1. Բջիջ

2. Բջիջը համարվում է բոլոր կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքի, ֆունկցիայի և գենետիկական տարրական միավորը: Բջիջը, որպես օրգանիզմի կառուցվածքի տարրական միավոր, օժտված է կենդանի նյութին բնորոշ հատկություններով, որոնք պահպանում ու փոխանցվում են հաջորդ սերունդներին:

3. Բջիջը հայտնաբերել է անգլիացիգիտնական Ռոբերտ Հուկը1665թ-ին: Պարզագույն կառուցվածք ունեցող մանրադիտակովխցանի բարակ կտրվածքում նա հայտնաբերեց խորշիկներ, որոնց և անվանեց բջիջներ (լատ.cellula - խորշիկ, բջիջ): Ավելի ուշ` 1680թ-ին հոլանդացի Ա. Լևենհուկը հայտնաբերեց միաբջիջ օրգանիզմները և առաջին անգամ դիտեց կենդանական բջիջներ (էրիթրոցիտներ): Չեխ գիտնական Պուրկինեն1825թ. բջջի ներքին պարունակությունը անվանեց պրոտոպլազմա, իսկ անգլիացի Բրոունը1831թ-ին հայտնաբերեց բջջի կորիզը (լատ.nucleus): 1838թ. գերմանացի բուսաբանՇլեյդենը ցույց տվեց, որ բուսական հյուսվածքները կազմված են բջիջներից: 1839թ գերմանացի կենդանաբանՇվանը նույն եզրակացությանը եկավ կենդանական օրգանիզմների կառուցվածքի մասին: Բջջի հայտնաբերման պատմությունը

4. Բջջային տեսություն Կուտակված փաստանյութերի վրա Շլեյդենը և Շվանը 1838-1839թթ ձևակերպեցին բջջային տեսությունը, որը հետագայում զարգացրեց Վիրխովը: Այժմյան բջջային տեսության հիմնադրույթներն են` Բոլոր օրգանիզմները կազմված են բջիջներից (բացառությամբ կյանքի ոչ բջջային ձևերի), և որ բջիջը կյանքի ձևերի համար հանդիսանում է կառուցվածքային, ֆունկցիոնալ, գենետիկական տարրական միավորը Բույսերի և կենդանիների աճման հիմքում ընկած է բջիջների բազմացումը, նոր բջիջներն առաջանում են նախորդ բջիջների կիսման հետևանքով Յուրաքանչյուր բջիջ կազմված է ցիտոպլազմայից, կորիզից, թաղանթից Բջիջը միջավայրից կլանում է նյութեր և էներգիա, վերափոխում և օգտագործում է իր կենսագործունեության համար: Բջջում պահպանվում, իրագործվում և դուստր բջիջներին է փոխանցվում գենետիկական ինֆորմացիան: Ներկայումս հաստատված է, որ բոլոր բջիջները միանման` պահպանում են գենետիկական ինֆորմացիան գենետիկական ինֆորմացիան օգտագործում են սպիտակուցի սինթեզի համար պահպանում ու փոխանցում են էներգիան էներգիան վերափոխում են աշխատանքի կարգավորում են նյութափոխանակությունը բջջային կազմության շնորհիվ օրգանիզմը դիսկրետ է և ամբողջական: Օրգանիզմի մասնատումը առանձին փոքր կառուցվածքային միավորների ստեղծում է հսկայական մակերես, որում ընթանում են նյութափոխանակության գործընթացները:

5. Բջջի տեսակները Տարբերում են 2 տեսակի բջիջներ` պրոկարիոտ էուկարիոտ Էուկարիոտ բջիջներն իրենց հերթին լինում են կենդանական բջիջեր բուսական բջիջներ Բջիջները հիմնականում ունեն մանրադիտակային չափեր` 10մկմ-100մկմ սահմաններում: Ըստ չափերի տարբերում են բջիջների 2 տեսակ` պարենքիմային բջիջ պրոզենքիմային բջիջ

6. Բջջի կառուցվածքը Բջիջների ձևն ու կառուցվածքը կախված է կատարած ֆունկցիայից: Բջջի մարմինը կոչվում է պրոտոպլազմա: Այն կազմված է 2 հիմնական բաղադրամասերից` ցիտոպլազմա կարիոպլազմա Բացի այդ ցիտոպլազման արտաքինից պատված է թաղանթով, որին անվանում են ցիտոպլազմային մեմբրան կամ պլազմոլեմ: Բուսական բջջի պլազմոլեմն արտաքինից պատված է բջջապատով, որը հիմնականում կազմված է ցելյուլոզից և պեկտինից: Կենդանական բջիջների պլազմոլեմն արտաքինից պատված է 10-20նմ հաստություն ունեցող գլիկոկալիքսով, որի հիմնական բաղադրամասերն են` գլիկոպրոտեինները գլիկոլիպիդները:

7. Կորիզ Ցիտոպլազմա Ցիտոպլազման հոմոգեն, թափանցիկ մածուցիկ հեղուկ է, որում տարբերում են` հիալոպլազմա, օրգանոիդներ, ներառուկներ Կորիզը բջջի կարևոր կառուցվածքային մասն է, որտեղ պահպանվում, վերարտադրվում և հաջորդ սերնդին է փոխանցվում ժառանգական նյութը: Այն նաև բջջի նյութափոխանակության պրոցեսների կարգավորման, օրագնոիդների կենսագործունեության հսկողության կենտրոն է: Կորիզը կազմված է 4 հիմնական բաղադրամասերից` կորիզաթաղանթ կորիզահյութ կամ կարիոպլազմա կորիզակ քրոմատին