Resumen obra "cousas" de Cateleao

1. COUSAS
A carón da natureza
Cando se observa unha paisaxe da natureza non se pode ver o que realmente transmite
a través da pintura, por iso Castelao prefire ser escritor para expresar mellor as suás
ideas.
Chamábanlle a “Marquesiña”
Fala dunha rapaza pobre que le chaman a “Marquesiña”, aínda que ela non pusúe de
riquezas nin poderes. O que pasa, é que súa nai serve na casa do Marqués, o pai da
“Marquesiña”.
Camiño esquecido
É un camino maldito que leva a un pobo abandoado onde unha lenda conta que roubaron
tesouros da vila, e o día seguinte o capitán (xefe dos ladróns) que escondeu estas
riquezas apareceu morto e non se soupo máis delas. A partir daquela na aldea non
pasaron máis ca desgrazas e todo o que había alí morría.
Onde hai un cruceiro
Onde hai un cruceiro simboliza que nel houbo un pecado e a súa vez un rezo de
arrepentimento ao Ceo para que llo perdoen. Nos cruceiros hai miles de historias.
O Rifante
O Rifante era un mariñeiro que gañaba moito diñeiro e un gran patrón do seu barco.
Traía peixe á aldea, era unha persoa moi importante.
Unha enfermidade obligouno a pasar o barco ao seu fillo maior pero un día quedou
atrapado nas pedras. O Rifante non se preocupaba, tiña confianza no mar.
A fame foi chegando ao pobo e un día apareceu na casa dun amigo pedíndolle
diñeiro. El cría que a vergoña era peor que a fame, por iso gastaría o diñeiro nun
balcón novo, e fardar de que a súa familia tiña comida para levar a boca.
O Rifante volveu outro día coa súa familia, o amigo deulle os reás, e acto seguido
advirte de que se morre se lle debe diñeiro a ese bo home, ao acabar marcharon.
Na noite da derradeira novena de difuntos
A xente seguía a procesión, chorando polos difuntos mortos naqueles días. Todos
choraban pola perda dalgún dos seus familiares expepto una rapaza que choraba por
non ter familiares por os que chorar.
A ponte vella
Rosa era una costureira e Pedro un estudiante de latín. Cruzáronse nunha ponte e
Pedro namorouse dela. Pasou o inverno e Pedro volveu aos estudos, pero ela xa non
pasaba pola ponte porque deixara a costura. Só a vía ao pasar polos camiños pero Rosa
agachaba a cabeza. Pedro oíu que Rosa tiña o mal de San Lázaro, a lepra, por iso Rosa
non se acercaba a el porque non o quería contaxiar.

2. No escuro caletre de Martiño
Martiño criouse cun sancristán e cando medrou cambioulle a cerradura ao campanario
porque quería vivir alí. Os rapaces non querían que mandara no campanario, por iso un
día entraron e romperon con todo. Para vingarse, Mantiño contoulle historias sobre
que a Santa Compaña entrara no campanario e así asustalos para non
se meteren máis con el.
Aínda eu non nascera
Nun pobo apareceu un raio de luz que proveñía do mar. A xente acudía a vela e cando o
médico non daba crédito ao visto todos botaron en pánico e pensaron que era o fin do
mundo.
Pero de súpeto aparece o dono da fabrica de salazón portando unha luz eléctrica.
Na “cova dos carcamáns”
Un home quere ver a una dona encantada que os mariñeiros contaban, ela se peinaba o
pelo nas pedras dunha cova.
Un día viu unha pedras que se asemellaban a unha cabeza con cabelo verde. Decidiu ir
a investigala e deuse conta de que era a caveira da muller da lenda.
Cando eu era rapaz
É unha sucesión de tres historias relacionadas.
Na primeira se conta como un home chamado Ramón Carballo emigra a varios sitios
pero sempre volve pobre ata que unha vez foise e xa non volveu máis.
Na segunda parte conta que neste caso hai unha novela enteira, pero que non a fai
porque non se sabe o que pasou.
Na última, explica como un home que vendía restos de persoas ten entre eles un coiro
dun peito dun home onde estaba escrito o nome de Ramón Carballo.
O alquilador
O alquilador era un home que a xente non se explicaba como podía manter ao seu
cabalo, se non tiña comida case nin para el. Pero o segredo do alquilador era que ía ao
cemiterio pola noite a pañar a herba, e non
era o único, descubriu que o seu compadre “Furrica” tamén o facía.
Dous vellos que tamén tiveron mocedade
Dous vellos casaron por amor e viviron sempre sós. Cando o vello morreu, o levaron
catro homes e a súa viúva despediuse cun “deica logo, Eleuterio” provocando a risa do
pobo enteiro, sen dacatarse da dor que levaba a velliña por dentro.
Todos cantos sabían algo da historia da vila

3. A siña Siforosa era unha velliña que tódolos días rezaba unha oración por cada morto
no mar. Ata rezaba pola xente que morrera fai tempo. Dende que ela morreu só
quedan unhas poucas cruces en memoria dos mortos no mar.
Era un barbeiro de sábado
Un barbeiro de sábado amaba os libros que non entendía e poñíase a profundar en
misterios da outra vida para sempre remetar laiándose porque non sabía latín. Ata que
un día empezou a profundar en cousas miúdas como o mar, ao que considerou un
fenónemo. O barbeiro morreu e deixou de profundar, porque dende aquela xa sabía o
todo, sabía o que era a morte.
Aínda eu era médico rural
Un médico subía por un camiño da serra e o lonxe viu unha dama chamada “tola do
monte” que di a lenda que era unha rapaza moi bonita pero que foi enfeitizada por
unha bruxa. Din que tivo un fillo, e contan que foi o demo.
Aínda está no areal
Os vellos máis vellos dunha vila recordan o
barco e o aparello que tiñan para pescar no pasado. Agora eran pobres pero eles non
aceptaban esmolas, dicían que un mariñeiro sentiríase avergoñado se as pedisen. Os
vellos foron morrendo, e os seguintes vellos xa pedían nas casas dos ricos.
Cando Bieito quedou orfo
Bieito quedou orfo e un parente das Américas veu a levalo consigo. Antes de partir
agochou un ichaviño no monte. Creceu, prosperou e tivo fillos. Cando lembrou do
ichaviño volveu a súa terra e o encontrou mesmo onde o deixara provocándolle grande
emoción. Despois volveu xunto aos seus fillos, pero co ichaviño consigo.
Eu non teño mágoa do picariño
O narrador conta como non ten mágoa do picariño que non corre detrás dos
automóviles para velos e só os mira de vez en cando, xa que será feliz; ten mágoa dos
que si corren detrás deles e se quedan observando como pasan, eles serán infelices.
Se eu fose autor
O narrador conta que se fose autor escribira unha peza de teatro en dous lances; un
no que aparece a xente dunha aldea chorando a unha vaca (a xente nobre tería que
rirse) e outro no que unhas fidalgas choran a morte dunha cadela (os campesiños
terían que rirse) dicindo o mesmo que os que choraban á vaca.
Esa fiestra non é un ollo da casa
Un cego lembra dende unha fiestra a súa xuventude e todas as falcatruadas feitas
naquel pasado, sobre todo a artimaña para casar coa súa muller, que ata a súa morte
non se decatou que o ouro que lle prometeu era falso.

4. Foi por segui-los mandados dun amor
Una señora que se foi da súa terra recibía cartas nas que lle contaban que a súa nai
cega vivía durante moitos anos, demasiados. Estas cartas eran mentiras contadas por
un familiar e cando este morreu a muller deixou de recibir cartas. O seu marido
contóulle a verdade con moita pena, todo foi para non poñela triste, xa que súa nai
morrera fai tempo.
Chegou das Américas un home rico
Un home rico trouxera das Américas a un negriño que creceu nunha aldea. Anos máis
tarde emigrou para buscar fortuna, pero odiaba á xente do lugar e ao final tivo que
volver pobre.
No mar había un afogado
Nunha vila, os habitantes esperaron tristes durante días por un mariñeiro afogado ata
que chegou a terra nun barco e o enterraron. Dende esa, a xente volveu a facer vida
normal. O corpo sempre se debe enterrar en terra porque en terra firme é onde se
nace, pero se non fose así, non sería mellor que o corpo do mariñeiro descansase no
fondo do mar?
A vella non para de gaba-la súa felicidade
Unha vella que vivía soa tiña unha filla e poñiáse moi feliz porque sabía que tiña a
alguén que a cuidara e a vez a quixera.
Manter un animal para
comelo
Ao narrador parécelle mal matar aos animais para comelos, pero conta que é peor como
un día de feira, os feirantes intentan sacar o mayor proveito dos animais, aínda que
sexa separando aos fillos das súas nais.
Xa van alá moitos anos
A un home tódolos anos dúas máscaras choqueiras o chantaxeaban no antroido por un
segredo amoroso. Un día cansouse deles, inventou un plan. Invitounos a augardente,
sentíronse mal e marcharon da súa casa. O home os seguiu pero os perdeu de vista,
preguntou por eles pero ninguén os vira. Dende aquela xa non os viu máis.
O vello “Saramaguiño”
O vello Saramaguiño era un pobre que buscaba tesouros e fardaba de que os
encontraba pero nunca atopou ningún e morreu. Unha vez contou como atopou unha
caixa pensando que eran tesouros pero ó final resultou ter un inglés morto.
Semellante a un frade de madeira

5. Un home borracho e unha muller que vendía no mercado cásanse e o pobo rise deles.
Teñen un fillo moi diferente aos seus proxenitores en canto ao aspecto físico. Marcha
pero non volve, só o fará cando teña o diñeiro suficiente para que o pobo deixe de
rirse deles.
O burro non bulia nin chisco
Un home ponse a pensar como se fose a través dos ollos dun burro, dicindo que as
persoas non queren ser burros senón tigres, animais grandes dignos de repetos.
Pero o término burro se lle atribúe ás persoas. Como conclusión di que os homes serán
felices cando todos sexan burros.
O pai de Migueliño
O pai de Migueliño voltaba das Américas. O rapaz mira homes ben arreglados baixando
do barco e cada un que pasa pensa que é o seu pai, pero ningún o é. Un home abraza á
súa nai , ese home era fraco e desfeito, era o pai de Migueliño que volveu pobre das
Ámericas.
Romualdo era un home “fino”
Romualdo era un home fino. Atopou traballo no xuzgado; ademáis, tamén era catador
de viños e moitas veces se emborrachaba; pero canto máis bebía máis fino era. Era un
home respetado na calle por todos, pero na casa a súa muller non facía máis que
berrarlle polas borracheiras.
Nunha eirexa da montaña
Nunha eirexa da montaña había unha caveira cun burato por onde botar moedas.
Pertencía a un home que se dedicou a roubar por métodos legais e agora o seu castigo
é recuperar todo o que roubou, pero aínda lle quedan moitos anos por diante.
O fillo de Rosendo
O fillo de Rosendo era un home pobre se casou cunha mulle rica para poder comer sen
decatarse da súa desgracia xa que o matrimonio era para toda a vida. O día da boda
levou consigo lotería, que lle tocou e fíxose rico; demasiado tarde xa que estaba
casado.
Era un neniño de manteiga
Un neno era moi bonito e moi ben vestido. Cando creceu converteuse nun mozo moi
bondadoso e moi inocente o que provocaba o orgullo da súa nai. Meteuse nunha
academia militar e un día foi á guerra e morreu, dado a inocencia que lle transmitiu súa
nai.
Don Froitoso

6. Don Froitoso era un home que asociaba a sabedoría coa vellez, e non quería facerse
vello, por iso intentaba relacionarse con xente xove escapando da realidade. Pero súa
forma de ser non cambiaba e actuaba como unha persoa culta, propia da sabedoría dos
vellos.
Amigo meu
Un home cría que tiña unha doenza de corazón pero todos os médicos lle dicían que non,
por iso dicía que ía morrer. Un día fartouse e escupiu a un especialista polo que o
meteron nun manicomio. Consultou a un médico tolo, porque os tolos nunca minten, e
díxolle que non estaba doente do corazón senón que estaba loco. Pero o caso é, un
médico tolo pode diagnosticar se alguén o está?
Esta morea de pedras e tellas
A vella Fanchuca era unha muller moi pobre e moi vella que andaba pedindo esmola de
porta en porta.
O narrador identifica que a pobreza está moi relacionada cooa vellez.
Doña Florinda
Doña Florinda estaba casada e quería un fillo pero o seu marido morreu. Casou con
outro pero tamén morreu. Cando se fixo vella, a pena fíxolle crer que tiña un fillo.
Dende a fiestra da torre
Según conta a lenda a condesiña morrera de amor. Moitos anos depois, uns homes do
pobo foron á torre e abriron o sartego que contiña ósos, po e un montón de cereixas.
Según diagnosticou o médico, a condesiña non morrera de amor senón dunha enchenta
de cereixas.
Ese rapaz saído das miñas lembranzas
Un neno sen medo, dedicábase a roubarlle a colleita e as esmolas a unha vella da vila,
xa que dicía que case non gastaba nada. Xa se fixo maior, emigrou ás Ámericas e
convertíuse nun rico. Ninquén quere que volva pola súa terra.
O señor Antón
O señor Antón era un pintor que gustaba de pintar todo e facía retratos. Unha vez
para facer un retrato dunha nena mirouna un momento e madouna volver o sábado para
recolle−lo retrato.
O bruxo da montaña
Unha rapaza estaba namorada dun home e acudiu a un bruxo para que fixera que o
home se namorar dela. O bruxo fixo o conxuro a través duns segredos que só sabía el.
Ao rematar a rapaza saíu chea de ledicia da súa casa.

7. Un día de tormenta un home víuno berrando contra o ceo, impedindo que os raios
caerán na montaña e que se foran a afogar no mar.
Unha rúa nun porto lonxano
Nunha rúa dun porto lonxano do norte, dous mariñeiros, un que falaba francés e outro
inglés fanse promesas de amizade. Os dous emborráchanse e un empeza a cantar en
galego, o
outro ao escotailo fai o mesmo descubrindo que os dous son galegos. Ao saíren da
taberna o taberneiro tamén empezou a cantar a mesma canción.
Vou contarvos un conto triste
Doña Micaela era unha muller que facía camisetas para os seus fillos pero sempre
abortaba e metía os fetos en frascos cunha etiqueta co seu nome e o día do
“nacemento”. Un día a unha criada caeulle un feto e cando llo contou a doña Micaela,
esta morreu do disgusto.
Temas:

8. -Pobreza dos galegos.
-Amor entre persoas.
-A morte.
-A emigración.
-As lendas antigas.
-A vellez.
-Maldade nalgunhas persoas.
-O cariño á familia.
-A natureza en Galicia.
PUNTO DE VISTA
O narrador, é un narrador en primera persona ó largo de toda a obra que fai de
testemuña moitas veces das historias que conta.
É un narrador obxectivo xa que non profundiza na vida dos personaxes, non sabe o que
pensan e se limita a ser un mero observador da súa vida sen importarlle nada.
Non utiliza diálogos prácticamente en toda a obra e non soe describir aos personaxes,
vai ao tema principal directamente.
PERSONAXES
O principal case sempre é o narrador da historia xa que é o único que está involucrado
nela.
No resto de historias son a xente do pobo os personaxes do conto, dende vellas,
vellos, rapaces, fidalgos…
Os persoaxes soen ser planos, non cambian na súa maneira de ser en parte debido á
corta duración das historias.
TEMPO LITERARIO
O tempo das historias sempre está sen definir polo que é imposible situarse nun ano.
Pero pode predecirse debido ás condicións de vida e á época de Castelao, este libro
relata seguramente sucesos de principios do século XX.
ESPACIO
O espacio desenrólase maiormente nun ambiente rural citando montes ou vilas e
outras veces nun ambiente costeiro. Normalmente a historia pasa en Galicia, nunhas
poucas desenrólase en lugares a onde emigraron galegos.
VALORACIÓN CRÍTICA
Considero que Castelao fai un bo traballo en Cousas, en parte por denunciar

9. notablemente a miseria do pobo galego ante todo o mundo, e noutra por contribuir a
nosa cultura literaria.
Resalta moitas veces a pobreza da xente maior, xa que non podía traballar debido a
súa idade.
O vocabulario soe ser complicado utilizando palabras que na actualidade non existen,
algunhas historias había que lelas un par de veces para comprendelas.
Describe perfectamente como foi a emigración naqueles tempos, sobre todo os homes
que buscaban ir ás Ámericas para volver ricos, algún o conseguían, outros non. Según
se pode ver foi moita a xente que veuse obrigada a emigrar.