Lorenc Gordani, Leksion mbi Komisionin Evropianë, ACERC Press, Tirana, 2015 Aspektet kryesore objekt te këtij trajtimi do te referojnë mbi Komisionin Evropianë ne një prezantim te përgjithshëm te kuadrit institucionale te BE-se. Ne kuadër te strukturës se trekëndëshit institucional përgjegjës për ligjvënien, pra Komisionin - Këshillin – Parlamentin, fokusi i punës do te përqendrohet duke parë më nga afër Komisionin e ne veçanti përbërjen, detyrat dhe ndërveprimin reciprok me pjesën tjetër te aparatit institucional të BE. Për me shume nuk do mungojnë referime nga premisat kryesore strukturore qe hapin rrugën e ndjekjes me pjesën qe do t'i kushtohet ndërveprimit ne procesin e formimit te rendit ligjor në tërësi në BE.

5. Inkuadrim i përgjithshëm mbi Komisionin
Evropian
Komisioni Evropian (European Commission – EC) njohur
fillimisht si Komisioni i Komuniteteve Evropian, 1958, është
trupi ekzekutiv i Bashkësisë Evropiane (neni 17 TBE) me
Selia në Bruksel.
Së bashku me Parlamentin dhe Këshillin, është një nga tre
institucionet kryesore të Bashkësisë.
Por ndryshe nga te tjerët është i pari organ vërtetë
mbikombëtar.
Keshtu Komisarët nuk duhet të veprojnë për llogari të
vendeve të tyre të origjinës (për këtë është i njohur dhe
ndryshe si organe i individëve), por duhet të angazhohen në
pavarësi të plotë për interesin e Komunitetit.

6. Inkuadrim i përgjithshëm mbi Komisioni
Evropian
Komisioni është institucion politikisht i pavarur, i cili
përfaqëson dhe përkrah interesat e BE-së në tërësi.
Komisioni mbetet politikisht përgjegjës para Parlamentit, i
cili ka fuqinë ta shkarkojë me anë të miratimit të një
mocioni mosbesimi.
Komisioni merr pjesë në të gjitha seancat e Parlamentit, ku
duhet të shpjegoje dhe të justifikojë politikat e veta. Ai
gjithashtu rregullisht iu përgjigjet pyetjeve me shkrim dhe
me gojë, të parashtruara nga Deputetët e Parlamentit.

8. Përbërja dhe përzgjedhja
Si rezultat i rritjes së numrit të shteteve, Traktati i
Amsterdamit përcaktoi një reduktim në numrin e
Komisionerëve duke kaluar nga dy ne një për shtetet më të
mëdha.
Me Traktatin e Nisës, u vendos qe Komisioni i parë që do të
emërohet pasi numri i vendeve anëtare te arrije në 27 do të
duhet të reduktohet në "më pak se numri i shteteve anëtare".
Numri i saktë i Komisionerëve do te vendosej nga një votim
unanim i Këshillit Evropian dhe anëtarësimi do të rrotullohet
në mënyrë të barabartë në mes të shteteve anëtare.
Pas pranimit të Rumanisë dhe Bullgarisë në janar të vitit
2007, kjo klauzolë u be e detyrueshme me hyrjen në fuqi për
Komisionin e ardhshëm.

9. Procesi i Integrimit Europiane

10. Përbërja dhe përzgjedhja
Me projektin e Traktatit te Lisbonës u parashikuar (përveç
nëse Këshilli vendos ndryshe) se prej vitit 2014, Komisioni
Evropian do të ketë një numër Anëtarësh që do të
korrespondojnë në dy të tretat e numrit të Shteteve Anëtare
(neni 17(5)).
D.m.th. për numrin e përgjithshëm aktual të Shteteve
Anëtare 28, numri i Anëtarëve të Komisionit në vitin 2014
duhet te jete 18.
Për këtë arsye, sistemi i rotacionit do të ndërtohet qe te
mund te garantoj se për çdo Shtet Anëtar do të ketë nga një
Komisioner, në dy, nga çdo tre periudha konsekutive të
mandatit të Komisionit.

11. Përbërja dhe përzgjedhja
Megjithatë, ratifikimi i traktatit qe u refuzua nga votuesit në
Irlandë në 2008 kishte nder shqetësimet kryesor ate te
humbjes se Komisionerit të tyre.
Ne këtë kuadër, nisur nga fakti se Këshillit Evropian i është
dhënë fuqia të ndryshojë përbërjen me votë unanime, u dha
si garanci për përsëritjen e votimit qe Këshilli do të përdorë
fuqinë e tij për të ndryshuar numrin e Komisionerëve.
Me saktësisht se pari Këshilli Evropian i 11 dhe 12 dhjetor
2008 vendosi se sistemi rotacioni nuk do të
implementohej.
Vendim i cili u konfirmuar në konkluzat e mbledhjes së vet
më 18 dhe 19 qershor 2009 në Bruksel.

12. Përbërja dhe përzgjedhja
Në këtë mbledhje, Këshilli Evropian u pajtua të marrë
vendim pas hyrjes në fuqi të Traktatit të Lisbonës.
Njëkohësisht në përputhje me procedurat e nevojshme
ligjore u vendose se Komisioni do të vazhdojë të ketë një
shtetas nga çdo Shtet Anëtar.
Me këtë u plotësua një nga kërkesat themelore të kërkuara
nga Irlanda, kur organizoi referendumin e vet të dytë mbi
Traktatin e Lisbonës, aprovimi i se cilës solli dhe hyrjen ne
fuqi te këtij te fundit.
Megjithatë sipas traktateve mbete se numri i përgjithshëm i
anëtarëve duhet te jete sa 2/3 (neni 17(5)). Kështu u
propozua që shteti anëtar që nuk ka marrë një Komisioner do
të marrë postin e Përfaqësuesit të Lartë - e ashtuquajtura
formulë 26 + 1.

13. Përbërja dhe përzgjedhja
Përbërja
28
Anëtarë
Duke përfshirë Presidentin
Zëvendës Presidentin e parë
6 Zëvendës Presidentë
(përfshire Përfaqësuesin e Lartë te Unionit për
Politikë të Jashtme dhe Siguri)

14. Presidenca
Komisionin e udhëheq Presidenti (aktualisht Jean-Claude
Juncker), të cilin e ndihmojnë Zëvendës Presidenti i Pare
(Frans Timmermans) dhe gjashte Zëvendës Presidentë
(Federica Mogherini, Kristalina Georgieva, Jyrki Katainen,
Valdis Dombrovskis, Andrus Ansip, Maroš Šefčovič), duke
përfshirë këtu edhe Përfaqësuesin e Lartë të Unionit për
Politikë të Jashtme dhe Siguri (CFSP).
Pozita e Presidentit përbrenda Komisionit është përforcuar
dukshëm. Ai nuk është më ‘i pari midis të barabartëve’ por
gëzon një pozitë prominente në aspektin se Komisioni duhet
të punojë ‘në suaza të udhëzimeve politike’ të Presidentit të
vet (Neni 17(6) TBE).

15. Pozita dhe Kompetencat e Presidentit
Sipas (Neni 17(6) TBE) Presidenti:
 ka ‘fuqi për të ofruar udhëzime’ ne baze te te cilave duhet
te punoj komisioni.
 vendos lidhur me organizimin e brendshëm të Komisionit,
për t’u siguruar qe te veproj në mënyrë konsistente dhe
efikase.
 u ndan përgjegjësitë Komisionerëve, dhe mund të
riorganizojë shpërndarjen e këtyre përgjegjësive gjatë
mandatit të Komisionerit.
 Presidenti emëron Zëvendës Presidentët, dhe mund të
detyrojë një Anëtar të Komisionit të japë dorëheqje.
Pozita e spikatur e Presidentit reflektohet gjithashtu edhe
nga anëtarësia e tij në Këshillin Evropian.

16. Presidenca dhe përzgjedhja
Presidenti dhe Anëtarët e Komisionit emërohen me mandat
pesë vjeçar.
Për ketë Këshilli Evropian, me mazhorancë te kualifikuar,
emëron personin të cilin planifikon ta propozojë, duke
mbajtur parasysh mazhorancën e votave të Parlamentit
Evropian, në mënyrë që Parlamenti Evropian ta zgjedhë për
President të Komisionit.
Per sa me siper Parlamenti Evropian shprehet me
mazhorancën e anëtarëve të vet.
Nëse kandidati nuk fiton mazhorancën e nevojshme në
Parlament, Këshilli Evropian propozon një kandidat të ri
përbrenda një muaji. (Neni 17(7) TBE)

17. Presidenca dhe përzgjedhja
Shtetet Anëtare atëherë hartojnë një listë të kandidateve
për ti propozuar si Anëtarë të Komisionit.
Këtë listë e miraton Këshilli, duke vepruar me mazhorancë
të kualifikuar dhe ne pajtim me Presidentin.
Pas zgjedhjes së Presidentit nga Parlamenti, Anëtarët e tjerë
të Komisionit i nënshtrohen votës miratuese të Parlamentit.
Pas miratimit të Parlamentit, Anëtarët e Komisionit, përveç
Presidentit zyrtarisht emërohen nga Këshilli i BE-së, me
mazhorancë të kualifikuar. (Neni 17/7 TBE)

18. Struktura Administrative e Komisionit
Komisioni vepron si një kabinet qeveritare, dhe ka ne
përbërje 28 anëtarë të Komisionit. Anëtarët e Komisionit
duhet të zgjidhen ‘në bazë të kompetencave të tyre të
përgjithshme’ dhe të jenë ‘plotësisht të pavarur në kryerjen
e detyrave të tyre’ (Neni 17(3) TEU). Ata nuk mund as të
kërkojnë dhe as të marrin instruksione nga asnjë qeveri.
Termi Komision përdoret ose në kuptimin e ngushtë të
Kolegjit të 28-anëtarëshe ose dhe të te strukturës
burokratike te 26 Drejtorive te përgjithshme (DG) përfshirë
edhe organin administrativ të rreth 23.000 nëpunësve civilë
evropianë të cilët janë të ndarë në departamente të quajtur
Drejtoritë e Përgjithshme dhe Shërbimet (siç janë Shërbimet
Ligjore dhe Shërbimet e Përkthimit).

19. Struktura Administrative e Komisionit
Strukture e cila ne tërësinë e saj mund të grupohen në katër
kategori të mëdha:
 sektorët e politikave (bujqësia dhe zhvillimi rural, politika
e konkurrencës, politika industriale etj.)
 marrëdhëniet me jashtë (zhvillimi, zgjerimi, tregtia etj.)
 shërbimet e përgjithshme (Eurostat, Sekretaria e
Përgjithshme etj.)
 shërbimet e brendshme (buxheti, përkthimet etj.)
Drejtoritë e Përgjithshme zhvillojnë dhe përpilojnë në fakt
propozimet legjislative të Komisionit, mirëpo këto propozime
bëhen zyrtare vetëm kur ‘miratohen’ nga Kolegji në
mbledhjen e vet javore. Procedura është afërsisht si sqarimi
në vijim.

20. Prasi i ndërhyrje legjislative
Ne rastin qe Komisioni sheh nevojën për një ndërhyrje
legjislative të BE-së, për parandalimin e ndotjes së lumenjve
të Evropës, Drejtoria e Përgjithshme për Mjedis do të
përpilojë një propozim, në bazë të konsultimeve të
përgjithshme me industrinë dhe bujqit e Evropës, me
ministritë e mjedisit në Shtetet Anëtare dhe me organizatat
e mjedisit.
Propozimet janë të hapura për konsultime publike, duke u
dhënë mundësi individëve të japin mendime me titull
personal ose në emër të një organizate.

21. Prasi i ndërhyrje legjislative
Legjislacioni i propozuar diskutohet me të gjitha
departamentet relevante duke reflektuar ndryshimet qe
shihem te nevojshme. Pastaj kontrollohet nga Shërbimi
Ligjor. Pas kompletimit të propozimit, Sekretari Gjeneral do
të përfshijë atë në agjendën për mbledhjen e ardhshme të
Komisionit.
Në këtë mbledhje, Komisioneri për Mjedis do t’u sqarojë
kolegëve pse propozohet dhe pastaj do e diskutojnë atë.
 Nëse ekziston marrëveshje: kolegji do të miratojë
propozimin dhe dokumenti do të dërgohet në Këshill dhe
në Parlamentin Evropian për shqyrtim.
 Nëse ekziston mosmarrëveshje: Presidenti kërkon arritjen
dhe votimin e saj. Nëse shumica janë në favor, propozimi
miratohet. Pas kësaj, ajo do të ketë mbështetjen e të
gjithë anëtarëve të Komisionit.

22. Detyrat Kryesore të Komisionit
Detyrat qendrore të Komisionit mund të përshkruhen me
katër drejtimi kryesore:
Detyrat
Inicimi i legjislacionit të
Unionit
Mbikëqyrja monitoruese
dhe zbatimi i duhur i të
drejtës së Unionit
Administrimi dhe
Implementimi i
legjislacionit të Unionit
Përfaqësimi i BE-së në
organizatat
ndërkombëtare

23. E drejta e marrjes se iniciativës
Çdo vendim i Këshillit duhet të paraprihet nga një propozim
i Komisionit. Ai, si «një motor i integrimit», duhet të
përpunojë propozime për zhvillimin e politikës komunitare.
E drejta për të përcaktuar rendin e ditës, për të bërë
propozime në një moment të caktuar si dhe për të lidhur
iniciativat me njëra-tjetrën, i lejon Komisionit të ushtrojë
një ndikim të konsiderueshëm në procedurat ligjvënëse.
Gjithsesi edhe Këshilli (Neni 241 TFBE), Parlamenti Evropian
(Neni 225 TFBE) dhe një grup i qytetarëve të BE-së që
veprojnë në emër të iniciativës së qytetarëve (Neni 11(4)
TBE) mund të kërkojnë që Komisioni të hartojë një propozim.

24. E drejta e marrjes se iniciativës
Komisioni ka fuqi primare për të iniciuar legjislacion në
fusha të caktuara siç është buxheti i Unionit, Fondet
Strukturore, masat që merren me diskriminimet tatimore,
dispozita e financimit dhe klauzolat e mbrojtjes.
Nga ana tjetër me hyrjen në fuqi të Traktatit të Lisbonës, në
rastet e veçanta që përcaktohen me Traktatet, aktet
legjislative mund të merren me iniciativën e një grupi të
Shteteve Anëtare ose te Parlamentit Evropian, me
rekomandimin e Bankës Evropiane për Investime ose me
kërkesën e Gjykatës të së Drejtës ose Bankës Evropiane të
Investimeve.

25. Mbrojtës i marrëveshjeve
Mirëpo, shumë më të mëdha janë fuqitë e implementimit të
rregullave të Unionit, të cilat i janë transferuar Komisionit
nga Këshilli dhe Parlamenti (Neni 290 TFBE).
Komisioni mbikëqyr zbatimin e dispozitave të marrëveshjeve
dhe të vendimeve të marra nga organet e Komunitetit
Evropian dhe, në rast se konstaton shkelje të tyre, mund të
kërkojë ndërmjetësinë e Gjykatës Evropiane.
Pra Komisioni si ‘gardiani i të drejtës së Unionit’:
 monitoron aplikacionin e Shteteve Anëtare dhe
implementimin e legjislacionit primar dhe sekondar të
Unionit (Neni 258 TFEU) dhe, nëse është nevoja, i referon
çështjen Gjykatës të Drejtësisë.
 Dhe njëkohësisht Komisioni gjithashtu ndërhynë nëse bëhet
shkelja e ligjit të Unionit nga ndonjë person fizik ose
juridik dhe imponon gjoba të rënda.

26. Mbrojtës i marrëveshjeve
Lidhur ngushtë me rolin e gardianit është detyra e
përfaqësimit të interesave të Unionit. Në parim, Komisioni
mund t’u shërbejë vetëm interesave të Unionit.
Ai duhet në mënyrë konstante të përpiqet lidhur me
negociatat e vështira përbrenda Këshillit, në mënyrë që
interesi i Unionit të mbizotërojë. Dhe të kërkojë kompromise
dhe zgjidhje që marrin parasysh këtë interes.
Duke bërë këtë, ai gjithashtu luan rolin e mediatorit midis
Shteteve Anëtare, një rol për të cilin është i përshtatshëm
dhe i kualifikuar duke marrë parasysh virtytin e asnjanësisë
së tij.

27. Përfaqësim i jashtëm
Komisioni përfaqëson Komunitetin përballë organizatave
ndërkombëtare për shembull në seancat e GATT/WTO. Kjo
realizohet pjesërisht së bashku me shtetet anëtare dhe/ose
me Presidencën e radhës.
Komisioni përgjigjet edhe për funksionimin e përditshëm të
misioneve diplomatike të Unionit, jashtë dhe përbrenda BE-
së.
Në bazë të fuqive të transferuara nga Këshilli, Komisioni
përgjigjet për marrëveshjet negociuese me organizatat
ndërkombëtare dhe vendet jo anëtare, përfshirë këtu edhe
Traktatet e Anëtarësimit me Shtetet e reja Anëtare.
Komisioni përfaqëson Unionin në gjykatat e Shteteve Anëtare
dhe — aty ku është e nevojshme së bashku me Këshillin —
para Gjykatës të Drejtësisë.

28. Organ ekzekutiv për zbatimin e politikave
Komisioni është organi ekzekutiv për zbatimin e politikës
komunitare përfshire zbatimin e politikave dhe administrimin
e financave publike.
Kjo, natyrisht, nuk do të thotë, që vetë Komisioni do të
marrë përsipër zbatimin konkret në shtetet anëtare të
urdhëresave dhe direktivave të panumërta.
Ai nuk do të kishte qenë absolutisht në gjendje për ta bërë
këtë, qoftë edhe vetëm duke u nisur nga struktura e
personelit të tij. Kjo është detyrë e administratës së
shteteve anëtare apo edhe e njësive të tyre rajonale.
Ndërsa detyra kryesore e Komisionit qëndron në mbikëqyrjen
dhe kontrollin e zbatimit të këtyre rregullave nga shtetet
anëtare.

29. Organ ekzekutiv për zbatimin e politikës
komunitare
Pra Komisioni është organ ekzekutiv — ndonëse në masë të
kufizuar. Per shembull në fushën e ligjit të konkurrencës, ku
Komisioni vepron si autoritet normal administrativ, me atë që
kontrollon fakte, jep miratime ose ndalon, dhe nëse është
nevoja imponon gjoba. Fuqitë e Komisionit në lidhje me
Fondet Strukturore dhe buxhetin e BE-së janë gjithashtu të
shumta.
Mirëpo, në parim, janë Shtetet Anëtare ato që duhet të
garantojnë zbatimin e rregullave të unionit në raste
individuale. Kjo zgjidhje e selektuar nga Traktatet e Unionit
ka përparësi pasi që qytetarët janë më afër asaj që ata e
konsiderojnë si realitet të ‘huaj’ të sistemit Evropian,
përmes aksionit formues së njohur të sistemeve të tyre
kombëtare (brendshme).

30. Detejat dhe Kontaktet:
Av. Lorenc Gordani, PhD
Profesor i se Drejtes të Bashkimit Evropian
Phone: +355 69 95 32 443
Skype: lorenc_Gordani
www.albaniaenergy.org

31. Biografi e këshilluar për këtë
trajtim Jean Paul Jacqué, E
Drejta Institucionale e
Bashkimit Evropianë, Papirus,
Tirane, 2010, dhe veçanërisht
pjesët qe shkojnë nga faqja 267-
285.