1. Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

2. Η οικογενειακι ηωι
Ο Γάμοσ
 Ο νϐμοσ δεν επϋτρεπε να
παντρεϑονται τα κορίτςια κϊτω
απϐ δώδεκα χρονών και τα
αγόρια κϊτω απϐ δεκατέςςερα.
 Πριν απϐ το γϊμο τελοϑνταν οι
αρραβώνεσ και υπογραφϐταν
ςυμβόλαιο που καθϐριζε την
προύκα τησ νϑφησ και τα δώρα του
γαμπροϑ.
 Το κρϊτοσ, παρϊ την αντύθετη
θϋςη τησ Εκκληςύασ, επϋτρεπε το
διαζύγιο εφϐςον ςυναινοϑςαν και
τα δϑο μϋρη.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

3. Οι γυναίκεσ
 Οι γυναύκεσ δεν είχαν τα ίδια
δικαιώματα με τουσ άνδρεσ και
η ςυμμετοχό τουσ ςτην
κοινωνικό ζωό όταν
περιοριςμϋνη.
 Όφειλαν να ςκεπϊζουν το
πρϐςωπο τουσ, ϐταν ϋβγαιναν
ϋξω, και δεν εύχαν το δικαύωμα να
μετϋχουν ςε δημϐςιεσ τελετϋσ.
 Οι πλοϑςιεσ γυναύκεσ
ςυνοδεϑονταν απϐ ϋνα δοϑλο
κατϊ τισ εξϐδουσ τουσ.
 Μετά τον 11ο αιώνα μποροϑςαν
να λϊβουν μϋροσ ςτα κοινϊ και
εύχαν πρόςβαςη ςτην παιδεία.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

4. Το παιδί
Για να ξεχωρύζουν το
παιδύ μιασ
οικογϋνειασ απϐ τα
ϊλλα παιδιϊ
πρϐςθεταν το ϐνομα
του πατϋρα του ςε
πτώςη γενική.
Αργϐτερα
καθιερώθηκε και το
επώνυμο, αρχικϊ
ςτισ αριςτοκρατικϋσ
οικογϋνειεσ.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

5. Το ςχολείο Κοσμικά και εκκλησιαστικά ςχολεύα
 Οι μαθητϋσ κατϋβαλαν δίδακτρα.
 Δωρεάν φούτηςη για τα ορφανϊ.
Δύο κύκλοι ςπουδών
 Του γραμματιςτό (7-12 ετών)
 Του γραμματικοϑ (απϐ 12 ετών)
Μαθήματα
Ανϊγνωςη, γραφό, γραμματικό,
ρητορικό και φιλοςοφύα,
αριθμητικό, γεωμετρύα,
αςτρονομύα και μουςικό, Όμηρο,
κλαςικοϑσ και μεταγενϋςτερουσ
ςυγγραφεύσ.
Μετϊ τισ βαςικϋσ ςπουδϋσ ϐςοι
εύχαν την ϋφεςη και τισ
οικονομικϋσ δυνατϐτητεσ
μποροϑςαν να ςυνεχύςουν τισ
ςπουδϋσ τουσ ςτο πανεπιςτόμιο.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

6. Η αςκζνεια, θ ιατρικι και κοινωνικι περίκαλψθ, ο κάνατοσ
Ο κανονιςμόσ λειτουργίασ ενόσ νοςοκομείου
Η Αυτοκρατορικό Μεγαλειϐτητϊ μου αποφϊςιςε την
ύδρυςη και ενϐσ νοςοκομεύου για πενήντα αςθενείσ.
Ορύζω τα εξόσ: Να υπϊρχουν πενόντα ϊνετα κρεβϊτια για
τουσ ειςαγϐμενουσ [...]. Τα πενόντα κρεβϊτια
μοιρϊζονται ςε πϋντε πτϋρυγεσ. Σε κϊθε πτϋρυγα να
υπϊρχει ϋνα επικουρικϐ κρεβϊτι, που να προορύζεται για
επεύγουςεσ περιπτώςεισ [...]. Σε κϊθε πτϋρυγα να ϋχουν
υπηρεςύα δύο γιατροί, τρεισ αρχινοςοκόμοι, δύο
βοηθητικοί νοςοκόμοι και δύο υπηρέτεσ. Απϐ το
προςωπικϐ του νοςοκομεύου, τϋςςερισ νοςοκϐμοι και μια
νοςοκϐμα, δηλαδό ϋνα ϊτομο ςε κϊθε πτϋρυγα, πρϋπει να
διανυκτερεϑουν κοντϊ ςτουσ αρρώςτουσ [...]. Οι γιατρού
πρϋπει να επιςκϋπτονται το νοςοκομεύο κϊθε μϋρα. Απϐ
την αρχό του ΜαϏου ωσ τη γιορτό του Σταυροϑ (14
Σεπτεμβρύου) πρϋπει να το επιςκϋπτονται και τα βρϊδια.
Μετϊ την προςόκουςα προςευχό πρϋπει να εξετϊζουν
τουσ αςθενεύσ με προςοχό και με ευςυνειδηςύα, να
κϊνουν πλόρη και ακριβό διϊγνωςη τησ πϊθηςησ του
καθενϐσ, να ορύζουν ςτον καθϋνα τα κατϊλληλα
φϊρμακα και να δύνουν ςωςτϋσ οδηγύεσ.
Από το Τυπικόν του αυτοκράτορα Ιωάννη Β' Κομνηνού
για το νοςοκομείο τησ Μονήσ Παντοκράτοροσ ςτην
Κωνςταντινούπολη. Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

7. Η αςκζνεια, θ ιατρικι και κοινωνικι περίκαλψθ,ο κάνατοσ
 Για την αντιμετώπιςη των αςθενειών οι
Βυζαντινού εύχαν οργανώςει ιατρικέσ
υπηρεςίεσ. Κϊθε πϐλη διϋθετε το
νοςοκομείο τησ με αριθμϐ γιατρών
ανϊλογα με τον πληθυςμϐ τησ.
Υπόρχαν, βϋβαια, και γιατρού που
δϋχονταν τουσ αςθενεύσ ςτα ιατρεύα
τουσ ό επιςκϋπτονταν τουσ αςθενεύσ
ςτα ςπύτια τουσ.
 Ωςτϐςο, οι δειςιδαιμονίεσ οδηγοϑςαν
ςυχνϊ το λαϐ και ςτη
μαγεία, προκειμϋνου να αντιμετωπύςει
προβλόματα υγεύασ. Μϊλιςτα υπόρχε
και ανταγωνιςμϐσ μεταξϑ μαγεύασ και
ιατρικόσ.
 Σε κϊθε πϐλη
υπόρχαν, επύςησ, πτωχοκομεία και
ορφανοτροφεία τα οπούα ιδρϑονταν
και ςυντηροϑνταν απϐ την Εκκληςύα.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

8. Η κατοικία
Τα ςπύτια ςτισ πϐλεισ οικοδομοϑνταν
γϑρω απϐ μια κεντρική αίθουςα που
την χρηςιμοποιοϑςαν για υποδοχό. Στο
ιςϐγειο, τα ςπύτια διϋθεταν δωμϊτιο με
τζάκι, κουζίνα, πλυςταριό, λουτρό
και ϋνα εικονοςτάςιο ό παρεκκλήςι.
Κολώνεσ πϋτρινεσ ό ξϑλινεσ ςτόριζαν
τον επϐμενο ϐροφο, ϐπου βρύςκονταν
τα υπϐλοιπα δωμϊτια.
Αντύθετα, οι φτωχοί τησ
Κωνςταντινοϑπολησ και των ϊλλων
πϐλεων ζοϑςαν ςε άθλιεσ κατοικίεσ με
ελϊχιςτεσ ϋωσ ανϑπαρκτεσ ανϋςεισ. Σε
παρϐμοιεσ τραγικϋσ ςυνθόκεσ ζοϑςαν
και οι χωρικού. Τα ςπύτια τουσ όταν
μικρϊ και αποτελοϑνταν από ένα
μοναδικό ςτεγαςμένο χώρο, που
μερικϋσ φορϋσ όταν διαιρεμϋνοσ ςε δϑο
δωμϊτια.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο
Γυμνϊςιο Κοζϊνησ (Βαλταδώρειο)
katchiot.blogspot.gr

9. Η κατοικία Οι πιο ευκατϊςτατοι ζοϑςαν
ςε διώροφα ςπύτια. Το
ιςϐγειο χρηςύμευε για
κοτϋτςι, ςτϊβλοσ και
αποθόκεσ, ενώ ςτον πϊνω
ϐροφο βρύςκονταν τα
δωμϊτια τησ οικογϋνειασ.
Οι μεγαλοκτηματύεσ που
ζοϑςαν ςτην επαρχύα
ϋμεναν μακριϊ απϐ τα
χωριϊ ςε πολυτελείσ
επαύλεισ με εςωτερικοϑσ
κόπουσ και ςτοϋσ.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

10. Η ενδυμαςία και θ μόδα
Οι Βυζαντινού παρακολουθοϑν με
ενδιαφϋρον τη μϐδα και αγαποϑν
τα κοςμόματα
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

11. Η ενδυμαςία των πλουςίων Οι αςτού φοροϑν μακρϑ χιτώνα με
πολλϋσ πτυχώςεισ, μπϐτεσ
δερμϊτινεσ το χειμώνα και
ανατολύτικα παποϑτςια το
καλοκαύρι.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

12. Ο αυτοκράτορασ ξεχωρίηει από τα κόκκινα υποδιματά του.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

13. Η ενδυμαςία των φτωχϊν
Τα ςτιχάρια (χιτώνεσ) των χωρικών εύναι χωρύσ μανύκια μερικϋσ φορϋσ,
αλλϊ πϊντα ζωςμϋνα ςτη μϋςη. Οι βράκεσ εύναι μακριϋσ ωσ τον
αςτρϊγαλο και κυκλοφοροϑν ξυπϐλυτοι ό με παποϑτςια ανοιχτϊ ςτη
φτϋρνα.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

14. Η ενδυμαςία των γυναικϊν
Οι γυναύκεσ φοροϑν πϊνω απϐ το ςτιχϊριο ιμάτιο (μανδϑα) με μακριϊ
μανύκια που καλϑπτει και το κεφϊλι. Φροντύζουν τα μαλλιϊ τουσ με
επιμϋλεια και μακιγιϊρονται. Οι πλοϑςιεσ φοροϑν πολυτελό
ενδϑματα, μεταξωτϊ και λινϊ.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

15. Η διατροφι
Οι Βυζαντινού, με εξαύρεςη τισ περιϐδουσ νηςτεύασ, ϋχουν ιδιαύτερη αδυναμύα
ςτο φαγητϐ. Σ' ϋνα ευκατϊςτατο ςπύτι, το γεϑμα και το δεύπνο
περιλαμβϊνει ποικύλα φαγητϊ, ϐπωσ ορεκτικϊ, κρϋατα, ψϊρια, γλυκϊ και
κραςύ. Βϋβαια, ο μϋςοσ βυζαντινϐσ δεν ϋχει ςτη διϊθεςη του πολλϋσ
διατροφικϋσ επιλογϋσ αφοϑ πρϋπει να αντιμετωπύςει εχθρικϋσ επιδρομϋσ,
αυθαιρεςύεσ των δυνατών και των αξιωματοϑχων καθώσ και επιδημύεσ και
θεομηνύεσ.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

16. Η ψυχαγωγία
 Ιεροτελεςτύεσ, θρηςκευτικϋσ, κ
οινωνικϋσ και λαώκϋσ γιορτϋσ
αποτελοϑςαν τουσ βαςικοϑσ
τρϐπουσ ψυχαγωγύασ των
Βυζαντινών. Οι κϊτοικοι τησ
πρωτεϑουςασ διαςκϋδαζαν
ςτον Ιππϐδρομο, ϐπου εκτϐσ
απϐ τισ αρματοδρομίεσ
γύνονταν και ϊλλεσ
εκδηλώςεισ, ϐπωσ
θρηςκευτικέσ
πομπέσ, δημόςιεσ
τελετέσ, θεατρικέσ
παραςτάςεισ και διϊφορα
ϊλλα λαώκϊ προγρϊμματα.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

17. Η ψυχαγωγία
Τισ απόκριεσ μεταμφιϋζονταν και
ϋκαναν παρϋλαςη ςτουσ
δρϐμουσ, ενώ με αφορμό τη νϋα
ςελόνη,
άναβαν φωτιέσ ςτουσ δρϐμουσ κι οι
νϋοι πηδοϑςαν πϊνω απϐ αυτϋσ.
Δεν ϋλειπαν, βϋβαια, και οι
ταβϋρνεσ που πρϐςφεραν φαγητϐ
και ϊφθονο κραςύ.
Στην επαρχία, περύμεναν με
ανυπομονηςύα τα ετόςια
πανηγύρια που εξελύςςονταν ςε
λαώκϋσ γιορτϋσ. Εκεύ
ςυγκεντρώνονταν
μάγοι, αςτρολόγοι, θεραπευτέσ,
θαυματοποιοί που τραβοϑςαν
την προςοχό του κϐςμου, παρϊ τισ
απαγορεϑςεισ τησ Εκκληςύασ.Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

18. Ο μοναχιςμόσ
 Ο μοναχιςμϐσ εύχε αρχικϊ τη
μορφό τησ αναχώρηςησ ςε
κϊποια ϋρημο ό κϊποιο
ακατούκητο μϋροσ μακριϊ απϐ
τουσ ϊλλουσ ανθρώπουσ και τα
εγκϐςμια.
 Γι' αυτϐ οι ϊνθρωποι αυτού
ονομϊςτηκαν
μοναχοί, αναχωρητέσ, ερημίτε
σ ή αςκητέσ, αφοϑ υπϋβαλλαν
το ςώμα τουσ ςε
δοκιμαςύεσ, ϐπωσ
νηςτεύα, ςυνεχό
προςευχό, αϒπνύα.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

19. Ο μοναχιςμόσ
 Το μοναχικϐ κύνημα ξεκύνηςε απϐ την Αύγυπτο (4οσ αι.) και διαδϐθηκε ςε
ϐλη τη χριςτιανικό οικουμϋνη. Διακρύνεται ςτο μοναχικό και ςτο
κοινοβιακό. Ο κοινοβιακϐσ μοναχιςμϐσ οργανώθηκε καλϑτερα με την
ύδρυςη μοναςτηριών. Ο επικεφαλόσ του μοναςτηριοϑ ηγούμενοσ εύναι
υπεϑθυνοσ για την τόρηςη των κανϐνων, τουσ οπούουσ οι μοναχού πρϋπει
να τηροϑν με μεγϊλη ευλϊβεια.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

20. Ο μοναχιςμόσ
 Μεγϊλη ακμό γνώριςε ο μοναχιςμϐσ
μετϊ την αναςτόλωςη των εικϐνων,
οπϐτε αυξόθηκε ςημαντικϊ ο αριθμϐσ
των μοναςτηριών. Περιοχϋσ ολϐκληρεσ
ςτον Όλυμπο τησ Βιθυνίασ, ςτην
Καππαδοκία και αλλοϑ καλϑφθηκαν
με μοναςτόρια Το ςημαντικϐτερo ϐμωσ
μοναςτικϐ κϋντρο εύναι το Άγιο Όροσ
ςτη χερςϐνηςο του Άθω.
 Ήδη απϐ τον 9ο αιώνα υπόρχε
ςημαντικό μοναχικό κοινϐτητα, η
οπούα ςτη ςυνϋχεια εξελύχθηκε ςε
μοναςτικό πολιτεύα με τη ςυνεχό
ύδρυςη νϋων μοναςτηριών και χϊρη
ςτα προνόμια που παραχώρηςαν ο
Βαςύλειοσ Α', ο Νικηφϐροσ Φωκϊσ, ο
Ιωϊννησ Τζιμιςκόσ και ϊλλοι
βυζαντινού αυτοκρϊτορεσ.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr