1.
Сургуулийн өмнөх боловсролд
хамрагдсан ба хамрагдаагүй
хүүхдүүдийн хэл ярианы хөгжилд хийсэн
дүн шинжилгээ
Оюутан: Г.Нандин-Эрдэнэ /Социологи-1/
Удирдсан багш: Н. Болдмаа /Ph.D/

2.
Үндэслэл
• 2012онд цэцэрлэгийн насны хүүхдийн тоо 227679
байхад түүнээс 185969 хүүхэд цэцэрлэг болон
хувилбарт сургалтанд хамрагджээ. Үүнээс үзэхэд
41710 хүүхэд (18.3%) СӨБ-н үйлчилгээнд
хамрагдаагүй байна. Харин 2013 онд СӨБ-д
хамрагдаагүй хүүдийн тоо 48271 (20,8%) болж
өссөн байна.

3.
Үргэлжлэл
• 2010 оны “Хүүхэд хөгжил” судалгаанд Монгол
улсад 3-4 насны хүүхдийн хөгжлийн индексийг анх
удаа Олон улсын арга зүйн дагуу тооцож үзэхэд
88 гарсан бөгөөд үүнийг нарийвчлан авч үзвэл бие
бялдрын хөгжил болон сурах чадвар нь зохих
хэмжээнд байгаа хүүхдийн хувь хамгийн их (100
ба 99 хувь), нийгэмшихүй болон сэтгэл хөдлөлөө
илэрхийлэх чадвар нь зохих хэмжээнд байгаа
хүүхдийн хувь 87, харин унших, бичих цагаан
толгойн үсэг, тоо нэрлэх чадвар нь зохих хэмжээнд
байгаа хүүхдийн хувь 15 байжээ.

4.
Судалгааны зорилго
• Сургуулийн өмнөх боловсролын үйлчилгээнд
хамрагдсан хүүхдүүд болон хамрагдаж чадаагүй
хүүхдүүдийн хэл яриа, оюун санааны хөгжлийг
судалгааны аргуудын тусламжтайгаар
тодорхойлох ба харьцуулах.

5.
Таамаглал
• СӨБ-н үйлчилгээнд хамрагдсан болон
хамрагдаагүй хүүхдийн хооронд хэл ярианы
хөгжилийн хувьд их бага хэмжээгээр ялгаатай тал
байдаг гэсэн таамаглал дэвшүүлж байна.

6.
Хүүхдийн хөгжил

7.
Хэл ярианы хөгжил

8.
Судалгааны үр дүн: Сорилын арга
Хүүхдүүдийн оюуны хөгжлийн одоогийн түвшинг илрүүлж чиг
баримжаа авах зорилготой.
• Сорилд оролцогчидийн ихэнхи буюу 60-аас дээш
хувь нь 1 ба 4-р сорилд амжилттай хариулсан
байна.
• 2,3-р сорилын дүнгээс эдгээр сорил сурагчдад
илүү хүнд бас хүүхдүүдийн юмс үзэгдлийг ангилах
сэтгэхүйн чадвар, логик хамаарлыг олох, жиших
харьцуулах чадварууд сул хөгжсөнийг харууллаа.

9.
Үргэлжлэл
40.0
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
28.3 26.4
37.7
7.5
5 оноо 6-10 оноо 11-15оноо 16-20 оноо

10.
Судалгааны үр дүн: ярилцлагын
арга
Шигтгээ 1
Бага ангид элсэхийн өмнө хүүхэд СӨБ-н байгууллагад
хамрагдсанаар наад захын биеээ авч явах, хувцасаа өмсөх,
тайлах, жагсах, суух, үзэг барих, дэвтэр номоо эмхлэх, багштай
харилцах зэрэг чадваруудтай болсон байдаг бөгөөд нийгэмших
чадвар олсон, хийсвэр сэтгэлгээ хөгжсөн байдаг гэж
хариулсан.
83-р сургуулийн сургуулийн 1 дүгээр ангийн багш нар

11.
Үргэлжлэл
Шигтгээ 2
Цэцэрлэгт явсан ба яваагүй хүүхдийн хооронд хэл ярианы
хөгжилийн ялгаа байдаг бөгөөд тэр нь өөрийгөө илэрхийлэх
болон унших бичих сул байдгаар илэрдэг хэмээн дийлэнхи
багш нар хариулсан ба цөөхөн хувь нь хүүхэд өссөн орчноосоо
шалтгаалан хэл ярианы хөгжил сул, зарим нь маш сайн байдаг
гэсэн байна.
83-р сургуулийн 1з 1к 1и 1б1в 1г 1д 1ж ангийн багш нар хариулжээ.

12.
Хүүхдийн хөгжилд нөлөөлөгч
хүчин зүйлсд багшийн хандах
хандлага
Хүүхдийн
хөгжилд
нөлөөлөх
хүчин зүйлс
Гадаад
Орчин
Сургалт
хүмүүжлийн
ажил
Дотоод
Хүмүүжил Удамшил

13.
Дүгнэлт
Хүний хөгжил бол насан туршид нь явагдаж байдаг үйл
явц юм. СӨБ-н үйлчилгээнд хамрагдсан ба
хамрагдаагүй хүүхдүүдийн хооронд нийгэмшихүйн
болон хэл ярианы хөгжлийн хувьд ялгаа байдаг нь
судалгаагаар батлагдлаа. Дараах үндсэн шалтгааныг
дурдаж болох юм. Үүнд:
цэцэрлэгийн хүрэлцээ муу
өрхийн амьжиргааны түвшин доогуур
эцэг эх асран хамгаалагчийн хүүдэддээ тавих
анхаарал халамж тааруу, тэднийг хөгжүүлэх тал дээр
арга хэмжээ муу авдаг.

14.
Санал зөвлөмж
Дүүрэг, аймгийн төв, сум, баг, хороодод ялангуяа СӨБ-н
үйлчилгээ хүрэхгүй байгаа алслагдсан газрууд мөн
малчидын хүүхдийг хамруулахаар СӨБ-н байгууллагыг ямар
нэгэн хэлбэрээр барьж байгуулах нь зүйтэй.
Хүүхдэд гэр бүлийн хүрээнд хүмүүжил, төлөвшил,
боловсролыг өгөх нь илүү үр дүнтэй.
Эцэг эх, асран хамгаалагчдад хүүхдээ хөгжүүлэх талаар
жижиг гарын авлага боловсруулж болох юм.
Хүүхэддээ муу үлгэр дууриалал үзүүлэхгүй байх нь чухал
юм.

15.
Ашигласан материал
• “Сургуулийн өмнөх боловсролын тухай хууль” Монгол улсын
хууль., 2008 он 05 сарын 23 өдөр., УБ
• “Хүүхдийн хөгжил” Ш.Ичинхорлоо УБ 2011 он
• “Сургуулийн өмнөх насны хүүхдийн сэтгэцийн хөгжилийн онцлог”
Д.Санжжав тал 61
• “Боловсролын социологийн удиртгал” Ш.Ичинхорлоо тал 39, 40
• “Боловсрол шинжлэх ухааны салбарын статистикийн мэдээллийн
эмхэтгэл” (2012-2013 оны хичээлийн жил) БШУЯ 2013 он
• www.meds.gov.mn
• www.1212.mn
• www.nac.gov.mn
• www.google.mn
• Monsoc.blogspot.mn

16.
Анхаарал тавьсанд баярлалаа