3. Kelas Makanan
•Makanan kita terbahagi
kepada tujuh kelas utama,
oKarbohidrat
oProtein
oLemak
oVitamin
oMineral
opelawas
oair
4. Karbohidrat
• Karbohidrat adalah sejenis
sebatian organik yang
mengandungi unsur karbon,
hidrogen dan oksigen.
• Karbohidrat merupakan makanan
ruji manusia kerana
membekalkan tenaga yang
banyak. Contoh karbohidrat ialah
kanji, glikogen dan selulosa.
5. Karbohidrat
• Kanji merupakan
makanan simpanan dalam
tumbuhan, manakala
glikogen ialah makanan
simpanan dalam haiwan
• Selulosa pula ialah
karbohidrat yang
membentuk dinding sel
tumbuhan
9. Protein
• Protein ialah bahan
makanan yang
mengandungi unsur
karbon, hidrogen,
oksigen dan nitrogen.
• Protein yang kita makan
akan dicerna kepada unit
asasnya, iaitu asid amino.
10. Protein
• Protein diperlukan
untuk pertumbuhan
dan pembaikan tisu-tisu
badan yang rosak serta
menggantikan sel-sel
yang telah mati.
• Selain itu, protein juga
digunakan untuk
mensintesis enzim,
hormon dan antibodi.
13. • Seperti karbohidrat, lemak juga
mengandungi unsur karbon,
hidrogen dan oksigen.
• Lemak terbentuk daripada
gliserol dan asid lemak.
• Lemak merupakan satu sumber
dan simpanan tenaga yang
tinggi.
• Setiap gram lemak
membekalkan dua kali ganda
jumlah tenaga yang dibekalkan
oleh karbohidrat.
Lemak
14. Lemak
• Lemak melindungi
organ badan seperti
jantung dan ginjal.
• Selain itu, lemak
bertindak sebagai
pengangkut bagi vitamin
A, D, E dan K.
• Lemak yang berlebihan
dalam badan disimpan di
bawah kulit sebagai
penebat haba untuk
mengawal suhu badan.
15.
16. Vitamin
•Vitamin ialah sebatian organik yang
tidak membekalkan tenaga, tetapi
diperlukan oleh badan dalam kuantiti
yang sedikit untuk mengekalkan
kesihatan yang baik.
•Vitamin boleh dikelaskan kepada vitamin
larut air dan vitamin larut lemak
• Kita memperoleh vitamin daripada sayur-
sayuran, buah-buahan, susu dan daging.
17.
18.
19. Vitamin A
•susu, kuning telur, minyak ikan
•Membantu penglihatan pada waktu
malam
•Memelihara kesihatan kulit
•Kesan kekurangan
orabun malam
openyakit kulit
20. Vitamin B
• yis, hati, telur
• Memelihara fungsi
sistem saraf
• Pembentukan sel
darah merah
• Kesan kekurangan
oBeri-beri
oAnemia
21. Vitamin C
• buah-buahan, sayur-sayuran
• Melawan jangkitan penyakit
• Memelihara kesihatan gusi dan mulut
• Kesan kekurangan
oSkurvi (gusi berdarah)
22. Vitamin D
• mentega, telur, minyak ikan,
boleh dihasilkan melalui
pendedahan kulit kepada
cahaya matahari
• Membantu dalam penyerapan
kalsium
• Menguatkan enamel gigi
• Memelihara kesihatan kulit
• Kesan kekurangan
oRiket
osakit gigi
openyakit kulit
24. Vitamin K
• susu, kuning telur,
minyak ikan
• Mempercepatkan
proses
pembekuan
darah
• Kesan
kekurangan
odarah lambat
membeku
25. Pelawas
• Pelawas ialah bahan yang tidak
dapat diuraikan oleh sistem
pencernaan.
• Pelawas terdiri daripada selulosa
yang terdapat di dalam dinding sel
tumbuhan.
26. Pelawas
• Pelawas sangat penting
untuk merangsang
peristalsis, iaitu pergerakan
yang disebabkan oleh
pengecutan dan
pengenduran otot-otot di
salur pencernaan seperti
esofagus, usus kecil dan
usus besar.
• Hal ini dapat memudahkan
pergerakan makanan di
sepanjang salur tersebut
dan mengelakkan sembelit.
27.
28. Mineral
•Mineral merupakan bahan bukan
organik yang diperlukan oleh
badan.
•Mineral tidak membekalkan
tenaga, namun masih diperlukan
dalam kuantiti yang kecil untuk
mengawal atur proses-proses
badan bagi mengekalkan
kesihatan.
29. Kalsium
• susu, ikan bilis,
udang, sayur-sayuran
hijau
• Membantu
pembekuan darah
• Menguatkan tulang
dan gigi
• Kesan kekurangan
o Riket
oOsteoporosis
33. Fosforus
• keju, daging, telur, sayur-sayuran
• Menguatkan tulang dan gigi
• Membentuk asid nukleik dalam DNA dan RNA
• Kesan kekurangan
oRiket
oGigi rapuh
o tidak dapat membina DNA dan RNA
34. Kalium
• tumbuhan dan
haiwan
• Membantu
pengecutan otot
• Memelihara fungsi
sistem saraf
• Kesan kekurangan
olumpuh
o kekejangan otot
35. Air
•Air ialah sebatian yang sangat penting
kepada badan kita.
• Air mengandungi unsur hidrogen dan
oksigen
• Air bertindak sebagai pelarut bahan
kimia dan medium pengangkutan
nutrien dan oksigen ke dalam sel.
36. Air
•Ia mengangkut hasil
perkumuhan seperti urea
dan garam mineral
berlebihan keluar dari sel
serta mengawal atur suhu
badan melalui penyejatan
peluh.
40. Kepentingan Gizi Seimbang
• Gizi seimbang ialah pemakanan yang
mengandungi semua kelas makanan yang
diperlukan oleh tubuh badan dalam kuantiti
yang betul.
44. Saiz badan
• Orang yang
mempunyai saiz
badan yang besar
perlu mengambil
kuantiti makanan
yang lebih banyak
kerana mereka
memerlukan lebih
banyak tenaga
berbanding
dengan orang yang
mempunyai saiz
badan yang kecil.
45. Umur
• Kanak-kanak dan
remaja memerlukan
karbohidrat yang
lebih banyak untuk
tenaga dan protein
untuk pertumbuhan
kerana mereka
sedang membesar
dan lebih aktif
berbanding dengan
orang dewasa.
46. Pekerjaan
• Petani, buruh dan nelayan
memerlukan lebih banyak tenaga
kerana mereka melakukan kerja
berat.
• Oleh itu, keperluan gizi mereka
adalah lebih tinggi berbanding
dengan orang yang bekerja di
pejabat.
47. Jantina
• Secara umumnya, lelaki lebih
berotot dan melakukan aktiviti
yang lebih berat.
• Oleh itu, mereka memerlukan
kuantiti makanan yang lebih
banyak daripada perempuan.
49. Iklim
• Orang yang tinggal di
negara beriklim sejuk
lebih cepat
kehilangan haba ke
persekitaran
berbanding dengan
orang yang tinggal di
negara beriklim
panas.
• Oleh itu, mereka
memerlukan kuantiti
makanan yang lebih
banyak untuk
mengekalkan suhu
badan.
51. Nilai Kalori Makanan
•Jumlah tenaga yang dibebaskan
apabila 1 g makanan dibakar
dengan lengkap di dalam
badan disebut sebagai nilai
tenaga atau nilai kalori.
•Jumlah tenaga ini diukur dalam
unit kalori (cal) atau joule (J).
52.
53. Indeks Jisim Badan (BMI)
Indeks Jisim Badan (BMI) ialah formula
untuk mengira jisim badan berbanding
ketinggian.
55. PENCERNAAN
MAKANAN
• Pencernaan makanan ialah
proses penguraian makanan
yang kompleks dan besar
kepada molekul-molekul yang
lebih kecil, ringkas dan boleh
larut supaya dapat diserap ke
dalam sel sel badan
56. Enzim
• Enzim ialah
bahan di dalam
badan yang
menggalakkan
tindak balas
kimia dalam
sistem
pencernaan.
60. Struktur Sistem Pencernaan Manusia
•Sistem pencernaan manusia
terdiri daripada satu tiub yang
disebut sebagai salur
pencernaan dan beberapa
organ lain seperti hati, pundi
hempedu dan pankreas.
•Salur pencernaan ialah tiub
panjang yang bermula dari
mulut dan berakhir di dubur.
65. Perut
• Dinding perut merembeskan
protease dan asid hidroklorik.
• Asid hidroklorik mengaktifkan
protease dan membunuh
bakteria di dalam makanan
yang masuk ke dalam perut.
• Protease mencernakan protein
kepada polipeptida
• Makanan yang menjadi separa
cecair disebut sebagai kim.
66. Duodenum
• Makanan memasuki bahagian
pertama usus kecil, iaitu
duodenum.
• Hati menghasilkan jus
hempedu dan disimpan oleh
pundi hempedu.
• Jus hempedu mengemulsikan
lemak menjadi titisan kecil
dan meneutralkan asid dalam
kim.
67. Duodenum
• Pankreas menghasilkan jus pankreas
yang mengandungi enzim amilase,
protease dan lipase.
• Amilase pankreas mencernakan kanji
menjadi maltosa.
• Protease mencernakan polipeptida
menjadi dipeptida
• Lipase mencernakan lemak menjadi
asid lemak dan gliserol.
68. Usus kecil
•Usus kecil merembeskan enzim
maltase, protease dan lipase.
•Maltase mencernakan maltosa
menjadi glukosa.
•Protease mencernakan
dipeptida menjadi asid amino
• Lipase mencernakan lemak
menjadi asid lemak dan
gliserol.
69. Usus besar
•Makanan yang tidak
tercerna akan memasuki
usus besar.
• Proses penyerapan
semula air berlaku di
dalam usus besar.
72. enzim
• Badan kita menghasilkan
enzim untuk mempercepat
tindak balas pencernaan
makanan.
• Amilase, protease dan
lipase merupakan contoh
enzim dalam pencernaan.
Enzim diperbuat daripada
protein.
• Tanpa enzim, proses
pencernaan makanan
berlaku dengan kadar yang
rendah.
75. Proses Penyerapan dan
Pengangkutan Hasil Pencernaan
serta Penyahtinjaan
• Dinding usus kecil kita juga
dipenuhi dengan berjuta-juta
unjuran halus yang disebut
vilus.
• Unjuran-unjuran ini
meningkatkan luas permukaan
untuk proses penyerapan
makanan tercerna.
76. Proses Penyerapan dan
Pengangkutan Hasil Pencernaan
serta Penyahtinjaan
• Makanan tercerna yang terdiri daripada
molekul-molekul kecil mudah diserap ke
dalam sistem peredaran darah melalui
dinding usus kecil.
• Molekul-molekul kecil tersebut
kemudiannya dibawa ke seluruh bahagian
badan.
77.
78.
79. Lakteal
• Lakteal berfungsi untuk
menyerap lemak yang
dicerna.
• Lakteal akan
menyalurkan lemak ke
sistem limfa yang
kemudiannya
disalurkan ke sistem
peredaran darah.
80. Proses Pengangkutan Hasil
Pencernaan
• Makanan yang telah dicerna dan diserap ke
dalam vilus perlu sampai ke sel-sel badan
• Molekul yang telah diserap ke dalam vilus
akan mengalami asimilasi.
• Asimilasi ialah proses pengagihan hasil
akhir pencernaan bagi kegunaan sel-sel
badan kita.
81. hasil akhir pencernaan
• Glukosa digunakan untuk
menghasilkan tenaga dalam
proses respirasi.
• Asid amino digunakan untuk
membentuk komponen sel-sel.
• Asid lemak dan gliserol
bergabung untuk membentuk
lemak yang berfungsi sebagai
penebat haba dan pelindung
organ dalaman.
82.
83. Penyahtinjaan
• Makanan yang tidak dicerna dan
makanan yang tidak diserap di
dalam usus kecil seperti serat,
sisa rembesan salur pencernaan,
sel-sel mati dan air akan
bergerak ke usus besar.
• Semasa bergerak di sepanjang
usus besar, air dan garam
mineral akan diserap semula ke
dalam aliran darah
84. Penyahtinjaan
• Hal ini menyebabkan
makanan yang tidak diserap
dan tidak dicerna menjadi
sisa pepejal yang disebut
sebagai tinja
• Tnja akan disimpan
sementara di dalam rektum
sebelum disingkirkan melalui
dubur.
• Proses penyingkiran tinja
daripada badan disebut
sebagai penyahtinjaan.
