Досвед працы грамадскага клуба "Стары горад" у Гродна. Сяргей Салей

1. Досвед працы грамадскага
клуба "Стары горад" у
Гродна
Сяргей Салей
Гродзенскае абласное грамадскае аб’яднанне
маладых навукоўцаў «ВІТ»

2. Грамадскі клуб "Стары горад" быў
створаны ў межах праекта
“Новыя магчымасці старому гораду”
(2003-2004) пры падтрымцы
Праграмы дапамогі «Каўнтэрпарт»

3. Праблема
• Існаванне адмысловых мясцовых сацыяльных
праблем, якія тычацца жыхароў цэнтральнай
часткі г. Гродна, і якія не вырашаюцца з-за
недастатковай грамадскай актыўнасці жыхароў
гэтага раёна
• Недастаткова добра наладжаная сістэма
ўзаемадзеяння паміж грамадзянамі,
грамадскімі арганізацыямі, прадпрымальнікамі
і мясцовымі органамі ўлады, якія дзейнічаюць
на гэтай тэрыторыі

4. Тэрыторыя
Праект быў рэалізаваны
ў цэнральнай частцы
горада Гродна (у межах
тапаграфіі горада канца
XVIII ст., паміж
сучаснымі вуліцамі
Вялікая Траецкая,
Ажэшкі, Будзёнага,
Свердлава і Парыжскай
Камуны).
Гродна ў к. XVIII ст.

5. Цэнтральная частка г. Гродна (1795)

6. • Гістарычны цэнтр горада Гродна характарызуецца
наяўнасцю дастаткова вялікай колькасці
адміністрацыйных будынкаў, офісаў камерцыйных
арганізацый, гiсторыка-культурных помнiкаў і месцаў
адпачынку
• На тэрыторыі цэнтральнай часткі горада знаходзіцца
дзве вышэйшыя навучальныя установы (Гродзенскі
дзяржаўны універсітэт імя Я.Купалы, і недзяржаўны
БIП-Інстытут права), 2 школы, 2 дзіцячых садка, 3
медыцынскія ўстановы, аптэкі і разнастайныя крамы
• Пры гэтым на тэрыторыі гістарычнай часткі горада
пражывае каля 5 тысяч чалавек

7. Цэнтральная частка г. Гродна (2003)

8. Мэта праекта
Павышэнне грамадскай актыўнасці і падтрымка
сацыяльна-эканамічных ініцыятыў жыхароў
цэнтральнай часткі г. Гродна і стварэнне сістэмы
ўзаемадзеяння актыўных грамадзян, грамадскіх
арганізацый, прадпрымальнікаў і мясцовых органаў
улады па вызначэнні і вырашэнні мясцовых сацыяльна-
значных праблем праз стварэнне і наладжванне працы
Грамадскага клуба
Грамадзяне
Улады Бізнэс
НГА

9. Задачы праекта
1. Ініцыіраваць да сярэдзіны кастрычніка 2003 г. стварэнне сістэмы
ўзаемадзеяння максімальна адкрытага кола зацікаўленых грамадскіх
арганізацый, СМІ, прадпрымальнікаў і мясцовых органаў улады па
вызначэнні і вырашэнні сацыяльна-значных праблем цэнтральнага раёна
г. Гродна з як мага больш шырокім прыцягненнем мясцовых жыхароў.
2. Распрацаваць і наладзіць да канца кастрычніка 2003 года механізм працы
і прыняцця рашэнняў у створанай сістэме ўзаемадзеяння ў выглядзе
Грамадскага клуба, у склад якога ўвойдуць зацікаўленыя ў вырашэнні
існуючых праблем грамадскія арганізацыі, прадпрымальнікі і актыўныя
грамадзяне пры ўдзеле прадстаўнікоў мясцовых органаў улады.
3. Арганізаваць пачынаючы з кастрычніка 2003 г. пастаяннае інфармаванне
насельніцтва аб працы Клуба з мэтай далучэння як мага большай
колькасці мясцовых жыхароў да вызначэння праблем, якія хвалююць
большасць насельніцтва цэнтральнай часткі горада, і дзейнасці па іх
вырашэнню праз удзел у працы Клуба.

10. Задачы праекта
4. Выявіць і прыярытэзаваць не менш за 10 мясцовых сацыяльна-значных
праблем, якія хвалююць жыхароў цэнтральнай часткі г. Гродна, праз
правядзенне на працягу студзеня 2004 г. аналіза зваротаў грамадзян у
дзяржаўныя і грамадскія арганізацыі, інфармацыйна-аналітычныя
мерпрыемствы, а таксама сацыялагічнае даследванне фокуснай группы
жыхароў цэнтральнай часткі г. Гродна.
5. Распрацаваць на працягу лютага 2004 г. папярэдні план дзеянняў
Грамадскага клуба па вырашэнню 5 прыярытэтных праблем з
максімальным прыцягненнем жыхароў раёна і мясцовых органаў улады, з
рэгулярным удакладненнем распрацаванага плана на працягу сакавіка-
верасня 2004 г.
6. Дапамагчы ўдзельнікам Клуба на працягу першай паловы 2004 года
распрацаваць не меньш за 3 праекты, накіраваныя на вырашэнне
вызначаных праблем, прыцягнуць, пры неабходнасці, знешнія рэсурсы на
рэалізацыю падрыхтаваных праектаў і распачаць іх рэалізацыю.
7. Правесці ў лютым і верасні 2004 года, пры ўдзеле ўсіх зацікаўленых
бакоў, аценку працы Клуба, адпаведна, за першае і дугое паўгоддзі,
удакладніць і вызначыць перспектыўныя накірункі дзейнасці на
наступныя перыяды.

11. Праведзеныя мерапрыемствы
• 24 паседжанні магістрата
Грамадскага Клуба "Стары
горад" (ГК)
• АСП (ацэнка супольнасцю
сваіх патрэбаў) па выяўленні
і прыярытэзацыі 5 мясцовых
праблем
• 5 круглых сталоў па
планаванню дзейнасці па
вырашэнні выяўленых
мясцовых праблем
• Трэнінг па падрыхтоўцы
праектных прапаноў па
вырашэнні мясцовых
праблем
• 2 грамадскiя акцыi,
накіраваныя на прыцягненне
ўвагі насельніцтва да
дзейнасці ГК ("Каляды" і
добраўпарадкаванне
тэрыторыі Старога замка)
• 2 ўлёткі па 1000 экземпляраў
аб ГК і магчымасці далучэння
да яго працы
• Iнтэрнэт-старонкa
Грамадскага Клуба
• 24 публікацыі ў мясцовых
выданнях і інтэрнэце аб
дзейнасці ГК

13. АНКЕТА
«НОВЫЕ ВОЗМОЖНОСТИ СТАРОМУ ГОРОДУ»
ПОЖАЛУЙСТА, ОТВЕТЬТЕ НА ВОПРОСЫ:
1) Как вы оцениваете идею создания Общественного клуба, который будет заниматься
проблемами «старого города»?
это нужное и полезное начинание
работа клуба не принесет пользы «старому городу»
затрудняюсь ответить
2) Будете ли вы принимать участие в работе Общественного клуба?
да, обязательно
да, по мере возможностей
нет, это не интересно
Если Вас заинтересовала идея создания Общественного клуба, пожалуйста, заполните таблицу,
для того чтобы клуб мог с Вами связаться.
Ф.И.О Контактная информация (телефон и/или адрес)
__________________________________________ _________________________________________

14. Ацэнка супольнасцю сваіх патрэбаў
(АСП)
• Знаемства з тэхналогiяй АСП (лiстапад 2003 г.)
• Фармаванне iнiцыятыўнай групы (лiстапад 2003 г.)
• Вызначэнне мэты i планаванне правядзення АСП (снежань
2003 г.)
• Iнфармаванне жыхароў i значнае акружэнне пра планы
правядзення АСП, запрашэнне да ўдзелу (студзень 2004 г.)
• Правядзенне АСП (20, 24 студзеня 2004 г.)
- вызначэнне мясцовых праблем у 4 групах (73 чал.)
- прыярытызацыя праблем у вялiкай групе (56 чал.)
• Фармаванне працоўных груп па выпрацоўцы планаў
вырашэння прыярытэтных праблем (студзень 2004 г.)
• Iнфармаванне грамадскасцi пры вынiкi АСП (люты 2004
г.)

15. ОСП:
20.01.04. ---------24.01.04.
Фасилитаторы:
1. Мисаревич Таня
2. Михно Наташа
3. Залевский Саша
4. Хижняков Олег
5. Кевляк Люда
6. Климчук Наташа
7. Салей Сергей
8. Кузьминич Игорь
9. Егоров Дима
Подготовительная встерча и адресные приглашения 12.01.04. в 17.00
Место проведения:
Буденного 48а
Менеджеры ОСП:
Климчук Н.
Егоров Д.
Реклама:
Егоров Д.

16. Ацэнка супольнасцю сваіх патрэбаў
(АСП)
На першым этапе АСП было вызначана 76 мясцовых праблем, якiя
былi аб'яднаны ў 13 тэматычных блокаў.

17. 1. Загруженность Центра города транспортом
1.1. Интенсивное движение транспорта в центре города:
 Перегруженность улиц Центра транспортом;
 Загруженность транспортом ул. К. Маркса, Кирова,
Социалистической, Советской площади;
 Движение транспорта по пешеходным улицам (ул. Советская, часть
ул. Ожешко);
 Проезд большегрузных автомобилей по двору д.29 ул. Мостовая
(предприятие «Акцент»);
 Проблема шума от свадеб на площади Советской;
 Загазованность атмосферы транспортными выхлопными газами.
1.2. Недостаток автостоянок и мест для парковки
автомобилей в центральной части города
 недостаток автостоянок;
 неправильное расположение автостоянок;
 отсутствие мест для парковки (автотранспорт стоит на
тротуарах, проезжей части, что затрудняет движение
пешеходов и автомобилей)
2.Недостаток туалетов в центре города:
 мало приличных круглосуточных общественных туалетов в
центре города
 не во всех барах и кафе есть туалеты
3. Плохо развитая система организации досуга разных
возрастных груп в Старом городе:
3.1. Отсутствие мест отдыха для детей:
 Неблагоустроенный детский городок в старом парке
 Отсутствие детского бара в центре города
 Отсутствие мест для отдыха с детьми в Старом городе
3.2. Недостаток мест отдыха в Старом городе:
 Отсутствие развитой системы общепита (мало дешевых
кафе);
 Проблема оборудования мест отдыха;
 Отсутствие круглосуточных мест досуга в центре города
4. Проблема сохранения историко-культурного наследия:
4.1. Плачевное состояние исторических зданий:
 Небрежное отношение к памятникам архитектуры
 Проблема сохранения исторических и археологических памятников
 Проблема восстановления исторических зданий
 Проблема восстановления замкового комплекса
 Неудовлетворительное состояние Лестницы
Влюбленных
 Проблема восстановление фары Витовта
 Проблема реставрации Синагоги
 Проблема реставрации дома, в котором жил Земенгоф (ул.
Академическая 15), и открытия там клуба и музея
 Использование бывшего иезуитского комплекса не по
назначению (тюрьма)
4.2. Мало памятников в Старом городе:
 Мало памятников общественным и культурным деятелям,
чья жизнь была связанна с г. Гродно;
 Отсутствие памятников животным, которые можно потрогать
4.3. Недостаток малых архитектурных форм:
 Недостаток фонтанов в Старом городе;
 Проблема реставрации фонтана в старом парке
4.4. Переименование улиц:
 Проблема возвращения к историческим названиям улиц;
 «Совковые» названия улиц
4.5. Неразвитость садово-парковой культуры в Старом городе:
 Малое количество зеленых насаждений
 Проблема ухода за деревьями
 Бездумная вырубка деревьев.
 Проблема реконструкции ботанического сада в старом парке
 Полное отсутствие специалистов по садово-парковой
архитектуре.

18. 5. Отсутствие туристической инфраструктуры Старого
города
 Необустроенность замкового комплекса;
 Необустроенность набережной;
 Нет стендов с указанием исторических памятников;
 Нет указателей/путеводителей по Старому городу;
 Уже долгое время не работает музей истории религии;
 Проблема определения исторической миссии Старого города;
 Отсутствие согласованной стратегии превращения старой
части города в туристический центр
6. Неудовлетворительная организация работы коммунальных
служб:
6.1. Проблемы освещения в центре города:
 Плохая освещенность дорог и дворов
 Не экономная система использования электроэнергии
6.2. Критическое состояние систем жизнеобеспечения:
 Неудовлетворительное состояние системы отопления
 Проблема инженерного обеспечения центра канализацией
 Отсутствие современных канализационных систем
 Обветшалость труб
6.3. Мусор:
 Проблема уборки мусора
 Не своевременная уборка снега
 Недостаточное количество урн
 Проблема грязных подъездов
 Проблема грязных улиц
6.4. Разное:
 «Страшненькие» внутренние дворики
 Отсутствие асфальта во дворах
 Антисанитарные условия проживания
 Много бездомных животных в центре;
 Отсутствие мест для выгула собак
6. Неблагополучная экологическая обстановка в городе:
 Слив грязи в реку Неман;
 Загрязнение реки Городничанки;
 Загрязненный воздух
7. Проблемы Обучения/Профориентации/Трудоустройства
молодежи и взрослых:
 Проблема трудоустройства молодежи;
 Недостаток образовательных и профориентирующих
программ для детей, молодёжи и взрослых
 Неудобное расписание компьютерных клубов
 Низкий содержательный и технический уровень
компьютерных клубов
9. Социальные проблемы
9.1. Проблемы малообеспеченных и социально-
неблагополучных жителей центра города:
 Неудовлетворительное состояние системы реабилитации
детей-инвалидов
 Малое внимание к взаимоотношениям разновозрастных групп
 Отсутствие консультационного и антикризисного центра для
малообеспеченных и социально-неблагополучных жителей
центра города
9.2. Разное:
 Месторасположение тюрьмы в центре города
10. «Не народ для урада, а ўрад для народа»:
 Неумение гражданами использовать госорганы для решения
местных проблем;
 Некомпетентность правовоохранительных органов

19. Ацэнка супольнасцю сваіх патрэбаў
(АСП)
На першым этапе АСП было вызначана 76 мясцовых праблем, якiя
былi аб'яднаны ў 13 тэматычных блокаў.
На другiм этапе АСП былi вызначаны 5 прыярытэтных праблем:
1. Праблемы, звязаныя з захаваннем гістарычна-культурнай спадчыны;
2. Адсутнасць турыстычнай інфраструктуры Старога горада;
3. Няўменне грамадзянамі эфектыўна выкарыстоўваць вызначаныя
прававым полем магчымасці для вырашэння мясцовых праблем;
4. Праблемы, звязаныя з навучаннем і працаўладкаваннем моладзі і
дарослых;
5. Адсутнасць дастатковай колькасці прыбіральняў у цэнтры горада.
Крытэрыi прыярытызацыi: вастрыня магчымых негатыўных
наступстваў існавання праблемы, рэалістычнасць яе вырашэння, а
таксама магчымасць прыцягнення рэсурсаў да яе вырашэння.

20. Ацэнка супольнасцю сваіх патрэбаў
(АСП)
На першым этапе АСП было вызначана 76 мясцовых праблем, якiя
былi аб'яднаны ў 13 тэматычных блокаў.
На другiм этапе АСП былi вызначаны 5 прыярытэтных праблем:
1. Праблемы, звязаныя з захаваннем гістарычна-культурнай спадчыны;
2. Адсутнасць турыстычнай інфраструктуры Старога горада;
3. Няўменне грамадзянамі эфектыўна выкарыстоўваць вызначаныя
прававым полем магчымасці для вырашэння мясцовых праблем;
4. Праблемы, звязаныя з навучаннем і працаўладкаваннем моладзі і
дарослых;
5. Адсутнасць дастатковай колькасці прыбіральняў у цэнтры горада.
Крытэрыi прыярытызацыi: вастрыня магчымых негатыўных
наступстваў існавання праблемы, рэалістычнасць яе вырашэння, а
таксама магчымасць прыцягнення рэсурсаў да яе вырашэння.

21. Дасягненнi
• Да працы ў Грамадскiм клубе "Стары горад" далучылiся
прадстаўнiкi 7 грамадскіх арганізацый, 3 СМІ, 4 прадпрымальнікі,
дэпутат гарсавета, а таксама каля 10 актыўных жыхароў горада
• Створана дэмакратычная сістэма кiравання Грамадскім клубам -
Магістрат
• Вызначаны рэальныя праблемы, што хвалююць грамадскасць
• У межах Грамадскага клуба сфармавалася група абаронцаў
гiсторыка-культурнай спадчыны горада, якiя зарганiзавалi ў 2006-
8 гг. шырокую грамадскую кампанiю "Выратуем Гародню"
супраць бездумный "рэканструкцыi" Старога горада
• Распрацаваныя прапановы па ўдасканаленнi сiстэмы дадатковай
адукацыi моладзi i дарослых паспяхова выкарыстоўваюцца
грамадскiмi i камерцыйнымi арганiзацыямi горада
• Падрыхтаваная праектная прапанова "Гародня турыстычная"
была ўхвалена донарам
• Распрацаваныя прапановы па ўдасканаленнi турыстычнай
iнфраструктуры горада выкарыстоўваюцца мясцовымi ўладамi

22. Доўгатэрміновыя эфекты
Дзякуючы своечасоваму
аналізу праблемнай
сітуацыі з гістарычнай
забудовай старога
горада 10 год таму, мы
дамагліся захавання
раёна «Новы Свет»
Ігар Лапеха
Удзельнік грамдскага клуба ў 2003-
2004 гг., Актывіст руху абаронцаў
Гародні

23. Доўгатэрміновыя эфекты
Жыхары майго дома больш
адказна ставяцца да
пытанняў
добраўпарадкавання нашага
дворыка, імкнуцца зрабіць
яго больш утульным – я
звязваю гэта з дзейнасцю
Грамадскагас клуба
«Стары горад»
Таццяна Ларына
Жыхарка Старога горада, актывістка
грамадскага клуба ў 2003-2004 гг.

24. Выклікі
• Насцярожанае стаўленне мясцовых улад да
незалежных грамадскіх ініцыятыў
• Большасць грамадзян баіцца зменаў і не
вельмі ўтульна адчувае сабе па-за межамі
звыклага асяроддзя (дом, праца)
• Недастатковая матывацыя актыву да
рэгулярнай працы ў грамадскім клубе
Грамадзяне
Улады
Бізнэс
НГА

25. Высновы
• Мясцовыя супольнасцi вялiкiх i сярэднiх гарадоў
не заўсёды фармуюцца па месцы пражывання
• Значная роля ў развiццi мясцовых супольнасцяў
належыць грамадскім актывістам і арганізацыям
• Неабходна далучаць да дзейнасці
незаангажаваных жыхароў i iмкнуцца да рэальнага
мiжсектарнага супрацоўнiцтва
• Важнасць валодання тэхналогіямі працы з людзьмі
• Патрэба ў інстытуцыялізацыі грамадскіх
ініцыятыў
• Важнасць дасягнення станоўчых вынікаў і
дзяліцца гісторыямі поспеху

26. Дзякуй за ўвагу!