1. Aminoglikozidler
Dr. Hasan Basri Ulusoy

2. • Bakterisid etkilidir
• Ribozomal protein sentezini engeller
• Aerobik gram negatif
mikroorganizmalara karşı kullanılır
• Bazı gram pozitif
mikroorganizmalara da etkilidir

3. • Gentamisin, Amikasin, İsepamisin,
Netilmisin, Vankomisin, Tobramisin,
Neomisin, Streptomisin, Kanamisin,
aminoglikozid antibiyotiklerdir
• Spektinomisin aminoglikozid benzeri
bir antibiyotiktir

4. • Özellikle, bakteremi ve sepsis
oluşturan G- enterik bakterilere
karşı kullanılır
• Endokardit tedavisinde vankomisin
ve penisilinlerlerle kombine olarak
kullanılır
• Güvenlik aralıkları dardır, ototoksik,
nefrotoksik etkileri önemlidir

5. • Mikroorganizma içine aktif
transport ile alınırlar
• Düşük ekstraselüler PH ve anayrobik
ortam aktif transportu engeller
• Bu transport hücre duvarını bozan
antibiyotikler ile artırılabilir

6. • Ribozomun 30 S kısmına bağlanır
• Peptit oluşumunun başlangıç
kompleksini engeller
• Peptit zincirine yanlış antibiyotik
girmesine neden olur
• mRNA nın translokasyonunu önler

8. • Suda çözünür, polar yapıdadır,
barsaktan emilmez, sistemik
enfeksiyonlarda parenteral yolla
uygulanmaları gerekir
• Ülser varlığında, enflamatuvar
barsak hastalığında ve karaciğer
yetmezliğinde barsaklardan emilim
olabilir

9. • İ.M. uygulama sonrası iyi emilir,
30-60 dakika sonrası zirve
konsantrasyonuna ulaşır
• İntravenöz infüzyonla da
uygulanabilir
• İntratekal olarak ve göz, kulak,
burun, deri, plevral kavite ve
eklemlere lokal olarak uygulanabilir

10. • Eliminasyon büyük ölçüde böbrekler
yoluyla olur, böbrek bozukluklarında
birikim meydana gelir.
• Böbrek işlevleri bozulmuşsa dozlar
arasındaki aralık artırılmalıdır
• Böbrek bozukluğu ağırsa dozun
kendisi de azaltılmalıdır

11. • Günde 2-3 doza bölünerek verilebilir
• Serum konsantrasyonlarının
izlenmesi gerekir.
• Kan örnekleri uygulamadan yaklaşık
bir saat sonra (zirve konsantrasyon
için) ve sonraki dozdan hemen önce
alınmalıdır.

12. • Günde tek doz olarak da
uygulanabilir, bu şekilde de yeterli
konsantrasyonlar oluşur.
• Tek doz uygulamanın daha az toksik
olduğu düşünülmektedir.
• Tek doz uygulamada, uygulamadan 8
saat sonra ya da 2 ve 12 saat
sonra kan örneği alınmalıdır.

13. • Konsantrasyona bağlı öldürücü etki
gösterir:
Serum konsantrasyonu arttıkça daha
fazla ve hızlı bir şekilde bakteriler
ölür
• Aynı zamanda belirgin bir
postantibiyotik etkiye sahiptir

14. • Aminoglikozid toksisitesi hem
konsantrasyona hem de zamana
bağımlıdır
• Toksisite, serum konsantrasyonu bir
düzeyin üzerine çıktığında oluşur.
Konsantrasyon bu düzeyin üzerinde
ne kadar çok kalırsa o kadar çok
toksisite oluşur
• Tek doz uygulamada konsantrasyon
daha az toksik düzeyin üzerinde
kalmaktadır

15. • Aminoglikozidlerin itrahı kreatinin
klerensi ile doğru orantılıdır
• Sepsisli hastalarda akut böbrek
yetmezliği gelişebilir, bu durumda
aminoglikozid toksisitesi artar

16. Netilmisin eliminasyonunun kreatinin klerensine göre değişimi

17. • Aminoglikozidlerin itrahı kreatinin
klerensine bağlı olduğu için hastanın
kreatinin klerensi Cockcroft-Gault
formülü ile hesaplanmalıdır:
• Kadınlarda sonuç 0.85 ile çarpılır

18. • Hemodiyaliz ile kısmen ve düzensiz
olarak itrah edilebilir
• Örneğin gentamisin %40-60
oranında itrah edilebilir

19. • Ototoksisite ve nefrotoksisite 5
günden fazla süren uygulamalarda,
yaşlılarda, böbrek yetmezliğinde
daha sık görülür
• Diğer nefrotoksik ilaçların
(vankomisin ve amfoterisin gibi)
beraber kullanımı toksisiteyi artırır

21. • Ototoksisite işitme hasarı (çınlama,
işitme kaybı) ve denge hasarı
(vertigo, ataksi) şeklinde oluşabilir
• Furosemid gibi kıvrım diüretiklerinin
beraber verilmesi ototoksisiteyi
artırabilir
• Mitokondrial DNA da mutasyon olan
hastalarda daha sık oluşur

22. • Çok yüksek dozlarda nöromusküler
blokaj yapar bu blokaj solunumun
durmasına neden olabilir
– Kalsiyum glukonat ve neostigmin antidot
olarak kullanılabilir
• Bu etkilerinden dolayı miyastenya
gravisli (nöromusküler sistemi
etkileyen otoimmün bir hastalık)
hastalarda kullanımları uygun
değildir.

23. • Aminoglikozidler daha çok dirençli
G- enterik bakteri enfeksiyonlarına
karşı kullanılır.
– Özellikle bakteriyemi ve sepsis
durumlarında tercih edilir
• Endokardit tedavisinde vankomisin
ve penisilinlerlerle kombine olarak
kullanılır
• Genellikle bir beta laktam
antibiyotik ile kombine olarak
kullanılır

24. • Gentamisin en çok tercih edilen
aminoglikoziddir ve ciddi
enfeksiyonların tedavisinde yaygın
olarak kullanılmaktadır
• G- bakterilerin neden olduğu
menenjitte intratekal olarak
kullanılabilir

25. • Amikasinin gentamisine göre en
önemli üstünlüğü bakteryal
enzimlerle inaktivasyona karşı daha
dirençli olmasıdır.
• Gentamisine dirençli G-
infeksiyonların tedavisinde kullanılır
• Dirençli tüberküloz infeksiyonlarında
kullanılabilir

26. • İsepamisin gentamisinin yarısentetik
türevidir,aminoglikozidleri inaktive
eden bakteriyal enzimlerin çoğuna
dirençlidir
• Netilmisin gentamisine benzerse de,
10 günden daha uzun süre tedavi
görmesi gerekenlerde daha az
ototoksik etki gösterir

27. • Tobramisin P.aeruginosa ya karşı
biraz daha etkilidir.
• Kistik fibrozdaki kronik pulmoner
P. Aeruginosa infeksiyonlarında
nebülizasyon (inhalasyon) yoluyla
uygulanabilir

28. • Neomisin parenteral yolla
uygulanamayacak kadar toksiktir
• Deri ya da mukoza enfeksiyonlarında
kullanılır
• Kolon cerrahisinden önce barsak
temizliği için kullanılır

29. • Neomisin karaciğer komasında kolon
florasını baskılayıp amonyak
oluşumunu azaltmak için kullanılabilir
(bu amaçla daha çok, toksisitesi az
olduğu için laktuloz kullanılmaktadır)
– Karaciğer yetmezliğinde barsaklardan
neomisin emilimi olabilir, bu hastalarda
böbrek yetmezliği de olabileceğinden
ilaç birikimi ve ototoksik etki
görülebilir.
• Oral neomisin kullanımı
malabsorbsiyona da yol açabilir

30. • Paromomisin intestinal amebiyazis’te
oral yolla kullanılan bir
aminoglikoziddir

31. • Streptomisin tüberküloz tedavisinde
kullanılan ikinci sıra ilaçlardandır
• Veba, tularemi ve bruselloz
tedavisinde tetrasiklinlerle kombine
olarak kullanılır
• Gentamisine dirençli endokardit
vakalarında penisilin ile kombine
olarak kullanılır.

32. • Uzun süre streptomisin kullanımı ile
deri döküntüleri, ateş ve diğer
alerjik reaksiyonlar oluşabilir
• Vestibüler fonksiyonları bozabilir
– Uzun süreli kullanımda nisbeten düşük
konsantrasyonlarda da görülebilir

33. Spektinomisin
• Aminoglikozidlere yapıca benzeyen
bir aminosilitol antibiyotiktir
• Dirençli gonere vakalarında ya da
penisilin alerjisi olan gonere
hastalarında kullanılır
• Nadiren nefrotoksik ve anemi yapıcı
etkisi vardır