proΒ,18-19

2. Διαδίκτυο
Ο εθισμός στο διαδίκτυο είναι μια σχετικά νέα μορφή
εξάρτησης. Αναφέρεται στη περίπτωση όπου το διαδίκτυο
αποκτά μεγαλύτερη σημασία και προτεραιότητα στη ζωή σου
από τους φίλους, την οικογένεια και την εργασία σου,
κυριαρχεί στη καθημερινότητα σου και είναι ένα στοιχείο της
που δεν θέλεις να αποχωριστείς. Αρκετές είναι οι περιπτώσεις
παιδιών και εφήβων που δαπανούν υπερβολικά πολλές ώρες
μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή παίζοντας ηλεκτρονικά-
διαδικτυακά παιχνίδια, μιλώντας διαδικτυακά σε δωμάτια
συνομιλιών ή σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης , ενώ ξεχνούν
ή παραμελούν άλλες σημαντικές δραστηριότητες. Η εξάρτηση
από το διαδίκτυο μπορεί να είναι το αποτέλεσμα άλλων
ψυχικών διαταραχών, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές,
διαταραχές προσωπικότητας και κοινωνική φοβία

3. Μπορούν όμως να παρατηρηθούν και διάφορα
σωματικά συμπτώματα όπως:
• Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα.
• Ξηροφθαλμία.
• Ημικρανίες και σοβαροί πονοκέφαλοι.
• Προβλήματα και πόνοι στη μέση.
• Διατροφικές ατασθαλίες, όπως, για παράδειγμα, η
παράλειψη γευμάτων.
• Παραμέληση της προσωπικής υγιεινής.
• Διαταραχές του ύπνου και αλλαγές στις ώρες του
ύπνου, όπως υπνηλία τις πρωινές ώρες εξαιτίας της
χρήσης του Διαδικτύου τη νύχτα.

4. Video games
Με εκατομμύρια gamers παγκοσμίως, που αθροιστικά ξοδεύουν
δισεκατομμύρια ώρες μπροστά από μια οθόνη σε εβδομαδιαία βάση, τα
video games (ηλεκτρονικά παιχνίδια) θα λέγαμε ότι είναι
αναμφισβήτητα η πιο δημοφιλής “ηλεκτρονική” διασκέδαση.
Ωστόσο, αν ξοδεύουμε ένα σημαντικό μέρος της ημέρας μας στο
gaming, ενδέχεται να έχουμε VGA.
Με τον όρο VGA εννοούμε Video Game Addiction, δηλαδή εθισμό στα
ηλεκτρονικά παιχνίδια. Όπως και σε εθισμούς κάθε είδους, έτσι και
εδώ, κάποιος που είναι εθισμένος στα video games θέλει να παίζει
πολλαπλές ώρες μέσα στη μέρα. Επίσης, ξυπνάει και κοιμάται έχοντας
στο μυαλό του αποκλειστικά τις όποιες “αποστολές” κάποιου
παιχνιδιού, και πάει λέγοντας.

5. Μυοσκελετικά προβλήματα
Το gaming για εκτεταμένες
περιόδους έχει συνδεθεί με
αυξημένες πιθανότητες για
πόνο στη μέση, τενοντίτιδα,
σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα,
και άλλα μυοσκελετικά
προβλήματα.
Για άλλη μια φορά όμως, αυτά
τα προβλήματα μπορεί να
εμφανιστούν αν είμαστε
καθιστοί για ώρες σε μία
καρέκλα οτιδήποτε κι αν
κάνουμε, ειδικά αν η στάση
του σώματός μας είναι
λανθασμένη.

6. Εγκέφαλος
Μελέτες έχουν δείξει ότι το gaming μπορεί να βελτιώσει διάφορες
περιοχές του εγκεφάλου μας, όπως το κέντρο προσοχής, τον
γνωστικό έλεγχο, την επίλυση προβλημάτων, τον προσανατολισμό
στον χώρο, και άλλα. Από την άλλη όμως, οι επιπτώσεις του gaming
είναι καθοριστικής σημασίας για τον εγκέφαλο.
Σε έρευνες που διεξήχθησαν, αποδείχτηκε ότι τα παιχνίδια
επηρέασαν αρνητικά τις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με
το αίσθημα ανταμοιβής, σε άτομα με εθισμό στα video games.
Αυτά τα άτομα παρουσίασαν
αυξημένη παρορμητικότητα
και επίμονα σφάλματα, που
αποδεικνύουν
ανισορροπία στο σύστημα
ανταμοιβής του εγκεφάλου.

7. ΤΖΟΓΟΣ

8. Τα σημάδια ενός εξαρτημένου από τον Τζόγο
• Αυξάνεται η συχνότητα ενασχόλησης με κάποιο τυχερό παιχνίδι
• Ποντάρει όλο και μεγαλύτερα ποσά
• Δεν εστιάζει στα χρήματα που χάνει αλλά σε αυτά που κερδίζει ακόμη και
όταν πρόκειται για μικρά ποσά
• Σταματάει την ενασχόληση μόνο για μικρά διαστήματα
• Εκδηλώνει ξεσπάσματα έντονου θυμού και αγανάκτησης
• Λέει ψέματα
• Επίσης οι εξαρτημένοι από τον τζόγο υπολειτουργούν κατά την διάρκεια της
εργασίας τους και συνηθίζουν να μην ασχολούνται με τις οικογενειακές τους
υποχρεώσεις γιατί όπως μας εξηγεί ο υπεύθυνος του προγράμματος
ΚΕΘΕΑ Α:
• «Η σκέψη τους είναι πως θα βρουν χρήματα ή χρόνο για να πάνε να παίξουν
αλλά και να διαβάσουν για να βελτιωθούν στο παιχνίδι που παίζουν.»

9. Πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ Α
• Είναι δωρεάν και απευθύνεται τόσο στο εξαρτημένο άτομο όσο και
στην οικογένεια του.
• Το KEΘEA Α προσφέρει συγχρόνως οικογενειακή υποστήριξη,
κυρίως μέσα από την οργάνωση συναντήσεων ζευγαριών.
• Παράσχει βοήθεια και σε όσες οικογένειες θέλουν να
«φροντίσουν» ένα δικό τους άνθρωπο ο οποίος αρνείται να μπει σε
θεραπευτικό πρόγραμμα. Στην περίπτωση αυτή η στήριξη που θα
λάβουν περιλαμβάνει και βοήθεια στο πώς μπορούν να
ενισχύσουν το κίνητρο του ατόμου για θεραπεία.
• Στους κύριους στόχους του KEΘEA Α περιλαμβάνονται:
• • Περιορισμός ή πλήρης αποχή από το αλκοόλ και τα τυχερά
παιχνίδια.
• Αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής και σωματικής υγείας.
• Αποχή από βίαιες ή παραβατικές μορφές συμπεριφοράς.
• Αποκατάσταση των οικογενειακών σχέσεων.
• Δημιουργική διαχείριση του ελεύθερου χρόνου.
• Πρόληψη της υποτροπής.
• Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας γύρω
από τις «νόμιμες» εξαρτήσεις.

10. ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΑ
ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

11. Συμπτώματα εθισμού
 • Απότομες αλλαγές στη διάθεση, ένταση, νεύρα, απομόνωση
 • Επιθετική συμπεριφορά, αρνητικές/βίαιες αντιδράσεις
 • Αντίδραση στις δύσκολες καταστάσεις με οργή, με φυγή ή με κρίσεις
απογοήτευσης
 • Αδιαφορία για τη ζωή/σκέψεις για αυτοκτονία
 • Ψέματα ή τάση να αποκρύπτονται πράγματα
 • Ξαφνική απώλεια ενδιαφέροντος για το σχολείο, μείωση της απόδοσης στα
μαθήματα, αδικαιολόγητες απουσίες
 • Απώλεια ενδιαφέροντος για σπορ ή άλλες δραστηριότητες
 • Αλλαγές στην εξωτερική εμφάνιση
 • Αλλαγή στις παρέες, διακοπή μακροχρόνιας φιλίας
 • Τηλεφωνήματα από αγνώστους
 • Χρήματα ή αντικείμενα που χάνονται από το σπίτι
 • Περίεργες συνήθειες στον ύπνο: περισσότερες ώρες ύπνου ή δυσκολία να
κοιμηθεί το βράδυ
 • Κόκκινα μάτια, απότομη απώλεια βάρους, αδικαιολόγητοι εμετοί, διάρροιες,
έλλειψη καθαριότητας

12. • Μαριχουάνα
• Χασίς
• Κοκαΐνη
• Όπιο
• Ηρωίνη
• Μορφίνη
• LSD
• Βαρβιτουρικά
• Αμφεταμίνες
• GHB
• Κεταμίνη
• Μεθαμφεταμίνη
• Rohypnol
• Κρακ
• Παραισθησιογόνα
• Ηρεμιστικά
• Μεθιλενοδιοσιμεταμφεταμίνη

13. Ποινές για το έγκλημα της διακίνησης
ναρκωτικών
• Κάθειρξη τουλάχιστον οκτώ ετών και χρηματική ποινή
μέχρι τριακόσιες χιλιάδες ευρώ (300.000 €).
• Ιδιαίτερα διακεκριμένες περιπτώσεις: Με ισόβια κάθειρξη
και με χρηματική ποινή από 50.000 € μέχρι 1.000.000 €
τιμωρείται ο δράστης διακίνησης ναρκωτικών: α) όταν
κατ’ επάγγελμα χρηματοδοτεί την τέλεση κάποιας
πράξης διακίνησης ή κατ’ επάγγελμα διακινεί ναρκωτικές
ουσίες και το προσδοκώμενο όφελος του δράστη
υπερβαίνει τις 75.000 € β) όταν μετέρχεται κατά την
τέλεση των πράξεων αυτών ή προς το σκοπό διαφυγής
του τη χρήση όπλων.

15. Κάπνισμα

16. Τι είναι το κάπνισμα;
Κάπνισμα ονομάζεται η πρακτική της εισπνοής καπνού προερχόμενου
από την καύση φύλλων του φυτού καπνός. Η πρακτική αυτή ήταν
συνήθεια των κατοίκων της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, πριν ακόμα
αυτές ανακαλυφθούν από τους Ευρωπαίους. Η συνήθεια μεταφέρθηκε
στην Ευρώπη και την Ασία μετά το 1556.
Τη δεκαετία του 1920, Γερμανοί επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το
κάπνισμα είναι βλαβερό για την υγεία, αλλά η παγκόσμια κοινότητα
αναγνώρισε το πρόβλημα σταδιακά μόνο μετά το 1950. Στα επόμενα
χρόνια, έγινε κατανοητό ότι το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο (του πνεύμονα
αλλά και άλλες μορφές καρκίνου) καθώς και άλλα προβλήματα υγείας. Τα
κράτη έλαβαν μέτρα για το κάπνισμα και ανάλογα με τη χώρα τα μέτρα για
τη συνήθεια του καπνίσματος μπορεί να περιλαμβάνουν απαγόρευση της
διαφήμισης των προϊόντων καπνού, απαγόρευση του καπνίσματος σε
δημόσιους χώρους, προκειμένου να αποφευχθεί το παθητικό κάπνισμα,
υποχρεωτική σήμανση στα προϊόντα καπνού και άλλα.

17. Οι έφηβοι συχνά αγνοούν τη
δυνατότητα εθισμού στον καπνό.
• 61% των νέων θεωρούν ότι δεν πειράζει να δοκιμάσουν το
τσιγάρο εφόσον το κόψουν πριν γίνει συνήθεια
• 26% θεωρούν ότι οι κανονικοί καπνιστές μπορούν να το
κόψουν οποτεδήποτε το θελήσουν

18. Επιπτώσεις στην Υγεία
Πολλές ιατρικές καταστάσεις συνδεόμενες με το κάπνισμα
μπορεί να προκαλέσουν χρόνια προβλήματα υγείας. Αυξημένος
κίνδυνος για τους καπνιστές, ασθένεια ούλων, μυϊκές βλάβες,
κυνάγχη, πόνος λαιμού, πόνος στην πλάτη, νύστα - υπνηλία
(ανώμαλη κίνηση ματιών), ασθένεια Buerger's (βαριά ασθένεια
του κυκλοφορικού), οφθαλμικές, μυκητομολύνσεις, καταρράκτης,
οστεοπόρωση, πολύποδας παχέος εντέρου, οστεοαρθρίτιδα,
Crohn's , χρόνιες παθήσεις, κατάθλιψη, PVD, διαβήτης,
πνευμονία, απώλεια ακοής, ψωρίαση, γρίπη, ρυτίδωση
δέρματος, ανικανότητα, στομαχικό έλκος, οπτική νευροπάθεια,
ρευματοειδής αρθρίτιδα, τραυματισμοί συνδέσμων, πληγές
στους τένοντες, εκφυλισμός κηλίδας, αμβλυωπία καπνού
(απώλεια όρασης), φυματίωση, απώλεια δοντιών.

20. Οφέλη για την υγεία
Όταν κόψετε το κάπνισμα, το σώμα σας αλλάζει.
 20 λεπτά
Η πίεση του αίματος και οι σφυγμοί σας επιστρέφουν σε φυσιολογικά
επίπεδα.
 8 ώρες
Τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα επιστρέφουν σε φυσιολογικά επίπεδα και
τα επίπεδα της νικοτίνης και του μονοξειδίου του άνθρακα μειώνονται
πάνω από το μισό.
 24 ώρες
Το μονοξείδιο του άνθρακα έχει αποβληθεί πλήρως από το σώμα σας. Οι
πνεύμονες αρχίζουν να αποβάλλουν τα κατάλοιπα του τσιγάρου μέσω της
βλέννης.

21.  1 χρόνος
Ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής μειώνεται κατά το
ήμισυ.
 5 χρόνια
Ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής μειώνεται σχεδόν στο
μισό σε σύγκριση με τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει ένας
καπνιστής.
 10 χρόνια
Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα μειώνεται
στο μισό σε σύγκριση με τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει
ένας καπνιστής. Οι πιθανότητες καρδιακής προσβολής
είναι ίδιες με αυτές ενός ανθρώπου που δεν έχει καπνίσει
ποτέ.

22. Αλκοόλ

23. • Ο αλκοολισμός είναι κάτι παραπάνω από τη μέθη·
είναι η χρόνια και υπερβολική εντρύφηση στα
οινοπνευματώδη ποτά και η απώλεια του ελέγχου σε
ό,τι αφορά την κατανάλωσή τους. Οι αλκοολικοί
μπορεί να είναι ενήλικοι. Το λυπηρό είναι ότι μπορεί
να είναι και νέοι.
• Σε μαρτυρία του ένας αλκοολικός, εξηγεί τι σημαίνει
αυτός ο εθισμός: «Από την ώρα που ξυπνάς, το
σώμα σου ζητάει αλκοόλ — για να ηρεμήσουν τα
νεύρα σου, να ξεχάσεις τα προβλήματά σου ή απλώς
να βρεις την αυτοπεποίθηση που χρειάζεσαι για να
αντιμετωπίσεις τη ζωή. Το ποτό σού γίνεται έμμονη
ιδέα, αλλά εσύ προσπαθείς να πείσεις τον εαυτό σου
και τους γύρω σου ότι η συμπεριφορά σου είναι
φυσιολογική».

24. Κοινωνικοί
• Για να διασκεδάσουν
• Για να χαλαρώσουν και να ενσωματωθούν ευκολότερα στην παρέα
• Για να μιμηθούν τους ενήλικες
• Από περιέργεια
Γενετικοί
• Γιατί έχουν οικογενειακό ιστορικό αλκοολισμού
Ψυχολογικοί
• Γιατί έχουν υποστεί κακοποίηση από το οικογενειακό τους
περιβάλλον
• Γιατί έχουν πολύ χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση
• Γιατί έχουν βιώσει απόρριψη από την οικογένειά τους
• Γιατί πάσχουν από μετατραυματικό στρες (PTSD) λόγω βίωσης
σοβαρών τραυματικών γεγονότων
Παράγοντες

25. • Διαταραχή στον λόγο και την άρθρωση
• Διαταραχή στην όραση
• Μείωση του κινητικού συντονισμού και μυϊκού
τόνου
• Μείωση της ισορροπίας και αστάθεια
Σωματικές επιδράσεις

26. • Αυξάνει την κοινωνικότητα (η
λεγόμενη μείωση των
αναστολών)
• Προκαλεί ευφορία (το αλκοόλ
αυξάνει τα επίπεδα της
σεροτονίνης και της
ντοπαμίνης στον εγκέφαλο)
• Μειώνει την ένταση (το
αλκοόλ επιδρά με τους
υποδοχείς GABA του
εγκεφάλου, που είναι
ανασταλτικοί
νευροδιαβιβαστές)
• Ενδέχεται να πυροδοτήσει
αρνητικές σκέψεις μαζί με
καταθλιπτική διάθεση
• Προκαλεί συναισθηματική
αστάθεια.
Το αλκοόλ έχει διφασική δράση,
πράγμα που σημαίνει ότι
αρχικά προκαλεί ευφορία και
κοινωνικότητα, ενώ καταλήγει
σε μελαγχολική διάθεση και
απομόνωση.
Ψυχολογικές επιπτώσεις

27. Τα προγράμματα αποκατάστασης θεραπείας αλκοολισμού
διατίθενται σε αυτές τις μορφές:
• Εσωτερικός ασθενής - σε νοσοκομείο
• Εξωτερική ή μερική νοσηλεία - Μερικές φορές καλείται
ημερήσια θεραπεία
• Κατοικίες - όπου ο αλκοολικός ζει στο κέντρο θεραπείας
εθισμού
Η θεραπεία του εθισμού στο αλκοόλ γίνεται γενικά από
γιατρούς, νοσηλευτές και άλλα πιστοποιημένα άτομα
όμως ανεξάρτητα από το ποια από τις παραπάνω
θεραπείες για τον αλκοολισμό επιλέγεται, η υποστήριξη
από τον περίγυρο του αλκοολικού είναι κρίσιμη για την
επιτυχή αντιμετώπιση του εθισμού.
Αντιμετώπιση

28. Η ψυχολογία των εξαρτημένων
• Κάθε εξάρτηση (π.χ. συναισθηματική εξάρτηση, τζόγος, φαγητό,
αλκοόλ, τσιγάρο, ναρκωτικά) δημιουργείται από ψυχικό πόνο ο οποίος
δεν είναι υποφερτός και δημιουργεί την ανάγκη για εξωτερίκευση των
συναισθημάτων. Οι άνθρωποι που είναι εξαρτημένοι από κάτι,
βασίζονται στους άλλους ώστε να καλύψουν τις ανάγκες για αποδοχή
του εαυτού τους.
• Επειδή δεν νιώθουν αποδοχή και νιώθουν απόρριψη, φοβούνται πολύ
την μοναξιά, και προσκολλούνται σε προβληματικές σχέσεις για να
αποφύγουν να αντιμετωπίσουν τον πόνο και τους φόβους τους.
• Γι αυτό ο συναισθηματικά εξαρτημένος άνθρωπος συνεχώς προσέχει
ώστε να λέει αυτά που πρέπει, να κάνει αυτά που πρέπει και να δείχνει
όπως πρέπει, προκειμένου να πάρει την αγάπη και την αποδοχή που
χρειάζεται.

29. • Η εξάρτηση παρουσιάζεται όταν υπάρχει έλλειψη φυσιολογικών
σχέσεων με την οικογένεια, τους φίλους και την κοινότητα, όταν δεν
υπάρχει πνευματική πίστη και πίστη στον εαυτό. Έτσι ο εξαρτημένος
άνθρωπος βρίσκεται να είναι σε σχέσεις απομόνωσης με τους
άλλους, δηλαδή μόνο παίρνει και δεν δίνει, ενώ οι φυσιολογικές
σχέσεις είναι αμφίδρομες.
• Η εξάρτηση ξεκινάει από κάτι που έγινε και προκάλεσε σοβαρή
πληγή στην υπερηφάνεια και στην αυτοεκτίμηση του ανθρώπου,
σοβαρό ψυχικό πόνο και αισθήματα λύπης, ντροπής, ενοχής και
αναξιότητας για τον εαυτό, αισθήματα που αποδιοργανώνουν και
κατακλύζουν των άνθρωπο. Λόγω συναισθηματικής ευαισθησίας
αυτός δεν έχει ψυχικές άμυνες για να αντέξει τα κατακλυσμικά
αρνητικά συναισθήματα και να νιώσει θετικά για τον εαυτό του.

30. • Έτσι ο άνθρωπος για να
ταμπουρωθεί από την πληγή
του κλείνεται στον εαυτό του,
νιώθει σαν ένα πληγωμένο
μικρό παιδί. Εξαρτάται και
δένεται συναισθηματικά από
ό,τι του δίνει στιγμιαία
ανακούφιση από τον ψυχικό
πόνο και τον ανεβάζει
ψυχολογικά έστω και ψεύτικα,
ενώ προσπαθεί να πετάξει από
επάνω του και να αρνηθεί τα
δυσάρεστα συναισθήματά του.
Όταν δεν καταφέρνει να εκφράσει και να εξωτερικέυσει
τον πόνο του εκνευρίζεται και γίνεται επιθετικός. Στο
τέλος η πληγωμένη συνείδησή του μοιράζεται σε δύο
μέρη, το ένα υπέρ της εξάρτησης και το άλλο υπέρ του
εαυτού.

32. 8 βήματα βοήθειας για
τον εξαρτημένο:
• Ακούστε προσεκτικά τον ψυχικό του πόνο με σεβασμό
• Δώστε όσο περισσότερη ενθάρρυνση μπορείτε και
επιβραβεύστε τις θετικές δραστηριότητες (αθλητικές,
καλλιτεχνικές, ψυχαγωγικές, πολιτιστικές)
• Μιλήστε ανοιχτά αλλά και ζεστά για την εξάρτηση, το τι
πιστεύει για αυτήν (π.χ. το κάνουν όλοι), και επιβραβεύστε τις
προσπάθειες, τις αξίες και τις επιτυχίες του
• Βάλτε δίκαια, πολύ δυνατά και σταθερά όρια στις σχέσεις σας

33. • Μάθετε στον άνθρωπο να διεκδικεί τον εαυτό και να
αναπτύξει τις αξίες του, να στέκεται αυτόνομος ενώ
τον υποστηρίζετε
• Μάθετε στο παιδί να αντέχει τις πιέσεις των φίλων
• Ενωθείτε με άλλους γονείς. Συζητήστε, ανταλλάξτε
ιδέες, αναλάβετε πρωτοβουλία, δημιουργήστε ή
ενταχθείτε σε υποστηρικτικές ομάδες που θα
ενισχύσουν τη στάση σας στο σπίτι.
• Μάθετε τι να κάνετε, αν υποψιαστείτε ότι υπάρχει
πρόβλημα. Ζητήστε βοήθεια. Απευθυνθείτε στους
εξειδικευμένους φορείς.

34. Εργάστηκαν οι μαθητές του Β’3
Σχολικό έτος: 2018-2019