2. Epistaksis kulak-burun-boğaz ve acil
hekiminin sık karşılaştığı durumlardan
biridir.
Olguların %10’undan azı bu sorun için
hekime gelmekte ve bunlarında sadece
onda biri hastaneye yatırılarak tedavi
edilmektedir.
Epistaksisin ölüme kadar giden,
aspirasyon, hipotansiyon, hipoksi ve
devamında miyokardiyal enfarktüs gibi
sonuçları olabilir.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
3. EPİDEMİYOLOJİ
Burun kanaması infantlarda çok nadir iken
yaş artıkça görülme ihtimali artar.
Anterior epistaksis çocuk ve genç
erişkinlerde
Posterior epistaksis daha çok yaşlı
erişkinlerde(hipertansiyon ve
aterosklerozlu erkeklerde)görülür.
Düşük nemli ,sıcak ve kuru iklimlerde
daha sık görülür.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
4. Allerji,nazal enflamasyon ve sinüs
hastalıkları olan kişilerde nazal
mukoza daha hassas ve hiperemik
olduğundan epistaksise eğilim artar.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
5. Nazal mukoza hem eksternal hem de
internal karotisten kanlanır.
Mukozada çok fazla sayıda
anastomoz bulunur.
Damarların çevresinde kas dokusu
yoktur.
VASKÜLER ANATOMİ
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
6. Eksternal karotid arter
Nazal mukozayı kanlandıran esas
arteryel yapıdır.
Burnu kanlandıran 2 dalı:
1. İnternal maksiller arter
- sfenopalatin arter
- greater palatin arter
2.Fasyal(eksternal maksiller)arter
- süperior labial arter
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
7. İnternal karotid arter
Oftalmik arter
-Anterior etmoid arter
-Posterior etmoid arter
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
8. Anterior kaudal septumda;
Sfenopalatin,major palatin,anterior
etmoid ve süperior labial arterin
anastomoz yaptığı Little alanı veya
Kisselbach pleksusu olarak bilinen
bölgedir.
Posterior bölgede;
Orta konkanın arkasındaki bölgedir.
Epistaksise eğilimli bölgeler;
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
11. Vakaların %10 unda etyoloji belli
değildir.
Geri kalanında ise etyolojik faktörler
iki büyük grupta toplanır: Lokal ve
Sistemik faktörler
ETYOLOJİ
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
12. Lokal faktörler:
Travma
Burun karıştırma alışkanlığı
Geçirilmiş burun veya sinüs
cerrahisinde yapılan mukozal
insizyonlar ve nadiren de damar
kesileri ve sonradan oluşan septal
perforasyonlar
Paranazal sinüs kaviteleri içine
kanama
Burun içindeki anatomik veya yapısal
deformiteler
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
13. Burun içindeki enflamatuar durum
(Üst solunum yolu enfeksiyonları, allerjik
rinit, sinüzit, nazal polipozis, çevredeki
irritan maddeler toksik kimyasal
maddeler)
Nazal kavitede, nazofarenkste,
sinüslerdeki benign ve malign
tümörler
Burunda yabancı cisim
Septumun kanayan polibi
Nazofarinks anjiofibromuDR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
14. Sistemik faktörler:
Hipertansiyon ve ateroskleroz
Kanda pıhtılaşma faktörlerini ve/veya
trombosit sayısını düşüren hastalıklar
Aspirin,NSAID, kumadin gibi ilaç
kullanımı
Herediter hemorajik telenjiektazi
(Osler-Weber-Rendu hastalığı)
Alkol kullanımı, koagulasyon faktör
yapımı eksikliği, kemik iliği
supresyonu, trombosit inhibisyonu ve
vitamin eksikliğiDR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
15. Tedavi:
Kanamanın derecesi, yeri, klinik
durum ve etiyoloji ilk müdahalenin
şeklini belirler.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
16. Ağır olan kanamalarda ilk
müdahalenin amacı hemorajinin
kontrolü ve hipovoleminin
düzeltilmesidir.
Solunumu sağlama, dolaşımı kontrol
altına alma ve ilk resussitasyon
sonrası kanamanın tahmini miktarına
göre replasman yapılır.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
17. Hasta stabil hale getirildikten sonra
veya orta şiddette bir epistaksiste
anamnez ve fizik muayeneye geçilir.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
18. Anamnez ;
Etyoloji ve kanama yeri hakkında
bilgi vermesi yönünden önemlidir.
(kanayan taraf, kanamanın süresi,
kanamanın şiddeti, yaklaşık kan kaybı
miktarı, travma veya geçirilmiş operasyon
öyküsü, hipovolemi semptomları, daha
önceki epistaksis öyküsü ve müdahaleleri,
özgeçmişteki hastalıklar, ilaç kullanımı
(özellikle asprin, NSAID, kumadin),
kanama yönünden aile öyküsü.)
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
19. İlk fizik bakıda ise solunum yolunun
yeterliliği, dolaşım sistem stabilitesi,
deri veya mukozalardaki vasküler
hastalık belirtileri, nazal kavitede
kanamanın yeri, nazal kavitelerdeki
yapısal ve anatomik özelliklere
bakılmalıdır.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
20. Kanama yerinin saptanmasında
yapılması gereken en önemli hareket
öncelikle burun içindeki pıhtıların
ortadan kaldırılmasıdır.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
21. Tam kan sayımı
Protrombin zamanı,parsiyel
tromboplastin zamanı,INR
Gerekli ise kc fonksiyon testleri
İhtiyaç varsa kan grubu ve cross
Laboratuar;
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
23. Hasta sakin bir şekilde oturtulur.
Posteriora kan gitmesini önlemek için
öne doğru eğilir.
Burun kanatları iki parmak arasında
sıkılarak baskı uygulanır.
Cerrahi olmayan tedavi yaklaşımı:
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
24. Kanama yeri tam olarak belirlenir.
Kimyasal veya elektriksel
koterizasyonla durdurmaya çalışılır.
Burun hala kanıyorsa;
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
25. Tüm anterior kanamalarda ilk olarak
gümüş nitrat kullanılır, kanayan bölgeye
tatbik edilir.
Burada kanayan damarın etrafındaki
mukozanın çevresel olarak koterizasyonu
ve en son kanama odağının koterizasyonu
doğru uygulamadır.
Direkt kanama odağının gümüş nitrat ile
koterizasyonu kanamayı tetikler veya
arttırabilir.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
26. Nazal septumun her iki tarafında aşırı
koterizasyon septumun
perforasyonuna neden olabilir.
Kimyasal koterizasyon ile aktif
kanama durdurulamazsa elektrokoter
kullanılabilir, ancak bunun septal
perforasyona yol açma riski daha
fazladır.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
27. Gümüş nitrat ve elektrokoter ile
koterizasyonda hasta acı
duyabileceğinden topikal anestetik
uygulaması uygun olacaktır.
Koterize edilen bölgenin üzerine
iyileşme olana kadar antibiyotikli
pomatlı pansuman uygulanması
gerekir.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
28. Endoskopik muayene ile görülen
posterior kanamalarda da öncelikle
koterizasyon yolu denenir.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
29. Bütün bu yöntemlerle
durdurulamayan epistaksislerde
burun tamponlamasına
başvurulur.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
30. Anterior kanamalarda anterior
tampon konulur. Burun önce lokal
anestezik maddelerle hazırlanır.
Bayonet penset ile uzun şeritler
halindeki gaz tamponlar buruna
dikkatlice yerleştirilir.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
31. Öncelikle alt konka
ile burun tabanı
arasındaki bölge
doldurulur. Daha
sonra üste doğru
tamponlar
sıkışacak şekilde
yerleştirilir.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
33. Anterior tampon kanamanın ciddiyeti ve
lokalizasyonuna göre genellikle 48-72
saat burunda kalır.
Sinüs ostiumlarının kapanıp sinusit
gelişme riski ve toksik şok sendromu
nedeniyle nazal flora bakterileri ve
stafilokokus aureusa karşı profilaktik
antibiyotik verilir.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
34. Nazal gaz tamponlar
Merocel süngerler
Gel-foam sünger, Surgicel, Oxycel,
Spongostan vb…
Bu hemostatik maddeler antibiyotikli
merhemlerle kullanıldığında oldukça
etkilidir. 2-3 haftada erirler.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
35. Düzgün ve etkili bir şekilde yapılan
anterior tampona rağmen veya
endoskopik bakı ve sonrasında
koterizasyona rağmen olan refrakter
posterior kanamalarda posterior
tampon yerleştirme endikasyonu
doğar.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
36. Posterior tampon ortada bir gazlı
bez yumağı şeklinde tampon ve ona
bağlı iki adet uzun extrafor ve yine
ondan çıkan bir uzun ipek iplikten
oluşur.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
38. Piyasada bu klasik tampon dışında
özel şişirilebilen nazofarenks
kateterleri de bulunur.
Posterior epistaksiste 12-16 fr foley
katater yerleştirilip balonu
şişirilebilir,ancak mukozada nekroz
oluşturma riski vardır.
Piyasada hem anterior hem de
posterior tampon yerine geçen çift
şişme lümenli kateterlerde vardır.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
40. Posterior tampon konulan hasta
muhakkak hastaneye yatırılır ve
gözleme alınır, monitorize edilir.
Nazofarenksin tamponlanması ile
kişilerde kan gazı değişiklikleri olur.
Hipoventilasyon, hipoksemi, kardiak
aritmi ve kardiyak arrest gelişebilir.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
41. Tampon konulan her hastaya toksik
şok sendromu ve sinüzit
komplikasyonları açısından
antibiyoterapi başlanmalıdır.
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
42. Epistaksisli çoğu hastada
tamponlama ve koter ile kanama
kontrolü saglanır.Medikal tedaviye
cevapsız şiddetli ve rekürren
kanamalarda çeşitli cerrahi
seçenekler mevcuttur.
Cerrahi tedaviler:
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
43. Genel anestezi altında muayene ve
septoplasti
Arter ligasyonu
Embolizasyon
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU
44. Ortamın nemlendirilmesi,
Buruna tuzlu su spreyi uygulanması,
Ikınmadan kaçınılması,
Hapşırırken ağzın açık tutulması,
Burun karıştırma alışkanlığından
vazgeçilmesi,
Aspirin ve antikoagulan tedavinin
kesilmesi önerilir.
Tekrarlayan kanamalara engel
olmak için;
DR.NERMİN ERDAŞ KARAKAYA
04.10.2011 ACİL TIP KLİNİĞİ ROTASYON
SUNUMU