Son Kale, 2001 yılında İsrail asıllı yönetmen Rod Lurie tarafından çekilmiş bir Amerikan filmidir. Film, aynı ismi taşıyan ve David Scarpa’nın öykü tarzında yazmış olduğu romanından uyarlanmıştır. Orijinal adı, The Last Castle olan filmde Amerikan ordusunun üst düzey subayları arasında yaşanan psikolojik harp, teması işlenmiştir. Başrollerini, Robert Redford, James Gandolfini ve Mark Ruffalo paylaşmaktadır. Yönetmen Rod Lurie aynı zamanda filmin ana karakterlerinden General Eugene Irwin’ın da mezun olduğu New York West Point Ulusal Askeri Akademiden mezun olmuştur. Bu anlamda askeri disipline ve düşünce sistemine aşinadır. Bunu da The Last Castle filminde fazlasıyla görmekteyiz.

1. T. C.
B A H Ç E Ş E H İ R Ü N İ V E R S İ T E S İ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İŞLETME YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
THE LAST CASTLE
CASE STUDY
Melih GÜNEY
merhaba@melihguney.com
İSTANBUL, 2017
~ 1 ~

2. THE LAST CASTLE
CASE STUDY
Melih GÜNEY
T.C. Bahçeşehir Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü
İşletme Yüksek Lisans Programı
İstanbul , 2017
Son Kale, 2001 yılında İsrail asıllı yönetmen Rod Lurie tarafından çekilmiş bir
Amerikan filmidir. Film, aynı ismi taşıyan ve David Scarpa’nın öykü tarzında yazmış
olduğu romanından uyarlanmıştır. Orijinal adı, The Last Castle olan filmde Amerikan
ordusunun üst düzey subayları arasında yaşanan psikolojik harp, teması işlenmiştir.
Başrollerini, Robert Redford, James Gandolfini ve Mark Ruffalo paylaşmaktadır.
Yönetmen Rod Lurie aynı zamanda filmin ana karakterlerinden General Eugene
Irwin’ın da mezun olduğu New York West Point Ulusal Askeri Akademiden mezun
olmuştur. Bu anlamda askeri disipline ve düşünce sistemine aşinadır. Bunu da The Last
Castle filminde fazlasıyla görmekteyiz.
Filmin Konusu
ABD ordusunun, en ünlü taktik uzmanı General Eugene Irwin (Robert Redford), Körfez
Savaşı ve Bosna'da gösterdiği başarılardan dolayı ülkesinde kahraman gözüyle bakılan,
orduda saygı duyulan bir askerdir. Görev sırasında aldığı bir emri yerine getirmeyip, 8
askerin ölümüne sebebiyet vermekten on yıl mahkûmiyet ile cezalandırılır. Albay
Winter'in emrindeki, yüksek güvenlik sistemleri ile korunan Castle Askeri cezaevine
kapatılır. Haksızlığa uğradığını düşünse de, cezaya razı gibi görünür. Aldığı bu ceza ile
birlikte Askeri kariyeri de sona eren General Irwin'nin tek isteği, bir an önce bu süreyi
doldurup eve dönmektir.
Hapishanede bulunan bazı mahkûmların General Irwin'e saygıyla yaklaşması müdür
Winter'i rahatsız eder ve bu askerleri alışılmışın dışında, katı bir şekilde cezalandırır.
Buna bir anlam veremeyen Irwin, araştırmaları sonucu, hapishane yönetimi ile ilgili hoş
olmayan sonuçlar bulur. Albay Winter'i görevinden aldırmak isteyen General Irwin,
Askeri yasalara göre hapishane müdürünün görevinden alınması için, hapishanenin
kendi kendini kontrol edemeyecek duruma gelmesinin yeterli olacağını iyi bilmektedir.
Müdürün haksız tavrı karşısında çaresiz kalan mahkûm askerler, General Irwin'in
başlattığı bir taktik sonucu komutası altına girerler. Kısa sürede bin iki yüz mahkûmu
organize eden general Irwin ve Albay Winter'in arasında alışılagelmişin dışında, silahsız
bir savaş başlar.
~ 2 ~

3. Filmin Ana Karakterleri
Robert Redford General Eugene Irwin
James Gandolfini Albay Winter
Mark Ruffalo Yates
Delroy Lindo General Wheeler
Steve Burton Yüzbaşı Peretz
Paul Calderón Başçavuş Dellwo
Clifton Collins, Jr. Onbaşı Aguilar
Robin Wright Penn Rosalie Irwin, General'in kızı
Karakter Analizleri
General Eugene Irwin
Robert Redford’un canlandırdığı General Eugene Irwin karakteri New York West Point
Ulusal Askeri Akademisinden mezun olmuş ve Amerikan ordusunda üst düzey görevler
üstlenmiş gözü pek bir askerdir. Körfez savaşında, Bosna’da aldığı görevler ile
Amerikan Ordusunda hatırı sayılır bir üne kavuşmuştur. Şüphesiz ki bu ün temelsiz
değildir. Beşeri ve kavramsal becerileri yüksek olan General Irwin, donanımıyla,
bilgisiyle ve de vizyonuyla kendisini izleyenleri zihinsel boyutta etkileyebilme
özelliğine sahiptir. Bu da bizlere onun iyi bir lider yönetici olduğunu göstermektedir.
Aynı zamanda General Irwin, sistemin ürünü olan ve kurallarını bilen, ancak buna karşı
savaşan karizmatik bir lideri temsil eder. Onun bu gücü bilgelik, savaş alanında
deneyim, istihbarat ve yaratıcılıktan gelmektedir.
Albay Winter
James Gandolfini’nin canlandırdığı Albay Winter karakteri yüksek güvenlikli askeri bir
hapishanenin müdürüdür. Askeri Akademiden sonra hiçbir zaman operasyonel bir
göreve atanmamıştır. Bu durumu içten içe bir eksiklik olarak görmekte ve de bu
eksikliğini savaş koleksiyonu yaparak gidermeye çalışmaktadır.
Tabii bu durum Albay Winter’ın kişiliğine ve yönetim tarzına da etki etmiştir. Ben
merkezcil bir karaktere sahip olan albayın aynı zamanda kavramsal ve beşeri becerileri
de son derece zayıf kalmıştır. Bu anlamda yeterli yönetim tecrübesine sahip olmayan
Albay Winter’ın yönetmek kavramını, hükmetmekten ibaret gördüğünü algılamaktayız.
~ 3 ~

4. Yates
Mark Ruffalo’nun canlandırdığı Yates karakteri bir helikopter pilotudur. Askeri
nitelikleri yeterli olmamakla birlikte babasının kazanmış olduğu şeref madalyasından
ötürü Askeri Akademiye kabul edilmiştir. Bu olayın etkisinden olsa gerek Yates bir
özgüven problemi yaşamaktadır. Hapishanede ki mahkumlar tarafından saygı
duyulmayan, güvenilirliği sorgulanan bir karakterdir.
General Wheeler
Delroy Lindo’nun canlandırmış olduğu General Wheeler karakteri, General Irwin
tarafından generallik rütbesine terfi ettirilmiştir. Kendisine büyük saygı duymaktadır.
İkili arasındaki ilişki alt üst ilişkisinden ziyade bir arkadaş ilişkisidir. Bu anlamda
General Irwin’ın suçlu bulunduğu mahkemede jürilik yapmış olması, onun bir
pişmanlık yaşadığını düşündürtmektedir.
Yüzbaşı Peretz
Steve Burton, filmde Yüzbaşı Peretz rolüyle karşımıza çıkmaktadır. Yüzbaşı Peretz,
Albay Winter’ın yakınında bulunan bir subaydır. Onun emirlerine harfiyen uygulayan
fakat bunu yaparken çokta gönüllü olmayan bir kişiliktir.
Başçavuş Dellwo
Filmde Başçavuş Dellwo rolünü Paul Calderón üstlenmiştir. Başçavuş Dellwo,
hapishanede mahkum olarak cezasını çeken Generel Irwin’dan sonraki en üst düzey
rütbelidir. Hapishanede geçirdiği süre içerisinde askeri yönetim yetenekleri körelmemiş
olsa da özgüveni zayıflamıştır.
Onbaşı Aguilar
Clifton Collins’in canlandırdığı Onbaşı Aguilar bir deniz piyadesidir. Başarılı bir asker
iken bir anlık öfkesine yenik düşerek kendinden rütbece yüksek bir askerin sakat
kalmasına sebep olmuştur.
Onbaşı Aguilar filmde özgüven açısından en zayıf karakterlerin başında gelmektedir.
Kimsenin saygı duymadığı, herkesçe itilip kakılan bir karakterdir. Bununla birlikte
General Irwin’a büyük hayranlık duymaktadır.
Rosalie Irwin
Robin Wright Penn’in üstlenmiş olduğu Rosalie Irwin karakteri, filmde General
Irwin’ın kızıdır. Generalin askerlik mesleği boyunca ailesinden uzak kalması ve onlarla
ilgilenememesi Rosalie Irwin’da derin yaralar bırakmıştır. Her ne kadar General Irwin,
kendilerini bir aile olarak düşünse de kızı kendisini gibi düşünmemektedir. Aralarında
ki bağ fazlaca kırılgandır.
~ 4 ~

5. Film İncelemesi
Liderlik bir süreçtir, bir pozisyon değildir. Organizasyonun üst kısımlarını işgal
edenlere has bir süreç de değildir. Aynı zamanda liderliğin oluşması için liderin resmi
yetkilerle donatılması da şart değildir. İzlemiş olduğumuz filmde General Eugene
Irwin’ın hapishaneye adımını attığı andan itibaren liderliği üstlendiği ana kadar geçen
sürece şahit oluyoruz.
General Eugene Irwin, Burundi’de görev yaptığı sırada gelen istihbarata rağmen
emirlere uymayarak düzenlediği bir operasyon sırasında 8 askerinin hayatını
kaybetmesine neden oluyor. Çıkarıldığı askeri mahkemede suçunu kabul ediyor ve 10
yıl hapis cezasına çarptırılıyor. Yapmış olduğu eylemin bir hata olduğunu filmde
kendisinin de kabul ettiğini görüyoruz. Her ne kadar sonucu bir felaket ile sonuçlanmış
olsa da bu durum bizlere General Irwin’ın inisiyatif alma konusunda fazlasıyla
yetkinliğe sahip olduğunu göstermektedir.
Bununla birlikte bu olaydan sonra generalin askerlik mesleğine olan motivasyonu
kaybolmuştur. Artık tek beklentisi ve amacı 10 yıllık hapis cezasını çekerek, kızı ve
torunuyla birlikte emeklilik günlerini yaşamaktır. Fakat olaylar beklediği gibi
ilerlememiştir.
Hapishane müdürü Albay Winter, ben merkezcil, hırslı bir adamdır. Bütün motivasyonu
verilen görevleri doğru bir şekilde yapabilmek, hapishanenin nizam ve intizamını
sağlayabilmektir. Zaman zaman işlerin beklediği gibi gitmediği durumlarda artan baskı
ve stres altında kuralları çiğnemeyi, onları hiçe saymayı dahi göze alabilmiştir. Bu
durum bizlere Albay Winter’ın baskı ve stres altında, negatif uyarıcıların bulunduğu bir
ortamda gözlem gücünün zayıfladığını, doğru karar verebilme yetisinin kaybolduğunu
ve de hatalı kararlar verebildiğini göstermektedir.
Albay Winter’ın tek motivasyonu hapishane yönetimini elinde tutabilmektir. Bu
anlamda her defasında çevresindekilere ve mahkumlara patronun kim olduğunu
göstermeye çalışmıştır. Mahkumların bir asker olmadığını, onların birer suçlu olduğunu
hatta zaman zaman hayvan olduklarını dile getirmiştir. Mahkumların asker olduklarını
unutturacak şekilde, özgüvenlerini zedeleyici birçok uygulamayı da ortaya koyduğunu
görmekteyiz. Zaman zaman insanlık dışı uygulamalara imza atsa da kendisini her daim
motive etmeyi başarmıştır. Bunu da mahkumların dosyalarını okuyup, onların geçmişte
yaptığı suçları inceleyerek sağlamıştır.
Albay Winter, hapishane yönetimini sağlayabilmek adına mahkumlar arasında çatışma
ortamı yaratmaktadır. Bu şekilde onlara hükmetmektedir. Onların bu şekilde birlik
beraberlik içinde hareket etmesini engellemekte ve algılarını farklı bir yöne
kaydırmaktadır. Çatışmanın olduğu gruplarda algılar körelir, iletişim azalır ve olumsuz
kalıplaşmalar oluşur. Mahkumlar arasındaki bu çatışmanın temelinde yatan unsur ise
başta iletişim noksanlığı olmak üzere kişilik farklılıkları ve örgüt içi güç mücadelesidir.
Müdür bu farklılıkları gördüğü için çatışmayı her daim körüklemektedir. Mahkumlara
tek top vermesi bunun en güzel örneğidir. Mahkumlar kaynak paylaşımında çatışarak
müdürün amacına hizmet etmektedir.
~ 5 ~

6. Diğer taraftan hapishanede yer alan mahkumlar suç işlemiş olsalar da askerlik
hüviyetlerinden gurur duydukları görülmektedir. Albay’ın kendilerine yapmış olduğu
orantısız güç gösterileri özgüvenlerini zedelese de her şeyin farkındadırlar. Buna
rağmen Albay’ın yaratmış olduğu çatışma ortamını kendi başlarına
durduramamaktadırlar. İletişim yönlerinin zayıf olması çatışma ortamının
körüklenmesine sebebiyet vermektedir. Değişime olan motivasyonları aslında yüksektir.
Yalnızca değişimi başlatacak bir lidere ihtiyaçları vardır. Bu anlamda General Irwin
aradıkları isimdir.
Mahkumlar Eugena Irwin’ın sahip olduğu generallik rütbesinin kendisine keyfi olarak
verilen bir rütbe olmadığı bilmektedirler. Körfez Savaşı’nda, Bosna’da kazandığı
başarılar mahkumlar için takdir edilesi bir ilham kaynağıdır. Fakat bu anlamda
karşılarında bir sorun vardır. General Irwin, ilk etapta kendileri kadar motive değildir.
Hapishanede yaşananlar kendisine anlatıldığı halde kendisinde istenilen motivasyon
sağlanamamıştır.
Bir şeyi yapmak istemeyi sağlayan ve içten gelen güç motivasyondur. Eğer iş anlamlı ve
değerli şekilde algılanmıyorsa motivasyon daima bir sorundur. General Irwin
hapishanede geçirdiği ilk zamanlarda Albay Winter’ın askerler üzerindeki onur kırıcı
davranışlarını çok fazla önemsemiyordu. Çünkü ilk etapta algıları bu yöne kaymış
değildi. Onun tek motivasyonu, cezasını çekerek bir an önce kızına ve torununa
kavuşmaktı. Fakat zamanla bu motivasyon kayboldu. Bununda en büyük sebebi olarak
kızının davranışlarını gösterebiliriz. Kızı ve torunuyla ilgili olarak beslediklerine
karşılık kızından aynı ilgiyi ve alakayı görmemesi motivasyon kaybına sebebiyet
vermiştir. Sonrasında ise algıları hapishanede yaşananlara kaymıştır.
İlk etapta bu çatışma ortamını bir süre gözlemlemeyi tercih etmiş ve grup içi
farklılıkların farkına varmıştır. Bu anlamda General Irwin’ın iyi bir gözlemci olduğunu
kabul etmemiz gerektiğini düşünmekteyim. Kendisi hapishanede yer alan mahkumların
suçlu olsalar da halen asker olduklarını ve iyi şeylerle hatırlanmaları gerektiğini ve bu
saygıyı hakkettiklerine inanmaktadır. Irwin, bu kişilerin ikinci bir şans yaratabileceğine
karar vererek onlara değişim imkânı sağlamıştır. Mahkûmlara sorumlu bir hayat
yaşamanın önemini göstermiştir.
Mahkumların güvenini kazanmış ve çatışma durumuna yönelik adımlar atarak grubun
algısını farklı noktalara kaydırmıştır. Bu şekilde grup içi iletişimi yeniden tahsis etmiş,
olumsuz kalıpları ortadan kaldırmış ve grup içinde bir uzlaşma sağlamıştır. Grubu ortak
bir çıkar doğrultusunda organize ederek negatif çatışma ortamını durdurmuştur.
İyi bir yönetici altında yer alan kişilerin ihtiyaçlarını tahmin edip o ihtiyaçları tatmin
edebilecek ortamı yaratandır. Bu anlamda Irwin öncelikle ihtiyaçlar hiyerarşisine
yönelmiştir. Mahkumların her ne kadar yemek, uyku, barınma gibi birinci kademe
ihtiyaçları karşılanıyor olsa da ihtiyaçlar hiyerarşisinin ikinci basamağından itibaren
mahkumlar sıkıntı yaşamaktadır. Güvenlik ihtiyaçları, sosyal ihtiyaçlar, kendini
gösterme, kendini tamamlama gibi ihtiyaçlar mahkumlar için karşılığı bulunmayan
ihtiyaçlardır. Irwin bu anlamda mahkumların bu ihtiyaçlarını karşılamaya yönelmiştir.
Mahkumların her ne suç işlemiş olurlarsa olsunlar birer asker olduklarını hissettirerek
~ 6 ~

7. bir gruba mensup etmiş ve onlara saygınlık, tanınma ve özgüven aşılamıştır. Ayrıca
farklı görevlerle kişisel anlamda tatmin ederek, başarı kazanmalarını sağlamıştır.
Yöneticilik bir meslek uygulamasıdır, liderlik ise insanları etkileme ve harekete
geçirebilme işidir. Irwin amaca giden yolda başarının inandırmaktan geçtiğini
bilmektedir. Dolayısıyla mahkumların kendilerini tanımalarına yardım ederek destek
olmuştur. Onlara bu amacın bir takım işi olduğuna inandırmış ve onları bu takımın bir
parçası olarak görülmelerini sağlamıştır.
General Irwin amaca giden yolda bir ya da iki kişiyle hedefe ulaşamayacağını bilen bir
liderdir. Hedefe ulaşabilmek için hemen hemen herkesin kalplerini ve zihinlerini
kazanması gerektiğini bilmektedir. Mahkumların hala asker olduklarını ve bu ünvanla
gurur duymaları gerektiğine inandırdıktan sonra grup içinde bir rütbe sistemi
oluşturulmasını sağlamıştır. Bu şekilde grup üyelerine sorumluluk yüklemiş ve onlara
amaca giden yolda bir sebep vermiştir. Bu da grup üyelerini gurur duyulacak bir nitelik
sahibi yapmıştır.
Lider yönetici çevresinde baskıcı değil, katılımcı ve dayanışmayı öne alan bir iklim
yaratır. Bu anlamda General Irwin’ın da filmde örgütlü ve motive bir ekip kurmaya
çalıştığınızı görmekteyiz. Filmde yer alan duvar örme sahnesi bir ekip kurmanın ve
onları bir amaca güdülemenin ön ayağıdır, aynı zamanda bir deneme yoludur. General
Irwin bu sahnede mahkumları farklı bir amaca yönlendirmiştir.
Mevcutta örülen duvarın sağlam olmadığını mahkumlarda çok iyi bilmektedir. Hatta
bunu sırf zaman geçirme faaliyete olarak görmekte hatta hapishane müdürünün baskıcı
tutumundan bir kurtuluş olarak algılamaktadırlar. General Irwin öncelikli olarak onlara
bir bilinç kazandırarak o duvarı yıkmalarını sağlamıştır. Sonrasında ise Aguilar isimli
askerin deneyimlerinden yararlanmayı ön planda tutmuştur. Onu sözü dinlenen ve
danışılan, tanınma, sorumluluk ve takıma ait olma hissi veren bir adam konumuna
getirmiştir.
Aguilar, grubun belki de en zayıf halkasıydı. Özgüven sorunu yaşayan ve başkaları
tarafından da kabul görmeyen bir kişilikti. Ona yakın ilgi göstererek grubun en zayıf
halkasını güçlendirmiştir. Duygusal anlamda grubun Aguilar etrafında birleşmesini
sağlamıştır. Bu aynı zamanda liderin grubun en altında yer alan bireye kadar iletişimde
olduğu göstermiş oldu herkese. Onun ailesinden gelen duvar işçiliği tecrübesinden ötürü
gruba mesleki anlamda yöneticilik yapmasını sağladı. Ve bu duvarın örülmesi sırasında
gerek kendisi gerekse Aguilar’ın örme işine yardımda bulunarak birlik ve beraberliği de
katkı sağlamış oldu. Aynı zamanda yapılan işi takdir ederek de grup içinde motivasyonu
yüksek tutmayı başardı. Yöneticilik bir meslek uygulamasıdır, liderlik ise insanları
etkileme ve harekete geçirebilme işidir. Lider yönetici ise çevresinde baskıcı değil,
katılımcı ve dayanışmayı öne alan bir iklim yaratır. Irwin, duvar örülmesi sırasında
Lider Yöneticiliğin güzel bir örneğini sergilemiştir bizlere.
Lider yöneticiler aynı zamanda takım kurma konusunda da beceriklidirler. Takım
üyelerinin nitelikli ve işin uzmanı olmasına önem verirler. Mahkum Dellwo’nun
hapishaneye gelmeden önce başçavuş olarak askerliğini yapıyor olmasını göz önünde
bulundurması buna güzel bir örnektir. Onun askerlik yaptığı dönemde çavuşluk
~ 7 ~

8. tecrübesinden yararlanmak için çavuş olarak seçmiş ve ona bir sorumluluk yüklemiştir.
Bir anlamda lider-takipçi ilişkisinin temel taşı olan güveni sağlamış ve astlarına
sorumluluk vermiştir. Bu sorumluluğu hisseden mahkumlar, daha üretken, daha fazla
düşünen, daha verimli olmak ve başarılı olmak için enerji harcayıp çabalayan bireyler
haline gelmiştir.
General Irwin pek çok durumda amacı uğruna haksızlığa ve adaletsizliğe karşı
duygularını kontrol etmeyi başaran bir lider profili çizmiştir. Hapishanede yaşanan
usulsüzlükleri ve kanunsuzlukları görmezden gelemeyerek Albay Winter’a istifa etmesi
teklifinde bulunmuş, ona bir uzlaşma şansı tanımıştır. Fakat Albay Winter işbirliğine
yanaşmayarak ve kendisini General Wheeler’a şikayet etmiştir. General Wheeler,
kendisini yakinen tanıyan biri olarak Irwin’a işbirliği teklifinde bulunmuş ve kendisini
farklı bir hapishaneye nakletmeyi önermiştir. General Irwin ise bu önerinin mevcut
durumu düzeltmeyeceğini bildiği için kabul etmemiştir.
Kural olarak insanlar, onlardan ne beklendiğini, nereye yöneltildiklerini ve oraya nasıl
gideceklerini bilmek isterler. General Irwin da bir lider olarak açık ve seçik olarak
amacını mahkumlarla paylaşmıştır. Irwin, Askeri Personel Yönetmeliğinde yer alan bir
cezaevi ve disiplin koğuşu komutanının görevden alınma sebeplerini mahkumlara
okuyup durumun onlar tarafından da görülmesini sağladıktan sonra cezaevinin idaresini
devralma konusunda mahkumlara bir öneri sunmuştur. Bu şekilde mahkumların bu
amaca gönüllü olarak dahil olmasını sağlamış ve kalkışmanın geniş bir taban tarafından
temsil edilmesine olanak tanımıştır.
General Irwin mesleki tecrübelerinin getirdiği bir artı olarak iyi bir gözlemcidir. Planları
gözleme ve tecrübeye dayanmaktadır. Hapishaneyi ele geçirmek adına yaptığı planda
sadece gözlem yapmamış aynı zamanda deneyimlemiştir. Generalin ziyarete geldiği gün
generalin kaçırılacağına dair bir mektup yazarak mevcut prosedürün nasıl işlediğini
bizzat görmüştür. Ve planlarını buna göre uyarlamıştır. Aynı zamanda planlamayı
yaparken de grup içinde yer alan bireylerin yeterliliklerini ve tecrübelerini göz önüne
alarak onları da plana dahil etmiştir. İyi bir lider olarak Irwin grup üyelerine plan
dahilinde görevler vererek onlara sorumluluk yüklemiştir. Bu anlamda grup üyelerinin
amaca yönelik motive olarak gönüllü olması işleri kolaylaştırmıştır. Bayrağın Albay
Winter’ın odasından kaçırılması grup üyelerinin ortaklaşa ve planlı bir eylemi olarak
karşımıza çıkmaktadır.
~ 8 ~