1. «ІЛІМ-БҰЛАҚ, БІЛІМ-ШЫРАҚ»
САЙЫС САБАҒЫ
Жұманқұлова Гүлдана Қуандыққызы
математика пәні мұғалімі
№44 орта мектеп, Астана қаласы
Сайыс сабақ-бұл жарыс түрінде ӛтетін сабақ түрі. Ол әр тақырыптарда
ұйымдастырылып,ӛткізіледі. Сайысты ұйымдастырып ӛткізудегі басты мақсат-
оқушылардың шығармашылық белсенділігін, қызығушылығын арттыру. Сонымен бірге
оқушының зейінін, есте сақтауын, байқағыштық қабілетін, кӛзбен мӛлшерлеуін дамыта
отырып, ойын ұшқырлау. Сондықтан балаларға математика пәнінен ойлау қабілеттерін
дамыту мақсатында, «Ілім-бұлақ, білім-шырақ» сайысы ӛткізілді. Пәнаралық
байланысбойынша әдебиеттік оқу, дүниетану, пәндерінен оқушылардың алған білімдері
қамтылды.
Сабақтың мақсаты:
а) Оқушылардың ойлау қабілетін, ой ұшқырлығын, оқуға ынтасын арттыру.
ә) Оқушылардың таным белсенділігін кӛтеріп, математикаға
қызығушылығын дамыту.
б) Ұйымшылдыққа, зеректікке тәрбиелеу.
Кӛрнекіліктер: интерактивті тақта, слайд, кӛрме, шар, логикалық есептер., сандарға
байланысты мақал-мәтелдер, киелі сандар жазылған парақшалар.
Ӛткізілу барысы:
Жүргізуші: Уа халайық, халайық!
Бәріңе жар салайық
Бүгінгі кеш тӛрінде
Математика елінде
Математика тілінде
Есеп шешіп жарысып,
Қайырлы күн, құрметті ұстаздар мен оқушылар! «Ілім-бұлақ,білім-шырақ» атты
сайысымызды бастауға рұқсат етіңіздер!
Шақырамыз келіңдер жарысуға,
Күш-ӛнер, білімменен алысуға,
Бар ӛнерді салайық,ортамызға
Ал қанеки,кім шығады сайысуға?
Ортаға 5-6 сынып оқушыларынан құралған «Алғырлар» мен «Тапқырлар» топтарының
мүшелерін шақырамыз.
Сайыс сабағымыздың ӛтілу тәртібімен таныстырып ӛтейін:
Ойын кезеңдері:
І-кезең: «Топтардың сәлемдесуі»
ІІ-кезең: «Кім жылдам?»
ІІІ-кезең: «Пингвиндер»

2. ІV- кезең: « Математикалық терминдер»
V-кезең: «Мақал-сӛздің мәйегі»
VІ-кезең: «Қасиетті сандар, қадірлі сандар»
Әділқазы мүшелерін тағайындау
І кезең: «Топтардың сәлемдесуі»
(Топ оқушылары ӛздерінің топтарының атауымен, ұранымен, эмблемасымен таныстыру
керек)
ІІ кезең: «Кім жылдам?»
Жүргізуші: Екі топқа бірдей «Бейбітшілік» сӛзі беріледі. Яғни осы бір сӛздің ішінен
бірнеше сӛздер құрастырады. Мысалы: бейбіт, ішік, елік, кілт, етік, келі, кіші, т.с.с
Топтарға 3 минут уақыт беріледі.
ІІІ кезең: «Пингвиндер»
Жүргізуші: Бұл сайыста тақтаға тӛрт-тӛрттен есептер беріледі. Яғни әр сайыскер аяғына
допты қыстырып алып, түсіріп алмай есептерді шығарады. Әр топтың сайыскеріне бір
есептен беріледі)
І топ ІІ топ
3,8+1,5+2,5=7.8 3.2+0.8+5.7=9.7
6.9-2.6-2.3=2 4.8-2.6-0.2=2
84-50+11=45 27+53+49=129
22+38+47=107 76-47+60=89
ІV- кезең: « Математикалық терминдер»
Жүргізуші: Бұл сайыстың түрінде екі топқа да бірдей тапсырма беріледі. Яғни екі топ та
«К» әрпінен басталатын математикалық терминдер жазуы керек.
Мысалы: конус, квадрат, калькулятор, кесінді, куб, километр, килограмм, т.с.с
Сайыскерлерге 3 минут уақыт беріледі.
V-кезең: «Мақал-сӛздің мәйегі» (Мақалдың жалғасын тап)
Жүргізуші: Ғылымның сырын ұғына,
Шығыңдар білім шыңына.
Ұқыптылық пен зеректік,
Жеткізер сіздей ӛренді,
Әр сабақтың сырына
Сайыскерлердің ӛнерлері әр қырынан бағаланар тұста, ендігі кезекті, сандарға
байланысты мақалдың жалғасын табу тапсырмалары арқылы ой жүйріктерін сынға
аламыз! Олай болса, сендерге сәттілік дей отыра, сайысымыздың келесі кезеңін
бастаймыз!
1. Жеті жұрттың тілін біл.........................(Жеті түрлі білім іл)
2. Бір ауылда мың туысың болғанша .......................(Әр ауылда бір туысың болсын)
3. Бір кӛрген біліс...........(Екі кӛрген таныс)

3. 4. Екі қарға таласса......................(бір қарғаға жем түсер)
5. Жарлының бір тойғаны......................(шала байығаны)
6. Ел құлағы..............(елу)
7. Бір кісі қазған құдықтан............................(мың кісі су ішеді)
8. Бір тал кессең......................(он тал ек)
9. Бес саусақ.................(бірдей емес)
10. Жеті атасын білмеген ...............(жетімдіктің белгісі)
11. Бес бармақ жиналса....................(жұдырық болады)
12. Дос сегіз болса.....................( дұшпан сегіз)
13. Тойған жерге...................(тоғыз кел)
14. Отыз тістен шыққан сӛз.............(отыз рулы елге тарайды)
15. Жерді екі рет жыртқан.......................(ӛнімді екі есе кӛп алады)
VІ-кезең: «Қасиетті сандар, қадірлі сандар»
Жүргізуші: Халқымыздың ӛзге халықтардан тағы бір айқын кӛрінетін ерекшелігі, киелі
сандардың сырында. Ата- бабаларымыз 3,5,7,9 сандарын қадірлі деп ұғынған және оның
қасиетін бүгінгі ұрпаққа жеткізіп,түсіндірген. Ендеше, бұл кезеңде ата-бабаларымыздың
қасиетті деп санаған сандары жӛнінде сайыскерлердің білімдерін сынайық.
(Әр сайыскерге, қалташа,а салынған киелі сандар жазылған,парақшалар таратылады.
Ӛздеріне түскен сандарға байланысты атауларды атап шығу керек.)
Үш қуат: 1.Ақыл. 2.Жүрек. 3.Тiл.
Үш адамның ниеті бұзық: 1.Ӛтірік айту. 2. Сӛзінде тұрмау. 3. Аманатқа қиянат
жасау.
Жеті жұт. 1. Құрғақшылық. 2. Жұт (мал қырылу). 3. Ӛрт. 4. Оба (ауру).
5. Соғыс. 6. Топан су. 7. Зілзала (жер сілкіну).
Жеті қазына: 1. Ер жігіт. 2. Сұлу әйел. 3. Ілім-білім. 4. Жүйрік ат. 5. Құмай тазы. 6.
Қыран бүркіт. 7. Берен мылтық.
Жеті жоқ. 1. Жерде ӛлшеу жоқ. 2. Аспанда тіреуіш жоқ. 3. Таста тамыр жоқ.
4. Тасбақада талақ жоқ. 5. Аллаһта бауыр жоқ. 6. Аққуда сүт жоқ. 7. Жылқыда ӛт жоқ.
Үш тәтті: 1. Мал тәтті 2.Жан тәтті 3. Ұйқы тәтті
Жеті ата. 1. Ата. 2. Әке. 3. Бала. 4. Немере. 5. Шӛбере. 6. Шӛпшек 7. Немене
Бес парыз: 1. Иман келтіру. 2. Намаз оқу 3. Ораза ұстау. 4. Қайыр садақа беру. 5.
Қажылыққа бару.
Әділқазы мүшелеріне сӛз беру.
-Бүгінгі ұйымдастырылып, ӛткізіліп отырған сайыс ӛте орынды деп ойлаймыз. Ғасырлар
сырынан екшеліп, ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан мақал-мәтелдер, қасиетті киелі
сандардың сырын біліп ұғыну, оқушылардың жан-жақты дамуына септігін тигізді. Осы
тұста оқушыларымыз да әр қырынан танылып, нағыз жеңімпаздар екендері анықталып
отыр. (сайыста жеңіске жеткен топ аталып ӛтіледі) Сондықтан жа жеңімпаздарды шын
жүректен құттықтап, тағы да осындай жеңістердің бірнешеуінен кӛріне беріңіздер дегім
келеді. (Жеңімпаздарды марапаттау)
Жүргізуші: Міне, құрметті кӛрермендер, ұстаздар, оқушылар! Бүгінгі сайысымыз да ӛз
мәресіне жеткен сыңайлы. Жеңіс бар жерде жеңіліс бар! Бірақ жеңілгендерің мұқалмай,
алдағы уақытта әлі де сәтті күндердің болатынына сеніммен қарай біліңдер дейміз! Келесі
кездескенше ел аман, жұрт тыныш болсын.