1. TRAKEOTOMİ
Doç Dr Sedat ÇAĞLI
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
KBB Anabilim Dalı

2. TRAKEOTOMİ
 Trakeotominin tarihçesi m.ö. 2. yy’a dayanır.
 İlk olarak 1728 yılında Lorenz Keister
"trakeotomi" terimini kullandı
 ÜSY obstrüksiyonlarında hayat kurtarıcıdır
 1. Acil Trakeotomi
 2. Elektif Trakeotomi

3. Tanım
 Trakeotomi
 Boyundan trakeaya bir pencere açarak hava
yolunun sağlanması
 Trakeostomi
 Ameliyat sırasında larinks çıkarılarak
kesilmiş olan trakeanın boyun cildine
ağızlaştırılması
 Trakeostomide genellikle kanüle gerek
yoktur

4.  1800’lerde en sık endikasyon larengeal
difteriydi.
 Enfeksiyon nedeniyle açılan trakeotomiler
azalırken konjenital malformasyonlar
nedeniyle açılanlar artmıştır

5. Trakeotominin Yararları
 Trakeo-bronşial sistemdeki ölü mesafeyi azaltır
 Hava akımına karşı rezistansı azaltır
 Aspirasyona karşı korunma sağlanır
 Yutkunma sırasındaki fizyolojik apneler önlenir
 Trakea daha kolay temizlenir
 Gerektiğinde pozitif basınçla hava verilebilir

6. Trakeotomi Endikasyonları
 ÜSY obstrüksiyonları
 ASY’da sekresyon birikmesi
 Solunum yetmezlikleri
 Santral
 Nöromusküler
 Elektif Amaçlar

7. ÜSY Obstrüksiyonu
 En önemli bulgu stridor
 İnsp stridor ----- Larinks ve yukarısı
 Eksp stridor ----- Distal obstrüksiyon
 Bifazik stridor ----- Mid trakeal obst.
 Boğuk ses ----- Supraglottik obst.

8. Semptom ve Bulgular
 Obstrüktif Dispne
 Suprasternal çekilme, (erişkin)
 Supraklaviküler çekilme
 Epigastrik çekilme (çocuk)
 İnterkostal çekilmeler olur
 Ses değişikliği
 Öksürük, boğulma hissi, yorgunluk
 Kanlı balgam çıkarma
 Subkütan amfizem
 Disfaji, lokal ağrı, ateş

9. I - ÜSY Obstrüksiyonları
 Konjenital anomaliler : Larengeal web ve kist,
subglottik stenoz, koanal atrezi, VC paralizisi
 Travma : Ödem, abse ve hematomlar
 Yabancı cisim asp : Çekirdek, boncuk, düğme vs.
 Yanık ve koroziv maddeler :
 Vazomotor olaylar : Anjionörotik ödem, ilaç all.
 Bilateral vokal kord paralizileri :
 Tümörler: Dil, larinks, farinks, trakea ve tiroid tm
 Enfeksiyon: Krup, epiglottit, ludwig anjini, difteri

10. ASY’da Sekresyon Birikmesi
Pulmoner Bakım
 Obstrüksiyon ve alveolar hipoventilasyon
 Tükrük, kan, mide içeriği vs aspirasyonu
 Hastada huzursuzluk ve yüzeyel solunum

11. II - ASY’da Sekresyon
 Mide sıvısının aspirasyonu
 Laringeal kleft
 Trakeo ösefagial fistül
 Göğüs ve batın ameliyatları
 Bronko-pnömoni
 Koma, DM, üremi, septisemi,
 Zehirlenmeler
 Yetersiz öksürük refleksi

12. III - Solunum Yetmezlikleri
(Santral ve Nöromuskuler)
Uzun süreli ventilasyon
 MSS hastalıkları, Şok, Kafa travmaları, Emboli,
Beyin abseleri, Ensefalit, Bulber poliomyelit,
Myastenia G, Botulismus, Tetanoz,
 Akciğer ödemi, Amfizem, Atelektazi
 Akut miyokard inf, Sol kalp yetm.
 Gebelik eklampsisi
 Koma
 Respiratuar distres sendromu

13. IV - Elektif Amaçlar
 Büyük baş-boyun ve göğüs ameliyatları
 Oro-trakeal entübasyon yapılamazsa
 Uzamış oro-trakeal entübasyonlarda
 Toraks travması

14. Trakeotomi
Kontrendikasyonları
 Endikasyon varsa kontrendikasyon yoktur
 Medikal yaklaşımlar : Oksijen, steroid,
antistaminik ve epinefrin denenir
 Mümkünse önce oro-trakeal entübasyon
yapılmalıdır

15. Trakeotominin Entübasyona
Üstünlükleri
 Sekresyonlar kolay aspire edilir
 Tüp tıkanması daha az olur
 Entübasyon tüpü yutkunmayı zorlaştırır
 Uzun süre kalan entübasyon tüpü mukozada ülserasyon,
granülom ve stenoza neden olur
 Trakeotomili hasta konuşabilir, öksürük ve öğürme
refleksi daha azdır
 İki haftadan daha uzun süre devam edecek
entübasyonlarda trakeotomiye geçilmelidir

16. Trakeotomi Yapılışı
 Trakeotomi seti, ışık, aspiratör, O2
 Pozisyon (Sırtüstü, omuza rulo, baş ekst.)
 Lokal saha temizliği ve steril örtü
 Lokal anestezi
 Boyuna Vertikal veya Horizontal insizyon
 Cilt, ciltaltı, platisma, yüzeyel fasya
 Künt tiroid bezi elevasyonu, istmus kesilebilir
 Trakea 2-3. halkaları arasından pencere açılır
 Uygun kanül takılarak tesbit
 Cilt dikilmez  Amfizem olur
 Çocuklarda doku çıkarılmaz  +,Y, T veya X

17. Kanüller

18. Trakeotomi Bakımı
 Oda ısısı 220 C olmalı
 Soğuk buhar + Oksijen (15 dk/saat)
 15-20 dk.da bir sonda ile aspirasyon (Krut varsa SF,
Ringer laktat vs. Damlatılır)
 Günde 3-5 defa iç kanül temizliği
 2-3 günde bir dış kanül temizliği
 Hasta yatağında hafif dik yatırılır
 Şuur açıksa normal gıda verilir
 1-2 saatte 15 dak. balonu indirilmelidir
 Trakeotomi tüpünün kontrolü, Akc grafisi

19. Trakeotomi Komplikasyonları
 Komplikasyonları oldukça sık (% 2-37)
 Entübasyonla komplikasyonlar azalmakta
 Komplikasyonlar ;
 ameliyat sırasında
 erken dönemde
 geç dönemde meydana gelir

20. Ameliyattaki
Komplikasyonlar
 Anestezi komplikasyonları
 Apne
 Kanama
 Kardiak arrest
 Komşu doku travması (ösefagus, plevra, karotis)
 Hava embolisi
 Pnömotoraks, pnömomediastinum

21. Erken Komplikasyonlar
 Kanülde tıkanma, çıkma
 Subkutan amfizem
 Yüksek trakeotomi (krikoid hasarı)
 N. Rekürrens paralizisi
 Aşırı bronş sekresyonu (irritasyon)
 Lokal enf., trakeal nekroz, trakeit
 Atelektazi, akciğer enf
 Aspirasyon
 Hemoraji

22. Geç Komplikasyonlar
 Laringo-trakeal stenoz
 Trakeo-kutaneal fistül
 Trakeo-ösefagial fistül
 Trakeomalazi
 Zor dekanülasyon
 Hipertrofik skar veya keloid

23. KRİKOTİROİDOTOMİ
(Laringotomi = Koniotomi)
 Acil hallerde, hipoksiye bağlı hasta hızla kötüleşiyorsa
 Elektif trakeotomi veya entübasyon mümkün değilse yapılır
 Koniotomi Yapılışı
 Baş hiperekstansiyona getirilir
 Tiroid çıkıntı ve krikoid kıkırdak bulunur
 Tiroid ve krikoid kıkırdak arasından vertikal insizyon
yapılır
 Komplikasyon : Perikondrit, subglottik ödem, stenoz

26. Dekanülasyon
 Mümkün olan en kısa sürede dekanüle edilmeli
 Hasta 8- 12 saat tolere ediyorsa tüp çıkarılır
 Kelebek bandajla yara kenarları yanaştırılır
 Cilde dikiş konmaz (amfizem)
 Çocuklarda kısmi kapatmalarla tolerasyon sağlanır
 Tedrici olarak kanülün numarası küçültülür