σεναριο στην αρχαια ελληνικη επιμόρφωσης γλωσσα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΤΠΕ
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β΄ ΕΠΙΠΕΔΟΥ. ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2013 ,ΚΣΕ ΙΛΙΟΥ.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Α ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΑΤΣΟΥΓΚΡΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΠΕ02
ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ «ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ»

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ: Κατσούγκρη Παρασκευή,ΠΕ02
Ιδιωτικό γυμνάσιο «Θεμιστοκλής».

ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΑΠΌ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ) ΜΕ ΤΙΣ
Τ.Π.Ε.
Ονοματεπώνυμο: ΚΑΤΣΟΥΓΚΡΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, ΠΕ02 , [ ΙΔΙΩΤΙΚΟ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ « ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ»].
ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΊΟΥ
Τάξη: A΄ Γυμνασίου.
Γνωστικό αντικείμενο: Αρχαία Ελληνική γλώσσα (από πρωτότυπο).
Διδακτική ενότητα: Ενότητα 3η.
Τίτλος: Επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων.
Τόπος διεξαγωγής σεναρίου εργασίας: Αίθουσα διδασκαλίας και
Εργαστήριο Πληροφορικής.
Αριθμός μαθητών: Όλοι οι μαθητές του τμήματος (20 μαθητές).
Απαιτούμενος

χρόνος:

4

ώρες

στο

εργαστήριο

πληροφορικής

(2

συνεχόμενες αρχικές και 2 μετά διακεκομμένες ) και 1 ώρα στην αίθουσα
διδασκαλίας.
Διαθεματικό εύρος σεναρίου: Αρχαία ελληνικά από μετάφραση, εικαστικές
τέχνες, αρχαία ιστορία, νεοελληνική λογοτεχνία, πληροφορική.
Χρησιμοποιούμενα εργαλεία (έντυπα και ηλεκτρονικά) και εποπτικά μέσα:


σχολικό εγχειρίδιο



πίνακας



διαδίκτυο



Drop box



Comic lab



Blog



Power point



Word



Scoop.it

ΚΣΕ ΙΛΙΟΥ 2013 Επιμορφωτής: Κ. Καλαφάτης

2



προβολέας



Ηλεκτρονικά (ή και έντυπα) φύλλα εργασίας
Διαδικτυακοί τόποι:

http://pikatsou.blogspot.gr/
http://tinyurl.com/ofz8myw

http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/lexicon/index.html
http://www.slideshare.net/etriada/t-3655432
http://tinyurl.com/ppb7unv

http://www.ime.gr/chronos/05/gr/society/index.html
http://www.ancientathens3d.com/agoraclassic.htm
http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2485

http://microkosmos.uoa.gr/gr/magazine/ergasies_foititon/ettap/201112/epaggelmata/ipersindesmoi.htm
Προαπαιτούμενα μαθήματος:


Η προηγούμενη γνώση από τους μαθητές των φθόγγων και των
γραμμάτων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.



επαρκής χειρισμός του διαδικτύου (φυλλομετρητή)



επαρκής χειρισμός του λογισμικού παρουσίασης



ευελιξία στο ωρολόγιο πρόγραμμα



προγενέστερη εξοικείωση των μαθητών με την ομαδοσυνεργατική
αντίληψη επικοινωνίας, μέσω της οποίας υλοποιείται η διδακτική
πρόταση.

ΣΎΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΉ ΣΕΝΑΡΊΟΥ
Οι στόχοι του παρόντος σεναρίου ανταποκρίνονται στους ειδικούς σκοπούς
της διδασκαλίας του μαθήματος που τίθενται στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο
Προγράμματος Σπουδών και το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ. –
Α.Π.Σ.) του Γυμνασίου και βασίζεται σε τρεις σύγχρονες θεωρίες μάθησης, σε
τρία σύγχρονα διδακτικά μοντέλα που καθιστούν το μαθητή από αντικείμενο σε
ενεργό υποκείμενο της διαδικασίας της γνώσης.


3

Η πρώτη θεωρία είναι η ανακαλυπτική θεωρία της μάθησης που
βασίζεται στην αρχή ότι για να μάθει το υποκείμενο πρέπει να δράσει σε
συγκεκριμένα αντικείμενα. Αποτέλεσμα αυτής της δράσης είναι η κατάκτηση
του αφηρημένου ή η ανακάλυψη της γνώσης. Η μάθηση συντελείται μέσω
συνεργατικών δραστηριοτήτων, επίλυση προβλημάτων και ανώτερων
λειτουργιών

της

σκέψης.

Άλλα

χαρακτηριστικά

στοιχεία

είναι

η

αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών και η παραγωγική ομιλία.
Η γνώση ανακαλύπτεται μέσω της αλληλοεπίδρασης και του πλαισίου στο
οποίο συντελείται. Είναι δυναμική και ζωντανή. Στηρίζεται στην εκμάθηση
στρατηγικών και στην άσκηση των μαθητών στις επιστημονικές διαδικασίες,
ώστε να γίνουν μικροί επιστήμονες. Η άσκηση στις διαδικασίες με την
καθοδήγηση του διδάσκοντα μπορεί να οδηγήσει στην ανακάλυψη του
περιεχομένου, δηλαδή στην ερμηνεία των φαινομένων και στην κατανόηση
των εννοιών .
Το διδακτικό μοντέλο προσδιορίζεται από δύο παράγοντες. Πρώτον η
απαίτηση για δράση των μαθητών σε πραγματικά υποκείμενα επιβάλλει τη
λειτουργία της τάξης σε ομάδες. Δεύτερον η οργάνωση της τάξης σε ομάδες
δε διευκολύνει την προφορική επικοινωνία του διδάσκοντα με τους μαθητές.
Αυτό επέβαλλε τη χρήση του Φύλλου Εργασίας στο οποίο περιγράφονται οι
δραστηριότητες των ομάδων. Η διδακτική προσέγγιση είναι μαθητοκεντρικά
προσανατολισμένη, με τον δάσκαλο στο ρόλο του καθοδηγητή και του
οργανωτή καταστάσεων μάθησης. Οι μαθητές με τη βοήθεια του Φύλλου
Εργασίας παρατηρούν, κάνουν μετρήσεις, καταγράφουν και συγκρίνουν
δεδομένα. Με τον τρόπο αυτό μετέχουν ενεργά στην ανακάλυψη της δικής
τους γνώσης, ανακαλύπτοντας πράγματα για τον εαυτό τους. Το γεγονός ότι
εργάζονται σε ομάδες, τους δίνει τη δυνατότητα της αλληλεπίδρασης μεταξύ
ισοτίμων, η οποία είναι αποτελεσματικότερη στη μάθηση, από την
καταλυτική παρουσία ακόμα και του ικανότερου δάσκαλου.
Η δεύτερη θεωρία είναι του Εποικοδομισμού (Constructivism). Στην
υπόθεση της εποικοδόμησης της γνώσης κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι ιδέες των
μαθητών. Αν μπορούσαμε να γνωρίζουμε τις ιδέες των μαθητών τότε θα ήταν
εύκολο να βρούμε κατάλληλες δραστηριότητες τις οποίες να εκτελέσουν οι
μαθητές και να πιστούν αυτόβουλα να αλλάξουν άποψη, δηλαδή να


4

αποβάλλουν τις ιδέες τους και να δεχθούν αυτό που η επιστήμη δέχεται, τότε
αυτό θα αποτελούσε μάθηση. Η γνώση είναι προσωπική και οικοδομείται
από τον καθένα χωριστά γι' αυτό είναι υποκειμενική. Συνεπώς δεν μπορεί να
μεταδοθεί από τον έχοντα και κατέχοντα στους μη έχοντες και μη
κατέχοντες. Η μάθηση είναι συνήθως προϊόν της εννοιολογικής αλλαγής που
επέρχεται στους μαθητές λόγω της γνωστικής σύγκρουσης στην οποία
υποβάλλονται. Η μάθηση θεωρείται ως εποικοδόμηση που γίνεται στο
πλαίσιο της κοινωνίας της ομάδας.
Το διδακτικό μοντέλο
Οι Driver και Oldham (1986) πρότειναν ένα μοντέλο της εποικοδομητικής
προσέγγισης

στη

διδασκαλία

που

περιλαμβάνει

τις

φάσεις

του

προσανατολισμού, της ανάδειξης των ιδεών των μαθητών, της αναδόμησης
των ιδεών, της εφαρμογής των νέων ιδεών και της ανασκόπησης.
Στο επιστημονικό παράδειγμα του εποικοδομισμού, εκτός από τις
γνωστικές θεωρίες της μάθησης, κινούνται και οι κοινωνικοπολιτισμικές
θεωρίες,

οι

οποίες

θα

μπορούσαμε

να

πούμε

ότι

λειτουργούν

συμπληρωματικά με αυτές, ρίχνοντας όμως το βάρος τους στον κοινωνικό
καθορισμό της γνώσης. Δηλαδή, αν δεχτούμε ότι οι θεωρίες κινούνται
ανάμεσα σε ένα δίπολο άτομο - κοινωνία, οι γνωστικές θεωρίες στρέφονται
γύρω από τον πόλο άτομο, ενώ οι κοινωνικοπολιτισμικές γύρω από τον
πόλο κοινωνία.
Σε γενικές γραμμές, οι θεωρίες αυτές υποστηρίζουν ότι η οικοδόμηση των
γνώσεων

λαμβάνει

συζητήσεων

που

χώρα

σε

εμπερικλείουν

συνεργατικά
τη

περιβάλλοντα,

δημιουργία

και

διαμέσου

κατανόηση

της

επικοινωνίας και την από κοινού (μεταξύ ατόμων ή ομάδων) υλοποίηση
δραστηριοτήτων. Συνεπώς, ο κοινωνικός εποικοδομισμός, όπως αλλιώς
ονομάζονται οι θεωρίες αυτές, διαφοροποιείται από τον κλασικό στο επίπεδο
της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, θεωρώντας πως οι γνώσεις δομούνται
μέσω των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των ατόμων, όπως επίσης ότι και οι
ίδιες οι γνώσεις είναι κοινωνικά καθορισμένες μέσα από κώδικες.


5

Τα χαρακτηριστικά της προσέγγισης αυτής είναι:
Η ενεργός γνωστική οικοδόμηση που συντελεί στην εκ βάθους κατανόηση.
Η εγκαθιδρυμένη μάθηση (situated cognition) που λαμβάνει χώρα σε
συγκεκριμένο πλαίσιο με αυτόνομη δραστηριότητα και κοινωνική και νοητική
υποστήριξη. Η κοινότητα, μέσα από την οποία λαμβάνει χώρα η μάθηση,
συντελεί στη διάχυση της κουλτούρας και των πρακτικών της. Η συνομιλία
(discourse) που καθιστά εφικτή τη συμμετοχή και τη διαπραγμάτευση στο
πλαίσιο της κοινότητας.
Στην κοινωνικοπολιτισμική προσέγγιση της νόησης, βασική παραδοχή είναι
ότι, όταν ένα άτομο συμμετέχει σ' ένα κοινωνικό σύστημα, η κουλτούρα
αυτού του συστήματος και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την
επικοινωνία (κυρίως η γλώσσα) διαμορφώνουν τη γνωστική του συγκρότηση
και συνιστούν πηγή μάθησης και εξέλιξης. (Ράπτης, Ράπτη 2007, σελ. 109,
Κόμης 2004, σελ. 94-96)
Στη διδακτική πρόταση που ακολουθεί οι μαθητές προσεγγίζουν αρχικά το
κείμενο του Ξενοφώντα και προσπαθούν να το κατανοήσουν και να
εντοπίσουν στοιχεία του στη σύγχρονη εποχή. Στη συνέχεια ,αναγνωρίζουν
τη διαδικασία δημιουργίας των λέξεων μέσα από την παραγωγή και τη
σύνθεση, μια διαδικασία κοινή για την αρχαία και τη νεοελληνική γλώσσα.
Τέλος, μαθαίνουν για τους τόνους και τα πνεύματα, τη χρησιμότητά τους και
τη σημασία τους για τον προφορικό και γραπτό λόγο των αρχαίων Ελλήνων.
Η βιωματική μέθοδος διδασκαλίας, που θα καταστήσει τη μαθησιακή
διαδικασία πιο ενδιαφέρουσα και πιο ελκυστική, επιτυγχάνεται με τη χρήση
πολλαπλών αναπαραστατικών μορφών, την αναζήτηση και αξιοποίηση
γνωστικού τύπου πληροφοριών, την απόδοση και την αξιολόγηση της
πληροφορίας μέσα από την παραγωγή καθοδηγημένου και αυθόρμητου
λόγου, καθώς και την ανατροφοδότηση στην ομάδα κατά τη διάρκεια της
ενδιάμεσης αξιολόγησης μέσα από μία διαδραστική επικοινωνία. Όλα αυτά
βέβαια, τα οποία αποτελούν βασικούς άξονες της διδασκαλίας, υλοποιούνται
μέσα από τη χρήση γενικών εργαλείων των Τ.Π.Ε. και του διαδικτύου.
Συγκεκριμένα ο διδάσκων μπορεί να προβάλει τη χρησιμότητα δημιουργίας


6

ιστολογίου, παρουσιάζοντας το δικό του και να αναφέρει πόσο θα βοηθήσει
αυτό το μέσο τεχνολογίας ως χώρος επικοινωνίας των μελών των ομάδων
και ως αποθετήριο πολλαπλών ειδών πληροφοριακού υλικού. Κατά τη
διεξαγωγή της διδασκαλίας προτείνεται η δημιουργία ενός ιστολογίου
αρχαίων, το οποίο θα μπορεί να φιλοξενεί εργασίες και άλλων μαθητών και
από άλλες τάξεις. Η δημιουργία του φυσικά θα γίνει με τη βοήθεια του
καθηγητή ή του καθηγητή της πληροφορικής αργότερα, όταν οι μαθητές,
μετά το τέλος του σεναρίου, αναγνωρίσουν πόσο χρηστικό ήταν το ιστολόγιο
που ο διδάσκων έχει δημιουργήσει και συμφωνήσουν να κατασκευάσουν ένα
δικό τους. Ορισμένα από τα βασικά χαρακτηριστικά

ενός ιστολογίου είναι:

α. Η αρχειοθέτηση των αναρτήσεων με βάση την ημερομηνία
δημοσίευσης ή το θεματικό περιεχόμενο, οι

σύνδεσμοι προς

άλλα ιστολόγια ή ιστοσελίδες (blog roll),
β.

Η δυνατότητα δημοσίευσης

των αναρτήσεων σε

κοινωνικά δίκτυα (Facebook, Twitter,Linkedinκ.ά.),
γ. η σήμανση των αναρτήσεων με ετικέτες (tags),
δ. η δυνατότητα που παρέχουν
λαμβάνουν τις

στους αναγνώστες τους

πληροφορίες τη στιγμή

να

που δημοσιεύονται,

χωρίς να χρειάζεται να επισκεφθούν το ιστολόγιο.
Όλα αυτά

τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ιστολογίων αποδεικνύουν τη

σχέση που υπάρχει μεταξύ των ιστολογίων και των κοινωνικών δικτύων
αλλά και μεταξύ των ιστολογίων και άλλων εφαρμογών τουWeb 2.0.
Ενδεικτικό της ισχυρής σχέσης που υπάρχει μεταξύ
κοινωνικών δικτύων είναι το γεγονός
δημοσιεύουν άμεσα και εύκολα

ιστολογίων και

ότι το 90% των ιστολογίων

τις αναρτήσεις τους στο Twitter, ενώ το

αντίστοιχο ποσοστό για το Facebook είναι της τάξης του 40% περίπου
(Technorati,2011).

Το

σημαντικότερο

ωστόσο

χαρακτηριστικό

των

ιστολογίων είναι η δυνατότητα σχολιασμού των αναρτήσεων από τους
χρήστες,

που

αποτελεί

την

τυπικότερη

εφαρμογή

κοινωνικής

αλληλεπίδρασης, διαφοροποιώντας έτσι ένα ιστολόγιο από ένα τυπικό web

7

site ή μια προσωπική ιστοσελίδα. Έτσι δημιουργείται ένα κοινωνικό δίκτυο
το οποίο

βασίζεται σ’ αυτήν τη μορφή αμφίδρομης επικοινωνίας.

Έμφαση δίνεται στην παρώθηση, με τη συναίσθηση της προόδου και της
επίτευξης στόχων μέσα από την εργασία σε ομάδες, στην ενεργό συμμετοχή
αλλά και στην αυτόνομη μάθηση, στην εναλλαγή και ποικιλία στη διδακτική
πράξη , στην ανατροφοδότηση των μαθητών με πληροφορίες και
αξιολογικές κρίσεις που προέρχονται από την ίδια την ομάδα

και που

οδηγούν σε μια ανακαλυπτική πορεία μάθησης.

ΣΤΌΧΟΙ
Παιδαγωγικοί
 Να χρησιμοποιήσουν οι μαθητές την ομαδική συνεργασία για την
προσέγγιση του πρωτότυπου αρχαίου ελληνικού λόγου.
 Να εξοικειωθούν με την διερευνητική – βιωματική μάθηση και να
δραστηριοποιηθούν σε αυτή.
 Να εξοικειωθούν με τη διερεύνηση και επιλογή πληροφοριών μέσα
από το υλικό που προσφέρει το διαδίκτυο.
 Να καλλιεργήσουν την ικανότητα αξιολόγησης των προσφερόμενων
πληροφοριών όσον αφορά τη χρησιμότητά τους.
 Να ενεργοποιήσουν με την επεξεργασία των αρχαίων λέξεων τις
υπάρχουσες γνώσεις τους, να

αυτενεργήσουν και εν τέλει

να

οικοδομήσουν νέα γνώση.
 Να αναπτύξουν τεχνικές πρόσληψης και κατανόησης αμετάφραστου
αρχαιοελληνικού κειμένου.
 Να καλλιεργήσουν τις εκφραστικές τους δεξιότητες στον προφορικό
αλλά και στο γραπτό λόγο και να επικοινωνούν μεταξύ τους.
 Να συνεργάζονται μεταξύ τους για την επίτευξη ενός κοινού στόχου
αναπτύσσοντας προσωπική και συλλογική ευθύνη ως μέλη μιας


8

ομάδας .
 Να καταστούν αποδέκτες της αισθητικής απόλαυσης του αρχαίου
κειμένου και να το προσεγγίσουν προσωπικά.

Διδακτικοί
 Βασική προϋπόθεση επίτευξης των σκοπών του σεναρίου είναι να
δημιουργούνται εκείνες οι συνθήκες μάθησης που εξασφαλίζουν την
ενεργητική, δημιουργική συμμετοχή των μαθητών στη διδακτική
διαδικασία.

Προφανώς,

πρέπει

να

αποφεύγεται

ο

άμεσος

διδακτισμός, ώστε ο προβληματισμός που προκύπτει από το κείμενο
(πρόβλημα-συζήτηση-κριτική)

να

λειτουργήσει

έμμεσα,

όχι

δεοντολογικά, στους μαθητές.
 Η διδακτική μέθοδος διαφοροποιείται ανάλογα με το γραμματειακό
είδος, το συγγραφέα και το συγκεκριμένο κείμενο.
 Η επιδιωκόμενη επικοινωνία των μαθητών με το κείμενο πρέπει να
στηρίζεται: στο ενδιαφέρον που παρουσιάζουν για τους μαθητές (ως
προβολή, λ.χ. του καθημερινού βίου και πολιτισμού των αρχαίων
Ελλήνων) β. στο σύνολο των πληροφοριών που σε κάθε επίπεδο
μπορούν να τους δώσουν.
 Το διδακτικό περιεχόμενο και το αναμενόμενο μαθησιακό αποτέλεσμα
να εισάγεται στην εκπαιδευτική διαδικασία υπό τη μορφή:
Α. διατύπωσης ερωτημάτων Β. προσδιορισμού προβλήματος
Γ. σχεδιασμού και μεθόδευσης διερευνήσεων Δ. αναζήτησης
απαντήσεων στα προβλήματα Ε. αναζήτησης και αξιοποίησης
ερευνητικών εργαλείων Στ. ανάλυσης και σύνθεσης δεδομένων
Ζ. κατανόησης βασικών εννοιών.
 Επιδιώκεται επίσης οι μαθητές να παρατηρήσουν τη δομή της
γλώσσας,

να

αντιληφθούν

τις

επιβιώσεις

στη

συγχρονία

προγενέστερων φάσεων της ελληνικής γλώσσας, να σχηματίζουν ό,τι
επιβιώνει στα νέα ελληνικά, καθώς και ό,τι υπηρετεί το λόγιο
χρηστικό επίπεδο της νέας ελληνικής.


9

 Η διδασκαλία επικεντρώνεται στη διαμόρφωση των βάσεων της
διαθεματικότητας.
 Είναι θεμιτό οι μαθητές να μπορούν να κάνουν ανάγνωση του αρχαίου
κειμένου, να αναγνωρίζουν απλές δομές στο αρχαίο κείμενο
αντίστοιχες

με

εκείνες

της

νέας

ελληνικής,

να

μπορούν

να

κατανοήσουν ένα απλό εύληπτο και ενδιαφέρον αρχαίο κείμενο,
απαντώντας σε ερωτήσεις κατανόησής του, ώστε να κινηθεί το
ενδιαφέρον των παιδιών για τον ελληνικό πολιτισμό και να είναι σε
θέση να συζητούν για τις ιδέες, τις απόψεις, τα προβλήματα της
αρχαίας εποχής και να τα συγκρίνουν με αυτά της σύγχρονης
ελληνικής και της παγκόσμιας πραγματικότητας.
 Κατά

τη

διδακτική

πράξη

να

γίνουν

αντιληπτά

τα

βασικά

χαρακτηριστικά της αρχαίας ελληνικής γλώσσας: τόνοι, πνεύματα,
προσωδία, βασικοί κανόνες τονισμού, εξοικείωση με την ετυμολογία
και την ορολογία.
 Η αξιοποίηση και η υποστήριξη του μαθήματος από το εποπτικό υλικό
(εικονογράφηση, διαγράμματα, video, διαδίκτυο κ.ά.) θεωρείται
αυτονόητη.

Γνωστικοί – Μαθησιακοί
Επιδιώκεται οι μαθητές:
•

Με τη διδασκαλία του κειμένου να γνωρίσουν τις βασικές ασχολίες και
επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων κατά την αρχαιότητα.

•

Να αντιληφθούν τη σημασία των επαγγελμάτων αυτών για την
οικονομία της πόλης των Αθηνών.

•

Να συγκρίνουν τα επαγγέλματα που περιγράφονται στο κείμενο με
εκείνα των γονέων τους ή της περιοχής τους.

•

Να αναγνωρίσουν τη χρονική συνέχεια των λέξεων της γλώσσας μας
και να προσπαθήσουν να ανακαλύψουν την ερμηνεία τους.

•

Στο δεύτερο μέρος της ενότητας, το ετυμολογικό , οι μαθητές
επιδιώκεται να έρθουν σε πρώτη επαφή με τη θεωρία της ετυμολογίας
των λέξεων στην αρχαία ελληνική.
ΚΣΕ ΙΛΙΟΥ 2013 Επιμορφωτής: Κ. Καλαφάτης 10

•

Να παρακολουθήσουν τις δύο βασικές μεθόδους δημιουργίας λέξεων,
την παραγωγή και τη σύνθεση, με παραδείγματα.

•

Να συνειδητοποιήσουν ότι η καλή γνώση της ετυμολογίας της αρχαίας
ελληνικής γλώσσας προσφέρει τη δυνατότητα καλύτερης κατανόησης
της σημασίας πολλών λέξεων της νέας ελληνικής γλώσσας.

•

Στο τρίτο και τελευταίο μέρος της ενότητας οι μαθητές καλούνται να
εξοικειωθούν με τους βασικούς κανόνες τονισμού και να τους
εφαρμόζουν.

•

Να γνωρίσουν τα κλιτά και άκλιτα μέρη του λόγου της αρχαίας
ελληνικής και τη χρήση της δοτικής.

•

Να εντοπίσουν τις ομοιότητες μεταξύ αρχαίας και νέας ελληνικής
γλώσσας σε επίπεδο των μερών του λόγου.

•

Να κατανοήσουν τη σημασία των πτώσεων μέσα από την ετυμολογική
τους προσέγγιση και να αντιληφθούν για ποιο λόγο η δοτική δε μας
είναι πλέον απαραίτητη.
Τεχνολογικοί

Η χρήση των προϊόντων και εργαλείων των Τ.Π.Ε., στη συγκεκριμένη
διδακτική πρόταση, υποστηρίζει τόσο την αυτόνομη πορεία

του μαθητή

προς τη γνώση, όσο και τη διερευνητική, βιωματική και συνεργατική
μάθηση. Ταυτόχρονα, προάγει το ρόλο του δασκάλου από αυτόν του απλού
καθοδηγητή, σε εκείνον του συντονιστή ενεργειών και του διευκολυντή για
την απόκτηση γνώσης. Η προσέγγιση του αρχαίου κειμένου με τη μελέτη
των δομών της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με τη χρήση ΤΠΕ, αφίσταται της
παραδοσιακής διδακτικής πράξης, διότι:


Παρέχει τη δυνατότητα άμεσης και εύκολης πρόσβασης σε πλήθος
πληροφοριών στο διαδίκτυο, γεγονός που λειτουργεί παρωθητικά για
το μαθητή και διευκολύνει την προσέγγιση του αρχαίου κειμένου.



Αξιοποιεί εμπειρίες και βιώματα του μαθητή από άλλα γνωστικά
αντικείμενα.



Δίνει τη δυνατότητα στο μαθητή να πορευθεί στο δικό του δρόμο προς
τη μάθηση, μέσα από μια ποικιλία εναλλακτικών επιλογών.



Συνειδητοποιούν όλοι οι μαθητές ότι οι Τ.Π.Ε. μπορούν να
λειτουργήσουν ως μέσα βελτίωσης της διδασκαλίας και της μάθησης,
καθώς επιτρέπουν και ενθαρρύνουν την πρόσβαση σε ευρύ πεδίο
πληροφοριών.



Αναπτύσσουν δεξιότητες αναζήτησης, επιλογής και διαχείρισης των
πληροφοριών που αντλούν από το διαδίκτυο.



Ενισχύει τη δυνατότητα αξιοποίησης της συλλογικής εμπειρίας μέσα
από συνεργατικά περιβάλλοντα, τις ομάδες τους.



Βελτιώνει τη δυνατότητα παραγωγής λόγου μέσα από περιβάλλοντα
που επιτρέπουν τον πειραματισμό, τη δοκιμή, τον έλεγχο.



Υποστηρίζει

τη

δημιουργική

έκφραση

του

μαθητή,

καθώς

ενσωματώνει ποικίλες μορφές έκφρασης και επικοινωνίας.


Βοηθάει το μαθητή να αντιληφθεί τις δυνατότητες και τους
περιορισμούς που θέτει το ηλεκτρονικό μέσο στην αναζήτηση και στον
εντοπισμό δεδομένων για ένα θέμα.



Προτρέπει τον μαθητή να αξιοποιήσει τις τεράστιες δυνατότητες
διαφόρων προγραμμάτων (όπως είναι τα comics) και να δημιουργήσει
ο ίδιος, ενδεχομένως, και το δικό του.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΉΣ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΌΤΑΣΗΣ
Η διδασκαλία χωρίζεται σε πέντε (5) διδακτικές ώρες :
1η διδακτική ώρα (1 ώρα στο εργαστήριο πληροφορικής)
Αυτή η ώρα διακρίνεται σε δύο στάδια:
Το πρώτο στάδιο της διδασκαλίας, περιλαμβάνει:
1. Εξηγήσεις προς τους μαθητές, ιδιαίτερα των σημείων εκείνων της
διδασκαλίας που είναι απαραίτητα προκειμένου να κατανοήσουν το
σκοπό και τους στόχους της και να συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός
«συμβολαίου», που θα τηρηθεί από το διδάσκοντα και τους μαθητές στη
διάρκειά της. Στο μέρος αυτό εξηγείται η διαδικασία, η κυριαρχία της
ομαδοσυνεργατικότητας ως μέσο απόκτησης γνώσης, οι ρόλοι που θα
κληθούν να αναλάβουν όλοι, μαθητές και καθηγητής και το πόσο


σημαντική είναι η δική τους συμμετοχή στη βελτίωση της διδασκαλίας του
μαθήματος.
2. Τη δημιουργία κινήτρων και ευνοϊκών μαθησιακών συνθηκών. Ο βαθμός
ανταπόκρισης
αναλάβουν,

των
καθώς

μαθητών
και

η

στις

λειτουργίες

κινητοποίησή

τους

που

πρόκειται

και

η

να

δημιουργία

συνεργατικού περιβάλλοντος, ενισχύονται σε κάποιο βαθμό και από τις
περιστάσεις που η ιδέα του σεναρίου δημιουργεί. Μπορούμε λοιπόν να
προτείνουμε τη δημιουργία ενός ιστολογίου, το οποίο θα αφορά την
αρχαία ελληνική γλώσσα από την πρώτη επαφή των παιδιών με αυτή,
όπως συντελείται στην πρώτη τάξη του Γυμνασίου. Με αφορμή την
ενότητα αυτή τα παιδιά θα μπορούν να δημοσιεύουν σε αυτό το
ιστολόγιο, το δικό τους, κάθε εργασία τους που θα εκπονούν στη
διάρκεια της σχολικής χρονιάς, με σκοπό να το συνεχίσουν και την
επόμενη. Μια τέτοια πρόταση λειτουργεί παρωθητικά στη μαθησιακή
διαδικασία,
διδασκαλίας

αλλά

και

(παραγωγή

εξυπηρετεί
λόγου,

συγκεκριμένους
ενταγμένου

σε

στόχους

της

συγκεκριμένο

επικοινωνιακό πλαίσιο).
3. Την παιδαγωγική αρχή της Αφόρμησης. Στο σημείο αυτό ο διδάσκων
παρουσιάζει σε μια ολιγόλεπτη εισήγηση πληροφορίες για την έννοια του
καταμερισμού της εργασίας, ως βασική προϋπόθεση για τη λειτουργία κάθε
κοινωνίας. Ταυτόχρονα προβάλλεται το power point που έχει ο ίδιος
ετοιμάσει και το οποίο περιέχει διάφορες πληροφορίες για τα επαγγέλματα
της αρχαιότητας. Στη συνέχεια, ζητά από τους μαθητές να σκεφτούν ποια
επαγγέλματα θεωρούν πως οι αρχαίοι Αθηναίοι ακολουθούσαν και γιατί
πιστεύουν πως τα συγκεκριμένα ήταν τα πιο κατάλληλα.
Τέλος,

ο

διδάσκων

αναφέρεται

συνοπτικά

στον

συγγραφέα

του

συγκεκριμένου αποσπάσματος, τον Ξενοφώντα, με βασικές επισημάνσεις στη
ζωή και το έργο του.

Το δεύτερο στάδιο:
Έχοντας ολοκληρωθεί η διαδικασία της αφόρμησης, η φάση αυτή της
διδασκαλίας, περιλαμβάνει το χωρισμό των μαθητών σε ομάδες. Ο χωρισμός

γίνεται από τον καθηγητή/τρια και οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις
τεχνολογικές δεξιότητες των μαθητών. Είναι αναγκαίο σε κάθε ομάδα να
υπάρχει ένας τουλάχιστον μαθητής με επαρκείς δεξιότητες στη χρήση
επεξεργαστή κειμένου, λογισμικού παρουσίασης και φυλλομετρητή. Θα
μπορούσαμε να κατηγοριοποιήσουμε τους

ρόλους που αναλαμβάνουν οι

μαθητές στα πλαίσια της μικρής ομάδας, στο στάδιο της διερευνητικής
διαδικασίας ως εξής:
 Σε εκείνον του χειριστή του ηλ. υπολογιστή και του «πλοηγητή» στο
ψηφιακό υλικό.
 Σε εκείνον του αναγνώστη - συντονιστή της διαδικασίας.
 Σε εκείνον του καταγραφέα, του γραμματέα της ομάδας που κρατά τις
σημειώσεις.
 Σε εκείνον που αναλαμβάνει να ανακοινώνει

τα αποτελέσματα της

γνωστικής περιήγησης της ομάδας του στην ολομέλεια της τάξης.
Το τμήμα αποτελείται από 20 μαθητές και γι’ αυτό οι ομάδες που
δημιουργούνται είναι πέντε, από τέσσερα μέλη η καθεμία.
Για την ανάθεση των ρόλων σε κάθε μαθητή, δεν είναι αναγκαία η
παρέμβαση του δασκάλου. Οι μαθητές αναλαμβάνουν το ρόλο εκείνο που οι
ίδιοι θεωρούν ότι τους ανήκει και που η ομάδα συνήθως χωρίς αντιρρήσεις
τους αναγνωρίζει. Αυτή η εικόνα, του μαθητή για το εαυτό του, αλλά και της
ομάδας γι’ αυτόν, που έχει διαμορφωθεί σε περιβάλλον παραδοσιακής τάξης
συχνά ανατρέπεται στο σχολικό εργαστήριο.
Μετά τη συγκρότηση των ομάδων, ο διδάσκων προβαίνει στις ακόλουθες
ενέργειες:


Κάθε ομάδα έχει ήδη εγκατασταθεί μπροστά στους υπολογιστές και
ζητείται από τον χειριστή της κάθε ομάδας να αναζητήσει στο Google την
ιστοσελίδα http://pikatsou.blogspot.gr/ που παραπέμπει στο ιστολόγιο το
οποίο έχει ήδη δημιουργήσει ο διδάσκων και να αναζητήσει τον τίτλο
« Επαγγέλματα της αρχαίας Αθήνας, Α’ γυμνασίου, ενότητα 3 η» και να
ενεργοποιήσει το video στην πρώτη θεματική ενότητα του προγράμματος
scoop.it.Όλοι μαζί παρακολουθούν το αρχαίο κείμενο οπτικοποιημένο, σε


αποσπάσματα, και ο διδάσκων ζητά σε κάθε απόσπασμα να σταματά ο
χειριστής

την εικόνα. Σε αυτό το σημείο ο καθηγητής παροτρύνει τα

παιδιά να συμβουλεύονται τα γλωσσικά σχόλια του σχολικού εγχειριδίου
(σελ. 21) και ταυτόχρονα να προσπαθούν προφορικά να ερμηνεύουν τις
λέξεις που βλέπουν στην οθόνη του υπολογιστή. Ο ρόλος του διδάσκοντα
είναι καθοδηγητικός και ενθαρρυντικός. Παρεμβαίνει στα σημεία που οι
μαθητές δυσκολεύονται και παράλληλα επισημαίνει κάποιες λέξεις του
κειμένου, οι οποίες έχουν μείνει αναλλοίωτες στη νεοελληνική γλώσσα
( για παράδειγμα: πόλεις, πολλά, έμπορος,) ή κάποιες, οι οποίες έχουν
λίγο διαφοροποιηθεί ( για παράδειγμα: βίῳ, τροφήν, ἔτρεφε, ἐσπούδαζε).

Η πρώτη αυτή διδακτική ώρα ολοκληρώνεται με την πρώτη επαφή και
κατανόηση του κειμένου από τους μαθητές, μετά και από την εξομάλυνση
των γλωσσικών δυσκολιών που τυχόν αντιμετώπισαν οι μαθητές. Πριν
συνεχίσει η τάξη την πορεία της διδασκαλίας, είναι δεδομένο πως το αρχείο
της παρουσίασης, πρέπει να βρίσκεται σε κάθε υπολογιστή εργασίας, ώστε
να μπορεί να γίνει χρήση του από κάθε ομάδα, όταν αυτό κριθεί απαραίτητο
από τους μαθητές. Ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσίαση να μην κουράζει και
να μην περιλαμβάνει «έτοιμες» απαντήσεις.

2η συνεχόμενη διδακτική ώρα ( στο εργαστήριο πληροφορικής).
Στο στάδιο αυτό οι μαθητές, χωρισμένοι σε ομάδες, επιχειρούν την
ερμηνευτική

προσέγγιση του κειμένου, αλλά και τη σύνδεση των

πληροφοριών του αποσπάσματος με τη σύγχρονη εποχή, μια διαδικασία που
διευρύνει το γνωστικό πεδίο των μαθητών.
Στη φάση αυτή ο καθηγητής εξηγεί ό,τι είναι αναγκαίο για τα φύλλα
εργασίας κάθε ομάδας, τα οποία βρίσκονται και σε έντυπη και σε


ηλεκτρονική μορφή, ώστε να επιτύχει να εργαστούν αυτόνομα, χωρίς την
ανάγκη της δικής του παρέμβασης.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας, ενεργεί καθοδηγητικά και στον τρόπο
συγκέντρωσης του υλικού από το διαδίκτυο, αλλά και στον τρόπο με τον
οποίο τα παιδιά οικοδομούν και διαμορφώνουν τη νέα γνώση τους.
Σημαντικό είναι, τα ζητούμενα στα φύλλα εργασίας να είναι σαφή και
σύντομα, ώστε να επαρκέσει ο χρόνος για τη σύνθεση των συμπερασμάτων
των μαθητών σε γραπτό λόγο, επειδή ακριβώς χρειάζονται κάποιο αναγκαίο
χρόνο για την περιήγησή τους στο διαδίκτυο.
Πιο συγκεκριμένα:
o 1η

ΟΜΑΔΑ: Δίνεται το μισό αρχαίο κείμενο, καθώς και ερμηνευτικά

σχόλια και καλούνται τα μέλη της να αποδώσουν το νόημά του.
o 2η ΟΜΑΔΑ: Δίνεται το υπόλοιπο κείμενο με τα αντίστοιχα ερμηνευτικά
σχόλια και η ομάδα αναλαμβάνει την απόδοση νοήματος του υπόλοιπου
κειμένου. Στο τέλος ζητείται και από τις δύο ομάδες να παρουσιάσουν
ενιαίο και ολοκληρωμένο όλο το απόσπασμα του Ξενοφώντα, μόλις το
ολοκληρώσουν, περίπου σε 15 λεπτά. Και οι δύο ομάδες μπορούν να
χρησιμοποιήσουν υποστηρικτικό υλικό το οποίο μπορούν να βρουν στην
ιστοσελίδα


στην ενότητα: το αρχαίο

κείμενο-λεξιλογικές επισημάνσεις και απόδοση νοήματος καθώς και το
ηλεκτρονικό λεξικό στην ιστοσελίδα της πύλης για την ελληνική γλώσσα:
o 3η ΟΜΑΔΑ: Με βάση τα επαγγέλματα που περιγράφονται στο κείμενο,
τα μέλη αυτής της ομάδας τα καταγράφουν και , αφού περιηγηθούν στην
ιστοσελίδα http://www.slideshare.net/etriada/t-3655432, τα συγκρίνουν με τα
σύγχρονα επαγγέλματα, διαπιστώνουν ποια έχουν χαθεί και γιατί.
o 4ηΟΜΑΔΑ: Αναζητά πληροφορίες στις ιστοσελίδες

και

http://www.ime.gr/chronos/05/gr/society/index.html για τα
βασικά χαρακτηριστικά του βίου των αρχαίων Ελλήνων με έμφαση στη
θέση της γυναίκας, ιδιαίτερα στο ζήτημα της άσκησης επαγγέλματος.
o 5ηΟΜΑΔΑ: Περιηγείται στις ιστοσελίδες
http://www.ancientathens3d.com/agoraclassic.htmτου Ιδρύματος Μείζονος


Ελληνισμού και http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2485
περιγράφουν συνοπτικά τη δομή της αρχαίας αγοράς, με αναφορά στα
κυριότερα επαγγέλματα που εκεί ασκούσαν οι αρχαίοι Αθηναίοι.
Επιπλέον, δίνεται ένας ακόμα σύνδεσμος στους μαθητές:

στον οποίο μπορούν να αναζητήσουν και

κάποιες πρόσθετες πληροφορίες, είτε σε μορφή ηλεκτρονικών διευθύνσεων
είτε σε μορφή εικόνων. Η επίσκεψη σε αυτή τη διεύθυνση μπορεί να
πραγματοποιηθεί και στο τέλος, την πέμπτη ώρα, στη διάρκεια της
ολομέλειας των ομάδων, ως αφορμή για ανατροφοδότηση και
ανακεφαλαίωση της πορείας της διδασκαλίας.
Κάθε ομάδα καταγράφει τα αποτελέσματα της ερευνητικής της
προσπάθειας και της ερμηνευτικής της προσέγγισης σε έγγραφα Word,
στα φύλλα εργασίας και τα αποθηκεύει στην επιφάνεια εργασίας της, σε
ειδικό φάκελο, τον οποίο από πριν ο διδάσκων έχει ανοίξει. Είναι θεμιτό
να έχει εγκατασταθεί στους υπολογιστές εργασίας των μαθητών το Drop
Box, στο οποίο να μεταφέρουν όσες πληροφορίες βρίσκουν, ώστε ο
καθηγητής να μπορεί να τις επεξεργαστεί καλύτερα. Η εγκατάσταση του
Drop Box μπορεί να γίνει και στους υπολογιστές των μαθητών στο σπίτι,
αν βέβαια κάτι τέτοιο είναι εφικτό και αν όλοι οι μαθητές διαθέτουν
ηλεκτρονικό υπολογιστή, για να έχουν και εκείνοι μια γενική εποπτεία
των πληροφοριών που όλες οι ομάδες συγκεντρώνουν. Σε αυτή την
περίπτωση πρέπει να έχουν δοθεί οι οδηγίες εγκατάστασης στα παιδιά με
τη συνδρομή του καθηγητή της πληροφορικής πριν την έναρξη της
διδακτικής αυτής πρότασης. Αν τελικά δεν έχει πραγματοποιηθεί αυτή η
εγκατάσταση, τότε ο διδάσκων μπορεί να συγκεντρώσει το υλικό όλων
των ομάδων σε ένα USB και να το ελέγξει.
3η διδακτική ώρα ( στο εργαστήριο πληροφορικής ).
Η παρουσίαση των φύλλων εργασίας γίνεται αναλυτικά κατά την τελευταία
διδακτική ώρα στην αίθουσα διδασκαλίας (την πέμπτη ώρα). Σε αυτή την
ώρα πραγματοποιείται η διδασκαλία της ετυμολογίας των λέξεων με τη


διαδικασία της παραγωγής και της σύνθεσης. Κάθε ομάδα αναζητά στους
υπολογιστές το ιστολόγιο που έχει δημιουργήσει ο διδάσκων στη διεύθυνση
http://pikatsou.blogspot.gr/ και το οποίο περιέχει δύο εννοιολογικούς χάρτες. Ο
πρώτος περιγράφει τις έννοιες: ρίζα, θέμα, παραγωγική κατάληξη,
ομόρριζες και σύνθετες λέξεις. Μετά τις αναγκαίες επεξηγήσεις και
διευκρινήσεις, ζητείται από όλες πάλι τις ομάδες να συμπληρώσουν ένα
κοινό φύλλο εργασίας, ώστε να διαπιστωθεί ο βαθμός κατανόησης των
μαθητών σχετικά με την ετυμολογία των λέξεων στην αρχαία αλλά και στη
νέα ελληνική γλώσσα, αλλά και η δυνατότητά τους να παράγουν και να
συνθέτουν λέξεις αρχαίες και νεοελληνικές. Ο χρόνος που τους δίνεται είναι
περίπου δέκα λεπτά, για να μπορέσουν όλοι μαζί να συμπληρώσουν το
φύλλο εργασίας και να διευκρινιστούν τυχόν απορίες. Επομένως το κοινό
φύλλο

εργασίας

γίνεται

από

όλους

τους

μαθητές

παράλληλα

και

παρουσιάζονται οι απαντήσεις από τον κάθε εκπρόσωπο των ομάδων με την
παρέμβαση των υπολοίπων εκπροσώπων, όταν δίνεται σωστή ή λανθασμένη
απάντηση. Ο καθηγητής παρακολουθεί και διακόπτει μόνο εφόσον οι
απαντήσεις είναι λανθασμένες.
4η διδακτική ώρα ( στο εργαστήριο πληροφορικής ).
o

Η διδακτική αυτή ώρα ξεκινά με μια μικρή εισαγωγή από τον διδάσκοντα

για τους τόνους και τα πνεύματα. Δίνονται οι ονομασίες τους και τα
αντίστοιχα σύμβολα. Στη συνέχεια εξηγείται η σημασία τους, όσο αφορά την
προφορά των λέξεων των αρχαίων Ελλήνων, τονίζεται η έννοια του
βραχύχρονου και του μακρόχρονου φωνήεντος στην ομιλία και στο τέλος
παρουσιάζονται οι κανόνες τονισμού. Ταυτόχρονα οι μαθητές μπορούν να
μελετούν τη γραπτή διατύπωσή τους από το σχολικό εγχειρίδιο (σελ. 24) και
να τους κατανοούν με τα παραδείγματα που αυτοί περιέχουν αλλά και στην
ιστοσελίδα :


στην ενότητα: γραμματική- ασκήσεις

. Για μεγαλύτερη εμβάθυνση στους κανόνες τονισμού οι μαθητές
παρακολουθούν τα comics, τα οποία, ως πρόγραμμα, έχει ήδη εγκατασταθεί
στους υπολογιστές τους, στο φάκελο εργασίας της κάθε ομάδας ή μπορούν
να το παρακολουθήσουν από το ιστολόγιο, το οποίο έχουν επισκεφτεί πιο
πριν για τον εννοιολογικό χάρτη, στη διεύθυνση http://pikatsou.blogspot.gr/.


Μόλις ολοκληρωθεί η παρακολούθηση των comics από τους μαθητές,
συμπληρώνουν ένα νέο φύλλο εργασίας, το οποίο, αν δεν προλάβουν, το
ολοκληρώνουν στο σπίτι σε έντυπη μορφή.
Λίγο πριν τη λήξη της διδακτικής ώρας, οι ομάδες των μαθητών καλούνται
να μελετήσουν έναν ακόμη εννοιολογικό χάρτη στο ιστολόγιο στο οποίο έχει
αναρτηθεί

και

ο

προηγούμενος.

Σε

αυτόν

δίνονται

σχηματικά

και

επιγραμματικά τα παρεπόμενα των πτωτικών και του ρήματος, με κύριο
στόχο να εντοπίσουν την απουσία της δοτικής, ως πτώσης, να ανακαλύψουν
σε τι χρησίμευε και γιατί σήμερα δεν υπάρχει. Κυρίως όμως από τι έχει
αντικατασταθεί

στη

νεοελληνική

γλώσσα.

Στο

φύλλο

εργασίας

περιλαμβάνεται μια άσκηση που βοηθά στην καλύτερη αντίληψη της χρήσης
της δοτικής.

Και σε αυτή τη διαδικασία οι μαθητές μπορούν να

συμβουλεύονται το υποστηρικτικό υλικό της ενότητας που έχουν ήδη
εντοπίσει στην ιστοσελίδα


5η διδακτική ώρα ( στην αίθουσα διδασκαλίας ).
Στην τελευταία αυτή ώρα, στην αίθουσα διδασκαλίας πλέον, διδάσκων και
μαθητές καλούνται, να αναφερθούν στα αποτελέσματα της συλλογικής αυτής
διδακτικής προσπάθειας, όπως αυτά διαμορφώθηκαν, τόσο κατά την πορεία
της συνεργασίας τους όσο και από τις απαντήσεις τους στα φύλλα εργασίας.
Ο διδάσκων θα παραδώσει στις ομάδες τις απαντήσεις τους, σε έντυπη
μορφή, αφού εκείνες έχουν παρουσιάσει και υποστηρίξει στους συμμαθητές
τους τις δικές τους απαντήσεις από τα φύλλα εργασίας. Σε αυτό το στάδιο
γίνεται και η ανατροφοδότηση των μαθητών από τη σύγκριση των
απαντήσεων των μαθητών και του διδάσκοντα, με την παράλληλη
ενθάρρυνση και καθοδήγηση του καθηγητή. Σε αυτό το σημείο μπορεί
συζητηθούν οι εντυπώσεις των παιδιών από τη χρήση του ιστολογίου και να
εκτιμήσει ο καθηγητής αν η πρόταση για δημιουργία ιστολογίου στα αρχαία
ελληνικά είναι εφικτή.
Οι επισημάνσεις, οι διορθώσεις και η αξιολόγηση των προσπαθειών απ’ το
διδάσκοντα και τους μαθητές θα γίνει ως προς:
 Την επίτευξη των γνωστικών στόχων.


 Τον τρόπο λειτουργίας της ομάδας σε σχέση με τις άλλες ομάδες, μέσα σε
συνεργατικά πλαίσια.
 Τη συμβολή κάθε μέλους στην επίτευξη των στόχων της ομάδας.
 Τις συνεργατικές δεξιότητες που αναπτύχθηκαν.
 Την ατομική αλλά και τη συνολική σχετική βελτίωση που παρουσιάστηκε.
Ο διδάσκων επιβάλλεται, αφού επισημαίνει στους μαθητές τις αδυναμίες ή
παραλείψεις τους, να τους ενθαρρύνει και να τους κατευθύνει προς τέτοιου
είδους ομαδοσυνεργατικές μαθησιακές πρακτικές.
Η αξιολόγηση είναι διαμορφωτική από την εκπαιδευτικό καθ’ όλη τη
διάρκεια της διδασκαλίας. Παρακολουθεί διακριτικά την πορεία εργασιών και
τις δεξιότητες των μαθητών και παρεμβαίνει διευκολυντικά, για να
ανατροφοδοτήσει τις ομάδες. Μετά την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων
ακολουθεί η αθροιστική αξιολόγηση κυρίως από τον εκπαιδευτικό – αλλά και
από τους μαθητές – της συνολικής εργασίας και της λειτουργικότητας του
σεναρίου, ώστε να προβεί ο διδάσκων στις αναγκαίες βελτιώσεις.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνική
1. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου - Βιβλίο μαθητή.
2. Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου – Βιβλίο καθηγητή.
3. Ισχύον αναλυτικό πρόγραμμα για την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα
από το πρωτότυπο της Α΄ γυμνασίου.
4. Οδηγίες αξιολόγησης του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας
από το πρωτότυπο στο γυμνάσιο.
5. Κόμης Β: «Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των τεχνολογιών της
πληροφορίας και των επικοινωνιών», εκδόσεις: Νέες Τεχνολογίες, Αθήνα
2004.
6. Α. Ράπτης- Α. Ράπτη: «Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της
πληροφορίας. Ολική προσέγγιση», εκδόσεις: Νέες Τεχνολογίες, Αθήνα 2007.
Ξενόγλωσση


1. Knud Illeris (επιμέλεια),μετάφραση: Γιώργος Κουλαουζίδης,
επιστημονική επιμέλεια: Αλέξης Κόκκος, εκδόσεις: Μεταίχμιο, Αθήνα 2009.
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ
http://pikatsou.blogspot.gr/

http://www.slideshare.net/etriada/t-3655432

http://www.ime.gr/chronos/05/gr/society/index.html
http://www.ancientathens3d.com/agoraclassic.htm
http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2485


ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Το σενάριο αυτό απευθύνεται σε μαθητές της πρώτης τάξης του γυμνασίου,
γεγονός που το καθιστά δύσκολο στην εφαρμογή του για πολλούς λόγους. Ο
πιο σημαντικός είναι η ανωριμότητα των παιδιών αυτής της ηλικίας να
εργάζονται ομαδικά και να μπορούν να ακούν τους συμμαθητές τους κατά τη
διαδικασία συνεργασίας τους. Επιπλέον ο βαθμός εξοικείωσής τους με τον
ηλεκτρονικό υπολογιστή είναι υψηλός στη χρήση των κοινωνικών δικτύων
(face book, twitter), αλλά πολύ χαμηλός στην κριτική ανάγνωση των
ιστότοπων, τους οποίους έπρεπε να μελετήσουν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η
παραγωγή λόγου να είναι πολύ περιορισμένη και σε ορισμένα σημεία
χρειάστηκε η παρέμβαση του διδάσκοντα για να αντιληφτούν οι μαθητές τι
χρειαζόταν να κάνουν. Ένας ακόμα ανασταλτικός παράγοντας ήταν και ο
χρόνος, ο οποίος περιορίστηκε αισθητά για τη μετάβασή μας στην αίθουσα
των υπολογιστών και για να δοθούν εξηγήσεις στον τρόπο λειτουργίας των
ομάδων και της συμπλήρωσης των φύλλων εργασιών.
Πέρα όμως από τις αντικειμενικές αυτές δυσκολίες, οφείλουμε να
ομολογήσουμε πως τα παιδιά χάρηκαν αρκετά τη διαδικασία και κυρίως τη


δυνατότητα να ασχοληθούν με τον υπολογιστή και να περιηγηθούν σε
ιστοσελίδες,

οι

οποίες

τούς

κίνησαν

το

ενδιαφέρον.

Ιδιαίτερα

ενθουσιάστηκαν με τα comics, μια διαπίστωση που επιβεβαιώνει την άποψη
πως τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα, όταν η γνώση γίνεται παιχνίδι.


σεναριο στην αρχαια ελληνικη επιμόρφωσης γλωσσα

Recomendados

Recomendados

Mais conteúdo relacionado

Mais procurados

Mais procurados (20)

Destaque

Destaque (6)

Semelhante a σεναριο στην αρχαια ελληνικη επιμόρφωσης γλωσσα

Semelhante a σεναριο στην αρχαια ελληνικη επιμόρφωσης γλωσσα (20)

Último

Último (20)

σεναριο στην αρχαια ελληνικη επιμόρφωσης γλωσσα