Recomendados
Mais conteúdo relacionado
Mais procurados
Semelhante a Gra terenowa Nie każdy może być flisakiem
Semelhante a Gra terenowa Nie każdy może być flisakiem (10)
Mais de Małopolski Instytut Kultury
Mais de Małopolski Instytut Kultury (20)
Gra terenowa Nie każdy może być flisakiem
- 1. Nie każdy może być flisakiem gra terenowa Nie każdy, bo zajęcie to wymaga nie lada charakteru, hartu ducha, siły, odwagi i prawdziwego umiłowania tego zawodu. Być flisakiem to zaszczyt, ale też trud. Podczas gry poznasz sekrety flisackiego rzemiosła, góralskie tradycje i specyfikę pienińskiej duszy. Zapoznasz się z przyrodą Pienin, dowiesz się także, co o ich powstaniu mówią legendy. Ale czy to wystarczy, żeby zostać flisakiem? Spróbuj swoich sił!
- 2. PIENIŃSKIE HISTORIE I LEGENDY Powstanie Pienin osnute jest legendami związanymi z postacią św. Kingi. Górale pienińscy z pokolenia na pokolenie przekazują opowieści o cudownych zdarzeniach, które wedle tradycji ocaliły księżną podczas tatarskich najazdów na ziemie polskie. Zadanie 1 (Rynek, przy studni) Wysłuchaj opowieści Skarbika Księżnej Kingi. Dowiedz się: a) W jaki sposób powstały Pieniny i Dunajec? ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... b) Kto to był Kras? ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... c) Jakie miejscowości związane są z postacią św. Kingi? Wymień pięć z nich: ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... Krościenko, które u początku swego istnienia nosiło nazwę Crosno, zostało lokowane na prawie magdeburskim przez króla Kazimierza Wielkiego. Z okresu lokacji pochodzi dzisiejszy układ ulic oraz rynek. Zadanie 2 (Rynek, przy studni) Poproś Skarbika Księżnej Kingi o akt lokacji Krościenka. Dowiedz się: a) Ile lat temu zostało lokowane Krościenko? ........................................................................................................................................ b) Jak nazywał się zasadźca Krościenka? .........................................................................................................................................
- 3. GÓRALSKIE TAŃCE Górale są pełni temperamentu, a zamiłowanie do muzykowania, tańca i śpiewu mają we krwi. Muzyka zawsze towarzyszyła codziennym zajęciom, uroczystym wydarzeniom i zabawie. Śpiewano przy pasieniu owiec, pracy przy kądzieli; tańcowano na weselach, ludowych festynach i podczas zapustów. Zadanie 3 (Amfiteatr) Naucz się od tancerzy Zespołu Pieśni i Tańca „Pieniny” podstawowych kroków i figur dwóch tańców pienińskich. Jak się one nazywają? 1. ..................................................................................................................................... 2. .................................................................................................................................... GÓRALSKIE STROJE Na podstawie tradycyjnego góralskiego stroju można się było wiele dowiedzieć o osobie, która go nosiła. Poszczególne elementy stroju określały m.in. pozycję społeczną, stan cywilny, wiek, przynależność do regionu lub nawet konkretnej miejscowości. Zadanie 4 (Amfiteatr) Wysłuchaj opowieści tancerzy „Pienin” o strojach góralskich. Dowiedz się: a) Z czego składa się góralski strój:
- 4. b) Skąd się wzięły muszelki na góralskim kapeluszu? Jakie były wcześniejsze ozdoby kapelusza? ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... c) Do czego służyła spinka bacowska? ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... d) Po co kobiety nosiły zapaski? ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... GÓRALSKA GWARA Górale mają własną, lokalną odmianę języka. Niektórzy – choć coraz rzadziej – posługują się nią na co dzień. Odmienności językowe przechowywane są w słowach pieśni i śpiewek. Zadanie 5 (Amfiteatr) Dowiedz się od tancerzy „Pienin”, co znaczą słowa (zwróć także uwagę na akcent!) bez .................................................................................................... masny .................................................................................................... dziopa .................................................................................................... grule .................................................................................................... hoć co .................................................................................................... kapka .................................................................................................... dutki .................................................................................................... kufa .................................................................................................... młaka .................................................................................................... poziyroć ................................................................................................... śparchet .................................................................................................... frajerka .................................................................................................... miesiącek .................................................................................................... śpigło .................................................................................................... kielo ....................................................................................................
- 5. FLISACY Przełom Dunajca w Pieninach jest jednym z najpiękniejszych wąwozów rzecznych w Europie, a spływ Dunajcem – atrakcją turystyczną na miarę przejażdżki wenecką gondolą. Jego historia ma już ponad 150 lat. Zadanie 6 (przystań flisacka) Wysłuchaj opowieści flisaków. Dowiedz się: a) W którym roku powstało Polskie Stowarzyszenie Flisaków Pienińskich na Rzece Dunajcu? ......................................................................................................................................... b) Jaką długość ma trasa spływu ze Sromowiec do Krościenka? ......................................................................................................................................... c) Z czego składa się strój flisaka? ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... d) Kto może być flisakiem? ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... Technika spływu nie ulegała z biegiem lat zmianom, zmieniał się natomiast wygląd flisackiej łodzi. Początkowo pływano „dwojakami” utworzonymi z dwóch połączonych ze sobą czółen. Stopniowo zaczęły przeważać bezpieczniejsze „trojaki”, a na przełomie XIX i XX wieku pływano już przeważnie na „czworakach”. Zadanie 7 Dowiedz się od flisaków: a) Z czego składa się współczesna łódka flisacka? ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
- 6. b) Ile osób może płynąć na jednej łódce? ......................................................................................................................................... c) Co lub kogo oznaczają słowa: RETMAN ............................................................................................................ COLNIK ............................................................................................................ SPRYSKA ............................................................................................................ CETYNA ............................................................................................................ Zadanie 8 (Rynek) Weź udział w pokazie montowania łódki flisackiej. Naucz się sztuki montowania tyłu łódki oraz mocowania cetyny. PIENIŃSKA PRZYRODA Pieniny powstały około 240 milionów lat temu. Ich teren znajdował się wówczas pod powierzchnią Oceanu Tetydy. Występowały w nim liczne gatunki zwierząt posiadających wapienne lub krzemionkowe pancerzyki. Umożliwiło to osadzanie się różnych rodzajów skał. Zadanie 9 (Dyrekcja PPN) Odwiedź wystawę Pienińskiego Parku Narodowego. Znajdź informację jak nazywa się i z jakich organizmów powstała skała nr 4 prezentowana na wystawie. ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... Najczęściej występującymi gatunkami drzew w Pieninach są buk zwyczajny i jodła pospolita. Zadanie 10 (Dyrekcja PPN) Sprawdź do jakiej wysokości mogą dorastać jodły w Pieninach i jaką osiągają grubość pni. ......................................................................................................................................... .........................................................................................................................................
- 7. Pieniński Park Narodowy powstał w 1932 r. Jest najstarszym parkiem w Polsce, a także pierwszym w Europie i drugim na świecie międzynarodowym obszarem chronionym. Po stronie polskiej chroni fragment Pienin o powierzchni 2346 ha. Zadanie 11 (Dyrekcja PPN) Znajdź na ekspozycji dokument ogłaszający utworzenie Parku Narodowego w Pieninach. Sprawdź i zanotuj: a) Jak nazywał się podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa, który podpisał to rozporządzenie? ......................................................................................................................................... c) Jakiej instytucji podlegał wówczas administracyjnie Park? ......................................................................................................................................... Podczas wykopalisk prowadzonych w jaskini w Obłazowej (Pieniny Spiskie) natrafiono na kamienne i kościane ostrza, zgrzebła i różne narzędzia wykonane przez paleolitycznych myśliwych. Znaleziono tam także najstarszą na ziemiach polskich kość ludzką – paliczek kciuka człowieka neandertalskiego sprzed ponad 50 tysięcy lat oraz doskonale zachowany bumerang. To najstarsze na świecie znalezisko tego typu. Zadanie 12 (Dyrekcja PPN) Odszukaj na wystawie kopię bumerangu. Dowiedz się: a) Z czego został wykonany oryginalny bumerang? ......................................................................................................................................... b) Przez ile lat prowadzono badania w jaskini Obłazowej? ......................................................................................................................................... W Pieninach występują dwa endemity, czyli gatunki roślin nigdzie indziej na świecie nie spotykane. Zadanie 13 (Dyrekcja PPN) a) Dowiedz się od Przyrodnika, jak nazywają się pienińskie rośliny endemiczne. b) Poproś Przyrodnika o zadanie do wykonania. Po jego zakończeniu Przyrodnik potwierdzi pieczątką prawidłowe rozwiązanie zadania.
- 8. Wykonałeś wszystkie zadania? Wróć do punktu startu. Jeżeli wykonałeś je prawidłowo, otrzymasz pieczęć uprawniającą do udziału w finale. dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małopolski Instytut Kultury ul. Karmelicka 27, 31-131 Kraków tel. 012 422 18 84 www.mik.krakow.pl