1. ESKOLA ETA TOKIAN TOKIKO
HIZKUNTZ ALDAERA
(JULIAN MAIA)
Alaitz Aldazabal
Maite Arantzamendi
Jon Bereziartua
Olatz Dañobeitia
Sorkunde Etxebarria

2. SARRERA
 Urteetan zehar, eskoletan:
Euskararen eredu estandar batua erakusteari
eman izan zaio guztizko lehentasuna
 Gaur egun, hainbatek uste du:
Zentzuzkoagoa, orekatuagoa eta onuragarriagoa
dela hizkuntzaren aldaera desberdinei
arreta handiagoa jartzea eskolako lanetan.

3. AURKEZPENAREN HELBURUAK:
 Gogoeta egitea orain arteko arrazoiez
 Etorkizunari begira proposamen arrazoituak
aurkeztea

4. 1. ORAIN ARTEKO BIDEA
Bi faktoreren menpe:
Euskara batuaren ibilbidea eta eredu
horren ulerkera
Eskolaren kontzepzioa eta zeregina

5.  EUSKARA BATUAREN IBILBIDEA ETA EREDU
HORREN ULERKERA
Euskara batuaren sortze ofizialarekin, borroka handia .
Gizartean joera bi:
 Eredu berriaren aldekoak
 Euskalkiak indartzearen aldekoak
Guztiz aurkako eta bateraezinezkotzat hartu ziren.
Gizartean konnotazio jakin batzuk:
 Euskara batua: aurrerakoia, modernoa eta hiritarra
 Euskalkia: atzerakoia, iragana eta herrixka usainekoa

6. ESKOLAREN KONTZEPZIOA ETA ZEREGINA
Euskararen EREDU JASOA irakastea.
Eredu literario formal eta idatzia.
Irakasle berrien formakuntza giroa:
 Euskaldun berriak (eredu estu horretan hezitakoak)
 Euskaldun zaharrak (euskara batuak bildu zituen
konnotazio positiboen menpean ari zirenak)
IRAKASLE EUSKALDUN ZAHAR ANITZ BAZELA BERE EUSKARA
MOLDEAZ BATERE FIDATZEN EZ ZENA.

7.  JOKABIDEA HORREN ONDORIOAK
 Eskolatan hizkera molde uniforme murritza hedatu
zen
 Hiztun arruntak lehendik ere garraiatzen zuen
konplexua ez da txikitu
 Belaunaldien arteko hizkuntza lotura galtzeko
arriskua handitu

8.  JOKAERA ALDATZEKO BIDEAK
Teorizazioaren aldaketa ere gertatu da, gutxienik
dimentsio bitan:
 Hizkuntzaren eta haien aldaeren arteko harremanak.
 Euskalkien eta hainbat herri edo eskualdetako ezaugarriei buruz.
Irakaskuntzaren esparruko teorizazioen arabera, eskolak:
 Gizartean txertatua egon behar du.
 Gizarteari erantzun behar dio
Eskolak inguruko hizkuntza formak baliagarritzat jo behar ditu
ikaslearen formaziorako

9. Ondorioak:
 Euskara batuaren ulerkera zabalagoa eskatzea
 Euskalkien formei arreta handiagoa jarri beharra aldarrikatzea.
Oraingo arazoak edo galderak :
 Euskara batua zelan ulertu behar da?
 Euskalkiari zenbateko garrantzia eta pisua eman behar zaio
eskolan?
 Zein lurraldetan planteatu behar da euskalkiaren balioa?
Guzti honen inguruko gogoeta bideratzeko, gutxienez 6
faktore daude aztergai

10. FAKTORE EDO AZTERGAIAK
1. Eskolaren kontzepzioa eta haren helburuak
2. Ikasleen ezaugarri linguistikoak
3. Irakasleen prestakuntza eta jarrera
4. Material didaktikoa
5. Hizkuntza ereduak
6. Arrazoi politiko- ideologikoak, eta arrazoi didaktikoak

11. ESKOLAREN KONTZEPZIOA ETA HAREN HELBURUAK
 Kontzepzioa:
Inguruan txertatua eta hari erantzunez ari
behar du eskolak.
 Helburua:
Hiztun onak, biziak, eta espresiboak egiten
laguntzea da.

12. IKASLEEN EZAUGARRI LINGUISTIKOAK
 Ikasleek inguruan duten euskararen ezaugarriak aztertu
eta aintzat hartu behar dira
 Eskolan lana antolatzeko, ikusi behar da zenbat
euskaldun diren geletara etortzen direnak.
 Kontuan hartu behar dira, komunikabideetatik hartzen
diren ereduak.

13. IRAKASLEEN PRESTAKUNTZA ETA JARRERA
 Inguru euskalkidunetako irakasle guztiek tokiko euskararen
berri ahalik eta zehatzena jakitea
 Euskalkien ezaugarri partikularrak onartzeko joera edo
konfiantza izatea.
 Sentiberatasuna bere lana egiten duen hizkuntza
aldaerarekiko.
 Inguru euskalkidunean, modu naturalagoan izan dezakeela
gogoa bertako euskalkiaren edo aldaeraren berri ikasten
jartzeko eta hura erabiltzeko.

14. MATERIAL DIDAKTIKOA
 Oso zaila euskalkian eginiko materiala lortzea eta erabiltzea:
testu-liburuak, irakurgai arruntak… eskolako ikasleentzat.
 Faktore honek, eredu estandarragoetara bultzatzen edo
erakartzen du.
 Irakasleak materiala egokitu egin dezake.

15. HIZKUNTZA EREDUAK
Euskara batua
Euskalki literarioa
Eskualdeko berbeta
Herriko berbeta
Aukerako hizkuntz eredu hauen inguruan, gogoan edukitzea:
 Eredu horiek ez daitezela elkarrengandik guztiz bereiziak diren
eredu gisa har.
 Hibridazio fenomenoa
 Irakasleei, laguntza eskaini behar zaie

16. ARRAZOI POLITIKO- IDEOLOGIKOAK, ETA ARRAZOI DIDAKTIKOAK
 Arrazoi politiko- ideologikoen bidez gizartearen eta haren baitako
taldeen nahiak edo/eta usteak islatzen dira: hizkuntzari
dagokionez zer gizarte nahi dugun edo zer uste dugun izango dela.
 Arrazoi didaktikoak: hizkuntza bat ahalik eta egokienik ikas-
irakasteko zein jardunbide den hoberena ebatzi nahi da horien
bidez.
Arrazoi horiek gauzatzeko orduan hiru ideia, konstruktibismoaren
ildoan datozenak:
Motibazioa
Ikasketa esanguratsua
Garapen hurbileko eremua

17. 2. ETORKIZUNEKO JARDUNBIDEA PROPOSATZEA
Irizpide bi kontuan hartuta:
Inguruaren euskalduntasun gradua
Ikasleen adina
% 0-20 % 20-40 % 40-60 % 60-80 % 80-100
eusk. eusk. eusk. eusk. eusk.
0-3 urte Esk./Bat. Esk. Esk. Esk. Esk.
3-6 urte Bat. Esk./Bat. Esk. Esk. Esk.
6-8 urte Bat. Bat. Esk./Bat. Esk. Esk.
8-10 urte Bat. Bat. Bat. Esk./Bat. Esk.
10-12 urte Bat. Bat. Bat. Bat. Esk./Bat.

18. PROPOSAMENAREN EZAUGARRIAK
 Eredu biak ez dira elkarren kontrako
 Ikaste prozesuak urte saila hartzen du.
 Ahozko komunikazioan, malguago jokatuko litzateke
 Euskalkidun gehiago, tokiko ezaugarriak onartzearen
alde
 Euskaldun gutxi, eredu estandarragoetara jo

19. ONDORIOAK
Hiztun onak eta inguruko gizartean ongi
errotuak lortu behar ditu eskolak,
hizkuntza sena izanen dutenak, alegia.