1. แบบบันทึกหน่ วยการเรียนรู้ ที่ 6
หน่ วยการเรียนรู้ เรื่อง ปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ
รหัสวิชา ส22103 รายวิชา สั งคมศึกษา 4 กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 2 ภาคเรียนที่ 2 เวลาเรียน 10 ชั่วโมง
มาตรฐานการเรียนรู้ /ตัวชี้วดั
มาตรฐานการเรียนรู้ ส 1.1
ม.2/9 เห็นคุณค่าของการพัฒนาจิตเพื่อการเรี ยนรู ้และดาเนินชีวตด้วยวิธีคิดแบบ
ิ
โยโสมนสิ การ คือวิธีคิดแบบปลุกเร้าคุ ณธรรมและวิธีคิดแบบอรรถสัมพันธ์หรื อการพัฒนาจิตตาม
แนวทางของศาสนาที่ตนนับถือ
ม.2/10 สวดมนต์ แผ่เมตตา บริ หารจิตและเจริ ญปั ญญาด้วยอานาปานสติหรื อ
ตามแนวทางของศาสนาที่ตนนับถือ
มาตรฐานการเรียนรู้ ส 1.2
ม.2/1 ปฏิบติตนอย่างเหมาะสมต่อบุคคลต่าง ๆ ตามหลักศาสนาที่ตนนับถือ
ั
ม.2/2 มีมรรยาทของความเป็ นศาสนิกชนที่ดีตามที่กาหนด
ม.2/3 วิเคราะห์คุณค่าของศาสนพิธีและปฏิบติตนได้ถูกต้อง
ั
ม.2/4 อธิ บายคาสอนที่เกี่ยวเนื่องกับวันสาคัญทางศาสนาและปฏิบติตนได้ถูกต้อง
ั
ม.2/5 อธิ บายความแตกต่างของศาสนพิธี พิธีกรรมตามแนวปฏิบติของศาสนาอื่น
ั
ๆ เพื่อนาไปสู่ การยอมรับและความเข้าใจซึ่ งกันและกัน
สาระสาคัญ/ความคิดรวบยอด
การปฏิบติตนให้ถูกต้องเหมาะสมในวันสาคัญทางพระพุทธศาสนาและศาสนพิธีต่าง ๆ
ั
นอกจากจะแสดงถึงความมีวฒนธรรมของชาวพุทธแล้ว ยังเป็ นหน้าที่ที่ชาวพุทธควรปฏิบติเพื่อ
ั ั
จรรโลงพระพุทธศาสนาและอนุรักษ์วฒนธรรมไทยให้เป็ นเอกลักษณ์ของชาติสืบไป
ั
สาระการเรียนรู้
สาระการเรียนรู้ แกนกลาง
1.พัฒนาการเรี ยนรู้ดวยวิธีคิดแบบโยโสมนสิ การ 2 วิธี คือ วิธีคิดแบบอุบายปลุกเร้า
้
คุณธรรมและวิธีคิดแบบอรรถสัมพันธ์
2.สวดมนต์แปลและแผ่เมตตา รู ้และเข้าใจวิธีปฏิบติและประโยชน์ของการบริ หารจิตและ
ั
เจริ ญปัญญา

2. 3.มารยาทของศาสนิกชน
4.การปฏิบติตนอย่างเหมาะสมตามศาสนพิธี
ั
5.หลักธรรมที่เกี่ยวเนื่องกับวันสาคัยทางศาสนา
6.ศาสนพิธี พิธีกรรม แนวปฏิบติของศาสนาอื่น ๆ
ั
สมรรถนะสาคัญของผู้เรียน
1.ความสามารถในการแก้ปัญหา
2.ความสามารถในการคิด
- ทักษะการคิดวิเคราะห์
- ทักษะการคิดอย่างมีวจารณญาณิ
- ทักษะการคิดสังเคราะห์
3.ความสามารถในการใช้ชีวต ิ
- กระบวนการปฏิบติ ั
- กระบวนการกลุ่ม
คุณลักษณะอันพึงประสงค์
1.ซื่อสัตย์ สุ จริ ต
2.ใฝ่ เรี ยนรู้
3.มุ่งมันในการทางาน
่
ชิ้นงาน/ภาระงาน(รวบยอด)
1.เรี ยงความเรื่ อง “การปฏิบติตนของเยาวชนในวันสาคัญทางศาสนา”
ั
การวัดและการประเมินผล
การประเมินก่อนเรียน
- ทาแบบทดสอบก่อนเรี ยนประจาหน่วยการเรี ยนรู ้ที่ 6 ปฏิบติดี ปฏิบติชอบ
ั ั
การประเมินระหว่ างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้
1.ใบงานที่ 6.1 การบริ หารจิตและเจริ ญปัญญา
2.ใบงานที่ 6.2 รายงานผลการฝึ กปฏิบติสมาธิตามหลักอานาปานสติ
ั
3.ใบงานที่ 6.3 แผนภาพสรุ ปเรื่ องการบริ หารจิตและเจริ ญปัญญา
4.ใบงานที่ 6.4 วันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
5.ใบงานที่ 6.5 หลักธรรมในวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
6.ใบงานที่ 6.6 การปฏิบติตามหลักธรรมในวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
ั
7.แบบประเมินการนาเสนองานหน้าชั้นเรี ยน

3. 8.แบบสังเกตพฤติกรรมการทางานกลุ่ม
9. แบบประเมินชิ้นงานเรี ยงความเรื่ อง “การปฏิบติตนของเยาวชนในวันสาคัญ
ั
ทางศาสนา”
การประเมินผลหลังเรียน
- ทาแบบทดสอบหลังเรี ยนประจาหน่วยการเรี ยนรู ้ที่ 6 ปฏิบติดี ปฏิบติชอบ
ั ั
การประเมินชิ้นงาน/ภาระงาน(รวบยอด)
1.เรี ยงความเรื่ อง “การปฏิบติตนของเยาวชนในวันสาคัญทางศาสนา”
ั

4. การประเมินชิ้นงาน/ภาระงาน(รวบยอด)
แบบประเมินเรียงความเรื่อง “การปฏิบัติตนของเยาวชนในวันสาคัญทางศาสนา
สมาชิกกลุ่มที………………… ห้ อง...............................
่
 เพือนในกลุ่มประเมิน
่
ลาดับ ชื่ อ สกุล รายการประเมินการเขียน
ที่ รู ปแบบและ เรียงลาดับ การใช้ รวม เฉลีย
่
ส่ วนประกอบ ความ สานวน
10 10 10 30 10
 ครู ประเมิน
ลาดับ ชื่ อ สกุล รายการประเมินการเขียน
ที่ รู ปแบบและ เรียงลาดับ การใช้ รวม เฉลีย
่
ส่ วนประกอบ ความ สานวน
10 10 10 30 10
ลงชื่อ…………….…ผู ประเมิน
้ เกณฑ์ การ ลงชื่อ…………….…ผู ประเมิน
้

5. ประเมิน
รู ปแบบและส่ วนประกอบ การสะกดคา ความสมบูรณ์ ของเนือหา
้ คะแนน
รู ปแบบการเขียนเรี ยงความ สะกดคาถูกต้องทั้งหมด เนื้อหาครบ สานวนการ 8-10
ถูกต้อง มีบทนา เนื้อหา เขียนดีมีความคิด
และบทสรุ ปครบ สร้างสรรค์
มีบทนา เนื้อหา และ สะกดคาผิดบ้างเล็กน้อย เนื้อหาเกือบครบสมบูรณ์ 5-7
บทสรุ ปไม่ครบ
รู ปแบบการเขียนไม่ สะกดคาผิดมากหลาย เนื้อหาไม่ครบ 0-4
ถูกต้อง ไม่มีบทนา เนื้อหา ตาแหน่ง
และบทสรุ ป
กิจกรรมการเรียนรู้
ชั่วโมงที่ 1-2
1.ให้นกเรี ยนดูวดทัศน์ การนังสมาธิ แล้วพูดคุยซักถามให้นกเรี ยนแสดงความคิดเห็นใน
ั ิ ่ ั
ประเด็นต่อไปนี้
- นักเรี ยนเคยนังสมาธิ หรื อไม่
่
- การนังสมาธิ มีจุดมุ่งหมายใด
่
- ขั้นตอนการนังสมาธิ ที่นกเรี ยนเคยปฏิบติมามีข้ นตอนอย่างไร
่ ั ั ั
2.ให้นกเรี ยนศึกษาเนื้อหาเรื่ อง การบริ หารจิต และเจริ ญปัญญา แล้วทาใบงานที่ 6.1 การ
ั
บริ หารจิตเจริ ญปัญญา
3. นาวิดีทศน์แนวทางหรื อวิธีการการฝึ กปฏิบติสมาธิตามหลักอานาปานสติมาให้นกเรี ยน
ั ั ั
ปฏิบติตาม
ั
4. นักเรี ยนบันทึกผลการฝึ กปฏิบติสมาธิตามหลักอานาปานสติลงในใบงานที่ 6.2 รายงาน
ั
ผลการฝึ กปฏิบติสมาธิตามหลักอานาปานสติ
ั
5.สุ่ มนักเรี ยน 3-5 คน นาเสนอผลการฝึ กปฏิบติสมาธิตามหลักอานาปานสติ
ั
6.ครู และนักเรี ยนร่ วมกันอภิปรายแสดงความคิดเห็นเพิ่มเติมถึงความสาคัญของการฝึ ก
บริ หารจิตและเจริ ญปัญญา พร้อมทั้งประโยชน์ท่ีได้รับ
7.ให้นกเรี ยนแต่ละคนตอบคาถามต่อไปนี้ลงในสมุด
ั
- การบริ หารจิตทาให้เกิดปั ญญาอย่างไร

6. - ั
การบริ หารจิตตามหลักอานาปานสติกบการเจริ ญปั ญญาด้วยวิธีคิดแบบโยโส
มนสิ การมีความเหมือนหรื อแตกต่างกันอย่างไร
- ความไม่สงบของจิตใจของคนก่อให้เกิดปั ญหาในสังคมได้หรื อไม่ อย่างไร
- ปัญหาด้านจิตใจส่ งผลกระทบต่อการพัฒนาประเทศได้หรื อไม่ อย่างไร
- ประโยชน์ของการบริ หารจิตตามหลักอานาปานสติและการเจริ ญ ปัญญาด้วยวิธี
คิดแบบโยโสมนสิ การ ที่มีต่อนักเรี ยนคืออะไร
8.นักเรี ยนรวมกลุ่มกันเป็ น 5 กลุ่ม นาคาตอบมาแลกเปลี่ยนเรี ยนรู ้กน
ั
9.ตัวแทนกลุ่มนาคาตอบของกลุ่มมานาเสนอ ครู แนะนา และตอบข้อสงสัยของนักเรี ยน
10.นักเรี ยนแต่ละคนสรุ ปเรื่ องการบริ หารจิตและเจริ ญปัญญาลงในใบงานที่ 6.3 แผนภาพ
สรุ ปเรื่ องการบริ หารจิตและเจริ ญปัญญา
ชั่วโมงที่ 3-4
11.ใช้กิจกรรมเกมจับคู่ โดยให้นกเรี ยนจับคู่ภาพวันสาคัญทางพระพุทธศาสนาและป้ าย
ั
ข้อความ ดังนี้
ภาพ ป้ าย
- ภาพวันมาฆบูชา วันเพ็ญ 15 ค่า เดือน 3
- ภาพวันวิสาขบูชา วันเพ็ญ 15 ค่า เดือน 6
- ภาพวันอาสาฬหบูชา วันเพ็ญ 15 ค่า เดือน 8
- ภาพวันอัฏฐมีบูชา วันแรม 8 ค่า เดือน 6
วันจาตุรงคสันนิบาต
วันประสู ติ ตรัสรู้ และปริ นิพพาน
วันแสดงปฐมเทศนา
วันคล้ายวันถวายพระเพลิงพระพุทธสรี ระ
12.สนทนาซักถามถึงความสาคัญของวันดังกล่าว
13.สุ่ มนักเรี ยน 4 คนออกมาเล่าประสบการณ์เกี่ยวกับการปฏิบติตนในวันสาคัญทาง
ั
พระพุทธศาสนา และเทศกาลสาคัญที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา
14.ให้นกเรี ยนศึกษาวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา ศาสนพิธีและการปฏิบติตนตาม
ั ั
พิธีกรรมทางศาสนา
15.นักเรี ยนทาใบงานที่ 6.4 วันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
16.ครู และนักเรี ยนร่ วมกันตรวจสอบความถูกต้องของใบงาน

7. ชั่วโมงที่ 5-6
17.แบ่งนักเรี ยนเป็ น 5 กลุ่ม แต่ละกลุ่มร่ วมกันอภิปรายในประเด็นปัญหาต่อไปนี้
- กลุ่มที่ 1 “วันสาคัญทางศาสนามีความสาคัญต่อชาวพุทธอย่างไร”
- กลุ่มที่ 2 “การปฏิบติตนในการเข้าร่ วมกิจกรรมวันสาคัญทางพระพุทธศาสนาที่
ั
ถูกต้องเหมาะสมมีแนวปฏิบติอย่างไร”ั
- กลุ่มที่ 3 “การปฏิบติตนตามหลักธรรมที่เกี่ยวเนื่องกับวันสาคัญทาง
ั
พระพุทธศาสนาเกิดประโยชน์ต่อตนเองและสังคมอย่างไร”
- กลุ่มที่ 4 “พิธีกรรมทางพระพุทธศาสนาที่นกเรี ยนเคยเข้าร่ วมคือมีการปฏิบติ
ั ั
อย่างไร”
- กลุ่มที่ 5 “ถ้าพุทธศาสนิกชนปฏิบติตนถูกต้องในศาสนพิธีต่าง ๆ มีผลต่อสังคม
ั
และประเทศชาติอย่างไร”
18.ให้ตวแทนกลุ่มนาเสนอผลการอภิปรายของกลุ่ม จากนั้นร่ วมกันอภิปรายเพิ่มเติมจน
ั
ครบทั้ง 5 คาถาม
19.นักเรี ยนทาใบงานที่ 6.5 หลักธรรมในวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา และใบงานที่ 6.6
การปฏิบติตนตามหลักธรรมในวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
ั
ชั่วโมงที่ 7-10
20.แบ่งกลุ่มนักเรี ยนเป็ น 7 กลุ่ม ศึกษาขั้นตอนการปฏิบติศาสนพิธี ดังนี้
ั
- กลุ่มที่ 1 การบูชาพระรัตนตรัย การอาราธนาศีล การสมาทานศีล
- กลุ่มที่ 2 การกล่าวคาถวายภัตตาหาร การถวายภัตตาหาร
- กลุ่มที่ 3 การกล่าวคาถวายสังฆทาน การถวายสังฆทาน
- กลุ่มที่ 4 การกล่าวคาถวายผ้าป่ า การถวายผ้าป่ า
- กลุ่มที่ 5 การกรวดน้ า การรับพร
- กลุ่มที่ 6 การอาราธนาธรรม การฟังธรรม
- กลุ่มที่ 7 การทาบุญตักบาตร
21.นักเรี ยนแต่ละกลุ่มสาธิ ตการปฏิบติศาสนพิธีที่ได้รับมอบหมายหน้าชั้นเรี ยน ครู และ
ั
นักเรี ยนร่ วมกันประเมิน
22.นักเรี ยนเขียนเรี ยงความ เรื่ อง“การปฏิบติตนของเยาวชนในวันสาคัญทางศาสนา”
ั
23.ครู และนักเรี ยนร่ วมกันประเมินเรี ยงความโดยใช้แบบประเมิน และนาผลงานที่ผลการ
ประเมินสู งลาดับ 1-10 แสดงที่ป้ายนิเทศ
24.นักเรี ยนทาแบบทดสอบหลังเรี ยนหน่วยที่ 10 ปฏิบติดี ปฏิบติชอบ
ั ั

8. สื่ อ/แหล่ งการเรียนรู้
สื่ อการเรียนรู้
1.หนังสื อเรี ยนสังคมศึกษา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ 2
2.ใบงานที่ 6.1 การบริ หารจิตและเจริ ญปัญญา
3.ใบงานที่ 6.2 รายงานผลการฝึ กปฏิบติสมาธิตามหลักอานาปานสติ
ั
4.ใบงานที่ 6.3 แผนภาพสรุ ปเรื่ องการบริ หารจิตและเจริ ญปัญญา
5.ใบงานที่ 6.4 วันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
6.ใบงานที่ 6.5 หลักธรรมในวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
7.ใบงานที่ 6.6 การปฏิบติตามหลักธรรมในวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
ั
8.วิดิทศน์การนังสมาธิ
ั ่
9.ภาพและแผ่นป้ ายวันสาคัญทางพระพุทธศาสนา
แหล่ งเรียนรู้
1.ห้องสมุด
2.แหล่งข้อมูลสารสนเทศ
http://www.aksom.com/Lib/S/Soc_03
http://www.dip.go.th
http://www.thaibdc.or.th
http://www.money.mweb.co.th/