Complexometric Titration and Application การไทเทรตคอมเพล็กโซเมทริก (Complexometric Titration) ปฏิกิริยาคอมเพล็กโซเมทริก(Complexometric Titration) เป็นปฏิกิริยาที่ไอออนของโลหะบางชนิดสามารถทำปฏิกิริยากับลิแกนด์ (Ligand) หรือเรียกว่า คอมเพล็กซิ่งเอเจนต์ (Complexing Agent) หรือคอมเพล็กเซอร์ (Complexer) โดยที่ลิแกนด์เป็นอะตอมโมเลกุลหรือไอออนที่สามารถให้อิเล็กตรอนผ่านพันธะโคเวเลนต์แบบโคออร์ดิเนต (Coordinate Covalent Bond) หรือแบ่งปันอิเล็กตรอนผ่านพันธะโคเวเลนต์ ( Covalent Bond) กับอะตอมหรือไอออนของโลหะได้ แล้วเกิดเป็นสารประกอบเชิงซ้อน (Complex Compound) ซึ่งอธิบายได้ด้วยทฤษฎีสนามผลึก (Crystal Field Theory) ในทางเคมีอนินทรีย์ (Inorganic Chemistry ) พบว่า ลิแกนด์ที่เป็นลิแกนด์อินทรีย์ (Organic Ligand) ที่ภายในโมเลกุลประกอบด้วยหมู่ฟังก์ชัน (Functional Group) ตั้งแต่ 2 หมู่ขึ้นไปที่สามารถเกิดพันธะกับไอออนของโลหะแล้วเกิดเป็นสารประกอบเชิงซ้อนเสถียรสูงกว่าสารประกอบเชิงซ้อนทั่วไป เรียกลิแกนด์ประเภทนี้ว่า “ตัวคีเลต (Chelating Agent)” หรือ “ คีแลนต์ (Chelant) ” และเรียกสารประกอบเชิงซ้อนที่เกิดจากตัวคีเลตว่า “คีเลต (Chelate)” และมักมีสัดส่วนในการทำปฏิกิริยาระหว่างไอออนของโลหะกับตัวคีเลตเป็น 1:1 การไทเทรตคอมเพล็กโซเมทริก ( Complexometric Titration) เป็นการไทเทรตไอออนของโลหะด้วยตัวคีเลตโดยใช้อินดิเคเตอร์ที่เ

1. ปฏิบัติการเคมีวิเคราะห์ | 1
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์ www.srru.ac.th//
การทดลองที่ 3
การไทเทรตคอมเพล็กโซเมทริกและการประยุกต์
(Complexometric Titration and Application)
การไทเทรตคอมเพล็กโซเมทริก (Complexometric Titration)
ปฏิกิริยาคอมเพล็กโซเมทริก(Complexometric Titration) เป็นปฏิกิริยาที่ไอออนของโลหะ
บางชนิดสามารถทาปฏิกิริยากับลิแกนด์ (Ligand) หรือเรียกว่า คอมเพล็กซิ่งเอเจนต์ (Complexing
Agent) หรือคอมเพล็กเซอร์ (Complexer) โดยที่ลิแกนด์เป็นอะตอมโมเลกุลหรือไอออนที่สามารถให้
อิเล็กตรอนผ่านพันธะโคเวเลนต์แบบโคออร์ดิเนต (Coordinate Covalent Bond) หรือแบ่งปัน
อิเล็กตรอนผ่านพันธะโคเวเลนต์ ( Covalent Bond) กับอะตอมหรือไอออนของโลหะได้ แล้วเกิดเป็น
สารประกอบเชิงซ้อน (Complex Compound) ซึ่งอธิบายได้ด้วยทฤษฎีสนามผลึก (Crystal Field
Theory)
ในทางเคมีอนินทรีย์ (Inorganic Chemistry ) พบว่า ลิแกนด์ที่เป็นลิแกนด์อินทรีย์
(Organic Ligand) ที่ภายในโมเลกุลประกอบด้วยหมู่ฟังก์ชัน (Functional Group) ตั้งแต่ 2 หมู่ขึ้นไป
ที่สามารถเกิดพันธะกับไอออนของโลหะแล้วเกิดเป็นสารประกอบเชิงซ้อนเสถียรสูงกว่าสารประกอบเชิงซ้อน
ทั่วไป เรียกลิแกนด์ประเภทนี้ว่า “ตัวคีเลต (Chelating Agent)” หรือ “ คีแลนต์ (Chelant) ” และ
เรียกสารประกอบเชิงซ้อนที่เกิดจากตัวคีเลตว่า “คีเลต (Chelate)” และมักมีสัดส่วนในการทาปฏิกิริยา
ระหว่างไอออนของโลหะกับตัวคีเลตเป็น 1:1
การไทเทรตคอมเพล็กโซเมทริก ( Complexometric Titration) เป็นการไทเทรตไอออนของ
โลหะด้วยตัวคีเลตโดยใช้อินดิเคเตอร์ที่เหมาะสม ซึ่งสามารถนาไปประยุกต์ประยุกต์ใช้ในการวิเคราะห์หาปริ
มารของโลหะได้ เช่น การไทเทรตสารละลายแคลเซียม (Calcium) และ/หรือแมกนีเซียม (Magnesium)
ด้วยสารละลายอีดีทีเอ (EDTA) เป็นต้น
กรดเอทิลีนไดอะมีนเททระแอซิทิก (Ethylenediaminetetraacetic Acid) หรือ
(HOOCCH2)2NCH2CH2N(CH2COOH)2) หรือเรียกย่อๆว่า “อีดีทีเอ (EDTA)”และใช้สัญลักษณ์เป็น H4Y
เป็นตัวคีเลตชนิดหนึ่งที่ใช้อย่างแพร่หลายในการจับไอออนของโลหะที่มีประจุ +2 หรือ +3 โดยเป็นลิ
แกนด์ชนิดเฮกซะเดนเทต (Hexadentate ; ในรูปของ Y4-
) หรือเพนทะเดนเทต (Pentadentate ; ใน
รูปของ HY3-
) อีดีทีเอเป็นกรดอ่อน (Weak Acid) ที่แตกตัวได้ 4 ขั้นตอนดังนี้
H4Y H+
+ H3Y-
Ka1 = [H+
][H3Y-
] = 1.02*10-2
[H4Y]

2. ปฏิบัติการเคมีวิเคราะห์ | 2
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์ www.srru.ac.th//
H3Y-
H+
+ H2Y2-
Ka2 = [H+
][H2Y2-
] = 2.14*10-3
[H3Y-
]
H2Y2-
H+
+ HY3-
Ka3 = [H+
][HY3-
] = 6.92*10-7
[H2Y2-
]
HY3-
H+
+ Y4-
Ka4 = [H+
][Y4-
] = 5.50*10-11
[HY3-
]
โดยที่ Kai เป็นค่าคงตัวของการแตกตัวของกรด(Acid-Dissociation Constant) ของอีดีทีเอ
ปกติอีดีทีเอเป็นกรดอ่อนที่ไม่ค่อยละลายน้า จึงมักใช้ในรูปของเกลือ Na2H2Y.2H2O ที่ละลายน้าได้ดีกว่า
แทน อีกทั้งมีราคาถูกกว่าในการเตรียมสารละลายมาตรฐานของอีดีทีเอโดยสารละลาย 0.1000 M
Na2H2Y.2H2O จะมีค่าพีเอชเท่ากับ 4.1109 ที่อุณหภูมิ 37.5 ˚C และแต่ละองค์ประกอบที่เกิดจากการ
แตกตัวขึ้นกับพีเอช อีดีทีเอสามารถเกิดสารประกอบเชิงซ้อนกับไอออนของโลหะได้หลายชนิด เช่น
CO2+
,Cu2+
,Ni2+
,Ca2+
เป็นต้น ได้เป็นสารประกอบเชิงซ้อนที่เสถียร เกิดปฏิกิริยาได้อย่างรวดเร็ว และมี
อัตราส่วนในการทาปฏิกิริยาเป็น 1:1 ดังนี้
Mn+
+ Y4-
MY(n-4)+
= [ MY(n-4) +
]
[Mn+
] [Y4-
]
ในกรณีที่ไอออนของโลหะเป็น Mg2+
และ Ca2+
จะเขียนสมการได้เป็น
Mg2+
+ Y4-
MgY2-
= [MgY2-
] = 4.90*108
[Mg2+
][Y4-
]
Ca2+
+ Y4-
CaY2-
= [CaY2-
] = 5.01*1010
[Ca2+
][Y4-
]
โดยที่ เป็นค่าคงตัวการก่อเกิด (Formation Constant) และเมื่อรวมการแตกตัวของกรดอ่อนอีดีที
เอกับการเกิดสารประกอบเชิงซ้อนสมดุลที่เกิดขึ้นจะเป็นดังนี้
MY(n-4)
Mn+
+ Y4-
HY3-
H2Y2-
H3Y-
H4Y

3. ปฏิบัติการเคมีวิเคราะห์ | 3
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์ www.srru.ac.th//
นั่นคือ การเกิดสารประกอบเชิงซ้อนของไอออนของโลหะกับอีดีทีเอขึ้นกับพีเอชของสารละลาย ที่พีเอชต่า
ๆ การเกิดสารประกอบเชิงซ้อนจะเกิดได้ไม่สมบูรณ์ จึงต้องทาปฏิกิริยาหรือทาการไทเทรตที่พีเอช สูงๆ
จากรูปการแจกแจงอัตราส่วนของแต่ละองค์ประกอบที่เกิดจากการแตกตัวข้างต้นจะเห็นว่า ที่พีเอชมากกว่า
7 องค์ประกอบที่เกิดจากการแตกตัวของอีดีทีเอส่วนใหญ่อยู่ในรูปของ H2Y2-
หรือ HY3-
และเมื่อทา
ปฏิกิริยาหรือไทเทรตไปเรื่อยๆสารละลายยิ่งมีสภาพเป็นกรดมากขึ้นเรื่อยๆนั่นเอง
Mn+
+ H2Y2-
MY(n-4)+
+ 2H+
Mn+
+ H2Y3-
MY(n-4)+
+ H+
จึงจาเป็นต้องควบคุมพีเอช โดยใช้สารละลายบัฟเฟอร์ซึ่งมักนิยมใช้สารละลายบัฟเฟอร์ของแอมโมเนียกับ
เกลือแอมโมเนียมที่มีพีเอชประมาณ 10 ยิ่งไปกว่านั้นแอมโมเนียยังสามารถป้องกันการตกตะกอนไฮดรอก
ไซด์ของโลหะในสารละลายที่เป็นเบสได้ แต่มีความเสถียรน้อยกว่าสารประกอบเชิงซ้อนของอีดีทีเอกับไอออน
ของโลหะ จึงยังคงสามารถทาการวิเคราะห์ด้วยอีดีทีเอได้
อินดิเคเตอร์ การไทเทรตคอมเพล็กโซเมทริกด้วยตาต้องเลือกใช้อินดิเคเตอร์ที่เหมาะสมเพื่อระบุจุดยุติ
ของการไทเทรต โดยอินดิเคเตอร์มักเป็นตัวคีเลตที่มีสมบัติเป็นสีย้อมเอโซ่ เช่น อีริโอโครมแบ็กที ใช้
สัญลักษณ์เป็น H3In เป็นอินดิเคเตอร์ที่ใช้ในการไทเทรตระหว่างแมกนีเซียมและ/หรือแคลเซียมกับอีดีทีเอ
เป็นต้น โดยเริ่มต้นสารประกอบเชิงซ้อนของแมกนีเซียมกับอีริโอโครมแบ็กที จะมีสีเป็นสีแดง เมื่อทาการ
ไทเทรตด้วยอีดีทีเอไปเรื่อยๆอีดีทีเอจะแทนที่อีริโอโครมแบ็กที เกิดเป็นสารประกอบเชิงซ้อนแมกนีเซียมกับ
อีดีทีเอขึ้นแทนซึ่งไม่มีสี ส่วนอีริโอโครมแบ็กทีที่ไม่เกิดสารประกอบเชิงซ้อนจะมีสีเป็นสีน้าเงินดังนี้
MgIn-
+ H2Y2-
MgY2-
+ HIn2-
+ H+
(สีแดง) (สีน้าเงิน)
จึงสามารถใช้บอกจุดยุติของการไทเทรตระหว่างแมกนีเซียมหรือแคลเซียมกับอีดีทีเอได้
หมายเหตุ - สารละลายบัฟเฟอร์ของแอมโมเนียกับกับเกลือแอมโมเนียม เตรียมชั่งแอมโมเนียมคลอไรด์มา
ประมาณ 7 gเทใส่แอมโมเนียเข้มข้น 60 mL แล้วจึงจางให้เป็น 100 mL ด้วยน้ากลั่น หาก
ต้องการเตรียมสารละลายบัฟเฟอร์นี้ไว้นานๆให้เก็บในขวดพอลิเอทิลีนเพื่อป้องกันการละลายของไอออนของ
โลหะบางชนิดจากขวดแก้ว
- สารละลาย 0.5%(w/v) อีริโอโครมแบ็กที เตรียมโดยชั่งอีริโอโครมแบ็กทีมา 0.5 g แล้ว
ละลายด้วยเอทานอลเป็น 100 mL

4. ปฏิบัติการเคมีวิเคราะห์ | 4
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์ www.srru.ac.th//
การทดลองที่ 3
การไทเทรตคอมเพล็กโซเมทริกและการประยุกต์
(Complexometric Titration and Application)
ในการทดลองนี้แบ่งเป็น 2 ตอน คือ
ตอนที่ 1 การเตรียมสารละลายมาตรฐานอีดีทีเอและแมกนีเซียมและการทาให้เป็นมาตรฐาน
ตอนที่ 2 การหาปริมาณของแคลเซียมและแมกนีเซียมในน้านม
ตอนที่ 1 การเตรียมสารละลายมาตรฐานอีดีทีเอและแมกนีเซียมและการทาให้เป็นมาตรฐาน
จุดประสงค์
1) เพื่อศึกษาการเตรียมสารละลายมาตรฐานปฐมภูมิของอีดีทีเอ และสารละลายมาตรฐานทุติยภูมิ
ของแมกนีเซียม
2) เพื่อศึกษาการไทเทรตคอมเพล็กโซเมทริกของอีดีทีเอ และการสังเกตจุดยุติของการไทเทรต
การทดลอง
1.1 การเตรียมสารละลายอีดีทีเอที่มีความเข้มข้นประมาณ 0.01 M
1.1.1 สารเคมีสาคัญ ได้แก่ เกลือไดโซเดียมของอีดีทีเอ ([CH₂N(CH₂COOH)CH₂COONa]₂2H₂O) A.
R. Grade

5. ปฏิบัติการเคมีวิเคราะห์ | 5
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์ www.srru.ac.th//
1.1.2 การเตรียมสารละลายอีดีทีเอที่มีความเข้มข้นประมาณ 0.01 M จานวน 250 mL โดยชั่งเกลือ
ไดโซเดียมของอีดีทีเอมาประมาณ 0.9 g อ่านน้าหนักเป็น 4 ตาแหน่งทศนิยม ละลายด้วยน้ากลั่นเล็กน้อย แล้ว
เทลงในขวดกาหนดปริมาตรขนาด 250 mL แล้วปรับปริมาตรด้วยน้ากลั่นจนมีปริมาตรเป็น 250 mL และ
เขย่าขวดกาหนดปริมาตรเพื่อให้สารละลายเป็นเนื้อเดียวกัน
1.2 การเตรียมสารละลายแมกนีเซียมซัลเฟตที่มีความเข้มข้นประมาณ 0.01 M แล้วทาให้เป็น
มาตรฐานด้วยอีดีทีเอ
1.2.1 สารเคมีสาคัญ ได้แก่ แมกนีเซียมซัลเฟต (Magnesium Sulfate, MgSO₄.7H₂O) สารละลาย
บัฟเฟอร์ของแอมโมเนียและแอมโมเนียมคลอไรด์ (NH₃/NH₄Cl Buffer) สารละลายอีรีโอโครมแบ็กที
1.2.2 การเตรียมสารละลายแมกนีเซียมซัลเฟตที่มีความเข้มข้น 0.01 M จานวน 500 mL โดยชั่ง
แมกนีเซียมซัลเฟตมาประมาณ 1.2 g แล้วเทลงในบีกเกอร์ขนาด 500 หรือ 100 mL ที่มีน้ากลั่นอยู่ประมาณ
500 mL ใช้แท่งคนกวนสารให้เป็นเนื้อเดียวกัน
1.2.3 การทาให้เป็นมาตรฐาน โดยปิเปตต์ สารละลายแมกนีเซียมซัลเฟตมาทีละ 10.00 mL เติม
สารละลายบัฟเฟอร์ลงไป 2 mL และ อีรีโอโครมแบ็กที 2 ถึง 3 หยด แล้วไทเทรตด้วยสารละลายมาตรฐานอีดี
ทีเอที่เตรียมไว้ในข้อที่ 1.1.2 จนถึงจุดยุติ ซึ่งสารละลายจะเปลี่ยนจากสีแดงเป็นสีน้าเงิน จดปริมาตรอีดีทีเอที่
ใช้ในการไทเทรต ทาการทดลองซ้าอีกอย่างน้อย 2 ครั้ง
การวิเคราะห์ผลการทดลอง
1) คานวณหาความเข้มข้นอย่างแม่นตรงของสารละลายแมกนีเซียมซัลเฟตที่ได้จากการไทเทรตแต่ละ
ครั้ง แล้วนาค่าความเข้มข้นดังกล่าวมาหาค่าเฉลี่ย โดยปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นเป็นดังนี้
Mg²⁺
+Y⁴⁻
MgY
²⁻
ตอนที่ 1 การเตรียมสารละลายมาตรฐานอีดีทีเอและแมกนีเซียมและการทาให้เป็นมาตรฐาน
1.1 การเตรียมสารละลายอีดีทีเอที่มีความเข้มข้นประมาณ 0.01M
- เกลือไดโซเดียมของอีดีทีเอที่ใช้ (ระบุยี่ห้อ สูตรโมเลกุล และความบริสุทธิ์) UNIVAR 99%-101%
[CH2N(CH2COOH)(H2COONa)]2 2H2O
- น้าหนักเชิงโมเลกุลของเกลือไดโซเดียมของอีดีทีเอที่ระบุข้างขวด 372.24
- น้าหนักของเกลือไดโซเดียมของอีดีทีเอที่ชั่งมา 0.9005 g
1.2 การเตรียมสารละลายแมกนีเซียมซัลเฟตที่มีความเข้มข้นประมาณ 0.01M แล้วทาให้เป็นมาตรฐาน
ด้วยอีดีทีเอ
- แมกนีเซียมซัลเฟตที่ใช้ (ระบุยี่ห้อ สูตรโมเลกุล และความบริสุทธิ์) Irritant Reay ent crystats,
C 4134 MgSO4 120.415
ตารางบันทึกผลการทดลอง
การทดลองครั้งที่ ปริมาตรของ Mg2+
ที่ปิเปตต์มา (mL) ปริมาตรอีดีทีเอที่ใช้ในการไทเทรต (mL)
1 10 11.45
2 10 11.05

6. ปฏิบัติการเคมีวิเคราะห์ | 6
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์ www.srru.ac.th//
3 10 11.20
วิธีทา 1) คานวณหาความเข้มข้นอย่างแม่นตรงของสารละลายแมกนีเซียมซัลเฟตที่ได้จากการไทเทรตแต่ละ
ครั้ง แล้วนาค่าความเข้มข้นดังกล่าวมาหาค่าเฉลี่ย โดยปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นเป็นดังนี้
Mg²⁺
+Y⁴⁻
MgY²⁻
=
=
แทนค่า =
= *
=
= 0.00968 M
Mg²⁺+Y⁴⁻ MgY²⁻
Mole of Mg2+
= mole of EDTA
* = *
=
แทนค่า 1 =
=
1 = 0.01109 M
2 =

7. ปฏิบัติการเคมีวิเคราะห์ | 7
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์ www.srru.ac.th//
=
= 0.01069 M
3 =
=
= 0.01084 M
หา =
แทนค่า =
=
= 0.01087 M
2) บรรยายถึงการไทเทรตและการสังเกตจุดยุติ
จากการไทเทรตแมกนีเซียมซัลเฟตด้วยสารละลายมาตรฐานอีดีทีเอ เมื่อทาการไทเทรตสารละลาย
แมกนีเซียมซัลเฟตเกิดการเปลี่ยนแปลงจากที่เคยเป็นสีชมพูเข้มอมแดงเปลี่ยนไปเป็นสีน้าเงิน นั่นแสดงให้เห็น
ถึงจุดยุติของการไทเทรตในครั้งนี้ ปริมาตรของสารละลายมาตรฐานอีดีทีเอที่ใช้ไปบ่งบอกถึงความเป็นกรดหรือ
ความเป็นเบสของสารละลายแมกนีเซียมซัลเฟตได้
ตอนที่ 2 การหาปริมาณของแคลเซียมและแมกนีเซียมในนานม
จุดประสงค์
เพื่อประยุกต์ใช้เทคนิคการไทเทรตคอมเล็กโซเมทริกของ
อีดีทีเอในการหาปริมาณแคลเซียมและแมกนีซียมในน้านม

8. ปฏิบัติการเคมีวิเคราะห์ | 8
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์ www.srru.ac.th//
บทนา
ปัญหาของการวิเคราะห์ปริมาณแคลเซียมและแมกนีซียมในน้านมด้วยการไทเทรตคอมเล็กโซเมทริกนี้
คือ โปรตีนและออโทฟอสเฟตไอออน (Orthophosphate Ion) ในน้านม ซึ่งจะทาให้นมเกิดการตกตะกอนเมื่อ
มีพีเอชประมาณ 10 ปัญหาดังกล่าวอาจหลีกเลี่ยงได้โดยการกาจัดโปรตีนและออโทฟอสเฟตออกโดยทาให้
ตกตะกอนกับโพแทสเซียมเมทาแทนเนต (Potassium Metatannate) แล้วกรองออก แต่ก็เสียเวลาในการ
ทดลองนาน จึงมีการประยุกต์ใช้วิธีการไทเทรตกลับ (Back Titration) แทน โดยเติมอีดีทีเอให้มากเกินพอลงใน
สารละลายน้านม แคลเซียมและแมกนีเซียมจะทาปฏิกิริยาเกิดเป็นสารประกอบเชิงซ้อนกับอีดีทีเอ แล้วเติม
สารละลายบัฟเฟอร์พีเอช 10 และไทเทรตกลับเพื่อหาปริมาณอีดีทีเอที่มีมากเกินพอด้วยสารละลายมาตรฐาน
แมกนีเซียม
ในการไทเทรตหากมีค่าพีเอชมากกว่า 12 จะทาให้สารประกอบเชิงซ้อนของแมกนีเซียมและอีดีทีเอ
เกิดการแตกตัว และแมกนีเซียมจะเกิดการตกตะกอนกับไฮดรอกไซด์และฟอสเฟตได้เป็นแมกนีเซียมไฮดรอก
ไซด์ (Magnesium Hydroxide) หรือ Mg(OH)₂) และแมกนีเซียมฟอสเฟต (Magnesium Phosphate) หรือ
Mg₃ (PO₄ )₂) ตามลาดับ จึงต้องควบคุมพีเอชในการไทเทรตให้เหมาะสม
การทดลอง
2.1 ปิเปตต์น้านมตัวอย่างมา 5.00 mL เติมสารละลายมาตรฐาน 0.01 M EDTA จากการทดลองตอน
ที่ 1 จานวน 25.00 mL แล้วเขย่าให้ผสมกัน
2.2 เติมสารละลายบัฟเฟอร์พีเอช 10 จานวน 10 mL และอีรีโครมแบ็กที 3 ถึง 4 หยด สีของ
สารละลายจะเปลี่ยนจากสีขาวขุ่นเป็นสีน้าเงินอ่อน
2.3 รีบไทเทรตกลับด้วยสารละลายมาตรฐาน 0.01 M Mg²⁺ จากการทดลองตอนที่ 1 จนถึงจุดยุติ ซึ่ง
สารละลายจะเปลี่ยนจากสีน้าเงินเป็นสีม่วง
2.4 ทาการทดลองซ้าจากข้อ 2.1 ถึง 2.3 อีกอย่างน้อย 1 รอบ
2.5 ทาการทดสอบไร้สิ่งตัวอย่างโดยทาการทดลองเช่นเดียวกับข้อ 2.1 ถึง 2.3 แต่ปิเปตต์น้ากลั่นมา
5.00 mL แทนน้านมตัวอย่าง
หมายเหตุ – อย่าเติมสารละลายบัฟเฟอร์และอินดิเคเตอร์ลงในสารละลายน้านมตัวอย่างจนกว่าจะจัดอุปกรณ์
ให้พร้อมในการไทเทรตกลับด้วยแมกนีเซียมได้ทันที
การวิเคราะห์ผลการทดลอง
1) คานวณหาปริมาตรของอีดีทีเอที่ใช้ในการทดสอบไร้สิ่งตัวอย่าง
2) คานวณหาปริมาณแคลเซียมและแมกนีเซียมในน้านมตัวอย่างในหน่วยของร้อยละโดยน้าหนักต่อ
ปริมาตรและ mg Ca ต่อน้านม 100 mL
ตอนที่ 2 การหาปริมาณของแคลเซียมและแมกนีเซียมในนานม
- น้านมตัวอย่างที่วิเคราะห์ (ระบุยี่ห้อและลักษณะ) ไทย เดนมาร์ก รสจืด ขนาด 250 mL นมสดแท้
100% มีสีขาวขุ่น กลิ่นหอม ไม่หนืดมาก

9. ปฏิบัติการเคมีวิเคราะห์ | 9
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์ www.srru.ac.th//
ตารางบันทึกผลการทดลอง
การทดลองครั้งที่ ปริมาตรของ Mg2+
ที่ใช้ในการไทเทรตกลับ (mL)
1 7.40
2 6.75
3 7.30
Blank 19.40
วิธีทา 1) คานวณหาปริมาตรของอีดีทีเอที่ใช้ในการทดสอบไร้สิ่งตัวอย่าง
จาก ทั้งหมด
= + ที่เหลือ
= ทั้งหมด
- ที่เหลือ
- - - - - - - - - - 1
เนื่องจาก ที่เหลือ
=
แทนค่า ที่เหลือ
=
= 21.78 mL
นา ที่เหลือ
ไปแทนลงในสมการ 1
จะได้เป็น = ทั้งหมด
- ที่เหลือ
แทนค่า = 25.00 - 21.78
= 3.22 mL
ดังนัน ปริมาตรของอีดีทีเอที่ใช้ในการทดสอบไร้สิ่งตัวอย่างเท่ากับ 3.22 มิลลิลิตร
2) คานวณหาปริมาณแคลเซียมและแมกนีเซียมในน้านมตัวอย่างในหน่วยของร้อยละโดยน้าหนักต่อปริมาตร
และ mg Ca ต่อน้านม 100 mL
จาก ที่เหลือ
=

10. ปฏิบัติการเคมีวิเคราะห์ | 10
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์ www.srru.ac.th//
ที่เหลือ
1 =
= 8.3097 mL
ที่เหลือ
=
ที่เหลือ
2 =
= 7.5798 mL
จาก ที่เหลือ
=
ที่เหลือ
3 =
= 8.3097 mL
หา ที่เหลือ
=
ที่เหลือ
=
= 8.0664 mL
= ทั้งหมด
- ที่เหลือ
แทนค่าได้ = 25.00 - 8.0664
= 16.9336 mL
% =
ปริมาตรของ
* 100

11. ปฏิบัติการเคมีวิเคราะห์ | 11
คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎสุรินทร์ www.srru.ac.th//
แทนค่า = * 100
% = 15.62 %
ดังนัน ปริมาณแคลเซียมและแมกนีเซียมในน้านมตัวอย่างในหน่วยของร้อยละโดยน้าหนักต่อปริมาตรเท่ากับ
15.62 เปอร์เซ็นต์
และในหน่วย mg Ca ต่อน้านม 100 mL
จาก Ca2+
+ Y4-
CaY2-
Mg2+
+ Y4-
MgY2-
mole of Ca = mole of EDTA
= *
g = * *
แทนค่า g = 0.00968 * * 40.078
ddddd = 6.5694 * 10-3
g
หรือ g = 6.5694 mg
ใช้วิธีการเทียบบัญญัติไตรยางศ์ ได้ดังนี้
ในน้านม 5.00 mL มี Ca = 6.5694 mg
ถ้าในน้านม 100.00 mL มี Ca =
=
= 131.388 mg Ca ในน้านม 100 mL
ดังนัน ปริมาณแคลเซียมและแมกนีเซียมในน้านมตัวอย่างในหน่วยของ mg Ca ต่อน้านม 100 mL
เท่ากับ 131.388 mg Ca ในน้านม 100 mL