Dokumen tersebut merangkum peraturan-peraturan berkaitan kelakuan dan tatatertib pegawai awam di Malaysia. Ia menyenaraikan jenis-jenis kesalahan dan tindakan tatatertib yang boleh diambil, serta asas-asas dan acara tindakan tatatertib. Pelanggaran peraturan seperti menyalahgunakan dadah, menerima hadiah rasuah, dan melibatkan diri dalam aktiviti politik boleh mengakibatkan tindakan

2. Peraturan-Peraturan Pegawai Awam
(Kelakuan dan Tatatertib) 1993 -
Tarikh Kuatkuasa 15.12.1993
Peraturan-Peraturan Pegawai
Awam (Kelakuan dan Tatatertib)
(Pindaan) 2002 –
Tarikh Kuatkuasa 20.6.2002

3. Jenis-Jenis Kesalahan Yang
Membolehkan Diambil Tindakan
Tatatertib.
Jenis-Jenis Tindakan Tatatertib Yang
Boleh Diambil Terhadap Pegawai Yang
Melakukan Kesalahan.
Asas-Asas Tindakan Tatatertib.
Tindakan Surcaj.
Acara Tindakan Tatatertib.

4. Kewajipan mematuhi peraturan-peraturan
yang ditetapkan dan
mana-mana pegawai yang
melanggarnya boleh menyebabkan
diambil tindakan tatatertib.

5. Seseorang pegawai dikehendaki
memberi aku janji sebagaimana yang
diperuntukkan dalam
Perintah Am 23A Bab A .

6. (4)(1) Seseorang pegawai
hendaklah …..
Pada setiap masa memberikan taat setia
yang tidak berbelah bagi kepada Seri Paduka
Baginda Yang Dipertuan Agong, Negara dan
Kerajaan.

7. 4(2) Seseorang pegawai tidak boleh ….
membelakangkan tugas awamnya demi
kepentingan peribadinya; dan
berkelakuan dengan sedemikian cara yang
mungkin menyebabkan kepentingan
peribadinya bercanggah dengan tugas
awamnya.
(a)
(b)

8. berkelakuan dengan apa-apa cara yang
mungkin menyebabkan syak yang
munasabah bahawa :-
(c)
membiarkan kepentingan peribadinya
bercanggah dengan tugas awamnya hingga
menjejaskan kegunaannya sebagai pegawai
awam ;
atau
menggunakan kedudukan awamnya bagi
faedahnya sendiri.
(i)
(ii)

9. (4)(2)(d) Seseorang pegawai
tidak boleh ….
berkelakuan ….…. memburukkan nama
atau mencemarkan nama
perkhidmatan awam.

10. Kes Sabitan Mahkamah Syariah

11. 4(2)(e) Seseorang pegawai tidak
boleh :-
kurang kecekapan atau kurang berusaha.

12. 4(2)(f) Seseorang pegawai tidak
boleh…..
tidak jujur atau tidak amanah

13. 4(2)(g) Seseorang pegawai tidak
boleh……
ttiiddaakk bbeerrttaanngggguunnggjjaawwaabb

14. 4(2)(h) Seseorang pegawai tidak boleh ….
membawa pengaruh / tekanan luar
untuk menyokong tuntutan berhubung
dengan perkhidmatan awam sama ada
tuntutan sendiri atau anggota
perkhidmatan awam yang lain.

15. 4(2)(i) Seseorang pegawai tidak boleh ….
ingkar perintah atau berkelakuan
dengan apa-apa cara yang boleh
ditafsirkan dengan munasabah sebagai
ingkar perintah.
ingkar perintah atau berkelakuan
dengan apa-apa cara yang boleh
ditafsirkan dengan munasabah sebagai
ingkar perintah.

16. 4(2) (j) Seseorang pegawai tidak boleh...
cuai dalam
melaksanakan tugas rasmi.

17. GGAANNGGGGUUAANN SSEEKKSSUUAALL
“Seseorang pegawai tidak boleh
melakukan gangguan seksual
terhadap orang lain”.
Perbuatan
Lisan
Tulisan

18. - PEKERJAAN LUAR
Berdasarkan jawatan yang dipegang/diarah oleh
Ketua Jabatan.
Ahli Lembaga Pengarah Syarikat yang kerajaan
ada kepentingan.
Atas kepentingan persendirian/saudara atau
badan – dia seorang pemegang jawatan.
Boleh dapat kebenaran bertulis K/Jabatan dengan syarat:-
 Di luar waktu pejabat.
 Tidak jejas kegunaan pegawai.
 Tidak bercanggah dengan kepentingan jabatan.

19. Jenis-jenis pekerjaan luar yang dilarang:-
a. Melibatkan diri dalam pengurusan atau
menjalankan perusahaan perdagangan,
pertanian dan sebagainya.
b. Bekerja dengan tujuan mendapat upah dengan
mana-mana syarikat, firma institusi atau orang
perseorangan.
c. Sebagai seorang pegawai pakar memberi
keterangan pakar sama ada percuma atau
dengan tujuan mendapat upah.
d. Bertugas sebagai seorang wasi, pentadbir atau
penerima.

20. PPAAKKAAIIAANN
Pakaian yang sepatutnya yang ditentukan oleh
Kerajaan melalui KPPA / KSU
Semasa bertugas dan
juga ketika menghadiri
upacara rasmi.
Jika upacara rasmi tidak
ditentukan pakai pakaian
yang sepatutnya.

21. Grafik dan animasi oleh
RAMLY MOHAIADIN
Surat Pekeliling Am
Bilangan 8 Tahun 1983
Corak tanda nama -
huruf warna puteh
latar belakang hitam
satu nama sahaja
semat di baju
di dada sebelah kiri.
tidak memakainya dianggap
sebagai ingkar perintah

22. MENYALAHGUNAKAN
DADAH
Kecuali bagi maksud perubatan –
Di bawah Akta Perubatan 1971.
Boleh dibuang kerja atau ditamatkan
perkhidmatan atas kepentingan awam.

23. HADIAH
Dilarang terima hadiah jika ianya
mempunyai kaitan, sama secara
langsung atau tidak langsung
berkaitan dengan pelaksanaan tugas.

24. Jika ragu-ragu atau sukar ditolak hadiah
tersebut boleh diterima tetapi segera
dilaporkan kepada Ketua Jabatan.
Ketua Jabatan akan menentukan sama ada
hadiah tersebut boleh diterima atau
pulangkan balik.
KETUA JABATAN BOLEH BENARKAN
Menerima surat pujian sempena persaraan/
pertukaran dengan syarat tidak terkandung
dalam bekas yang mahal.
Pungutan spontan dari pegawai sempena
persaraan, pertukaran, perkahwinan …….

25. PEMUNYAAN HARTA (PP 3/2002)
Pegawai hendaklah mengisytiharkan harta
apabila:-
a) Dilantik ke dalam perkhidmatan awam.
b) Dikehendaki oleh Kerajaan.
c) Memperolehi harta tambahan.
d) Pelupusan.
e) Genap tempoh 5 tahun.

26. HARTA SIAPA YANG PERLU
DILAPORKAN
Harta Pegawai.
Isteri/suami pegawai.
Anak-anak pegawai tetapi tidak
termasuk anak yang bukan di bawah
tanggungan.
Harta pegawai yang dipegang oleh
orang lain bagi pihak pegawai.

27. JENIS HARTA YANG PERLU DILAPOR
a) Tanah, termasuk tanah pendudukan
sementara.
b)Bangunan, segala jenis bangunan
termasuk rumah kedai, warong atau
ruang pejabat.
c) Rumah, segala jenis rumah.

28. a)Wang simpanan.
b)Saham.
c) Kenderaan bermotor, barang
kemas, perabut, alat sukan,
keahlian kelab dan lain-lain.
Harta alih yang nilainya setiap satu
melebihi enam (6) bulan emolumen atau
RM10,000 mana yang terendah.

29. Pemilikan Harta Yang Dilarang
Memiliki lesen-lesen untuk menjalankan.
- Kenderaan perniagaan.
- Kenderaan perkhidmatan awam.
- Perniagaan hiburan.
Memohon/memiliki tanah kerajaan untuk
pembalakan/ perlombongan.
Pemilikan Tanah Secara Diberimilik oleh Kerajaan.
• Tidak melebihi 20 ekar tanah pertanian.
• Tidak melebihi 2 lot tapak perumahan.
(Jika telah sedia ada melebihi had dibenarkan sebelum
PP 2/2002, boleh terus memilikinya)

30. MENYELENGGARA TARAF
HIDUP MELEBIHI EMOLUMEN/
PENDAPATAN YANG SAH
a) Menyenggara suatu taraf kehidupan yang
melebihi emolumen/pendapatan yang sah;
b) Mempunyai kawalan kewangan atau harta
(alih tak alih) yang nilainya tidak seimbang
dengan emolumen/pendapatan yang sah.

31. Ketua Jabatan boleh minta penjelasan
secara bertulis dalam tempoh 30 hari -
kemukakan kepada Lembaga Tatatertib
untuk pertimbangan.

32. MEMINJAM WANG
Tidak boleh pinjam wang/jadi penjamin kepada
peminjam wang.
a) Langsung/tidak langsung tertakluk kepada
kuasa rasminya.
b) Yang dengannya pegawai ada urusan rasmi.
c) Yang tinggal/miliki tanah/perniagaan dalam
kawasan pegawai ada kuasa rasmi.
d) Yang menjalankan perniagaan beri pinjaman
wang.

33. Boleh pinjam wang/penjamin kepada
peminjam yang meminjam wang
daripada institusi kewangan, penanggung
insurans atau koperasi atau
menanggung hutang melalui perjanjian
sewa beli barang.

34. Syarat:-
a) Tidak tertakluk kepada kuasa rasminya.
b) Tidak menimbulkan skandal awam.
c) Agregat hutang tidak meletakkan
pegawai berada dalam
keterhutangan kewangan yang serius.

35. Boleh Tanggung Hutangtapi..............
a) Wang yang dipinjam atas cagaran tanah –
tidak melebihi nilai tanah.
b) Kemudahan kredit – Institusi kewangan
berlesen.
c) Pinjaman dari syarikat insuran/polisi.
d) Pinjaman dari kerajaan dan koperasi.
e) Pinjaman sewa beli.
f) Pinjaman Pendidikan dengan syarat jangan
sampai diisytihar bankrap.

36. KETERHUTANGAN KEWANGAN
SERIUS
Ditafsirkan…..
a) Agregat hutang tidak bercagar
melebihi 10 kali emolumen
bulanan.
b) Penghutang penghakiman – tak
jelas dalam tempoh satu bulan
dari tarikh penghakiman.
c) Bankrap/ pemakan gaji tak
solven.

37. Peraturan 15 – MEMINJAMKAN WANG
Tidak boleh dengan faedah.
Peraturan 16 - PENGLIBATAN DALAM PASARAN
NIAGA HADAPAN
Sebagai pembeli/penjual.
Peraturan 17 – CABUTAN BERTUAH/LOTERI
Tidak boleh adakan cabutan bertuah/loteri selain
daripada maksud kebajikan.
Peraturan 18 – MENERBITKAN BUKU
Tidak boleh berasaskan maklumat rasmi teperingkat.

38. Tanggungjawab Ketua Jabatan
a) Tidak memperakukan pinjaman pegawai yang gaji
bersihnya kurang daripada 40%.
b) Melaporkan kepada Pihak Berkuasa Tatatertib berkenaan
kerja atau kelakuan pegawai sebelum dan semenjak
berada dalam keterhutangan kewangan yang serius.
c) Berusaha mendapatkan laporan/perintah mahkamah
mengenai petisyen hutang penghakiman /kebankrapan.
d) Menyemak sama ada pegawai telah menjelaskan hutang
tersebut dalam tempoh satu (1) bulan dari tarikh
penghakiman atau tidak.
e) Mengemukakan perakuan tatatertib kepada Lembaga
Tatatertib jika pegawai gagal selesaikan hutangnya atau
mengambil tindakan lain yang bersesuaian.

39. PERNYATAAN AWAM
Tidak boleh sama ada secara lisan atau
bertulis:-
Memudaratkan apa-apa dasar/program/
keputusan kerajaan.
Memalukan atau memburukkan nama
kerajaan.
Melemahkan apa-apa dasar, rancangan
atau keputusan kerajaan.
Mengedarkan apa-apa pernyataan/ulasan
yang dibuatnya atau orang lain.

40. Tidak boleh membuat sama ada secara lisan
atau bertulis:-
Membuat ulasan tentang kelebihan ada-apa
dasar atau keputusan kerajaan.
Memberi maklumat/fakta berhubung dengan
fungsi kerajaan.
Memberi penjelasan mengenai apa-apa
peristiwa atau laporan melibatkan kerajaan.
Menyebarkan maklumat atau penjelasan
sedemikian sama ada yang dibuat olehnya
atau orang lain.

41. PENYUNTING AKHBAR/
MAJALAH / JERNAL
Tidak boleh jadi penyunting/ambil
bahagian/ sumbangan kewangan kepada
penerbit/jernal kecuali :-
a) Penerbitan jabatan.
b) Penerbitan profesional.
c) Penerbitan organisasi sukarela/bukan
yang bercorak politik.

42. KEGIATAN
POLITIK
Pegawai Kumpulan
Pengurusan Tertinggi
dan Kumpulan
Pengurusan Profesional
dilarang bergiat
dalam politik atau
memakai lambang parti
politik.

43. a) Membuat pernyataan yang menyebelahi
mana-mana parti politik.
b) Terbit, edar buku, artikel mengenai
politik.
c) Merayu undi.
d) Agen pilihan raya/agen tempat
mengundi.
e) Bertanding apa-apa jawatan.
f) Pegang apa-apa jawatan dalam parti
politik.

44. Kumpulan Sokongan Perkhidmatan Perlu tidak
boleh bertanding, memegang apa jawatan politik.
Pegawai Kumpulan Sokongan yang lain boleh
pegang jawatan AJK dengan syarat dapat kelulusan:
a) Gunasama – KPPA.
b) Bukan Gunasama – KSU.
Walau bagaimanapun …….
Semua pegawai yang bercuti sebelum bersara dan
dapatkan kelulusan – boleh aktif dalam politik.
Semua pegawai boleh jadi ahli biasa dengan
syarat dapat kelulusan Ketua Jabatan.

45. MEMBAWA PROSIDING
UNDANG-UNDANG DAN
BANTUAN GUAMAN
Tidak boleh bawa perbicaraan undang-undang
bagi kepentingan peribadi akibat dari tugas
rasmi tanpa mendapat kebenaran Ketua
Setiausaha Kementerian.
Bagaimanapun…
Pegawai yang menerima notis mengenai
tindakan undang-undang ke atasnya bersabit
dengan tugas rasminya boleh mendapatkan
bantuan guaman.

46. TIDAK HADIR BERTUGAS
Ketidakhadiran termasuk
kegagalan untuk hadir pada
suatu masa dan tempat di mana
pegawai itu dikehendaki hadir
bagi menjalankan tugasnya.

47. Tanggungjawab Ketua Jabatan
Ketua Jabatan hendaklah memberi
ulasan kepada permohonan
bantuan guaman yang dibuat oleh
mana-mana pegawai sama ada
menyokong atau tidak tuntutan
tersebut berasaskan segala fakta
dan hal keadaan kes berbangkit dari
tugas awamnya.

48. TIDAK HADIR BERTUGAS
Seseorang pegawai yang tidak
hadir bertugas tanpa cuti atau
tanpa terlebih dahulu mendapat
kebenaran atau tanpa sebab yang
munasabah boleh menyebabkan
pegawai itu dikenakan tindakan
tatatertib.

49. Tanggungjawab Ketua Jabatan
Dalam Kes Tidak Hadir Bertugas
Mengeluarkan surat arahan panggil balik
bertugas A.T Berdaftar .
Jika selepas surat tersebut dikeluarkan sama
ada pegawai melaporkan diri atau tidak Ketua
Jabatan bertanggungjawab melaporkan kes
tersebut kepada Pihak Berkuasa Tatatertib.

50. a)Ketidakhadiran bertugas
tanpa cuti atau kebenaran dan
pegawai dapat dikesan.
b)Ketidakhadiran bertugas
tanpa cuti dan kebenaran dan
tidak dapat dikesan.

51. Jenis Hukuman
a. Amaran
b. Denda
c. Lucut hak emolumen
d. Tangguh pergerakan
e. Turun gaji
f. Turun pangkat
g. Buang kerja
Pihak Lembaga
boleh mengenakan
satu atau apa-apa
kombinasi dari dua
atau lebih
hukuman tersebut.

52. TAHAN KERJA BAGI
TUJUAN SIASATAN
Lembaga Tatatertib boleh jika difikirkan perlu
menahan kerja seseorang pegawai bagi maksud
penyiasatan dalam dua keadaan:-
i. Apa-apa kesalahan jenayah;
ii. Perlanggaran tatatertib yang serius.
Penahanan kerja di bawah peraturan ini hanya
bagi tempoh tidak melebihi (2) bulan dan dibayar
emolumen penuh.

53. Amaran;
Denda;
Lucuthak emolumen;
Tangguh pergerakan gaji;
Turun gaji;
Turun pangkat;
atau
Buang kerja.
Hukuman
Ringan
Hukuman
Berat

54. Hukuman amaran membawa makna pegawai telah
didapati bersalah dan mengingatkannya bahawa
hukuman yang lebih berat akan dikenakan jika ia
mengulangi kesalahan. Tidak boleh nyatakan:
i amaran pertama
ii amaran keras
iii amaran terakhir
Amaran Secara Pentadbiran - Amaran Pentadbiran
yang bukan akibat dari mana-mana tindakan
tatatertib.

55. Hukuman denda dikenakan dalam bentuk
wang (RM). Had hukuman denda adalah
seperti berikut :
(a) Hukuman denda yang dikenakan pada
sesuatu masa tidak boleh lebih daripada
tujuh (7) hari emolumen pegawai itu; -
Per 39(2)

56. • (b) Jika didenda lebih daripada sekali
dalam mana-mana satu bulan, jumlah
denda dalam bulan itu tidak boleh
lebih daripada 45% daripada gaji
pokok bulannya- Per 39(3):-
• Denda yang dikenakan dimasukkan
ke dalam Wang Kumpulan Denda.

57. HAD LUCUTHAK EMOLUMEN:
• Hendaklah dikira tempoh sebenar pegawai tidak
hadir
• melainkan diputus selainnya oleh LTT -Per 39(4).
• Jika telah dilucutkan hak emolumen di bawah peraturan 27,
• pelaksanaan hukumen tersebut emolumen tidak boleh lagi
• dikenakan - Per 39(5).
• Dipotong daripada emolumen bulanan – Per 39(6).

58. Tempoh - Boleh dikenakan bagi tempoh 3 bulan
bulan, 6 bulan, 9 bulan atau 12 bulan-
Per 40(1)
Kuatkuasa- Pada tarikh ulang tahun pergerakan
gaji berikutnya selepas tarikh
pengenaan hukuman oleh LTT –
Per 40(2)
Dalam tempoh – pegawai tidak berhak menerima
hukuman pergerakan gaji.

59. IMPLIKASI HUKUMAN INI IALAH :
 Tarikh pergerakan gaji berubah kepada
tarikh pergerakan gaji paling hampir
selepas habisnya tempoh hukuman; dan
 Tarikh pergerakan gaji akan kekal pada
tarikh yang diubah sehingga pegawai itu
mencapai tanggagaji maksimum bagi
jadualnya.

60. Hukuman ini boleh dikenakan ke atas pegawai
yang telah mendapat pergerakan gaji, dan di
mana-mana peringkat mata gaji ia berada.
Hukuman turun gaji boleh dikenakan mengikut
peruntukan-peruntukan berikut:

61. 1 Turun gaji:-
a) Hukuman ini boleh dikenakan bagi tempoh
tidak kurang 12 bulan (1 tahun) dan tidak boleh
melebihi 36 bulan (3 tahun).
b) Penurunan gaji tidak boleh melebihi tiga (3)
pergerakan gaji secara mendatar dalam
peringkat yang sama.
c) Pegawai tidak berhak mendapat pergerakan
gaji.

63. Turun pangkat :-
Menurunkan pangkat seseorang pegawai
ke satu gred yang lebih rendah dalam skim
perkhidmatan yang sama.
Penetapan gaji:- matagaji diletakkan kepada
matagaji dalam jadual gaji gred yang
diturunkan yang lebih rendah dan berhampiran
dengan gaji akhir yang diterima sebelum
diturunkan pangkat.

64. Pegawai dibuang daripada perkhidmatan awam
Tarikh - Budi bicara LTT- tidak boleh
dikebelakangkan daripada tarikh
Mesyuarat LTT.
Akibatnya- hilang segala hak sebagai
sebagai pegawai awam.

65. PENAHANAN KERJA
Lembaga Tatatertib boleh jika difikirkan
perlu menahan kerja seseorang pegawai
dalam dua (2) keadaan:-
i. Apabila prosiding jenayah telah
dimulakan terhadap pegawai ; atau
ii. Apabila tindakan tatatertib dengan
tujuan buang kerja sedang/akan
diambil terhadap seseorang pegawai.
Layak menerima sekurang-kurangnya
½ emolumen bulanan

66. GANTUNG KERJA
Perintah Gantung Kerja boleh dikenakan
terhadap seseorang pegawai jika:-
i. Apabila seseorang pegawai disabitkan
oleh mahkamah; atau
i. Apabila seseorang pegawai dikenakan
perintah tahanan buang negeri dan
sebagainya.
Tidak layak menerima emolumen bulanan
dalam tempoh di gantung kerja.

67. Tanggungjawab Ketua Jabatan
a) Mendapatkan laporan daripada Pihak
Polis dan Pendaftar mahkamah.
b)Mengemukakan perakuan kepada
Pihak Berkuasa Tatatertib sama ada
pegawai perlu ditahan kerja atau tidak.

68. Jika anda tidak boleh
jadi garam untuk ditaburkan
kepada ikan
supaya ikan tidak busuk. . . . . !
Janganlah anda
menjadi langau
yang membusukkan ikan....!

69. Tanggungjawab Ketua Jabatan
a) Mendapatkan keputusan perbicaraan daripada
pihak Pendaftar Mahkamah.
b) Mengemukakan perakuan kepada Pihak
Berkuasa Tatatertib sama ada pegawai perlu di
gantung kerja atau tidak.
c) Jika tiada rayuan dibuat Ketua Jabatan
hendaklah membuat syor kepada Pihak
Berkuasa Tatatertib sama ada pegawai patut
dibuang kerja atau dikenakan hukuman selain
daripada buang kerja atau ditamatkan
perkhidmatan demi kepentingan awam atau
tidak dikenakan apa-apa hukuman tatatertib.