,
met interval BTW
• Trek steekproef op 3 1 2
 Pas interval aan (excl. BTW maken)
• 2 en 4 zijn één grootboekrekening 3 4
 4 uit 2+4 elimineren
o Brondocumentnummers van 3 horen bij 4 Steekproef op 3, Controleren samen
met interval excl. BTW met 3
o Brondocumentnummers van 3 elimineren
o Zo resteert 2 uit 2+4
• Beoordelen 2 met interval BTW
 B.v. laag % BTW over interval
• Voorbelasting is geheel beoordeeld

21. Werkt het echt?
Experiment
1. Stel: je manipuleert een bestaande populatie.
De waarden vóór en ná manipulatie zijn dan bekend. En dus de werkelijke fout.
2. Je kunt dan een steekproef trekken op de “foute populatie”
3. De juiste waarden van de posten in de steekproeflijst kunnen uit de “goede populatie” worden
opgehaald
4. Per post in de steekproeflijst kan de foutfractie worden bepaald:
(waarde fout -/- waarde goed)/waarde fout
5. Op basis van de steekproefinstellingen en de aangetroffen foutfracties kan worden geëvalueerd
NB: Stap 2 t/m 5 kan geautomatiseerd plaatsvinden

22. Werkt het echt?
Uitkomst experiment
Zie voorbeeldbestanden

23. Dank voor uw aandacht!
Wil Peters
Prosperius.BV
Julianastraat 57
6181GP ELSLOO
+31624410002
prosperius.bv@gmail.com