1. YÜZ ANATOMİSİ-II
Prof. Dr. M. Ayberk KURT

2. ÖĞRENİM HEDEFLERİ
BU UYGULAMANIN AMACINA ULAŞABİLMESİ İÇİN,
 Yüz bölgesi mimik kaslarını tanımlayabilmeli,
 Yüz bölgesi motor ve duyu innervasyonunu kavramalı,
 Yüz bölgesinin kanlanmasını anlamalı,
 Gl. parotis’in yerleşimi, komşuluk ilişkileri, içinden geçen
yapılar ve boşaltıcı kanalının seyrini öğrenmeli,
 Saçlı deri (SCALP) kavramını anlamalı, sinir ve damarlarını
öğrenmelisiniz.

3. SINIRLAR ?
Yüz;
Yukarıda alın, aşağıda
çene, yanlarda ise kulaklar
arasında kalan kafanın ön
bölümüdür.
1) Yüz kemiklerini
2) Mimik ve çiğneme kaslarını
3) Duyu ve Motor sinirleri
(n. facialis ve n. trigeminus)
4) Arter ve venleri, içerir

4. MİMİK KASLARI
* Bir uçları ile kemik veya
facia’ya, diğer uçları ile ise
deriye tutunarak yüzün
mimik hareketlerini oluşturan
kaslardır.
* Genellikle ağız, burun
delikleri ve göz kapakları
çevresinde toplanmışlardır.
* M. buccinator dışında
fasyaları yoktur.
* Tüm mimik kasları n.
facialis tarafından innerve
edilirler

5. 1. MİMİK KASLARI
1. M. frontalis
2. M. procerus
3. M. corrugator
supercilii
4. M. orbicularis oculi
Pars palpebralis
Pars orbitalis
5. M. nasalis
6. M. levator labii
superioris & alaeque
nasi
7. M. levator anguli
oris

6. MİMİK KASLARI
7. M. zygamaticus
major ve minor
8. M. risorius
9. M. buccinator
10. M. orbicularis oris
11. M. depresor
anguli oris
12. M. depresor labii
inferioris
13. M. mentalis

7. M.occipitofrontalis
---------------
M. frontalis
+
Galea aponeurotica
+
M. occipitalis
platysma

8. MOTOR ve DUYU INNERVASYONU
1. N. facialis (CN VII) (yüz ve scalp kasları motor)
2. N. trigeminus (CN V)
n. ophthalmicus (yüz ve scalp duyu)
n. maxillaris (yüz duyu)
n. mandibularis (yüz duyu & çiğneme
kasları motor)

9. N. facialis (CN VII)
Foramen
stylomastoideum’dan
kafatasını terkeder
1. N. auricularis
posterior
2. Ramus
temporalis
3. Ramus
zygomaticus
4. Ramus buccalis
5. Ramus
mandibularis
6. Ramus cervicalis

10. N. facialis (CN VII)
• N. facialis ve dallarını etkileyen bazı
durumlar yüz kaslarının felcine neden
olur.
• En sık görülen yüz felci nedeni, n.
facialis’in foramen stylomastoideum
civarındaki enflamasyonudur (BELL’S
PALSY).
• Enflamasyon, bu bölgede ödem ve
şişmeye, buna bağlı olarak da n. facialis
baskısına neden olur.
• Bu tipte yüz felci olanlar, etkilenen tarafta
dudaklarını ve göz kapaklarını kapatamaz.
Kornea’da kuruma görülebilir. Hasta ıslık
çalamaz, üfleyemez, yemek yemede
zorlanır.
(KLİNİK BİLGİ)

11. N. trigeminus (CN V)
V1
; N.ophthalmicus
Duyu
Fissura orbitalis
sup.
V2
; N.maxillaris
Duyu
Foramen rotundum
V3
; N.mandibularis
Duyu ve Motor
Foramen ovale
Pl.cervicalis
Duyu dalları
N.occipitalis
major (C2)
N.occipitalis
minor (C2)

12. N. trigeminus (CN V)
n. frontalis
a) n. supraorbitalis
b) n. supratrochlearis
n. lacrimalis
n. nasociliaris
a) n. infratrochlearis
b) n. ethmoidalis ext.
n. infraorbitalis
n. zygamoticofacialis
n. zygamaticotemporalis
V1
V2
n. auriculotemporalis
V3
n. mentalis
n. buccalis

13. N. trigeminus (CN V)
(KLİNİK BİLGİ)
Trigeminal nevralji; N. trigeminus’un yüzdeki
dağılım alanlarında ani ve çok şiddetli ağrı
atakları ile seyreden klinik bir tablodur.
Nedeni tam olarak bilinmese de hastaların
büyük bir bölümünde sinire bası
oluşturabilecek anormal damarlar
gözlenmiştir. Ağrı en sık n. mandibularis’in
dağılım bölgesinde görülür. Çok şiddetli
ağrısı olan bazı hastalarda n. trigeminus’un
duyu kökü kesilebilmektedir.
N. trigeminus’un tamamını tutan lezyonlarda;
aynı taraftaki scalp, yüz, kornea,
konjunctiva, ağız ve burun muköz
membranlarında duyu kaybı ve çiğneme
kaslarında felç ortaya çıkar.

14. ARTERLER
1. A. carotis externa dalları (yüzün büyük bölümü)
A. facialis
ı) A. labialis inferior
ıı) A. labialis superior
ııı) A. angularis
A. temporalis superficialis
ı) ramus frontalis
ıı) ramus parietalis
2. A. carotis interna’dan gelen dallar (orbital ve frontal bölge)
A. supratrochlearis
A. supraorbitalis

15. ARTERLER
A. carotis externa’dan
gelen dallar
A. temporalis
superficialis
ı) ramus parietalis
ıı) ramus frontalis
A. facialis
ı) A. angularis
ıı) A. labialis sup.
ııı) A. labialis inf.
A. carotis interna’dan
(a. ophthalmica
aracılığıyla) gelen
dallar;
A. supraorbitalis
A. supratrochlearis
A.facialis nabzı
mandibula’nın alt
kenarından yüze
döndüğü yerde, a.
temporalis
superficialis nabzı ise
kulağın önünde arcus
zygomaticus
üzerinde alınabilir.

16. VENLER
v. temporalis
superficialis
v. maxillaris
v. auricularis post.
v. supraorbitalis
v. supratrochlearis
v. angularis
v. facialis
v. retromandibularis (ön)
v. retromandibularis (arka)
v. jugularis externa
v. jugularis interna

17. Gl. parotidea
Üç tükürük bezinden en büyüğü (diğerleri ?)
Meatus acusticus externus’un ön ve altında,
ramus mandibula ile proc. mastoideus
arasında yer alır. Apex’i angulus mandibula,
basis’i arcus zygamaticus ile ilişkide olan
ters üçgen şeklindedir.
Ductus parotideus (stenon kanalı) ön
kenardan çıkar, m. massater’i geçtikten
sonra mediale döner ve m. buccinator kasını
delerek 2. maxillar molar diş hizasında ağız
boşluğuna açılır.
Ductus parotideus’un üstünde bazen
aksesuar parotis bezi görülebilir.

18. Gl. parotidea
Parotis bezinin içinde yer alan oluşumlar;
1. N. facialis ve dalları,
2. V. retromandibularis
3. A. carotis externa (bezin içinde uç
dalları olan a. temporalis superficialis ve a.
maxillaris’e ayrılır.)
4. Nodi lympathici parotidei’dir.
N.auriculotemporalis (CN V3
’ün dalı)
A.temporalis superficialis ve
V. temporalis superficialis
Gl. parotis ile yakın komşuluk
ilişkisi içinde olan ancak bezin dışından
geçen diğer önemli oluşumlardır

19. Gl. parotidea
(KLİNİK BİLGİ)
N. facialis parotis bezinin içinden geçtiğinden
parotis cerrahisi sırasında tehlike altındadır.
Parotidektomi (parotis’in cerrahi olarak
çıkarılması) sırasında n. facialis ve dalları
öncelikle korunmalıdır.
Parotis bezinin akut viral enfeksiyonuna MUMPS
(kabakulak) adı verilir. Enfeksiyon bezin
eflamasyonuna ve şişmesine neden olur. Gl.
parotidea saran kapsül bezin büyümesini
sınırlandırır ve kapsülün gerilimine bağlı ağrı
ortaya çıkar. Mumps virusü ductus
parotideus enflamasyonuna bağlı olarak
ağızda kanalın açıldığı yerde kızarıklık
görülür. Bu kızarıklık kabakulak ağrısının diş
ağrısı ile ayrılmasına yardımcıdır.

20. Kafa Derisi (SCALP)
Calvaria’yı örten, arkada linea nuchae superior, önde margo supraorbitalis,
yanlarda ise arcus zygomaticus’lar arasında uzanan beş tabakalı yapıya
SCALP diyoruz.
S Skin (Deri)
C Connective tissue (fibröz bağ doku)
A Aponeurosis epicranialis
L Loose connective tissue (gevşek
bağ doku)
P Pericranium (periosteum)
S
C
A
L
P

21. Kafa Derisi (SCALP)
S
C
A
L
P
Scalp proper;
4. tabaka (L) çok gevşek bir
yapıya sahip olduğundan, ilk
üç tabaka tek bir yapı gibi
hareket eder. Bu üç tabaka
craniotomi (cranium’un
cerrahi müdahale için
açılması) ya da bazı
yaralanmalarda tek bir
tabaka şeklinde kalkabilir.

22. Kafa Derisi (SCALP)
S
C
A
L
P
S (Skin; Deri):
* Dermis ve epidermis.
* Ter, yağ bezleri ve kıl
folüküllerini içeren tabakadır.
* Çok iyi arteryel beslenmeye,
venöz ve lenfatik drenaja
sahiptir.

23. Kafa Derisi (SCALP)
S
C
A
L
P
C (Connective tissue):
* Kalın ve sert fibröz tabakadır.
* Scalp yaralanmalarında, scalp’ı
besleyen damarların kesilen uçları
bu gergin tabaka tarafından açık
tutulabilir ve bu durum kanamanın
sürekliliğine neden olur. Eğer yara
dikilerek kanama kontrol altına
alınmazsa hasta kaybedilene
kadar kanama devam edebilir.

24. Kafa Derisi (SCALP)
S
C
A
L
P
A (Aponeurosis epicranialis):
* Alın bölgesindeki m. frontalis ve
ensedeki m. occipitalis kaslarını
birleştiren galea aponeurotica
tarafından oluşturulmuş tendinöz
bir tabakadır.

25. Kafa Derisi (SCALP)
S
C
A
L
P
L (Loose connective tissue):
* Süngerimsi yapıda, potansiyel
aralıklar içeren bir tabakadır. Bu
gevşek yapı sayesinde ilk üç
tabaka tek ünite şeklinde hareket
edebilmektedir.
* Gevşek yapının tehlikeli yönü
ise, enfeksiyöz ajanların ve kanın
bu tabaka da birikebilmesi ve
yayılabilmesidir.

26. Kafa Derisi (SCALP)
L (Loose connective tissue):
* Bu tabakada biriken enfeksiyon
ajanları, yine bu tabakada yer alan;
v. emisseria denen ve parietal
kemikteki küçük deliklerden kafatası
içine giren küçük venler aracılığıyla
intracranial alana ulaşabilir.
* Scalp enfeksiyonu ⇒ menenjit
ansefalit

27. Kafa Derisi (SCALP)
S
C
A
L
P
P (Pericranium):
* Calvaria’nın periostudur.
* Cranial kemilere sıkıca
tutunmuştur, ancak sutura’lar
dışında kafatası kemiklerinden
kolaylıkla sıyrılabilinir.

28. SCALP’ın damar ve sinirleri
* Scalp damar ve sinirleri aşağıdan girer ve 2. tabaka (C; connective
tissue) boyunca yukarı doğru çıkarlar

29. SCALP’ın damar ve sinirleri
A. carotis externa
dalları
1) A. occipitalis
2) A. auricularis post.
3) A. temporalis
superficialis ve dalları
A. carotis interna
dalları (a. ophthalmica
aracılığıyla)
1) A. supratrochlearis
2) A. supraorbitalis

30. SCALP’ın damar ve sinirleri
Kulak kepçesinin önünde
1) N. supratrochlearis
2) N. supraorbitalis
3) N. zygomatico-
temporalis
4) N. auriculotemporalis
Kulak kepçesinin
arkasında
1) C3
2) N. occipitalis major
(C2)
3) N. occipitalis minor
(N. ophthalmicus)
(N. ophthalmicus)
(N. maxillaris)
(N. mandibularis)
(Pl. cervicalis, C2-C3)

31. SCALP
(KLİNİK BİLGİ)
SCALP’da meydana gelen bir enfeksiyon boyun
bölgesine yayılmaz, çünkü m. occipitalis
oksipital kemiğe ve temporal kemiğin proc.
mastoideus’una sıkıca tutunmuştur.
Yanlara da yayılamaz, çünkü aponeurosis
epicranialis arcus zygomaticus’a tutunan
m. temporalis’in fasyasına sıkıca
kaynaşmış haldedir. Oysa bir enfeksiyon
yada sıvı (örneğin kan) göz kapaklarına ve
burun köküne yayılabilir, çünkü m. frontalis
önde kemiğe değil deriye yapışarak
sonlanır. Sonuç olarak, kafasına darbe alan
bir hastanın gözünün de morardığını
görebilirsiniz.