Projekt biologji

1. PROJEKT
PUNOI:
HEGI GJATA
XI-16
Tema: Crregullimet e aparatit levizor (lokomotor)
dhe pasojat ne shendetin e njeriut.
Nentemat:Osteoporoza-parandalimi,simptomat, te rrezikuarit,kurimi,menyra e
diagnostifikimit dhe pasojat.

2. SËMUNDJET E SISTEMIT LOKOMOTOR
 Sistemi lokomotor është pjesë mjaft e rëndësishme e organizmit qe mundëson funksionet
e sajlëvizëse, mbajtjen e trupit dhe koordinimin e saj. Dhimbjet që mund të shkaktohen
nga ky sistem janë të tmerrshme, por kjo nuk është edhe aq e rëndë po ta mendosh se
nuk mund të kryhet një jetë normale nëse ky sistem nuk funksionon ashtu siç duhet.
Qëllimi i këtij referimi është se siveprojnë ujërat tremo-minerale me efektet termike,
kimike dhe mekanike, tek sëmundjetreumatike.Ujërat termo-minerale ndikojnë në
rivendosjen e funksioneve lëvizëse të çrregulluara, siç janëkomplikimet në kyçe,
komplikime të kontrakturave, ankilozave dhe atrofi muskulore. Sulfuri nuk mund të merret
me anë të tabletave ose injeksioneve, e vetmja mënyrë ështëqë lëkura të thith
atë.Rekomandohen nga 10-15 ditë mjekim. Kuptohet se përveç ujërave termominerale,
pushuesittrajtohen edhe me masazhe, terapi të ndryshme fizikale si dhe me fangoterapi
e cila është unikenë këtë qendër.
 Levizja - Eshtrat dhe Muskujt
 Njëri nga proceset jetësore te të gjitha qenjet e gjalla është lëvizja.Njeriu lëviz me anë të
sistemitlokomotor (lat.locomotio lëvizje). Sistemi lokomotor përbëhet nga eshtrat dhe
muskujt.Eshtrat ndërmjet veti lidhen me nyje, kurse muskujt me eshtrat lidhen nëpërmjet
tejzave(tetivave).Eshtrat e kanë rolin e levës, nyjet pika mbëtetëse nyjet dhe forca që e
lëviz levën janë muskujt.EshtratEshtrat përbëhen na: Periosti - është pjesa më e fortë e
kockës që e mbështjell atë nga jashtë.substanca kompakte - është ndërtuar nga qelizat
eshtërore, oristrocitet. substanca shpuzore -përmban enë të gjakuttë cilat e ushqejnë
kockën. palca kockore - gjendet në kanalin eshtëror, icili ndërkal qendet në qendrën e
kockës. Te të rinjtë, palca eshtërore është e kuqe, sepse në tëprodhonen rruazat e kuqe
të gjakut. Me plakjen ajo zëvendësohet me indin yndyror, ndaj palca ekuqe bëhet e
verdhë.Pjesa e fortë e ashtit përbëhet nga pjesa organike dhe ajo inorganike. Pjesa
organike: rrjeti ifijeve proteinore - matriks. Pjesa inorganike: kriprat joorganike(sidomos
fosfati i kalciumit), tëcilat deponohen në matriksin organic.

3. SISTEMI MUSKULOR
 Funksioni i sistemit muskulor
Sistemi muskulor përbëhet nga qelizat e specializuara qe quhen fije muskulore. Funksioni i tyre
mbizotërues është tkurrja. Muskujt, ku lidhen me eshtra ose organet e brendshme dhe enë të
gjakut, janë përgjegjës për lëvizje. Pothujse te gjitha levizjet në trup jane rezultat i tkurrjeve
muskulore. Përjashtim nga kjo janë veprimi i qerpikeve, fllagellum në qelizat e spermës, dhe
lëvizja amoeboid e disa qelizave të bardha të gjakut.
 Veprim i integruar i nyjeve, eshtrave, dhe muskujve skeletore prodhon lëvizje të dukshme të tilla
si ecja dhe vrapimi. Muskujt skeletore gjithashtu prodhojnë lëvizje më delikate që rezultojnë në
shprehje të ndryshme të fytyrës, lëvizjet e syve, dhe frymëmarrje.
Përveç lëvizjes, tkurrja e muskujve gjithashtu përmbush disa funksione tjera të rëndësishme në
trup, të tilla si qendrimi i trupit, në stabilitetin e nyjeve, dhe prodhimit të ngrohjes. Qendrimi, siç
është ulur dhe në këmbë, behet i mudshem si pasojë e tkurrjeve te muskujve.
 Muskujt skeletore vazhdimisht bejne rregullime që mbajnë trupin në pozicion të palëvizshem.
Tendinat e shume muskujve shtrihen mbi nyje dhe në këtë mënyrë kontribuojnë në stabilitetin e
nyjeve. Kjo është veçanërisht e dukshme në nyjen e gjurit dhe nyjes se supit, ku tendonat e
muskujve janë një faktor i madh në stabilizimin e nyjeve. Prodhimi i ngrohjes, për të ruajtur
temperaturën e trupit, është i rëndësishem një nga-produktet e metabolizmit te muskujve. Gati
85 për qind e ngrohjes së prodhuar në trup është rezultat i tkurrjeve muskulore.

4. Llojet e muskujve
Muskujt jane te perbere nga tufa te fibrave. Keto mund te jene fibra te shpejte terheqese ose
fibra terheqese te ngadalshme. Fibrat e shpejta terheqese perdoren per levizje te fuqishme, te
shpeja. Kjo gjithashtu nenkupton se ato lodhen shpejte. Sportistet te cilet jane te mire ne
aktivitete te shkurtera te cilat kerkojne levizje te fuqishme dhe te shpejte, kane sasi te madhe
te fibrave te shpejta terheqese.
Fibrat e ngadalshme terheqese jane te mira per sportiste te qendrushmerise. Keto fibra tkurren
ngadale me force te ulet, por nuk lodhen shpejte. Vrapuesit ne distanca te gjata (maratone)
priren te kene me shume prej ketyre fibrave.
Te gjithe njerezit kane numer te ngjashëm të fibrave muskulore . Njerëzit me muskujt e mëdha
kanë fibrave të mëdha, jo më shumë prej tyre.

5. SHFAQJA E DISTROFISË MUSKULARE
 Qenia njerëzore mund të hasë shqetësime shëndetësore nga me
të ndryshmet. Disa prej tyre mund të jenë lehtësisht të
kurueshme, disa mund të shfaqin vështirësi dhe probleme, e disa
prej tyre nuk mund të kurohen. Jo vetëm organet e trupit të
njeriut mund të shfaqin probleme, por edhe muskujt që i
ndërtojnë ato. Çdo sëmundje e trashëguar e karakterizuar nga
dobësimi progresiv i muskujve të skeletit ka të bëjë me atë që
quhet Distrofia muskulare. Ekzistojnë 5 forma kryesore të
shfaqjes së sëmundjes. Ato janë klasifikuar sipas moshës,
mënyrës së trashëgimisë, dhe pjesës së trupit kryesisht të prekur
prej saj. Lloji më i zakonshëm i formës së distrofisë muskulare
emërtohet Duchenne dhe është përshkruar për herë të parë në
Francë në vitin 1861, nga mjeku Duchenne. Shumë raste
shkaktohen nga dëmtimi i një gjeni që ka lidhje me seksin, në
kromozomin X dhe mbartet vetëm nga femrat. Çdo djalë i një
mbartëse ka 50 për qind mundësi ta trashëgojë gjenin dhe të
zhvillojë sëmundjen, ndërsa çdo vajzë ka 50 për qind mundësi të
trashëgojë gjenin dhe të bëhet mbartës. Në një numër sporadik
rastesh nuk ka asnjë histori në familje.

6. SIMPTOMAT
 Sëmundja fillon me dobësimin e këmbëve para moshës 3-vjeçare
dhe avancon me shpejtësi duke çuar shpesh në vdekje para moshës
30-vjeçare. Studimet kanë treguar se gjeni jo normal nuk arrin të
prodhojë një proteinë të muskulit skeletor që quhet distrofinë. Të
sëmurët me distrofi ndjejnë dhembje të muskujve, kërcitje, fortësi
dhe shtrëngim të tyre. Fillimisht, këta individë ndjejnë lodhje gjatë
aktiviteteve të lehta fizike Duke ecur dhe ngjitur shkallët ata mund të
lodhen për shkak të dobësisë së muskujve të legenit dhe këmbëve
që stabilizojnë trungun. Pacientet shpesh e kanë të vështirë të
ngrihen nga karrigia, dhe ndërsa miopatia progreson muskujt
dobësohen shumë

7. DIAGNOSTIKIMI
 Diagnoza përfshin teste të disa pacientëve për të
përcaktuar llojin e miopatisë. Një skuadër shumë
disiplinore është e përfshirë në trajtimin e
pacientëve me miopati. Kjo skuadër mund të
përfshijë një neurolog, një reumatolog, një kirurg
ortoped, një pulmonolog, kardiolog, një orthopedist,
dermatolog dhe një konsulent gjenetik. Terapia
fizike mund të parandalojë dobësimin e muskujve të
shëndetshëm të pacienteve megjithatë nuk mund të
ruajë muskujt që tashmë janë dobësuar. Terapia e
zënies dhe frymëmarrjes ndihmon pacientet si të
përdorin pajisjet e veçanta që mund të
përmirësojnë cilësinë e jetës së tyre.

8. MJEKIMI
Nuk ka asnjë kurim të njohur për distrofinë
muskulare. Masat mbështetëse dhe ushtrimet
mund të përmirësojnë cilësinë e jetës dhe të ruajnë
lëvizjen për aq kohë sa është e mundur.
Shkencëtarët kanë mundur të identifikojnë
anomalitë gjenetike përgjegjëse për shumë distrofi
duke u munduar që kërkimet e mëtejshme mund të
çojnë në kurim te saj. Skanimi gjenetik
rekomandohet për të gjithë anëtarët e familjes që
mund të jenë mbartës. Testet e shumta mund të
kapin disa forma te distrofisë muskulare që në fillim
të shtatzënisë.

9. LLOJET E OSTEOPOROZAVE
 Deri në moshën 20-25 vjeç dominante janë qelizat që formojnë kockën,
më pas ato shkatërruese megjithëse kanë një ekuilibër mes tyre. Rritja e
shkatërrimit pakëson sasinë e mineralit dhe kjo sjell thyerjen e kockës.
Gjendja ku sasia e mineralit pakësohet shumë quhet Osteoporozë.
 1) Shihet më shpesh tek gratë. Një nga faktorët që e mbron kockën prej
qelizave shkatërruese është estrogjeni i cili prodhohet nga vezoret.
Funksioni i vezoreve tek gratë rreth 45 vjeç vjen duke u pakësuar deri në
humbjen e menstruacioneve. Kjo periudhë quhet menopauza. Estrogjeni
ulet dhe qelizat shkatërruese rrisin punën e tyre.
 2) Shihet tek moshat e mëdha. Thamë se sidomos pas moshës 45 vjeç
dominonte shkatërrimi i kockave i cili pas moshës 70 vjeç theksohet
akoma dhe më shumë sa që me një rënie edhe nga një lartësi tepër e
vogël mund të shkaktojë thyerje të kockës.
 3) Ky lloj ka lidhje me përdorimin e kortizonit tek personi. Si p.sh tek
pacientët që për shkak të azmës, alergjisë, sëmundjeve reumatizmale
përdorin kortizon për një kohë të gjatë

10. SIMPTOMAT ME TË CILAT SHFAQET DISTROFIA
MUSKULORE:
- Dobësia e muskujve skeletorë të shpatullave,
- Dhembje në pjesën e sipërme të krahëve
- Dobësim të muskujve të kofshëve
- Dhembje të muskujve të legenit.
- Të sëmurët ndjenë kërcitje, fortësi dhe shtrëngim të
muskujve
- Këta individë ndjejnë lodhje gjatë aktiviteteve të lehta
fizike
- Mund të lodhen duke ecur dhe ngjitur shkallët
- Shpesh e kanë të vështirë të ngrihen nga karrigia

11. MIOPATIA DHE INFEKSIONI I MUSKUJVE
SKELETORË
 :
Miopatia është një term i përgjithshëm që i referohet çdo
sëmundje skeletore muskulore ose çrregullimi neuromuskular.
Miopatia mund të merret ose trashëgohet dhe mund të
ndodhë në lindje ose më vonë në jetë. Miopatitë ndodhin si
rezultat i çrregullimit të endokrinës, infeksionit të muskujve
ose ënjtjes, ilaçeve dhe mutacionit të gjeneve. Sëmundjet e
muskujve skeletorë ose miopatitë janë çrregullime me
ndryshime strukturore ose çrregullim i funksionit të muskujve.
Këto kushte mund të jenë të ndryshme nga sëmundje të tjera
dhe simptoma kryesore është dobësia e muskujve që mund të
jetë me intervale ose e vazhdueshme. Distrofia muskulare i
referohet një grupi sëmundjesh gjenetike që karakterizohen
nga dobësia progresive dhe degjenerimi i muskujve skeletorë
që kontrollojnë lëvizjet.

12. SIMPTOMAT
 1-Dobësim i muskujve të krahëve
 2-Dobësim i muskujve skeletorë
 3-Kanë vështirësi në ecje
 4-Shtrëngim i muskujve të zemrës
 5-Shtrëngim dhe dobësim i muskujve të mushkërive
 6-Dobësim progresiv.