Gastcolllege Fontys Social Studies over wederkerigheid en samenwerken. 13 en 15 januari 2015

1. Meta van Heugten

2. Wederkerigheid
If you do good, good will be done to you

3. De beste voorbeelden over ons werk
vind je niet op je scherm maar buiten!

4. Tilburg
1997
Ondersteunen bewonersparticipatie:
Herinrichting pleintjes, speelplekken,
woningrenovatie
Wederkerigheidsprincipe: ik zet vrije tijd in
zodat ik prettig kan wonen

5. Utrecht
1999
Mensen motiveren bij te dragen aan een
leefbare wijk uitgaande van hun passies en
talenten
Wederkerigheidsprincipe: ik zet mijn kennis
in zodat ik anderen wat kan leren. En leer
over passies van anderen.

6. Deurne
2006
Woonservicezones: eetpunt en dagbesteding
voor mensen uit de wijk.
Wederkerigheidsprincipe: dorpsgenoten met
afstand tot de arbeidsmarkt leveren een
tegenprestatie voor uitkering: werken in de
bediening van eetpunt.

7. Van talent aan zet naar talent verplicht
2000:
We gaan uit van talenten en passies van buurtbewoners.
Feit: als je iets voor een ander doet wat je leuk vindt, is
die ander veel eerder geneigd ook iets voor jou te doen
als wederdienst.
2014:
We verwachten van mensen met een uitkering een
tegenprestatie te leveren.
Feit: als je een tegenprestatie vindt waar je van groeit is
dit van grote meerwaarde. Dan kan je je ook over de
verplichting heen zetten. Gebeurt dit niet, dan verliest
de wederkerigheid echt haar meerwaarde.

8. Geldrop
2012
Sportverenigingen zetten hun vrijwilligers in
om gymlessen te geven op basisscholen.
Wederkerigheidsprincipe: ik krijg subsidie
van gemeente en lever in ruil daarvoor extra
inspanning om kinderen gezond en fit te
houden.

9. Gemert
2014
Inwoners die zo weinig geld hebben
dat ze onder het bestaansminimum
leven, krijgen een pinpas met een
maandelijkse bijdrage.
Wederkerigheidsprincipe: in ruil voor
extra boodschappen doe ik
vrijwilligerswerk.

10. Wederkerigheid
…een term die vaak wordt gebruikt, maar zelden duidelijk wordt omschreven.
Poging: …een samenwerking op basis van
gelijkwaardigheid, waarbij er sprake is van
tweerichtingsverkeer. Het is een geven en
nemen, samen leren en gemeenschappelijke
problemen oplossen.

11. …als basis voor succes
‘Grote vraagstukken -als armoede en sociale uitsluiting-
beginnen vaak dicht bij huis’, aldus prinses Máxima
tijdens haar toespraak bij de uitreiking van de Appeltjes
van Oranje een aantal jaar terug. ‘De rode draad door
veel projecten die het Oranjefonds steunt is de
wederkerigheid. Ze gaan uit van de gedachte dat
iedereen de ander iets te bieden heeft en dat is bij
veel initiatieven de basis van het succes. Al die kleine
druppels samen kunnen zelfs een steen uithollen. Klein
beginnen, maar uiteindelijk samen een groot verschil
maken.’

12. Uit de praktijk: Oranjefonds
https://www.youtube.com/watch?v=Szl4-xsyzYM

13. Waardevol
Buurtbewoners werken samen aan project in de wijk
en leren elkaar kennen.
Buurtbewoners helpen elkaar zodat ieder langer
zelfstandig kan blijven wonen.
Door vrijwilligerswerk komen mensen uit een sociaal
isolement en krijgen dag ritme.

14. Rol professional
1 professional : 10 vrijwilligersinitiatieven
Randvoorwaarden als huisvesting en financiën
Begeleiding kwetsbare groepen

15. Werken aan welzijn
Drie transities: jeugd, participatie en zorg
Sociale wijkteams
Dorpsondersteuners
Informeel netwerk
Vraag van inwoner centraal

16. Mensen leren het zelf doen
Informeel netwerk: hoe organiseer ik dat?
Dagbesteding: vrijwilligersorganisaties kantelen
Leefbaarheid kleine kernen: kracht van het dorp
Hoe vertaal je dat naar de anonimiteit van een stad?
Alle professionele organisaties moeten kantelen:
‘we zorgen niet meer voor, maar we zorgen dat’
waarbij het persoonlijke netwerk van iedereen een
steeds grotere rol gaat spelen.

17. Vanzelfsprekend?

18. Positie van professional
https://www.youtube.com/watch?v=hO8MwBZl-Vc

19. Lessen
Transform a lone nut into a leader
Laat een bewoner met een idee geen eenling, maar ga mee
en maak hem een leider.
Have the guts to be the first one to stand up
Weet wat er speelt in je werkgebied, luister naar mensen en
hun ideeën! Zie kansen en ontwikkel mee.
Show others how to follow
Motiveer mensen uit directe omgeving, nodig ze uit om bij te
dragen op dat vlak waar ze goed in zijn.

20. Samengevat
• Wederkerigheid als basis voor succes; het houdt
samenwerking in stand.
• Wederkerigheid als uitgangspunt voor voorzieningen; je
krijgt iets en je geeft iets terug (soms verplicht)
• Wederkerigheid als basis van onze samenleving;
nabuurschap, dat dóe je gewoon.
Als professional: ken je je buurt, sta je naast initiatiefnemers
en faciliteer je. Help je andere organisaties hetzelfde te
doen en zorg je dat inwoners terug kunnen vallen op een
informeel netwerk.

21. Nog iets wat je wilt weten?