18. ii
LI CM N
∃ hoàn thành ch!ng trình ào to cao hc khóa hc 2011 – 2013 ti Trng
i hc Nông Lâm – i Hc Thái Nguyên, Chuyên ngành Khoa hc Môi trng.
c s nht trí ca Khoa Sau i hc và Khoa Tài nguyên Môi trng. Tôi ã ti
n
hành thc hi
24. p, tôi xin t∋ lòng bi
t !n sâu sc t(i
các cá nhân, tp th∃ sau:
Th
y giáo, PGS.TS.Lê Thái Bt và th
y giáo PGS.TS.Nguyn Hng S!n ã
tn tình h(ng d)n, giúp % tôi trong sut quá trình hoàn thành lun vn này.
Phòng Môi trng Nông thôn – Vi
32. n lun vn.
Cui cùng, tôi xin t∋ lòng bi
t !n sâu sc t(i gia ình và bn bè thân thi
t ã
ng h giúp % tôi c tinh th
n và vt cht ∃ tôi có th∃ hoàn thành ch!ng trình
hc, c∗ng nh hoàn thành lun vn.
M+c dù bn thân ã rt c gng, song do thi gian và nng lc còn hn ch
nên lun vn không tránh kh∋i nh,ng thi
u sót nht nh. Qua ây tôi rt mong
nhn c s óng góp quý báu ca các th
y, cô giáo và các bn ∃ lun vn c
hoàn thi
36. iii
MC LC
Trang
Trang ph# bìa
Li cam oan
Li cm !n
M#c l#c ................................................................................................................ i
Danh m#c các ch, vi
t tt ...................................................................................iv
Danh m#c các bng..............................................................................................v
Danh m#c các bi∃u , s! ..............................................................................vi
Danh m#c các hình ............................................................................................vii
M U.............................................................................................................1
1. Tính cp thi
t ca tài.............................................................................1
2. M#c tiêu nghiên cu ca tài..................................................................2
3. Yêu c
u ca tài......................................................................................2
4. Ý ngh−a ca tài ......................................................................................3
CHNG 1. TNG QUAN TÀI LIU NGHIÊN CU ...............................4
1.1. Tình hình chung v sn xut rau trên th gii và Vit Nam ..................4
1.1.1. Tình hình sn xut rau trên th
gi(i.......................................................4
1.1.2. Tình hình sn xut rau ti Vi
38. n trng môi trng ti các vùng trng rau chuyên canh..................8
1.2.2. Vn cht lng rau ti các vùng trng rau chuyên canh ..................11
1.2.3. Các nguyên nhân gây ONMT t các vùng trng rau chuyên canh......13
1.2.3.1. Ô nhim t do m t s kim loi n+ng.............................................13
1.2.3.2. Ô nhim t do s∀ d#ng hóa cht bo v
40. nh.......................................17
1.3. Tác hi ca ô nhim môi trng
t các vùng trng rau chuyên canh
n môi trng và s c kh!e con ngi............................................................17
1.3.1. Tác hi do hóa cht bo v
41. thc vt ......................................................17
1.3.2. Tác hi ca phân bón.............................................................................18
1.3.3. Tác hi do d tha Nitrate.....................................................................19
1.3.4. Tác hi ca kim loi n+ng......................................................................19
1.3.5. .nh h/ng ca tn d vi sinh vt..........................................................20
CHNG 2. N∀I DUNG VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU.................23
2.1. i t#ng, phm vi và
42. a
i∃m nghiên c u ............................................23
43. iv
2.1.1. i tng nghiên cu............................................................................23
2.1.2. Phm vi, a i∃m nghiên cu ...............................................................23
2.2. Ni dung nghiên c u...................................................................................23
2.3. Ph
ng pháp nghiên c u ...........................................................................24
2.3.1. Ph!ng pháp thu thp thông tin.............................................................24
2.3.2. Ph!ng pháp iu tra kho sát hi
45. n trng.........................................................27
2.3.4.1. Xác nh v trí ly m)u ...................................................................27
2.3.4.2. Ph!ng pháp ly m)u .....................................................................29
2.3.5. Ph!ng pháp phân tích trong phòng thí nghi
48. n t nhiên .................................................................................33
3.1.1.1. V trí a lý......................................................................................33
3.1.1.2. a hình, a cht............................................................................33
3.1.1.3. Khí hu............................................................................................33
3.1.1.4. Sông ngòi........................................................................................35
3.1.1.5. ng vt, thc vt...........................................................................35
3.1.2. +c i∃m kinh t
- xã h i.......................................................................40
3.1.2.1. Di
58. n Mê Linh..................52
3.3. ánh giá hin trng cht l#ng môi trng
t ti khu vc nghiên
c u .......................................................................................................................53
3.3.1. Hi
59. n trng nhim b0n kim loi n+ng (Cd, Pb, Cu, Zn) trong t trng
rau chuyên canh ti khu vc nghiên cu .............................................................53
3.3.2. Hi
60. n trng d lng Nit! t1ng s tn d trong t trng rau chuyên
canh ti khu vc nghiên cu................................................................................58
3.3.3. Hi
62. nh trong t trng rau chuyên canh ti
khu vc nghiên cu..............................................................................................61
3.4. Mt s ngun nh h∋ng
n cht l#ng
t trng rau chuyên canh
ti khu vc nghiên c u ......................................................................................62
3.4.1. Hi
63. n trng cht lng phân bón h,u c! ................................................62
3.4.2. Hi
64. n trng cht lng n(c s∀ d#ng t(i rau........................................65
3.4.3. Cht lng m t s loi rau ....................................................................69
3.5. K t qu t(ng h#p phi u
iu tra ...............................................................73
3.5.1. Tình hình s∀ d#ng phân bón..................................................................74
3.5.1.1. Tình hình s∀ d#ng phân h,u c!......................................................74
3.5.1.1. Tình hình s∀ d#ng phân vô c!........................................................76
3.5.2. Hi
66. thc vt ............................................78
3.6. Mt s gii pháp nh)m ci thin, nâng cao cht l#ng
t ti khu
vc nghiên c u ...................................................................................................79
3.6.1. M t s gii pháp chung .........................................................................80
3.6.1.1. Gii pháp qun lý, chính sách.........................................................80
3.6.1.2. Gii pháp k2 thut...........................................................................80
3.6.1.3. Gii pháp kinh t
.............................................................................82
3.6.1.4. Gii pháp giáo d#c c ng ng........................................................82
3.6.1.5. Gii pháp sn xut nông nghi
67. p bn v,ng .....................................83
3.6.2. M t s gii pháp c# th∃ cho khu vc nghiên cu..................................83
3.6.2.1. Gii pháp phòng chng ô nhim t...............................................84
3.6.2.2. Gii pháp s∀ d#ng phân bón hi
69. thc vt...................................87
K%T LU∗N VÀ KHUY%N NGH+ ...................................................................88
1. K t lu,n.......................................................................................................88
2. Khuy n ngh
80. t Nam giai on 1980–2010 .. 7
Bng 1.4. Tình hình ô nhim Kim loi n+ng trong t ti Hà N i .......................... 8
Bng 1.5. Hàm lng KLN trong m t s loi phân bón vùng trng rau Hà N i.... 13
Bng 1.6. Tác hi ca m t s Kim loi n+ng
n c! th∃ con ngi........................ 20
Bng 2.1. V trí các i∃m ly m)u t ti khu vc nghiên cu ............................... 28
Bng 2.2. S lng m)u n(c, m)u phân và m)u rau c ly.............................. 29
Bng 3.1. Tình hình tài nguyên t ti huy
82. n ông Anh .................................. 45
Bng 3.3. K
t qu sn xut rau an toàn qua các nm .............................................. 48
Bng 3.4. Di
83. n tích, nng sut, sn lng m t s cây rau chính ti xã Duyên Hà . 49
Bng 3.5. Tình hình sn xut rau ca HTX Quan Âm ............................................ 52
Bng 3.6. Di
84. n tích m t s cây rau chính trên a bàn HTX Yên Nhân ................. 52
Bng 3.7. K
t qu phân tích m t s ch tiêu KLN trong t trng rau.................... 54
Bng 3.8. K
t qu phân tích hàm lng Nit! t1ng s trong t trng rau .............. 58
Bng 3.9. Hàm lng VSV trung bình ti m3i i∃m ly m)u t trng rau............ 61
Bng 3.10. K
t qu phân tích m t s ch tiêu trong phân h,u c! ........................... 63
Bng 3.11. K
t qu phân tích m t s ch tiêu trong ngun n(c t(i..................... 66
Bng 3.12. K
t qu phân tích m t s ch tiêu trong các loi rau............................. 71
Bng 3.13. Tình hình s∀ d#ng phân h,u c!............................................................. 74
Bng 3.14. Tình hình s∀ d#ng phân m................................................................. 76
Bng 3.15. Tình hình s∀ d#ng thuc Bo v
86. viii
DANH MC CÁC BI1U
th 3.1. Hàm lng Cadimi trong t trng rau chuyên canh ........................ 55
th 3.2. Hàm lng Chì trong t trng rau chuyên canh............................... 55
th 3.3. Hàm lng ng trong t trng rau chuyên canh ........................... 56
th 3.4. Hàm lng K4m trong t trng rau chuyên canh............................. 57
th 3.5. Hàm lng Nit! t1ng s trong m t s m)u t phù sa...................... 59
th 3.6. Hàm lng Nit! t1ng s trong m t s m)u t Xám bc màu ......... 60
DANH MC CÁC S 2
S! 3.1. Bn hành chính thành ph Hà N i ................................................. 34
87. ix
DANH MC CÁC HÌNH
Hình 1: Ngi dân t(i n(c cho rau
Hình 2: Ngi dân thu hoch rau
Hình 3: Phun thuc BVTV cho rau
Hình 4: Ru ng trng u xanh
Hình 5: Che nilon cho rau m(i trng
Hình 6: Ru ng rau b)y, b Protein
Hình 7: Phân gà s∀ d#ng ∃ trng rau
Hình 8: Bi∃n hi
88. u khu sn xut RAT
Hình 9: Ly m)u n(c
Hình 10: Ly m)u phân
Hình 11: Xác nh ta bng GPS
Hình 12: Ly m)u t
Hình 13: Bình phun thuc BVTV
Hình 14: Thùng cha v∋ thuc BVTV
Hình 15: Trm cp n(c sn xut RAT
Hình 16: i∃m s! ch
RAT
89. 1
M U
1. Tính cp thi t ca
tài
Các nhà Khoa hc Môi trng th
gi(i ã cnh báo rng: Cùng v(i ô nhim
ngun n(c, ô nhim không khí thì ô nhim t c∗ng là vn áng báo ng hi
92. c s∀ d#ng nông dc và phân hóa hc. t b ô nhim không
nh,ng nh h/ng xu t(i sn xut nông nghi
93. p và cht lng nông sn mà còn
gián ti
p nh h/ng t(i sc kh∋e con ngi và sinh vt.
Trong t nhiên, môi trng t có vai trò nh m t h
94. sinh thái hoàn chnh,
là n!i to ra các sn ph0m cây trng cung cp ngun l!ng thc, thc ph0m cho
con ngi. Nhng hi
95. n nay, môi trng t các vùng trng rau chuyên canh ti Hà
N i nói riêng và c n(c nói chung, ang b e da b/i các y
u t ô nhim do tích
l∗y nh,ng cht c qua các mùa v# và nh,ng hot ng khác ca con ngi.
N(c ta có khí hâu nhi
96. t (i 0m gió mùa c thiên nhiên u ãi nên có
ngun rau, qu di dào quanh nm. Tuy nhiên, nhu c
u tiêu th# rau ca ngi dân
v)n rt l(n. Vì vy, rau c trng / nhiu n!i ∃ áp ng nhu c
u ca ngi tiêu
dùng, trong ó n1i bt m t s khu vc chuyên canh rau v(i sn lng l(n ti m t
s tnh nh: Bc Ninh, Hà N i, Hi D!ng, Nam nh,…v.v.
Hà N i, là m t a bàn có nhu c
u tiêu th# lng rau hàng ngày rt l(n, do
ó ã hình thành các vùng chuyên canh rau v(i di
98. n ngoi thành nh: ông Anh, Gia Lâm, Mê Linh, Thanh Trì,…v.v.
Rau là cây trng rt quan trng trong i sng, kinh t
, xã h i. Trong kh0u
ph
n n hàng ngày ca con ngi, rau xanh là m t ph
n không th∃ thi
u. Cây rau
có vai trò l(n trong phát tri∃n kinh t
nông thôn, chuy∃n 1i c! cu cây trng và c!
cu kinh t
. Ngày nay, rau xanh và các sn ph0m ch
bi
n t rau xanh c s∀
d#ng r ng rãi. Sn lng rau hàng nm tng d
n và loi rau c∗ng phong phú a
dng h!n, áp ng m t ph
n nhu c
u ngày càng tng ca xã h i.
Tuy nhiên, do chy theo li nhun, ngi sn xut ã áp d#ng các bi
99. n
pháp khác nhau nhm nâng cao nng sut nh: S∀ d#ng phân hóa hc, hóa cht
102. c s∀ d#ng quá nhiu
các hp cht hóa hc này là m t trong nh,ng nguyên nhân làm ô nhim ngun
t, n(c, không khí và làm cht lng rau gim sút, nht là d lng thuc bo
v
103. thc vt và kim loi n+ng ã c tích l∗y li trong sn ph0m rau mà hàng
ngày con ngi s∀ d#ng, t ó trc ti
p tác ng xu t(i sc kh∋e ngi tiêu
dùng. Vì vy, ngi tiêu dùng rt lo ngi và quan tâm nhiu
n vn an toàn
thc ph0m trong rau. H!n n,a, n
u ∃ tình trng t b ô nhim trong thi gian
dài s4 làm h
104. sinh vt t b bi
n 1i, t b suy thoái, gim nng sut cây trng
thm chí mt kh nng sn xut.
T tình hình thc t
ca các vùng trng rau chuyên canh ti Hà N i, c∗ng
nh nhu c
u s∀ d#ng rau an toàn nhm bo v
106. c i sâu nghiên cu, ánh giá các tác ng t hot ng trng rau chuyên
canh là m t viêc làm quan trng và c
n thi
t nhm xác nh c! s/ khoa hc và thc
tin cho vi
107. c sn xut rau an toàn ti các vùng chuyên canh rau. Vì vy, tôi thc
hi
108. n tài: “ánh giá hin trng ô nhim môi trng t m t s
vùng trng rau
chuyên canh ti Hà N i”.
2. M3c tiêu nghiên c u ca
tài
- ánh giá c hi
109. n trng ô nhim môi trng t m t s vùng trng rau
chuyên canh ti Hà N i;
- xut c m t s gii pháp nhm ci thi
110. n, nâng cao cht lng t
trng rau chuyên canh, ng thi góp ph
n bo v
111. môi trng và phát tri∃n bn
v,ng các khu vc chuyên canh rau.
3. Yêu c4u ca
tài
- Nm v,ng các ki
n thc v ô nhim môi trng t, các tác nhân gây ô
nhim ti m t s vùng trng rau chuyên canh ca Hà N i c∗ng nh trên c n(c;
- Nm v,ng các k2 thut trong iu tra, ánh giá môi trng t;
- La chn b ch tiêu nh lng và nh tính phù hp ∃ ánh giá c
cht lng môi trng t trên a bàn nghiên cu;
118. môi trng.
4. Ý ngh5a ca
tài
Ý ngha khoa hc
K
t qu nghiên cu ca tài s4 làm sáng t∋ h!n nh,ng tác ng
n môi
trng t m t s vùng trng rau chuyên canh ti Hà N i. T ó, a ra m t s
gii pháp phù hp nhm phát tri∃n sn xut rau an toàn, bo v
119. môi trng và phát
tri∃n bn v,ng cho khu vc.
Ý ngha thc tin
- ánh giá c nh,ng tác ng ca hot ng nông nghi
120. p
n môi trng
t, góp ph
n phát tri∃n chi
n lc phòng nga nhm hn ch
ô nhim môi trng
t i v(i các h
132. 4
CHNG 1
TNG QUAN TÀI LIU NGHIÊN CU
1.1. Tình hình chung v sn xut rau trên th gii và Vit Nam
1.1.1. Tình hình s
133. n xut rau trên th gii
Rau xanh là loi thc ph0m thi
t y
u trong cu c sng ca con ngi, cung
cp ph
n l(n khoáng cht và vitamin, góp ph
n cân bng dinh d%ng trong b,a n
hàng ngày. Rau là cây trng có giá tr kinh t
cao, là m+t hàng xut kh0u ca nhiu
n(c trên th
gi(i. Hi
139. n tích rau trên th
gi(i không ngng tng.
Nm 1980 toàn th
gi(i trng c 8.066.840 ha; nm 1990 là 10.405.270 ha, tng
2.338.430 ha (trung bình 1 nm tng 233.843 ha). Nm 2000 di
140. n tích rau ca th
gi(i t 14.572.540 ha, tng 4.167.270 ha (trung bình 1 nm tng 416.727 ha).
Nm 2010 trng c 18.075.290 ha; tng 3.502.750 ha so v(i nm 2000 (trung
bình 1 nm tng 350.275 ha); tng 7.670.020 ha so v(i nm 1990 và tng
10.008.450 ha so v(i nm 1980.
Nng sut rau ca th
gi(i không 1n nh qua các nm. Nm 1980 nng sut
rau ch t 106,11 t/ha; nm 1990 là 134,89 t/ha, tng 28,78 t/ha. Nm 2000 có
nng sut rau cao nht, t 146,84 t/ha, tng 11,95 t/ha so v(i nm 1990 và
141. 5
40,70t/ha so v(i nm 1980. Sau nm 2000 nng sut rau có xu h(ng gim d
n,
tuy mc không nhiu nhng c∗ng là con s áng lo ngi cho ngành trng rau.
Nm 2010 nng sut rau trên th
gi(i ch t 132,88 t/ha, gim 13,96 t/ha so v(i
nm 2000 và gim 2,01 t/ha so v(i nm 1990.
Sn lng rau ca th
gi(i t cao nht vào nm 2008 là 249.702.200 tn,
tng 35.719.020 tn so v(i nm 2000; tng 109.345.500 tn so v(i nm 1990 và
164.104.960 tn so v(i nm 1980. Nm 2010 sn lng rau ch còn
240.177.290tn, gim 9.524.910 tn so v(i nm 2008.
Bng 1.2. Din tích, n6ng sut, sn l#ng rau ca các châu l3c n6m 2010
TT Vùng, châu l3c Din tích
(nghìn ha)
N6ng sut
(t/ha)
Sn l#ng
(nghìn tn)
1 Châu Á 14.110,82 145,54 205.368,87
2 Châu Phi 2.747,52 61,39 16.867,03
3 Châu Âu 642,37 168,03 10.793,74
4 Châu M2 541,62 121,57 6.584,47
5 Châu i D!ng 32,97 167,16 551,13
6 Vùng ông Nam Á 1.812,37 130,30 23.615,18
(Ngun: FAO statistic, 2011) [12]
Tình hình sn xut rau ca các châu l#c bi
n ng khá l(n. Châu Á có di
142. n
tích trng rau l(n nht th
gi(i. Nm 2010 toàn châu l#c trng c 14.110.820 ha,
chi
m 78,07% di
148. n tích trng rau l(n nht th
gi(i nhng nng sut rau
ch ng hàng th ba trong các châu l#c. Nm 2010 nng sut rau ca châu Á t
145,54 t/ha, cao h!n nng sut trung bình ca th
gi(i là 12,66 t/ha. Châu Âu có
nng sut rau cao nht th
gi(i, t 168,03 t/ha, cao h!n nng sut trung bình ca
th
gi(i là 35,15 t/ha và cao h!n nng sut rau ca châu Á là 22,49 t/ha. Châu
Phi có nng sut rau thp nht th
gi(i, ch t 61,39 t/ha, bng 46,2% nng sut
rau ca th
gi(i và bng 42,18% nng sut rau ca châu Á.
150. n tích trng rau l(n nên sn lng rau ca châu Á cao nht t
205.368.870 tn, chi
m 85,51% sn lng rau ca th
gi(i. Châu Phi có sn lng
rau ng th hai t 16.867.030 tn, chi
m 7,02% sn lng rau ca th
gi(i và
bng 8,21% sn lng rau ca châu Á. Châu i D!ng m+c dù có nng sut rau
cao th hai th
gi(i nhng do di
151. n tích gieo trng ít nên sn lng thp nht, ch
bng 0,23% sn lng rau ca th
gi(i và bng 0,27% sn lng rau ca châu Á.
Vùng ông Nam Á có di
152. n tích trng rau khá l(n, nm 2010 toàn vùng
trng c 1.812.370 ha, bng 12,84% di
154. n tích rau ca th
gi(i. Nng sut rau ca vùng c∗ng xp x nng sut bình quân
ca th
gi(i, t 130,3 t/ha; sn lng t 23.615.180 tn, chi
m 11,5% sn lng
rau ca châu Á và chi
m 9,83% sn lng rau ca th
gi(i.
6 các n(c phát tri∃n, công ngh
156. n / trình
cao. Sn xut rau an toàn trong nhà kính, nhà l(i, trong dung d ch ã tr/ nên quen
thu c. i∃n hình, / c có hàng ngàn c∀a hàng bán “rau xanh sinh thái” và “trái
cây sinh thái” ∃ ph#c v# nhu c
u rau qu cho ngi tiêu dùng. M t s n(c nh
Singapore, Thái Lan, Hng Kông ã phát tri∃n mnh trong công ngh
157. sn xut rau
an toàn, ∃ ph#c v# cho nhu c
u n i a và xut kh0u.
1.1.2. Tình hình s
165. n t nhiên và
khí hu phù hp ∃ phát tri∃n nhiu loi rau, qu.
Rau c sn xut / n(c ta theo 3 ph!ng thc: Qung canh, chuyên canh
theo h(ng hàng hóa / các vùng trng rau tp trung và luân canh v(i cây trng
khác / v# ông.
Sn xut rau / n(c ta ngày càng gia tng v di
166. n tích và chng loi, các
vùng chuyên canh rau l(n ch y
u tp trung / n!i có iu ki
167. n khí hu phù hp và
dc theo vành ai ca các thành ph l(n và khu ô th ông dân ∃ cung cp cho
dân c ô th , v(i t1ng di
168. n tích (c tính khong 40% t!ng !ng v(i 113.000 ha
169. 7
và 48% sn lng rau toàn quc t!ng !ng v(i 153 tri
170. u tn. Các loi rau này
c sn xut và tiêu dùng ti th trng n i a [7].
Bng 1.3. Din tích, n6ng sut và sn l#ng rau ∋ Vit Nam giai
on 1980 – 2010
TT N6m Din tích(ha) N6ng sut (t/ha) Sn l#ng (tn)
1 1980 220.000 98,84 2.164.800,0
2 1990 261.100 112,35 2.933.458,5
3 2000 452.900 124,36 5.632.264,4
4 2006 536.914 118,83 6.380.149,1
5 2007 531.257 123,47 6.559.430,2
6 2008 529.851 117,06 6.202.435,8
7 2009 524.937 120,27 6.313.417,3
8 2010 553.500 121,64 6.732.774,0
(Ngun: FAO statistic, 2011) [12]
S li
177. n tích trng rau m(i
tng tr/ li t 553.500 ha.
Nng sut rau ca n(c ta có xu h(ng bi
n ng g
n ging nng sut rau
ca th
gi(i. Nm 1980 nng sut rau ch t 98,84 t/ha; nm 1990 t 112,35
t/ha và nm 2000 t cao nht là 124,36 t/ha. Giai on 2006 – 2010 nng sut
rau bi
n ng tht thng, nm 2008 có nng sut rau thp nht là 117,06 t/ha,
nm 2010 nng sut rau tng lên t 212,64 t/ha nhng v)n thp h!n 1,83 t/ha so
v(i nm 2007; thp h!n 2,72 t/ha so v(i nm 2000.
Tuy nhiên, sn lng rau v)n tng lên áng k∃ qua các giai on. Nm 1980
c n(c thu c 2.164.800,0 tn; nm 1990 là 2.933.458,5 tn tng 768.658,5 tn
so v(i nm 1980 (trung bình tng 76.865,85 tn/nm). Nm 2000 sn lng rau t
5.632.264,4 tn; tng 2.698.805,9 tn/nm so v(i nm 1990 (trung bình tng
178. 8
269.880,59 tn/nm), tng 3.467.464,4 tn so v(i nm 1980. Nm 2010 sn lng
rau ca n(c ta cao nht, t 6.732.774,0 tn, tng 1.100.509,6 tn so v(i nm
2000 (trung bình tng 110.050,96 tn/nm, thp h!n giai on 1990 - 2000).
ng Bng Sông Hng là vùng sn xut rau l(n nht c n(c, chi
m
khong 29% sn lng rau toàn quc. ông Bng Sông C∀u Long là vùng trng
rau l(n th hai trên c n(c, chi
m 23% sn lng rau toàn quc. à Lt, Tây
Nguyên c∗ng là các vùng chuyên canh sn xut rau cho xut kh0u và cho nhu c
u
tiêu th# thành th , nht là th trng thành ph H Chí Minh.
Các tnh Min Bc n(c ta b(c
u ã hình thành các vùng sn xut hàng
hoá tp trung v(i nh,ng sn ph0m có giá tr cao nh: Rau, qu, hoa, th t, s,a...v.v.
Tuy di
179. n tích trng rau ã tng lên áng k∃, nhng kèm theo s tng lên v di
180. n
tích là s bt 1n v cht lng rau và nn ô nhim môi trng.
1.2. Mt s vn
môi trng trong sn xut rau chuyên canh
1.2.1. Hin trng môi trng ti các vùng trng rau chuyên canh
K
t qu phân tích kim loi n+ng trong t trng rau v(i 733 m)u t / 478
a i∃m trên a bàn 112 xã, phng thu c Hà N i c∗ trong các nm 2006, 2007
c trình bày trong bng 1.4:
Bng 1.4. Tình hình ô nhim kim loi n7ng trong
t ti Hà Ni
181. a
i∃m ki∃m tra
TT
Ch8 tiêu
phân tích ông
Anh
Gia Lâm –
Long Biên
Thanh Trì -
Hoàng Mai
Sóc
S
n
T
Liêm
Tng
c ng
I
T(ng s m9u
ã thu th,p
229 141 193 84 86 733
II S m9u v#t ng:ng ti
a cho phép
1 Asen 0 0 0 0 0 0
2 Thy ngân 0 0 0 0 0 0
3 K4m 0 0 0 0 0 0
4 Cadimi 0 0 2 0 0 2
5 Chì 0 0 0 0 1 1
6 ng 2 13 14 0 17 46
7 ng + Chì 9 6 8 0 0 23
8 Cd + Cu + Pb 0 0 1 0 0 1
T(ng m9u ô nhim 11 19 25 0 18 73
Ngun: T Vn Cng (2009) [3]
183. u bng 1.4 cho thy, trong s các m)u t ã c phân tích, có 23
m)u vt quá gi(i hn ti a cho phép i v(i c ng và chì, tp trung ti các a
ph!ng: ông Anh, Gia Lâm - Long Biên và Thanh Trì - Hoàng Mai. +c bi
184. t có
01 m)u ti Thanh Trì vt quá gi(i hn ti a cho phép i v(i 3 nguyên t là
Cadimi, ng và Chì.
K
t qu nghiên cu xác nh vùng iu ki
192. c s∀ d#ng lng l(n phân hoá
hc, thuc tr sâu và các cht kích thích sinh tr/ng hàng nm là nh,ng nguyên
nhân chính d)n
n ô nhim và suy thoái các vùng t canh tác, gây nh h/ng
n sc kh∋e con ngi thông qua chu3i thc n.
Ô nhim môi trng t luôn là y
u t cn tr/ l(n nht trong vi
199. p b ô nhim các kim loi n+ng do s∀ d#ng
các ngun n(c thi ∃ t(i.
Ti m t s vùng ven ô th có s chuy∃n 1i c! cu cây trng t trng lúa
sang trng các loi rau màu khác có mc
u t thâm canh cây trng cao h!n
rt nhiu. Vi
200. c s∀ d#ng phân bón và hoá cht BVTV / mc cao ã gián ti
p ∃ li
trong t d lng VSV gây b
201. nh và hóa cht BVTV áng k∃, gây c hi cho sn
xut nông nghi
202. p và môi trng t.
Quá trình thâm canh, v(i s có m+t tràn lan, mt cân i các cht hóa hc,
phân chung t!i, thuc BVTV ã làm tng lng Nitrate và các cht c hi d
tha trong rau, to ra s mt v
204. 10
H!n n,a, v lâu dài t ngày càng b chai cng do dùng nhiu phân hóa hc,
tính
205. m ca t gim nhiu do thi
u mùn, s ô nhim môi trng sn xut s4 d)n
n h
206. sinh vt t và thiên ch có li cho cây trng b tiêu di
207. t. Ngun n(c
ng
m ang d
n d
n b ô nhim, làm tng nguy c! thi
u tài nguyên n(c sch xung
quanh ô th . Ði∃n hình các nguyên t Nit!, Photpho, Kali, hóa cht BVTV và
phân bón h,u c! khi thâm nhp vào m!ng máng, ao h, kênh m!ng, mch n(c
ng
m, gây ô nhim n(c nghiêm trng.
Hi
208. n nay, do nhu c
u s∀ d#ng hoá cht BVTV cao nên khi lng thuc
nhp kh0u tng t 1300 – 15000 tn/nm. Nông dân vùng ngoi thành Hà N i
thng áp d#ng lng phun cao gp 1,7 - 2,4 l
n so v(i khuy
n cáo c phép s∀
d#ng. Nông dân s∀ d#ng 25 hot cht tr sâu v(i trên 35 tên th!ng mi khác
nhau, thuc BVTV dùng cho lúa và màu rt a dng. Vì m#c tiêu kinh t
, ngi
dân còn s∀ d#ng c nhiu loi thuc cm s∀ d#ng và phun rt nhiu l
n trong m3i
v#, ô nhim sn ph0m nông nghi
209. p v)n xy ra / nhiu n!i nhng ch mang tính
c#c b và trong tng thi i∃m. H
211. t.
M t s phân tích cho thy hàm lng các KLN và Nit!, Photpho trong n(c
t(i, ru ng lúa, ao nuôi cá / nhiu vùng ven ô th l(n cao h!n h8n mc cho phép.
Các nguyên t này c rau xanh hp th# s4 gây hi
n sc kh∋e ngi tiêu dùng.
K
t qu ph∋ng vn nông dân xã Tây Tu, T Liêm, Hà N i ca Nguyn
Xuân Hi và D!ng Tú Oanh (2006) nh sau: Ngoài vi
212. c s∀ d#ng m t lng l(n
phân bón h,u c!, tình trng lm d#ng thuc BVTV xy ra ph1 bi
n thông qua vi
213. c
t h3n hp các loi thuc không theo h(ng d)n s∀ d#ng ghi trên bao bì v nng
và thi gian cách ly thuc ho+c tng nng thuc lên 2 - 3 l
n nhm tng ph1
tác ng
n i tng d ch hi, tình trng lu thông và s∀ d#ng m t s loi thuc
cm v)n din ra. Nông dân còn hn ch
v ki
n thc s∀ d#ng thuc BVTV và
không chp hành các quy nh v an toàn lao ng khi s∀ d#ng thuc [5].
Trong thc t
hi
215. p / vùng lân cn các khu nhà máy,
khu công nghi
216. p ã b ô nhim KLN / nhiu mc khác nhau s4 nh h/ng
n
hàm lng Chì tích l∗y trong sn ph0m khác nhau. Các loi rau n lá có kh nng
hp th# KLN lên cây khá d dàng. Nng KLN trong t càng tng thì lng hp
th# lên cây càng l(n.
224. c sn xut rau qu an toàn v)n còn nhiu bt cp nh:
Di
225. n tích t trng rau an toàn còn thp, t sn xut còn manh mún, quy trình sn
xut cha ng nht gi,a các a ph!ng, cha hình thành các vùng tp trung l(n
∃ cung cp nguyên li
226. u 1n nh cho th trng, nng xut cha cao, thi
u c! ch
chính sách khuy
n khích, rt ít doanh nghi
227. p tham gia, thi
u s liên k
t gi,a các
a ph!ng và cht lng nguyên li
228. u còn thp cha áp ng yêu c
u ca ngi
tiêu dùng, +c bi
230. n nay, trên a bàn Hà N i có h!n 11.000 ha t trng rau, trong ó ch
có h!n 3.300 ha t trng rau an toàn. Sn lng rau an toàn t 131.000 tn/nm
áp ng c 14% nhu c
u th trng Hà N i, còn 84% là rau cha c ki∃m
nghi
231. m v mc an toàn.
Tình trng rau sn xut không m bo v
232. sinh ATTP còn khá ph1 bi
n do
bón thiên v phân vô c!, phân chung cha qua x∀ lý, n(c t(i không m bo
sch và s∀ d#ng thuc BVTV không theo quy nh. Có nhiu s ki
233. n liên quan
n
cht lng rau ti Hà N i / các xã, phng nh: V# vi
235. t (Hoàng
Mai), V−nh Qu9nh (Thanh Trì)...v.v.
Tình trng s∀ d#ng thuc BVTV trong canh tác rau ti Phng Hoàng Li
236. t,
Hoàng Mai, Hà N i cha an toàn: 23,3% s dân c ph∋ng vn không bi
t cách
s∀ d#ng thuc an toàn, trong s ngi dân có hi∃u bi
t thì ch có 53,3% c tp
hun qua l(p hc, s còn li do h t tìm hi∃u; 76,7% ngi phun thuc không có
d#ng c# chuyên dùng ∃ pha thuc; 20% s ngi phun vt b∋ ngay ti ch3 các
bao bì, chai l ng thuc BVTV; 86,7% s ngi i phun r∀a d#ng c# ngay ti
gi
ng và các ngun n(c n, sinh hot [9].
H!n n,a, do s∀ d#ng nhiu m ∃ bón cho rau nên hàm lng Nitrate tích
l∗y trong ci bp / mc t 500-1000 mgNO3
-
/kg và rau ci t 2.475–
3.358mgNO3
-
/kg vt h!n hai l
n so v(i tiêu chu0n cho phép [9].
237. 12
Nghiên cu hàm lng Cadimi và Chì trong rau vùng ven Hà N i cho thy:
Hàm lng Cadimi trong bp ci, ci xanh, ci bao là 0,009 - 0,019 mg/kg, trong
m t s loi rau n qu là 0,009 - 0,014 mg/kg, trong m t s loi rau n thân và n
c t 0,009 - 0,014 mg/kg và trong nhóm rau gia v là 0,009 - 0,028 mg/kg. K
t
qu nghiên cu hàm lng KLN trong rau cho thy: Khu vc ông Anh và Gia
Lâm m t s loi rau gia v ã b nhim b0n nh7 Cd còn Khu vc Thanh Trì b
nhim b0n Cd và m t s nguyên t nh Pb, Hg, thm chí có nh,ng m)u rau hàm
lng Cd vt quá 5 l
n tiêu chu0n cho phép [13].
Theo Nguyn Th An Hng (1998) thì hàm lng KLN trong các loi rau ti
hai khu vc Vn i∃n và khu công nghi
238. p Hanel dao ng i v(i Cu t 1,17 -
4,43mg/kg; Pb t 0,026 - 3,49 mg/kg; Zn t 1,08 - 43,19 mg/kg; Cd t 0,0007 -
0,0125 mg/kg; Hg t 0,0002 - 0,002 mg/kg. So sánh v(i ng%ng cho phép các kim
loi n+ng trong rau qu t!i theo WHO cho thy hàm lng ba KLN: Cu, Pb và Zn
ã vt quá tiêu chu0n cho phép trong m t s loi rau / hai khu vc nói trên [6].
Theo thng kê ca c#c v
239. sinh ATTP trong giai on 2001 - 2006 ã xy ra
1358 v# ng c thc ph0m, mc c 34.410 ngi, t∀ vong 379 ngi, chi
m t5
l
240. 1,1%. K
t qu iu tra cho thy, các v# nhim khu0n E.Coli do nhim t phân
bón chi
m t 50 - 90% các trng hp, còn li là do nhiu nguyên nhân, trong ó
có nguyên nhân ng c do s∀ d#ng hóa cht trong sn xut rau [20].
Tình trng rau b ô nhim do thuc BVTV, Nitrate, KLN và VSV gây hi ã
/ mc báo ng t nhiu nm nay. K
t qu phân tích d lng các cht c hi
trong rau ca C#c BVTV và Vi
241. n BVTV trong thi gian g
n ây cho thy: Có t(i
30 – 50% s m)u rau có d lng thuc BVTV, KLN, Nitrate và VSV gây b
242. nh
v)n c bán tràn lan trên th trng. ó là nh,ng nguyên nhân chính gây nên tình
trng ng c thc ph0m cp tính cho ngi s∀ d#ng. ng thi, c∗ng là m t trong
nh,ng nguyên nhân gây nên tình trng ng c mãn tính a
n các b
250. n tích canh tác rau, tp trung chính / các huy
251. n ngoi thành nh: ông
Anh, Gia Lâm, Thanh Trì,...v.v. Lng rau an toàn chi
m khong 15 - 20% sn
lng rau ca toàn Thành ph. Thành ph ang xây dng các d án nông nghi
258. thng tiêu th# sn ph0m RAT).
1.2.3. Các nguyên nhân gây ONMT t các vùng trng rau chuyên canh
1.2.3.1. Ô nhim t do m t s
Kim loi nng
Trong quy :;nh =n xut rau, m+c dù ã chn vùng không b ô nhim KLN
nhng m t sy
u t?≅Αch quan trong ΒΧΑ:;nh =n xut ∆Εth∃a ngun KLN ΦΓo
t nông nghi
259. p tthuc BVTV, n(c t(i, b#i khí quy∃n, giao thông… và +c bi
260. t
tphân ΗΕn.
Hàm lng kim loi n+ng có trong m t s loi phân bón h,u c! cho vùng trng
rau ti Hà N i khá cao. c th∃ hi
261. n qua bng 1.5:
Bng 1.5. Hàm l#ng KLN trong mt s loi phân bón cho vùng trng rau
Hà Ni (mg/kg)
STT Loi phân Cu Pb Zn Cd
1 Phân ln 249,1 14,2 566,8 0,65
2 Phân bc 36,6 23,5 198,2 0,91
3 Phân bò 67,1 20,0 152,9 0,48
4 H,u c! sông Gianh 40,9 29,4 119,5 0,70
5 Phân gà 64,3 16,1 222,8 1,49
6 Phân trâu 10,4 5,3 60,9 0,33
7 Phân vi vi sinh - - 119,5 -
Ngun: Hà Mnh Th
262. ng, Phm Quang Hà (2005) [17]
Nguyen Manh Khai (2007) ã nhn xét: Vi
264. p ã gây tích l∗y m t lng l(n các kim loi n+ng Cu, Zn, Pb và
265. 14
Cd t1ng s trong t. Nng Cd và Pb trong t c bón phân gà và Cd trong
t bón phân ln cao h!n nhiu so v(i i chng không ΗΕn hai loi phân này [26].
Khi ΗΕn ΦΓo t, Ιϑs∀v(i ΚΛi phân lân ∆Ε≅Γm lng KLN t!ng i thp,
v(i công thc phân lân ΚΓ60, khi ΗΕn cho 1 ha t Μvô :nh a vào môi trng 105
mg Asen; 1,2 g Ν≅; 660 mg Cadimi ΦΓ21 mg Ο≅y ngân. ΝΕth∃thy v(i lng nh
vy ΚΓkhông nhiu, tuy nhiên ΠΘt vlâu ΡΓi, ≅Γng nm ca 3 - 4 l
n nh trên cho
3- 4 Φ#rau ΦΓtrong nhiu nm :≅=4Σ≅i i m+t v(i m t lng KLN ?≅Αl(n trong
t / t!ng lai.
Chúng ta u bi
t rau xanh có vai trò quan trng trong cu c sng, vì vy s
tích l∗y KLN là m t khía cnh ang c quan tâm. KLN tích l∗y trong các sn
ph0m rau qu t!i thông qua nhiu con ng khác nhau nh: Quá trình canh tác,
KLN xâm nhp vào rau qu qua phân bón, +c bi
271. p c∗ng là
m t trong s các nguyên nhân chính d)n
n tình trng gây ô nhim môi trng
t, +c bi
272. t là ô nhim KLN.
Trong thành ph
n m t s thc n t1ng hp (gia súc, gia c
m) qua iu tra có
hàm lng ng và k4m bi
n ng: Cu: 182,9 - 308,9 mg/kg; Zn: 385,4 -
705,4mg/kg. Tùy vào loi thc n mà gia súc, gia c
m s∀ d#ng m t ph
n s4 thi ra
môi trng theo phân bón t chn nuôi. Hàm lng ng, K4m tích lu2 trong t
và trong rau xà lách, ci ngt, ci xanh trong các thí nghi
273. m bi
n thiên cùng chiu
v(i liu lng phân chung s∀ d#ng. K
t qu iu tra, phân tích và thí nghi
274. m ã
chng t∋ phân chung có ngun gc t thc n t1ng hp là m t trong nh,ng
nguyên nhân gây tích l∗y kim loi n+ng trong t [8].
Nguyn Xuân Hi và Tô Th Cúc (2005), b(c
u xác nh c nguyên
nhân ô nhim ch y
u :i ΦΤng thâm canh rau ΠΜMinh Khai, huy
275. n TLiêm, ΥΓ
N i là do quá trình thâm canh rau lâu nm v(i vi
276. c s∀ d#ng lng l(n phân gà,
trung Ηnh s∀Ρ#ng 33.800 kg phân ΙΓ/ha/nm ΦΓ≅Γm lng Cd trong phân ΙΓ:i
a ph!ng ΚΓ6,743 mg/kg :≅m t nm ΜΚΓm tng ≅Γm lng Cd trong t /t
ng
m+t ΚΓ0,095 mg/kg. Nh vy, liên :#c s∀Ρ#ng phân ΙΓtrong ΒΧΑ:;nh canh :Αc v(i
lng nh trên (cha k∃Cadimi∆Εsςn trong t nn, trong n(c t(i, trong thuc
277. 15
BVTV, trong m t sΚΛi phân ΗΕn ?≅Αc...v.v.) :≅sau 30 nm canh :Αc lng Cd
trong t =4ΚΓ2,850 mg/kg vt tiêu chu0n cho Σ≅Θp theo TCVN 7209: 2002 (i
v(i t nông nghi
278. p 2,0 mg/kg) [4].
1.2.3.2. Ô nhim t do s
dng hóa cht bo v thc vt
Hi
286. t, có th∃ s∀ d#ng / nhiu vùng khác nhau...v.v.
Bên cnh các u i∃m ó, vi
287. c s∀ d#ng hoá cht BVTV có m t s m+t tiêu
cc. N
u dùng trên quy mô l(n có th∃ nh h/ng sâu sc
n qu
n th∃ sinh vt,
gây mt cân bng trong thiên nhiên. Chúng có th∃ ∃ li nh,ng hu qu to l(n nh:
Làm gim tính a dng qu
n th∃, làm xut hi
288. n d ch hi m(i, gây tính chng thuc
i v(i d ch hi và m t iu quan trng nht là d lng ca thuc BVTV là
nguyên nhân gây nên ONMT t và nh h/ng xu
n sc khoΩ con ngi [15].
M t ph
n do thói quen, m t ph
n do s ri ro và trình hi∃u bi
t còn hn
ch
v mc c hi ca thuc nên trong sn xut ngi dân thng dùng quá
liu lng và không theo quy nh ca các nhà qun lý. K
t qu gây nên tác hi to
l(n
n sc kh∋e và môi trng, nhiu ngi phi ch u mang b
289. nh ho+c ch u
th!ng tt sut i, nhiu trng hp t∀ vong h
t sc th!ng tâm do thuc BVTV
gây ra.
Chng loi hóa cht BVTV rt a dng, hi
290. n nay có khong 100.000 hp
cht hóa hc c t1ng hp và th∀ nghi
291. m 1.500 hp cht c xác nh tính
nng; 500 hp cht t tiêu chu0n quc t
c a vào s∀ d#ng. 6 Vi
292. t Nam,
chng loi hóa cht BVTV c s∀ d#ng c∗ng rt a dng, khong 200 loi hóa
cht tr sâu; 8 loi tr b
295. t chu t và 9 loi kích thích
sinh tr/ng. Trong ó nhiu nht v)n là hp cht Photpho h,u c! và Clo h,u c!,
sau ó là Carbamat và Pyrethoid. Tuy chng loi nhiu nh vy, nhng thc t
ngi dân thng ch quen dùng m t vài loi có c tính cao ã b cm s∀ d#ng /
n(c ta nh Monitor, Wofatox...v.v. [17].
296. 16
1.2.3.3. Ô nhim t do s
dng phân bón
Thc t
tình hình s∀ d#ng phân bón nhm tng sn lng, chng ói nghèo
b(c
u ã xut hi
298. n tng ã thy / m t s vùng
thâm canh cao bng phân hóa hc, +c bi
299. t là dùng không cân i N, P, K và các
loi phân h,u c! và phân vi lng khác nên xy ra hi
300. n tng t b chua hóa,
hàm lng Canxi và Magiê gim, k
t cu t kém i, tính cht sinh hc t b nh
h/ng do tp oàn vi sinh vt, giun t b gim sút, có s tích ng KLN và Nitrat,
Amoni, Photpho…v.v. [14].
Nhiu k
t qu nghiên cu ã ch ra rng, cây trng ch s∀ d#ng h,u hi
301. u ti
a 30% lng phân bón vào t. Ph
n còn li s4 b r∀a trôi theo n(c ho+c nm li
trên t gây ô nhim môi trng t.
Trong sn xut nông nghi
305. n tng ô nhim t do phân bón hóa hc gây ra. Phân hóa
hc / dng a lng ph
n l(n là các hp cht cha Nit!, Photpho, Kali. ∃ sinh
tr/ng và phát tri∃n, cây trng huy ng các cht dinh d%ng nhng s huy ng
này có chn lc, hút N, P, K và các cation kim ho+c kim th1 nh Ca2+
, Mg2+
, K+
là ch y
u và ∃ li trong t các cation ho+c anion gc axit gây nên hi
306. n tng
“chua sinh lý” làm cho pH t gim. t chua thng kéo theo s nghèo ki
307. t các
ion baz!, khi ó trong t xy ra quá trình phân hy cht h,u c!, k
t qu xut hi
308. n
nhiu c t trong t nh: NH3, NH4
+
, CO2, CH4
+
, H2S, Al3+
, Fe2+
, Mn2+
/ dng
di ng…v.v.
Kali là ion rt linh ng, c
n thi
t cho cây nhng khi lng Kali b d tha
trong môi trng t s4 có hi nh sau: Làm thay 1i tính cht keo t, ion K+
thay
th
Ca2+
làm tính bn, kh nng tn ti liên k
t ca keo t gim d)n
n r∀a trôi
d xy ra, làm t b axit hóa. H!n n,a, nng K+
trong t cao có th∃ d)n
n
hi
309. n tng làm tng áp sut th0m thu ca t làm kh nng cung cp n(c t t
c∗ng kém i. M+t khác, áp sut th0m thu tng làm cây trng mt n(c, chng hn
y
u và cung cp dinh d%ng t t c∗ng kém h!n.
Vi sinh vt c nh m, vi sinh vt phân gii cht h,u c! thng thích nghi
v(i môi trng chua y
u ho+c trung tính. N
u t chua s4 làm cho hot tính sinh
hc trong t gim. Bón phân bc t(i gây ô nhim môi trng nói chung và trc
ti
p làm cho t b ô nhim do tích l∗y nhiu trng giun và vi khu0n coliforms.
310. 17
1.2.3.4. Ô nhim t do Vi sinh vt gây bnh
Phân bón h,u c!, nht là phân bc t!i luôn mang theo các loài VSV, vi trùng,
siêu vi trùng, trng giun và u trùng giun, sán,...v.v. M t trong các vn nguy hi∃m
cho v
311. sinh môi trng có liên quan trc ti
p
n con ngi là Fungi (nm), vi trùng
E. Coli và c trng giun (Helminthes). Nh,ng loài này theo iu ki
312. n, có th∃ phát tri∃n
rt nhanh to m t véct! truyn d ch nguy hi
n sc kh∋e c ng ng [14].
Khi s∀ d#ng các loi phân h,u c! trong nông nghi
317. c s∀ d#ng phân bc cha qua x∀ lý bón cho cây trng, nht là nh,ng vùng
thâm canh rau s4 làm cho môi trng t và rau b ô nhim b/i các vi sinh vt gây
b
318. nh và các loi trng giun. Phân bc t!i n
u không c x∀ lý tr(c khi s∀ d#ng ∃
bón thì 1g phân bc t!i trung bình có khong 92.500 - 230.000 Coli; 138.000 -
174.000 Feacal-coli; 12.658 trng giun ∗a và 117 trng giun móc.
1.3. Tác hi ca ô nhim môi trng t các vùng trng rau chuyên canh n
môi trng và sc khe con ngi
1.31. Tác hi do hóa cht bo v thc vt
Ti các vùng chuyên canh rau vi
319. c s∀ d#ng không hp lý m t lng l(n các
hóa cht BVTV và phân bón hóa hc s4 gây ra nh,ng tác hi xu
n môi trng và
sc kh∋e con ngi.
Bn thân ngi nông dân ph
n vì hi∃u bi
t còn hn ch
, ph
n vì yêu c
u cp
thi
t ca cu c sng nên cha chp hành nh,ng quy nh v an toàn i v(i môi
trng và sc kh∋e ca chính mình, c ng v(i k2 thut và ph!ng ti
320. n bo h còn
thi
u thn nên ã xy ra nh,ng trng hp nhim c hóa cht BVTV v(i s v#
ngày càng tng.
Hóa cht BVTV gây ri lon chc nng sinh lý, ung th, quái thai và nh
h/ng di truyn cho ngi ti
p xúc lâu dài / nng cao. Con ngi rt m)n cm
v(i hp cht lân h,u c!, +c bi
325. t∀ vong do nhim hóa cht BVTV khá cao, trong ó hoá cht tr sâu
dng phtpho h,u c! chi
m 10,4%. H!n n,a, khi nghiên cu thc trng nhim c
hóa cht BVTV / ngi lao ng nông nghi
326. p khi ti
p xúc và s∀ d#ng hóa cht
BVTV có k
t qu nh sau: Khám lâm sàng phát hi
328. nh nh: Huy
t
áp cao, huy
t áp thp, ri lon th
n kinh thc vt, ri lon tiêu hóa và ri lon bài
ti
t. Trong s 898 i tng nghiên cu có 33 trng hp s0y thai, 10 trng hp
Ω non, 2 trng hp con d dng, 18 trng hp viêm gan và 12 gia ình có ngi
ung th. Nhóm tác gi cho bi
t, loi hóa cht BVTV s∀ d#ng ch y
u thu c loi
lân h,u c! và Carbamat [16].
1.3.2. Tác hi ca phân bón
Phân bón là m t trong nh,ng y
u t quan trng nht ∃ tng nng xut cây
trng c∗ng nh cht lng nông sn. Tuy nhiên khi s∀ d#ng phân bón không hp
lý s4 gây tác hi t(i môi trng và sc kh∋e con ngi do nh,ng nguyên nhân sau:
+ R∀a trôi Nitrate vào các thy vc và ngun n(c ng
m gây ra hi
330. sinh thái thy sinh. i v(i con ngi, Nitrate tích l∗y
trong c! th∃ gây ra b
331. nh h i chng trΩ xanh / trΩ em và ung th d dày / ngi
l(n;
+ Mt m kh∋i t do quá trình phn Nitrat hóa làm gia tng khí nhà kính
và lâu dài có th∃ làm t1n th!ng t
ng ozon;
+ Trong vùng trng rau, t thoáng khí có 0m thích hp cho quá trình oxy
hóa, Nitrate trong t c hình thành, rau d dàng hp th#. S hp thu m / dng
NO3
-
không chuy∃n hóa thành protein là nguyên nhân làm gim cht lng rau qu;
+ S∀ d#ng phân khoáng trong m t thi gian dài không bón phân h,u c! s4
làm cho t b chua, d
n d
n t s4 tr/ nên thoái hóa;
+ Vi
332. c s∀ d#ng phân h,u c! (Phân chung, phân bc, phân rác h,u c!)
trong sn xut nông nghi
333. p gây tác ng xu t(i môi trng t và n(c. Trong t
334. 19
cha nhiu ký sinh trùng, giun, sán (3 - 27 trng/100g t, vi khu0n E.Coli
(2.100c! th∃/100g t);
+ Vi
335. c s∀ d#ng nhiu phân khoáng, bùn thi, phân bc ã mang vào t và
tích l∗y theo thi gian các KLN gây c cho cây trng, làm gim cht lng nông
sn và gây nh h/ng xu t(i sc kh∋e con ngi.
1.3.3. Tác hi do d tha Nitrate
Theo các nhà khoa hc thì có
n 20 y
u t gây tn d Nitrate trong nông
sn nh: Nhi
337. n pháp canh tác…v.v. Nhng
nguyên nhân ch y
u c kh8ng nh ó là do s∀ d#ng phân m không úng:
Bón v(i liu lng quá cao, thi gian cách ly ngn, bón không cân i t5 l
338. m,
lân, kali và vi lng…v.v.
M t s nghiên cu ã ch ra rng hàm lng Nitrate cao trong rau s4 làm
tng nguy c! ung th ng tiêu hóa và b
341. nh
trΩ xanh là a trΩ xanh xao, chm l(n và g
y y
u, thng xy ra v(i trΩ nh∋ d(i
1 tu1i. 6 mc cao s4 làm gim hô hp ca t
bào, nh h/ng t(i hot ng ca
tuy
n giáp, gây t bi
n và phát tri∃n thành các khi u.
1.3.4. Tác hi ca kim loi nng
Ô nhim KLN trong rau xanh có th∃ gây kích ng h
342. th
n kinh trung !ng,
nht là i v(i trΩ em và n
u / nng cao có th∃ gây ch
t ngi.
Các loi KLN nguy hi∃m nht là Chì, Cadimi và Thy ngân thng c
tìm thy trong l!ng thc khi môi trng b ô nhim quá n+ng. Tuy nhiên, s
lng thng nm trong ranh gi(i do WHO ã nh tr(c.
Chính vì c tính ca các nguyên t KLN khi ô nhim vào thc ph0m mà
trong ngành qun lý thc ph0m, các ch tiêu v kim loi n+ng là ch tiêu quan
trng, c qui nh ch+t ch4 cho tng loi thc ph0m, +c bi
343. t là nh,ng thc n
cho trΩ em, vì trΩ em rt nhy cm v(i kim loi n+ng [18].
Càng ngày ng c thc ph0m do càng c quan tâm nhiu h!n do nh,ng
tác hi khôn lng ca nó i v(i sc khoΩ ngi tiêu dùng trong cu c sng hi
345. 20
nguyên t hay c nhc
n nht là chì (Pb), thu5 ngân (Hg), cadimi (Cd), thch
tín (As) và nh7 h!n là ng (Cu) và k4m (Zn). Nh,ng tác hi ch y
u lên c! th∃
con ngi và sinh vt c trình bày trong bng 1.6:
Bng 1.6. Tác hi ca mt s kim loi n7ng
n c
th∃ con ngi
Nguyên t Tác
ng lên c
th∃
As Có kh nng gây ung th. Trong c! th∃ ng vt và ngi làm gim
s ngon mi
346. ng và gim trng lng c! th∃. Trong t có nhiu As d)n
n thi
u st cho thc vt.
Cd Làm ri lon vai trò sinh hóa ca các enzim, gây cao huy
t áp, gây
h∋ng thn, phá hy các mô và hng c
u, có c tính i v(i sinh vt
thy sinh.
Cr Cr6+
c v(i ng vt, thc vt làm vàng cây lúa mì và lúa, gây b
349. enzim liên quan
n s to máu và liên k
t v(i st trong máu.
Cu c, gây thi
u máu, thn và ri lon th
n kinh.
Mn C
n thi
t / nng thp, gây c / nng cao.
Hg c i v(i ng vt và thc vt.
Ngun: Lê Hu Cn, Nguyn Xuân Linh (2003) [1]
S tích t# cao KLN trong t s4 làm tng kh nng hp th# các nguyên t có
hi ó lên cây trng và gián ti
p gây nh h/ng xu t(i sc kh∋e con ngi. KLN nh
As, Hg, Pb, Cd, Zn... khi xâm nhp vào c! th∃ / bt c con ng nào u nguy hi∃m
vì chúng tn ti lâu, h
350. s tích lu2 cao. Khi vào c! th∃ các KLN gây tác hi l(n i
v(i h
351. enzym bng cách th
ch3 cho ion kim loi trong enzym ó. Chúng +c bi
352. t có
áp lc i v(i enzym có cha nhóm -SH ho+c nhóm -SH3 d)n t(i ng c ho+c gây
m t s b
353. nh hi∃m nghèo nh thi
u máu, au x!ng, dòn x!ng, thm chí gây t∀
vong…v.v.
1.3.5. nh hng ca tn d vi sinh vt
Vi khu0n Escherichia Coli (E.Coli) là nh,ng trc khu0n Gram âm thu c h
vi khu0n ng ru t (Enterobacteriaceae), không sinh nha bào, có lông và có kh
nng di ng. E.Coli ký sinh bình thng / ru t ngi, +c bi
366. nh ng ru t gm:
- E.Coli gây xut huy
t ng ru t (Enterohemorrhagic E.Coli vi
t tt là
EHEC).
- E.Coli gây b
367. nh (Enteropathogenic E.Coli vi
t tt là EPEC).
- E.Coli sinh c t ru t (Enterotoxigenic E.Coli vi
t tt là ETEC).
- E.Coli xâm nhp (Enteroinvassive E.Coli vi
t tt là EIEC).
- E.Coli gây k
t dính ru t (Enteroaggregative E.Coli vi
t tt là E.aggC).
EHEC có ngun gc t gia súc nh trâu bò, cu, dê, ln,...v.v. Ngun truyn
nhim t các loi thc n khác nhau, +c bi
368. t là các loi thc n nh s,a, phomat,
rau sng, bánh k7p th t...v.v. Liu nhim trùng t ngi sang ngi thp khong
100 - 200 vi khu0n. ây là loài E.Coli c nht trong 5 loài E.Coli k∃ trên, Loài
này không ch gây tiêu chy mà còn sinh ra các c t gây xut huy
t ng ru t
và gây h i chng tan máu - urê huy
t cao (HUS) gây suy thn, t∀ vong n
u / giai
on h i chng HUS là 80%.
B
373. nh phát t ng t, ngi b ng c thy au b#ng d,
d i, au
u, au c!, không st ho+c st nh7, ít nôn m∀a, i ngoài phân l∋ng có th∃
din bi
n t nh7, phân không có máu
n th∃ n+ng i ngoài phân toàn máu nhng
374. 22
không cha bch c
u. Các chng EHEC có th∃ gây ra h i chng tan máu, tng ure
huy
t và có th∃ có các nt ho+c mng xut huy
t do thi
u ti∃u c
u gây nên. B
375. nh
n+ng thng gây t∀ vong do suy thn cp ho+c ông máu ri rác trong lòng mch.
∃ti
p cn cho vi
377. n trng ô nhim môi trng t m t s vùng
chuyên canh rau ti Hà N i, :Γi da ΦΓo nh,ng k
t qu nghiên cu tr(c ây ca
m t s tác gi nh:
D án ACIAR No. LWR/1998/199 ti Vi
378. t Nam (2002 - 2005). Nghiên cu
tác ng ca kim loi nng vi tính bn vng ca vic s
dng phân bón và tái s
dng cht thi trong nông nghip ngoi thành và thâm canh ông Nam Á [25].
Lê Th Thy (2011). Nghiên cu m t s
gii pháp hn ch nhim bn kim
loi nng trong t phc v sn xut rau an toàn. Báo cáo tài cp c! s/,
Vi
380. p, ã xác nh c kh nng tích l∗y kim loi n+ng
trong các b phn ca m t s loi rau n lá, rau n qu tuân theo quy lut: Gc r
thân lá qu và b(c
u xut c m t s gii pháp hn ch
nhim b0n kim
loi n+ng trong t ∃ sn xut rau an toàn.
Nghiên cu ánh giá hi
385. n
nay. Trên c! s/ ó, nghiên cu xác nh nguyên nhân ô nhim môi trng t
thông qua xác nh ngun ô nhim, con ng chu chuy∃n và mi quan h
386. gi,a
kim loi n+ng, Nitrate và vi sinh vt trong t v(i cây trng và nông sn ∃ tìm ra
các gii pháp qun lý, ngn ch+n và x∀ lý là m t trong nh,ng h(ng nghiên cu
h
t sc cp thi
t i v(i các nhà môi trng nhm thc hi
393. a
i∃m nghiên c u
Do hn ch
v m+t thi gian, kinh phí và ngun nhân lc nên tài gi(i hn
nh sau:
2.1.1.
i tng nghiên cu
i tng nghiên cu ca tài là cht lng môi trng t m t s vùng
trng rau chuyên canh ti Hà N i. tài la chn ba nhóm tác nhân chính gây ô
nhim môi trng t, tp trung vào m t s thông s chính sau:
• Kim loi n+ng: Cu, Pb, Zn, Cd;
• Nitrate và Nit! t1ng s;
• Vi sinh vt gây b
394. nh: E.Coli và Salmonella.
Ngoài ra, các ngun gây ô nhim chính
n cht lng t và nh h/ng
ca cht lng t
n cht lng rau c∗ng là i tng nghiên cu ca tài nh:
Phân h,u c!, n(c t(i và m t s loi rau.
2.1.2. Phm vi, a im nghiên cu
- Phm vi nghiên cu: tài ti
n hành ánh giá hi
395. n trng ô nhim môi
trng t m t s vùng trng rau chuyên canh ti Hà N i.
- a im nghiên cu: tài tp trung nghiên cu sáu xã ti ba huy
415. n trng cht lng n(c s∀ d#ng t(i rau
+ Cht lng m t s loi rau
- xut m t s gii pháp nhm ci thi
416. n, nâng cao cht lng t ti khu vc
nghiên cu.
2.3. Ph
ng pháp nghiên c u
∃ t c m#c tiêu và n i dung ã ra, tài ti
n hành s∀ d#ng các
ph!ng pháp nghiên cu sau:
2.3.1. Ph
ng pháp thu thp thông tin
ây là ph!ng pháp nhm gim b(t thi gian, công vi
419. u c công
b ca các công trình nghiên cu khoa hc, nh,ng vn bn mang tính pháp lý,
nh,ng tài li
420. u iu tra c! bn ca c! quan có th0m quyn liên quan
n khu vc.
Ph!ng pháp này nhm m bo cp nht, k
tha ti a và t1ng hp tt
nht nh,ng thành tu, nh,ng k
t qu ã có v l−nh vc nghiên cu trên th
gi(i
c∗ng nh trong n(c.
421. 25
K2 thut s∀ d#ng cho ph!ng pháp này là: Khai thác thông tin trên mng
internet, báo cáo ca các c! quan chuyên ngành, c! quan qun lý nhà n(c….v.v.
tài k
tha có chn lc các k
t qu nghiên cu, các tài li
422. u có liên quan
n vn nghiên cu, áp d#ng các ph!ng pháp thu thp, phân tích thông tin tài
li
427. n t nhiên, kinh t
- xã h i và môi trng khu
vc nghiên cu;
- S! , bn v trí khu vc nghiên cu;
- Các ch tr!ng, chính sách ca ng và Nhà n(c v vn môi trng
và phát tri∃n có liên quan
n khu vc, vn nghiên cu;
- Thu thp s li
438. n trng là ph!ng pháp quan trng và c
n thi
t ∃ ti
n
hành ly m)u ngoài thc a và chn v trí quan trc thích hp, tc là c
n xác nh
thông s quan trc, v trí quan trc, t
n sut quan trc và thi gian quan trc.
Sau khi ti
n hành kho sát toàn b khu vc nghiên cu, trên c! s/ a hình
và m t s y
u t khác tài xác nh v trí các i∃m ly m)u, thi i∃m, thi gian
ly m)u và ánh s trên s! ly m)u.
S∀ d#ng máy nh v toàn c
u (GPS) ∃ xác nh ta i∃m ly m)u.
T s! ly m)u giúp tài iu tra, ánh giá m t cách nh tính s! b
nh,ng tác ng mà hot ng sn xut rau nh h/ng
n môi trng t ti khu
vc nghiên cu. i∃n hình tài kho sát:
444. u, báo
cáo thu thp c t các hp tác xã và phòng Nông nghi
445. p;
- Quy :;nh =n xut rau c# th∃;
+ Tp trung iu tra v tình hình sn xut rau ca các h gia ình (quy trình sn
xut, s∀ d#ng n(c t(i, phân bón, hóa cht trong quá trình sn xut…v.v.)
+ Ch
n(c t(i, s∀ d#ng vt t nh: Phân bón, thuc BVTV tnông
dân a ph!ng ΦΓΣ≅Ξng Nông nghi
447. n
+ Ngun gc phát sinh các cht gây ô nhim t trong quá trình trng rau
- K≅o =Αt các hot ng công nghi
448. p có kh nng gây ô nhim t trng rau
chuyên canh ti khu vc nghiên cu.
2.3.3. Ph
ng pháp phng vn
Ph!ng pháp ph∋ng vn có 3 hình thc ph∋ng vn chính:
- Ph∋ng vn các cá nhân: Các cá nhân c ph∋ng vn m t cách ng)u nhiên,
có trình , la tu1i, gi(i tính và phân b khác nhau nhm thu thp thông tin mang
tính chính xác cao.
- Ph∋ng vn ngi cung cp tin chính: Ngi chn ph∋ng vn là ngi có
a v trong c ng ng nhm thu thp thông tin mang tính thng nht, có chính
xác cao.
- Ph∋ng vn nhóm ngay ti n!i làm vi
449. c: Trong quá trình ph∋ng vn nh,ng
ngi này có d p bàn bc v(i nhau và a ra các thông tin có tin cy, khách
quan cao h!n, nhng các vn nhy cm mang tính nh ki
n cá nhân s4 không
c nêu ra trong cu c ph∋ng vn này.
Trên c! s/ iu ki
451. n t nhiên,
kinh t
- xã h i ca khu vc nghiên cu. Trong quá trình i iu tra thc t
tài s4 ti
n hành ph∋ng vn và phát phi
u iu tra cho các h dân sng ti khu
vc nghiên cu. i tng ph∋ng vn c chn ng)u nhiên và phân b u
trong c#m dân c ca xã.
Ph!ng pháp này dùng ∃ iu tra quy trình sn xut rau, thc trng môi
trng ti khu vc sn xut và khu vc xung quanh ó b nh h/ng b/i hot ng
453. c tham kho ý ki
n ca ngi qun lý, nông dân và ngi
dân sng xung quanh bng phi
u iu tra.
tài lp b câu h∋i iu tra và ph∋ng vn trc ti
p nông dân a ph!ng ti
các vùng trng rau v:
+ Tp quán trng rau tp trung: Ch y
u tp trung iu tra v loi rau trng
chính, di
454. n tích tng loi, ngun và lng n(c t(i s∀ d#ng, loi và lng phân bón,
thuc bo v
456. n trng môi trng ti khu vc, ngun phát sinh cht ô
nhim, lân cn khu vc canh tác có nhà máy nào hot ng;
+ +t câu h∋i trc ti
p v(i ngi dân xung quanh khu vc nghiên cu, ∃
tìm hi∃u thêm v nh h/ng ca vùng trng rau i v(i môi trng sng và sc
khoΩ ca ngi dân xung quanh.
iu tra vào thi i∃m chính Φ#=n xut ΦΓΑnh gϑΑcht lng t tquy
:;nh sn xut rau (3 huy
458. n x 15 phi
u/xã = 90 phi
u).
2.3.4. Ph
ng pháp ly mu hin trng
2.3.4.1. Xác nh v trí ly m!u
Vi
459. c ly m)u sao cho i∃m ly m)u phi cách xa khu dân c và ng quc l
∃ tránh nh h/ng ca các y
u t ngoi cnh
n sai s ca m)u và m)u phi i di
460. n
cho khu vc nghiên cu. Nh,ng vùng nhy cm có nh h/ng ca các y
u t gây ô
nhim thì tr(c khi xác nh v trí ly m)u c
n phi bi
t rõ ngun gc gây ô nhim.
V trí ly mu t
Do tính cht ca môi trng t là t!ng i ng nht trong m t vùng nên s
m)u t c ly ti m3i vùng chuyên canh rau ch c
n 1- 2 m)u. Tùy vào di
461. n tích ca
các khu vc chuyên canh và s phân chia ca các cánh ng trng rau ∃ xác nh các
v trí ly m)u.
S! các i∃m ly m)u t ti các vùng chuyên rau ti khu vc nghiên cu
c th∃ hi
462. n chi ti
t ti ph# l#c 2.
M)u t c ly ng)u nhiên trong các vùng trng rau chuyên canh ti khu vc
nghiên cu. M)u phi mang tính i di
463. n và phân b u trên khu vc ly m)u. C# th∃
tài ti
n hành ly m)u t ti khu vc nghiên cu c th∃ hi
466. trí các
i∃m ly m9u
t ti khu vc nghiên c u
V trí ly mu nc, phân bón và rau
M)u n(c, m)u phân bón và m)u rau c ly ng)u nhiên ti các v trí lân
cn v trí ly m)u t. M)u n(c, m)u phân bón và m)u rau c ly theo các tiêu
chu0n hi
468. Môi trng.
- M)u n(c c ly là n(c m+t và n(c ng
m ti các m!ng cp n(c vào các
th∀a ru ng ly m)u t và các gi
ng n(c ngi dân s∀ d#ng n(c ∃ t(i rau;
- M)u phân bón c ly ti
u b ru ng ã c xác nh ∃ bón cho ru ng ly
m)u t và ly ti các i∃m tp trung phân bón vào cánh ng;
- M)u rau c ly trc ti
p ti i∃m ly m)u t; m)u rau ly là rau ti ru ng
trong thi gian thu hoch.
TT
Ký hiu
m9u
469. a
i∃m ly m9u
T;a
i∃m
ly m9u
1 DA1
Th∀a ru ng nhà ông Nguyn c Li, thôn
Quan Âm, xã Bc Hng, huy
470. n ông Anh
X: 2316827.245
Y: 584189.373
2 DA2
Th∀a ru ng nhà ông Nguyn Vn H,u, thôn
Quan Âm, xã Bc Hng, huy
471. n ông Anh
X: 2317121.345
Y: 584340.4
3 DA3
Th∀a ru ng nhà bà Nguyn Th Ngh−a, thôn
Tng My, xã Nam Hng, huy
472. n ông Anh
X: 2342442.824
Y: 582375.83
4 DA4
Th∀a ru ng nhà ông Phm Ngc ng, thôn
Tng My, xã Nam Hng, huy
473. n ông Anh
X: 2315246.791
Y: 582639.914
5 ML1
Th∀a ru ng nhà ông Nguyn Vn ng,
thôn N i ng, xã i Th nh, huy
474. n Mê Linh
X: 2344299.369
Y: 573936.332
6 ML2
Th∀a ru ng nhà ông +ng Vn Chinh thôn
N i ng, xã i Th nh, huy
475. n Mê Linh
X: 2339313.904
Y: 574358.451
7 ML3
Th∀a ru ng nhà bà Phùng Th Xut thôn N i
ng, xã i Th nh, huy
476. n Mê Linh
X: 2338907.776
Y: 574477.486
8 ML4
Th∀a ru ng nhà ông V∗ Vn Anh, thôn Yên
Nhân, xã Tin Phong, huy
477. n Mê Linh
X: 2316826.239
Y: 578057.57
9 ML5
Th∀a ru ng nhà ông Ngô Vn oàn, thôn Yên
Nhân, xã Tin Phong, huy
478. n Mê Linh
X: 2344478.412
Y: 578374.66
10 TT1
Th∀a ru ng nhà ông Hà Vn Phúc, xã Yên
M2, huy
479. n Thanh Trì
X: 2341348.5
Y: 583758.236
11 TT2
Th∀a ru ng nhà bà Nguyn Th Hoài, xã Yên
M2, huy
480. n Thanh Trì
X: 2342337.787
Y: 590964.379
12 TT3
Th∀a ru ng nhà ông +ng Vn Th#c, thôn
i Lan, xã Duyên Hà, huy
482. 29
S lng m)u n(c, m)u phân và m)u rau c ly trong khu vc nghiên
cu c th∃ hi
483. n trong bng 2.2:
Bng 2.2: S l#ng m9u nc, m9u phân và m9u rau
#c ly
TT Huyn Xã
Vùng ly
m9u
S m9u
nc
S m9u
phân
S m9u
rau
Bc Hng Quan Âm 2 3 4
1 ông
Anh Nam Hng Tng My 2 3 4
i Th nh N i ng 3 3 4
2 Mê
Linh Tin Phong Yên Nhân 3 3 3
Yên M2 Yên M2 2 3 4
3
Thanh
Trì Duyên Hà i Lan 2 3 5
T(ng s m9u 14 18 24
(Ngun: D án nghiên cu gii pháp khoa h∀c công ngh qun lý ONMT t trng rau
chuyên canh ti các t#nh phía B
484. c)
2.3.4.2. Ph∃ng pháp ly m!u
Ph!ng pháp ly m)u và bo qun m)u c áp d#ng theo Tiêu chu0n Vi
486. n cho khu vc nghiên cu.
i vi mu t
M)u t c ly ∃ xác nh các ch tiêu kim loi n+ng, hàm lng Nit!
t1ng s và ch tiêu vi sinh vt thì m)u t c ly sut t
ng t m+t có sâu 0 –
20cm, theo các tiêu chu0n sau:
- TCVN 5297: 1995 - Cht lng t - Ly m)u - yêu c
u chung;
- TCVN 7538-2: 2005 - Cht lng t - Ly m)u - Ph
n 2: H(ng d)n k2 thut
ly m)u;
- TCVN 4046: 1985 - t trng trt - Ph!ng pháp ly m)u.
Ti m3i i∃m ly m)u t xác nh m t ô vuông v(i chiu dài cnh 10m, t
c c ly :i 5 i∃m (4 nh ô vuông và trng tâm ô vuông), lng t ly ti m3i
i∃m khong 1,5 kg t t!i, sau Εtr n u và ly 1 m)u ∃ phân tích theo TCVN
487. 30
5297-1995 “cht lng t, ly m)u, yêu c
u chung” và các qui nh ly m)u bo m
QA/QC ca C#c bo v
488. môi trng.
Riêng m)u c ly ∃ xác nh ch tiêu vi sinh vt phi là m)u nguyên,
c ly bng ng dung trng n sâu vào t theo chiu th8ng ng xung, sau ó tách
m)u ra và ly m)u sao cho m)u t gi, nguyên dng vt lý ban
u. Khi ly m)u t
c
n phi loi b∋ các loi c∋, rác trên b m+t t và dùng dao gt bng áy ng dung
trng. M)u t c ly ra kh∋i ng và bo qun / nhi
489. t khong 40
C trong thùng
xp kín mang v phòng thí nghi
490. m ph#c v# phân tích hàm lng vi sinh vt theo
yêu c
u.
i vi mu nc, phân bón và rau
Phân tích d lng kim loi n+ng, Nitrate và vi sinh vt trong các m)u
n(c, rau và phân bón theo các quy nh hi
491. n hành nh:
- TCVN 5994: 1995 (ISO 5667-4:1987) – Cht lng n(c - ly m)u. H(ng
d)n ly m)u / h ao t nhiên và nhân to;
- TCVN 9016: 2011- Rau t!i – Ph!ng pháp ly m)u trên ru ng sn xut;
- 10 TCN 301-97: Phân tích phân bón - Ph!ng pháp ly m)u và chu0n b
m)u.
2.3.5. Ph
ng pháp phân tích trong phòng thí nghim
tài s∀ d#ng các ph!ng pháp phân tích hi
503. u chu0n).
Ph∃ng pháp phân tích kim loi nng trong t
Kim loi n+ng trong t c xác nh theo các ph!ng pháp trong các tiêu
chu0n sau:
504. 31
- TCVN 6649:2000 (ISO 11466:1995) Cht lng t - Chi
t các nguyên t
v
t tan trong cng thu5.
- TCVN 6496:1999 (ISO 11047:1995) Cht lng t - Xác nh Cadimi,
Crom, Coban, ng, Chì, K4m, Mangan, Niken trong d ch chi
t t bng cng
thu5 - Ph!ng pháp ph1 hp th# ngn l∀a và không ngn l∀a.
Ph∃ng pháp phân tích Nit∃ t%ng s
trong t
Nit! t1ng s trong t c xác nh theo tiêu chu0n Vi
505. t Nam TCVN
6698: 1999 (ISO 11261: 1995) Cht lng t – Xác nh Nit! t1ng. Ph!ng pháp
Kendan ci biên.
nh lng VSV b∋ng Ph∃ng pháp MPN (Most probable number)
- Da trên nguyên tc xác sut thng kê s phân b vi sinh vt trong các
pha loãng khác nhau ca m)u;
- M3i pha loãng c nuôi cy lp li nhiu l
n (3-10 l
n);
- Các pha loãng la chn sao cho trong các l
n l+p li có m t s l
n
d!ng tính và có m t s l
n âm tính;
- S l
n d!ng tính c ghi nhn và so sánh v(i bng thng kê = Giá tr
(c oán s lng Vi sinh vt trong m)u.
Phân tích d lng kim loi n+ng, Nitrate và vi sinh vt trong các m)u
n(c, rau và phân chung theo các quy nh hi
507. u phân tích c x∀ lý theo ph!ng pháp thng kê, các thông s
thng kê c s∀ d#ng trong tài bao gm:
+ Giá tr nh∋ nht (min): là giá tr bé nht ca các ch tiêu trình bày trong các bng;
+ Giá tr l(n nht (max): là giá tr l(n nht ca các ch tiêu trình bày trong các
bng;
+ Giá tr trung bình (m ): Tt c các giá tr trung bình ca các ch tiêu trình bày
trong các bng là trung bình t n giá tr ca chính ch tiêu ó.
+ l
508. ch chu0n (Std): Là cn bc 2 ph!ng sai (S) ca m)u, tính theo công thc:
512. t là Excel.
2.3.7. Ph
ng pháp so sánh, ánh giá
Sau khi phân tích các thông s môi trng, ∃ a ra k
t lun, tài ti
n hành
t1ng hp, x∀ lý s li
513. u theo ph!ng pháp tính toán thng kê trên Excel, so sánh m t
s ch tiêu c
n ánh giá v(i các TCVN và QCVN.
K
t qu phân tích các thông s môi trng c em so sánh v(i TCVN,
QCVN áp d#ng cho môi trng t. T ó, ánh giá c thc trng cht lng môi
trng t ti khu vc nghiên cu c∗ng nh ánh giá c mc nh h/ng ca
hot ng sn xut rau chuyên canh tác ng
n môi trng.
- Αnh ΙϑΑ cht lng t theo Quy chu0n k2 thut Quc gia ca B Tài
nguyên và Môi trng nm 2008 - Gii hn cho phép ca kim loi nng trong t
(QCVN 03:2008/BTNMT);
- Αnh ΙϑΑcht lng t theo Tiêu chu0n Vi
515. nm 2004 - Cht lng t - Giá tr ch# th v hàm lng Nit∃ t%ng s
trong t Vit Nam (TCVN 7373: 2004);
- Αnh ΙϑΑcht lng phân ban hành kèm theo Thông t s 36 /2010/TT –
BNNPTNT ngày 24 tháng 6 nm 2010 ca B tr/ng B Nông nghi
516. p và Phát
tri∃n nông thôn - Quy nh sn xut, kinh doanh và s
dng phân bón.
- Αnh ΙϑΑcht lng n(c dùng cho t(i tiêu theo Quy chu0n k2 thut Quc
gia ca B Tài nguyên và Môi trng nm 2011 – Giá tr gii hn các thông s
cht lng nc dùng cho ti tiêu (QCVN 39: 2011/BTNMT);
- Αnh ΙϑΑcht lng rau qu t!i theo Quy
t nh s 99:2008/Q-BNN ngày
15 tháng 10 nm 2008 - Ban hành kèm theo Quy
t nh này là Quy nh qun lý
sn xut, kinh doanh rau, qu và chè an toàn.
517. 33
CHNG 3
K%T QU NGHIÊN CU
3.1. Khái quát
iu kin t nhiên, kinh t - xã hi khu vc nghiên c u
3.1.1. iu kin t nhiên
3.1.1.1. V trí a lý
Hà N i nm / phía h,u ngn sông à và hai bên sông Hng, gi,a vùng
ng bng Bc B trù phú. V(i v trí và a th
7p, thun li là m t trung tâm
chính tr , kinh t
, vΨn hoá,
u mi giao thông quan trng ca Vi
518. t Nam.
Nm / phía Tây Bc ca vùng ng bng Châu th1 sông Hng, Hà N i có
v trí t 20o
53’
n 21o
23’ v− Bc và 1050
44’
n 106o
02’ kinh ông, ti
p
giáp v(i các tnh:
+ Phía Bc giáp Thái Nguyên, V−nh Phúc;
+ Phía Nam giáp Hà Nam, Hoà Bình;
+ Phía ông giáp Bc Giang, Bc Ninh và Hng Yên;
+ Phía Tây giáp Hoà Bình, Phú Th.
3.1.1.2. a hình, a cht
a hình Hà N i thp d
n theo h(ng t Bc xung Nam và t Tây sang
ông v(i cao trung bình t 5 – 20m so v(i mc n(c bi∃n.
Hà N i có hai dng a hình chính là ng bng và i núi. a hình ng
bng ch y
u thu c a phn Hà N i (c∗) và m t s huy