1. College Den Hulster Onderwijsgemeenschap Venlo & Omstreken
Verslag bezoek
Waarom een bezoek?
Al jaren doen we op College Den Hulster ons uiterste best om goed onderwijs te geven aan
leerlingen uit Venlo en omgeving. Hierbij bieden we leerlingen kansen op ontwikkeling in
uiteenlopende gebieden.
Het aanbieden van goed onderwijs en kansen aan leerlingen staat onder druk. De huidige
maatschappij verlangt steeds meer van het onderwijs. Denk hierbij aan ontwikkelingen als de
invoering van de maatschappelijke stage, referentiekaders taal en rekenen en ook de
invoering van het passend onderwijs. Wanneer we op College Den Hulster goed onderwijs
willen blijven geven en liever het niveau nog omhoog willen brengen moeten we ingrijpende
keuzes maken. We moeten het anders doen.
Gelukkig hoeven we dat anders niet helemaal zelf te bedenken. Over de gehele wereld zijn
al velen met deze opdracht aan de slag geweest. Mensen die een hart hebben voor goed
onderwijs en gezocht hebben naar manieren om dit onderwijs te kunnen aanbieden. Enkele
voorbeelden hiervan zijn he Big Picture project, High Techhigh en Kunskapsskolan.
Waarom heeft Kunskapsskolan antwoorden?
Als je gaat kijken bij mogelijke alternatieven die al bestaan ga je een keuze maken waar je
eerst wilt gaan kijken. Voor ons is de keuze gevallen op Kunskapsskolan. Dit heeft
verschillende redenen:
 Het Zweedse onderwijssysteem lijkt op het Nederlandse onderwijssysteem.
 De Zweedse en Nederlandse maatschappij en maatschappelijke problemen lijken op
elkaar.
 De bekostiging van onderwijs in Zweden is beter, maar het bedrijf Kunskapsskolan
lijkt er geld aan te kunnen verdienen. Dat willen wij niet, maar blijkbaar heeft
Kunskapsskolan financiële ruimte gevonden om dat wel te kunnen.
 De prestaties van Kunskapsskolan zijn goed te noemen binnen het Zweedse
onderwijs.
 Het Zweedse onderwijs an sich staat goed aangeschreven in de wereld.
Mission statement
Kunskapsskolan will provide the best schools in Sweden where every student, through
personalised learning and clear goals, will stretch their boundaries and learn more than they
thought possible.
Prestaties kunskapsskolan
 Eindcijfers leerling zijn de beste ooit in 2009 en 2010.
 13 van de 20 scholen zijn de beste in hun district. 5 van de 20 zijn tweede school in
hun district.
 96% van de leerlingen van Kunskapsskolan heeft toegang tot gymnasieskolan. Het
landelijk gemiddelde is 88%.
 18 van de 20 kunskapsskolan scholen presteren volgens de Zweedse inspectie beter
dan verwacht mag worden gezien de sociaal-economische status van het district
waarin ze gevestigd zijn.
Martin Peters 6-3-2011 1

2. College Den Hulster Onderwijsgemeenschap Venlo & Omstreken
Beleving
Het belangrijkste van het bezoek aan de twee scholen van kunskapsskolan in Zweden is niet
de organisatie, indeling van leerinhoud of ruimtes, maar de beleving die je hebt als je door de
scholen rondloopt.
Wat me het meest is bijgebleven is dat leerlingen zelf bezig zijn met hun studie. Je ziet geen
docenten die aan leerlingen moeten trekken, zich druk maken dat die leerlingen moeten
leren of niet presteren. Nee, je ziet leerlingen die zichzelf uitzoeken hoe ze die dag hun
doelen het beste kunnen bereiken. Druk maken om wat ze nog allemaal willen doen!
De sfeer waarin dat gebeurt is bijzonder relaxed. Werkelijk, ik heb er geen ander woord voor.
Het onderwijs in Zweden
Leeftijd Onderwijsvorm Zweden Leerjaar Kunskapsskolan
18 Gymnasieskola 3 Kunskapsgymnasiet
17 Upper secondary school 2
16 Bovenbouw voortgezet onderwijs 1
15 Grundskola 9 Kunskapsskolan
14 Compulsary school 8
13 Onderbouw en basisschool 7
12 6
11 5
10 4
9 3
8 2
7 1
6 Förskoleklass
Pre-school class
Kleuterklas
5 Förskola
≤4 Pre-school
Kinderopvang
Grundskola
Alle leerlingen volgen verplicht de Grundskola. De eindtermen voor de grundskola liggen
vast. Leerlingen mogen vanaf leerjaar 8 in de grundskola cijfermatig beoordeeld worden.
Hiervoor alleen onvoldoende of voldoende
Gymnasieskola
90% - 100% van de leerlingen gaat naar gymnasieskola. Het gymnasieskola bestaat uit 17
nationale programma’s die een leerling kan kiezen. Vanaf augustus 2011 zullen er 18
nationale programma’s zijn. 6 van deze programma’s leiden op voor hoger- en
universitaironderwijs. 12 programma’s leiden op voor een beroep.
Kunskapsgymnasiet richt zich vooral op de programma’s die voorbereiden op hoger- en
universitaironderwijs.
Martin Peters 6-3-2011 2

3. College Den Hulster Onderwijsgemeenschap Venlo & Omstreken
Kunskapsskolan
Dagindeling
8:00 Overleg van docenten ten behoeve van aanpassingen voor die dag. (Afwezige
collega’s, activiteiten etc.)
8:30 Tutorgroep: Nieuws en programma van de dag.
9:20 Pauze
9:30 Werktijd
11:00 Pauze
11:30 Werktijd
13:30 Pauze
13:45 Afsluiting met tutorgroep
14:00 Einde schooldag
Een keer per week gaat de schooldag door tot 15:15 uur. De docent heeft dan meer tijd met
zijn tutorgroep om zaken te bespreken of door te nemen.
Docenten
Docenten doen al hun werk op school. Dit is een algemene stelregel voor kunskapsskolan.
Daarnaast zijn er enkele essentiële verschillen in werktijden met andere Zweedse scholen.
Kunskapsskolan Zweden algemeen
44 werkweken 40 werkweken
werkweek van 40 klokuren Werkweek van 45 klokuren
Werkdag van 8:00 – 16:30 uur Werkdag van lessen
75% contacttijd 20 lesuren
2 weken vrij verlof buiten de vakanties 0 weken vrij verlof buiten de vakanties
De meeste docenten werken fulltime. Een parttime docent werkt vaak minimaal 0,8 Fte.
Leerlingen
Elke schooldag begint voor leerlingen om 8:30 in de tutorgroep. Op de kunskapsskolan
school die wij bezocht hebben werd hier eerst naar het nieuws gekeken met de hele groep.
Dit nieuws werd daarna ook bediscussieerd. In deze bijeenkomst stellen leerlingen ook hun
programma voor de dag op. Hiervoor hebben zij 1 A4 met daarop de instructielessen,
workshops, seminars etc. die aangeboden worden.
Leren
Zoals gezegd kiezen leerlingen iedere dag hun eigen programma. Dit alles gebeurt natuurlijk
binnen kaders en nog belangrijker aan de hand van de eigen doelen van een leerling.
Opleiding
Als een leerling zich aanmeld op een kunskapsskolan school heeft hij een gesprek met zijn
tutor en zijn ouders. Samen stellen zij het einddoel vast voor de leerling: “Ik wil een VMBO,
HAVO of VWO diploma behalen.”
De opleiding is verdeeld in stappen.
 VMBO: stap 1 t/m 20
 HAVO: stap 1 t/m 30
 VWO: stap 1 t/m 35
Martin Peters 6-3-2011 3

4. College Den Hulster Onderwijsgemeenschap Venlo & Omstreken
Alle leerlingen mogen 4 jaar over hun opleiding doen. Het
niveau dat je kiest bepaalt dus de tijd die je kunt
besteden aan het afronden van een stap. Aan de hand
van deze wetenschap verdeelt de leerling samen met zijn
tutor de stappen over de periodes van de 4 jaren. Met
deze grove planning wordt de wekelijkse planning
gemaakt in het coach gesprek.
De meeste stappen die een leerling afrond worden
beoordeeld. De kwalificaties die gebruikt worden zijn:
 Voldoende – 10 punten
 Goed – 15 punten
 Uitstekend – 20 punten
Voor iedere stap die een leerling afrond krijgt hij dus
punten. Het aantal punten dat hij verzamelt heeft aan het
einde van zijn opleiding geeft aan op welke programma’s
hij toegelaten wordt op een gymnasieskola.
Bron: http://www.kunskapsskolan.se 1
Begeleiding
De werkwijze van kunskapsskolan staat of valt met de begeleiding van de leerlingen door
hun tutor en alle andere docenten. De docenten weten met behulp van de elo waar hun
leerlingen aan werken en hoe ze daarmee vorderingen maken. Daarnaast bespreekt de tutor
dit iedere week met iedere leerling in zijn tutorgroep.
Bron: http://www.kunskapsskolan.se 2
Martin Peters 6-3-2011 4

5. College Den Hulster Onderwijsgemeenschap Venlo & Omstreken
Leerlingen spreken alle personeelsleden aan bij hun voornaam. Leerlingen en
personeelsleden hebben een enorm respect voor elkaar. Dit wederzijdse respect zorgt er
voor dat gedragsmaatregelen vrijwel onnodig zijn en dat er vrijwel geen sprake is van diefstal
of vernielingen.
Studiewijzer
Alle leerstof is verzameld in de kunskapsporten ofwel de elektronische leeromgeving (ELO).
Het grote verschil echter met een normale verzameling leerstof zijn volgens mij de volgende
punten:
 De leerstof is verdeeld in 35 stappen.
 Bij iedere stap zijn voor leerlingen de
volgende zaken beschreven:
o Wat je tijdens de stap leert.
o Hoe je dat handig kunt doen
(verschillende manieren).
o Opdrachten waarmee je kunt
oefenen.
o Extra uitleg voor als je het niet snapt.
o Duidelijke omschrijving van wat je moet kennen en kunnen voor de
beoordeling.
Leerlingen weten bij ieder vak aan de hand van de einddoelen en periode doelen die ze met
hun ouders en tutor gesteld hebben hoeveel tijd ze hebben voor een stap van een vak. Met
deze wetenschap maken ze hun planning voor de week en uiteindelijk een dag.
Leerlingen printen Hun opdrachten veelal uit. Je zou dit kunnen ondervangen met een laptop
of tablet. De leerlingen zelf geven aan dat dit voor alle vakken en alle niveaus werkt. Behalve
in de bovenbouw bètavakken lijkt dit minder goed te werken in verband met het gebruik van
formules.
Activiteiten
Om zijn doelen te behalen zijn er een reeks van activiteiten waar een leerling aan kan
deelnemen. Een gedeelte van de activiteiten is verplicht. Voor groter gedeelte kan de leerling
kiezen of hij er gebruik van wil maken. Kunskapsskolan onderscheidt de volgende
activiteiten:
 Communicatie sessies
De leerling, zijn medeleerlingen en de vakdocent verbreden hun kennis over het
onderwerp door met elkaar in gesprek te gaan over het onderwerp. Dit is het beste te
vergelijken met een normale les zoals wij hem kennen.
 Workshops
Leerlingen werken onderbegeleiding van een vakdocent aan hun opdrachten in hun
stap. Leerlingen hebben eventuele vragen die ze willen stellen voorbereid voor de
docent.
 Lezing
De leerlingen volgen een lezing / instructie van een docent. Dit is het best te
vergelijken met een hoorcollege van een universiteit.
 Seminar
Leerlingen bediscussiëren onderwerpen van een vak om hun kennis over dat
onderwerp te verdiepen. Vaak gaat dit gepaard met een presentatie van een leerling
over een onderwerp binnen het vak.
 Laboratorium practicum
Praktijklessen in de natuurwetenschappen.
 Praktische sessie
Kunst en cultuur / lichamelijke opvoeding.
Martin Peters 6-3-2011 5

6. College Den Hulster Onderwijsgemeenschap Venlo & Omstreken
 Tutorgroep
Bijeenkomsten met de ‘eigen’-groep van de leerling.
Hoe beter een leerling zijn doelen behaalt hoe meer vrijheid hij krijgt in de keuze
mogelijkheden. Als een leerling minder goed presteert zal zijn tutor dwingender optreden bij
het kiezen van de activiteiten.
Ruimtes
Om deze verschillende activiteiten goed te kunnen doen hebben leerlingen en docenten de
beschikking over verschillende soorten ruimtes. De meeste ruimtes kunnen buiten de
geplande tijden vrij gebruikt worden door docenten en leerlingen.
Enkele ruimten zijn afgesloten voor leerlingen. Docenten maken deze ruimtes toegankelijk
voor leerlingen. Als een leerling heeft laten zien dat hij vertrouwd kan worden in het gebruik
van deze ruimte zal hij meer vrijheid krijgen van een docent om de ruimte te gebruiken.
Een opsomming van de beschikbare ruimtes:
 Aula
Hier wordt pauze gehouden maar kunnen leerlingen ook werken aan hun opdrachten.
 Collegezaal
 Leslokaal
Ten behoeve van communicatie sessies, workshops of seminars.
 OLC
Hier werken leerlingen alleen of in groepjes aan hun opdrachten al dan niet met een
computer.
 Stilte ruimte
Een vrije werkruimte waar leerlingen in stilte werken en altijd een docent aanwezig is.
 Werkhokjes
Kleine ruimtes waar leerlingen zich alleen of in kleine groepjes kunnen terugtrekken
om te werken aan opdrachten.
Martin Peters 6-3-2011 6

7. College Den Hulster Onderwijsgemeenschap Venlo & Omstreken
Bron: http://www.innovatemanhattancharte I
Martin Peters 6-3-2011 7