1. Kanamalarda
İlkyardım

2. Kanama (hemoraji) nedir?
Damar bütünlüğünün bozulması ile kanın damar
dışına (vücudun içine veya dışına doğru) boşalmasıdır.

3. Normal bir erişkinin vücut ağırlığının ortalama 1/13’
ünü kan oluşturmaktadır
70 kg’ lık bir kişide 5 lt civarında kan bulunduğu
varsayılmaktadır

4. Kanamanın ciddiyeti şu durumlara bağlıdır:
 Kanamanın hızına
 Vücutta kanın aktığı bölgeye
 Kanama miktarına
 Kişinin fiziksel durumu ve yaşına

5. Kaç çeşit kanama vardır?
Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanama vardır:
Dış kanamalar: Kan yaradan vücut dışına doğru akar.
İç kanamalar: Vücut içine kanama olduğu için gözle
görülemez.
Ya da;
Kulak, burun, ağız, anüs, üreme organlarından olan
kanamalardır.

6. Kanayan damara göre;
Kanama arter, ven yada kılcal damar kanaması
olabilir.
- Atardamar (arter) kanaması : Parlak kırmızı
renklidir, kalp atımı ile eşzamanlı fışkırır
- Toplardamar (ven) kanaması : Koyu kırmızı
renklidir, devamlı akar
- Kılcaldamar (kapiller) kanaması : Devamlı,
yavaş, sızıntı şeklinde akar

8. Dış Kanama
Kanamayı durduran savunma mekanizmaları damarın
kesilmesi sonucu faaliyete geçerek önce kesilen
damar uçlarının büzülmesini sağlarlar
Daha sonra kesik damar uçlarında pıhtı oluşur, pıhtı
büyüyerek damarı tıkar ve böylece kanama durur

9. Damar yaralandığında, kanama fazla olacağından
pıhtılaşma gecikebilir, o nedenle pıhtılaşmayı
hızlandırmak için kanama durdurma yöntemlerine
başvurulur

10. Kanamalarda ilkyardım uygulamaları
nelerdir?
Dış kanamalarda ilkyardım
 Hasta / yaralının durumu
değerlendirin (ABC),
 Yardım çağırın (112),
 Yara / kanama değerlendirin

11. Mümkünse eldiven ile müdahale edin.
Yara yerindeki giysileri kesin.
Yaraya yapışmış giysi, vb.
çıkarmaya çalışmayın.
Kanayan yer üzerine temiz
bir bezle bastırın.

12. DIŞ KANAMANIN DURDURULMASI
* DİREKT BASI
* ORGANI YÜKSELTME
* BASINÇ NOKTALARINA BASINÇ
* TURNİKE

13. DİREKT BASI UYGULAMASI
 KANAYAN BÖLGEYE MİKROPSUZ GAZLI BEZ KONULUR
 BEZ ÜZERİNE BASKI UYGULANIR
 KANAMA DURUP DURMADIĞINI ANLAMAK İÇİN SARGI
YERİNDEN KALDIRILMAMALI
 EĞER KANAMA NEDENİYLE SARGININ DIŞ KISMI KAN
ISLANDI İSE ÜZERİNE BİR SARGI DA KONULARAK BASKI
UYGULAMAYA DEVAM EDİLİR
 GENELLİKLE 10-20 DAKİKA UYGULANIR

15. DİREKT BASI UYGULAMASI
EN
KOLAY
UCUZ
BASİT
ZARARSIZ
ETKİLİ

16. ORGANI( UZVU) YÜKSELTME
Yaralanmış Kol Ve Bacak Yükseltildiği Zaman
Kanama Yavaşlar
AŞAĞIDAKİ DURUMLARDA UYGULANMAZ
* EL VE BACAKLARDA KIRIK VARSA
* YABANCI CİSİM BATMIŞSA
* OMURİLİK YARALANMALARINDA

18. BASINÇ NOKTALARINA BASINÇ
UYGULAMASI
 DİREKT BASINÇ VEYA
 DİREKT BASINÇ + ORGAN YÜKSELTME
İLE
KANAMA KONTROL EDİLEMEMİŞSE
KULLANILIR

20. Vücutta baskı uygulanacak noktalar
nelerdir?
Arter kanamalarında kısa zamanda çok kan
kaybedilir.
Kanayan yere yakın bir üst arter bölgesine baskı
uygulanır.
Vücutta bu amaç için belirlenmiş baskı noktaları
şunlardır;

21. PAZI KEMİĞİ
İÇ KISMI
BOYUN YAN
BÖLGESİ
ŞAKAK
BÖLGESİ
KÖPRÜCÜK
KEMİĞİ
ÇUKURU
EL BİLEĞİ
İÇ KISMI
KOLTUK ALTI
KASIK BÖLGESİ
AYAK BİLEĞİ
UYLUK BÖLGESİ
DİZ KAPAĞI
ARKASI

25. Hangi durumlarda turnike
uygulanabilir?
Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek
ilkyardımcı varsa (Kanamayı durdurmak ve daha
sonra da diğer yaralılarla ilgilenebilmek için),
Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa,
Uzuv kopması varsa,

26.  Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa,
 Turnike uygulaması kanamanın durdurulamadığı
durumlarda başvurulacak en son uygulamadır, eskisi kadar
sık uygulanmamaktadır. Çünkü,
 Uzun süreli turnike uygulanması sonucu doku harabiyeti
meydana gelebilir yada uzvun tamamen kaybına neden
olabilir.

27. Turnike uygulamasında dikkat edilecek
hususlar neler olmalıdır?
 Turnike uygulamasında kullanılacak malzemelerin
genişliği en az 8-10 cm olmalıdır.
 Turnike uygulamasında ip, tel gibi kesici malzemeler
kullanılmamalıdır.
 Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem gibi
malzemeler kullanılabilir.

28.  Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır, kanama durduktan
sonra daha fazla sıkılmaz.
 Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey örtülmez.
 Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda yazılmalı ve
yaralının üzerine asılmalıdır.

29.  Uzun süreli kanamalardaki turnike uygulamalarında,
kanayan bölgeye göre 15-20 dakikada bir turnike
gevşetilmelidir.
 Turnike, kol ve uyluk gibi tek kemikli bölgelere uygulanır,
ancak önkol ve bacağa el ve ayağın beslenmesini
bozabileceği için uygulanmaz.
 Uzuv kopması durumlarında, önkol ve bacağa da turnike
uygulanabilir.

30. Turnike Uygulama TekniğiTurnike Uygulama Tekniği

35. UZUV KOPMASI
 Kopmuş uzuv parçası, su geçirmeyen bir plastik torbaya konur.
 Daha sonra kopmuş uzuv parçasının konduğu plastik torba ağzı
kapatıldıktan sonra, içerisinde ölçek suya 2 ölçek buz konulmuş
ikinci bir torbaya yada kovaya konulur. Bu şekilde, kopmuş uzuv
parçasının buz ile direkt teması önlenmiş ve soğuk bir ortamda
taşınması sağlanmış olur.
 Torbanın üzerine kopan uzuv parçasının sahibine ait kimlik
bilgileri kaydedilir ve yaralı ile aynı araca konarak en çok 6 saat
içerisinde sağlık kuruşuna sevki sağlanır.

36. Organ Kopması

37.  Şok pozisyonu verin,
 Sık aralıklarla yaşam bulguları değerlendirin (2-3dk),
 Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde üstünü örtün,
 Yapılan uygulamalar ve varsa turnike ile ilgili bilgileri
yazın,
 Hızla sevk edilmesini sağlayın.

38. İç kanamalar, şiddetli travma, darbe,
kırık, silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir.
Hasta / yaralıda şok belirtileri vardır.

39. İç kanamalarda ilkyardım
 Hasta / yaralının bilinci ve ABC’ si
değerlendirin,
 Üzerini örterek ayakları 30 cm yukarı kaldırın,
 Asla yiyecek ve içecek vermeyin,
 Hareket ettirmeyin (özellikle kırık varsa)
 Yaşamsal bulguları inceleyin

40. Epistaksis
Kafatası kırığı, darbe sonucu oluşan yüz
yaralanmaları, sinüzit, enfeksiyon, burun anomalisi,
yüksek tansiyon, kanama bozuklukları gibi nedenlerle
oluşabilir

41. Doğal deliklerden çıkan kanamalarda ilkyardım
Burun kanaması
 Hasta / yaralı sakinleştirin, endişeleri giderin,
 Oturtun,
 Başı hafifçe öne eğin,
 Burun kanatlarını 5 dakika
süre ile sıkın,
 Burun, alın ve enseye soğuk
ıslak bez konarak lokal
soğutma ile kanama kontrol
altına alınabilir

42. Kulak kanaması
Hafifse kulak temiz bir bezle temizleyin,
 Kanama ciddi ise kulağı tıkamadan temiz bezlerle
kapayın,
 Bilinci yerinde ise hareket ettirmeden sırt üstü
yatırın,
 Bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırın,

43. Kan Kusma, anüs, üreme organlarından gelen kanamalarda
hasta/yaralılar
Hastayı sakinleştirilir.
Oturur/ Yatar pozisyona getir
Hastaneye ulaşımını sağlanır.

44. Kalp-damar sisteminin yaşamsal organlara
uygun oranda kanlanma yapamaması
nedeniyle ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile
seyreden bir akut dolaşım yetmezliğidir.

45. Kalp, kanın dolaşım sistemi içinde sürekli
dolaşmasını sağlar; bir dakikada ortalama 5 lt kanı
sisteme pompalar
Dolaşım sistemi tarafından, vücudun her tarafına
yeterli miktarda kanın pompalanamadığı duruma şok
denilmektedir

46. Kaç çeşit şok vardır?
Nedenlerine göre 4 çeşit şok vardır:
 Pompa bozukluğuna bağlı(Kardiyojenik şok)
 Sıvı –Kan kaybına bağlı)Hipovolemik şok
 Dağılım bozukluğuna bağlı(Toksik şok,Septik şok)
 Anaflaktik şok

47. Şok belirtileri nelerdir?
 Endişe, huzursuzluk,
 Hızlı ve zayıf nabız,
 Ciltte solukluk, soğukluk ve nemlilik,
 Bilinç seviyesinde azalma,
 Hızlı ve yüzeysel solunum,
 Dudaklar veya mukozada solukluk, yada morarma,
 Susuzluk hissi,
 Kan basıncında düşme.

48. Şokta ilkyardım uygulamaları
nelerdir?
 Çevre ve kendi güvenliğini sağlayın,
 Hava yolunun açıklığı sağlayın,
 Oksijen verin,
 Varsa kanamayı hemen durdurun.

49.  Şok pozisyonu verin,
 Hasta / yaralıyı sıcak tutun,
 Hasta / yaralının hareket etmemesini sağlayın
 Hızlı bir şekilde tıbbi yardım isteyin (112) ve sağlık
kuruluşuna sevkini sağlayın,
 Hasta / yaralının endişe ve korkularını giderin, psikolojik
destekte bulunun.
 Hastaya yiyecek vermeyin.

50. Şok pozisyonu nasıl verilir?
 Hasta / yaralı düz olarak sırt üstü yatırılır,
 Bacaklarını 30 cm kadar yukarı altına destek konur
(Çarşaf, battaniye yastık, kıvrılmış giysi vb.),
 Üzeri örtülerek ısıtılır,
 Yardım gelinceye kadar hasta / yaralının yanında
kalınmalıdır,
 Belli aralıklarla (2-3 dk bir) yaşam bulguları
değerlendirilmelidir.

51. ŞOK POZİSYONU

52. ŞOK POZİSYONU