Η ιστορία του Παρθενώνα και βασικές γνώσεις για τη δομή του.

1. 25/4/2016
Η
Ακρόπολη
των
Αθηνών
Συνοδευτικό του pptx
Βέρα Γρίβα,
Γεωργία Ζήση,
Μάριος Βεντουρής

2. ΓΙΑΤΙ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΚΕ
Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ
Είναι δύο οι λόγοι για τους οποίους
κατασκευάστηκε ο Παρθενώνας.
1.Ο σκοπός του Περικλή να αναδείξει την
Αθήνα όχι μόνο ως
στρατιωτικοπολιτική δύναμη αλλά και
ως "παίδευσιν τῆς Ἑλλάδος" .
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, τα έργα
της Ακρόπολης θα εξασφάλιζαν
απασχόληση στους ανέργους και
ομαλότερη κατανομή του πλούτου
στους Αθηναίους πολίτες, καθώς θα
αποτελούσε ένα πρόγραμμα δημοσίων
έργων.

3. ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΟΝΟΜΑΤΟΣ
Το συγκεκριμένο όνομα το πήρε
αργότερα από ένα θάλαμο του ναού
που ονομαζόταν «Παρθενών», στον
οποίο συγκεντρωνόντουσαν οι
παρθένες που υπηρετούσαν την θεά
Αθηνά, στην οποία ήταν αφιερωμένη η
ανύψωση του ναού.

4. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ
Η οικοδόμηση του ναού ξεκίνησε το
447 π.Χ.
Αρχιτέκτονες ήταν ο Ικτίνος και ο
Καλλικράτης, υπό τη γενική εποπτεία
του Φειδία(που είχε και την ευθύνη του
γλυπτού διακόσμου).
Ο ναός εγκαινιάσθηκε εννέα χρόνια
αργότερα, το 438 π.Χ., ενώ οι εργασίες στον
γλυπτό διάκοσμο συνεχίστηκαν έως το 432
π.Χ..
Ήταν δωρικού ρυθμού, αλλά είχε και
στοιχεία χαρακτηριστικά του ιωνικού
ρυθμού, όπως η ζωφόρος, οι ιωνικοί
κίονες που στήριζαν την οροφή του
οπισθόδομου κ.α.

5. Κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από
λευκό πεντελικό μάρμαρο, εκτός από
το στυλοβάτη, ο οποίος
κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο.
Το συμπαγές βάθρο και θεμέλιο του
ναού είχε 80 μέτρα μήκος και 12 μέτρα
ύψος.

7. ΔΟΜΗ
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ
1.Είχε τον πρόδομο
(«πρόνεως» ή «προνήιον»), μία
αβαθή στοά με 6 δωρικούς κίονες που
συνδέονταν μεταξύ τους με
παραστάδες και κιγκλιδώματα.
2. τον κυρίως ναό ή σηκό, που
διαιρείται εσωτερικά σε τρία τμήματα-
κλίτη (με το μεσαίο ιδιαιτέρως ευρύ και
τα δύο πλαϊνά στενότερα). Στο βάθος
του σηκού, όπου έμπαινε κανείς μέσω
εξαιρετικά κοσμημένης μεγάλης
θύρας, στεγαζόταν το λατρευτικό
χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς
Παρθένου.

8. ΔΟΜΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ
Το πτερό είχε 8 κίονες κατά πλάτος
και 17 κατά μήκος.
Στις στενές πλευρές υπήρχε και
δεύτερη σειρά 6 κιόνων που
δημιουργούσε την ψευδαίσθηση
δίπτερου ναού.
ΜΕΤΟΠΕΣ
Ήταν τα πρώτα τμήματα του ναού που
διακοσμήθηκαν με ανάγλυφες
μυθολογικές παραστάσεις. Οι 92 μετόπες
του Παρθενώνα εικονίζουν :

9. 1. Στη βόρεια πλευρά σκηνές από τον
Τρωικό πόλεμο. (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΟΡΕΙΑΣ)
2.Στη νότια πλευρά την Κενταυρομαχία,
την άγρια πάλη ανάμεσα στους
Κενταύρους και τους Λαπίθες, λαό της
Θεσσαλίας, γιατί οι πρώτοι θέλησαν να
αρπάξουν τις γυναίκες των Λαπιθών
κατά την τελετή του γάμου του βασιλιά
τους Πειρίθου (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΝΟΤΙΑΣ)
3.

10. 4.Στην ανατολική πλευρά την
Γιγαντομαχία, δηλαδή τον αγώνα των
Ολύμπιων θεών με τους Γίγαντες που
ήθελαν να ανατρέψουν την τάξη του
Ολύμπου,(ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ)
5.Στη δυτική πλευρά την Αμαζονομαχία,
τον αγώνα των προϊστορικών
κατοίκων της Αθήνας, εναντίον των
Αμαζόνων που είχαν εισβάλει στον
τόπο τους, (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ)

11. Αναλυτικότερα:
ΖΩΟΦΟΡΟΣ
 Η ζωφόρος απεικονίζει την πομπή
των Παναθηναίων, την πιο μεγάλη
θρησκευτική γιορτή των Αθηνών.
 Είχε 160 μέτρα μήκος και σχεδόν ένα
μέτρο πλάτος.
 Το όνομα του καλλιτέχνη δεν είναι
γνωστό αλλά υποθέτουμε πως είναι ο
Φειδίας ή ένας από τους μαθητές του.
 Στη δυτική πλευρά της ζωφόρου
φαίνεται η ετοιμασία στον Κεραμεικό.
 Στην ανατολική πλευρά, όπου ήταν
και η είσοδος του ναού παριστάνονταν
η Αθηνά, ο Ζευς, η Ήρα και άλλοι θεοί,
που ήρθαν να πάρουν μέρος στην
πομπή και ανάμεσά τους εμφανίζεται
παιδί που παραδίδει στον ιερέα τον
πέπλο.

12.  Στη βόρεια πλευρά παρουσιάζονται
μορφές όπως οι αποβάτες, οι μουσικοί,
οι σκαφηφόροι, οι θαλλοφόροι, οι
κανηφόροι και οι υδριαφόροι
ΑΕΤΩΜΑΤΑ
Το ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα:
Στο ανατολικό αέτωμα, που ήταν πάνω
από την είσοδο του ναού παρουσιάζεται η
γέννηση της Αθηνάς .
(ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΕΤΩΜΑΤΟΣ)

13. Το δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα:
Στο δυτικό αέτωμα παρουσιάζεται η έριδα
μεταξύ της Αθηνάς και του Ποσειδώνα με
αντικείμενο την κατοχή της Αττικής.
(ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΔΥΤΙΚΟΥ ΑΕΤΩΜΑΤΟΣ)

14. ΑΓΑΛΜΑ ΑΘΗΝΑΣ
Στο κεφάλι φορούσε κράνος
διακοσμημένο με σφίγγα και δύο γρύπες.
Κρατούσε στο ένα χέρι μια φτερωτή Νίκη,
και ακουμπούσε το άλλο στην ασπίδα της,
κρατώντας δόρυ που ήταν διακοσμημένο
με δράκο. Στην ασπίδα υπήρχαν
ανάγλυφες παραστάσεις που εικόνιζαν
την Αμαζονομαχία από έξω και
την Γιγαντομαχία από μέσα.
Ήταν ντυμένη με μακρύ χιτώνα ως τα
πόδια.
Φορούσε πέδιλα, τα οποία ήταν
διακοσμημένα με ανάγλυφες παραστάσεις
που εικόνιζαν την μάχη των Λαπιθών και
των Κενταύρων.
Στη βάση υπήρχε ανάγλυφο που
εικόνιζε την γέννηση της Πανδώρας.

15. ΙΣΤΟΡΙΑ
Η ιστορική πορεία του Παρθενώνα
ακολουθεί εκείνη της Ακρόπολης ως
σύνολο, αν και οι περισσότερες μαρτυρίες
επικεντρώνονται στο επιβλητικό κεντρικό
μνημείο.
Σύμφωνα με μια αμφισβητούμενη θεωρία,
ένας ναός της Αθηνάς Παρθένου στη θέση
του κλασικού Παρθενώνα συνυπήρχε με
το ναό της Αθηνάς Πολιάδος ήδη από το
560 π.Χ. περίπου (ο λεγόμενος
εκατόμπεδος ή Urparthenon).
Σε κάθε περίπτωση,αμέσως μετά τη μάχη
του Μαραθώνα αρχίζει να χτίζεται ο
Παρθενώνας (Προπαρθενών Ι) το 490 π.Χ.,
έμεινε όμως ημιτελής, μέχρι το ύψος
μερικών σπονδύλων των κιόνων του. Το
480-479 π.Χ. καταστρέφεται από τους
Πέρσες μαζί με τα άλλα μνημεία της
Ακρόπολης.

16. Αμέσως μετά ο Κίμων ανέθεσε την
κατασκευή ενός δεύτερου Παρθενώνα
στον αρχιτέκτονα Καλλικράτη
(Προπαρθενών ΙΙ). Και αυτό το εγχείρημα
όμως έμεινε ημιτελές με το θάνατο του
Κίμωνα το 450 π.Χ.
Το 447/6 π.Χ. αρχίζει σύμφωνα με τις πηγές
η λατόμευση μαρμάρου για ένα νέο,
μεγαλύτερο Παρθενώνα, αυτόν που θα
ολοκληρωθεί τελικά στα πλαίσια του
οικοδομικού προγράμματος του Περικλή.
για την Αθήνα.

17. ΙΣΤΟΡΙΑ (2)
Ο Παρθενώνας διατηρήθηκε άθικτος έως
και τους Μακεδονικούς χρόνους ενώ και
στους Ρωμαϊκούς χρόνους δεν
καταγράφονται αλλαγές στον
Παρθενώνα, που συνεχίζει να διατηρεί
αναλλοίωτη τη φυσιογνωμία και την
αίγλη του.
Στους Βυζαντινούς χρόνους -αν και
γλύτωσε ο Παρθενώνας την καταστροφή
από τα διατάγματα του Θεοδόσιου Β'-
έγινε η πρώτη μετατροπή του ναού σε
χριστιανική εκκλησία της Αγίας Σοφίας.
Στον πρόναο προστέθηκε η αψίδα του
ιερού.
Επί Φραγκοκρατίας ο περί τον Παρθενώνα
χώρος γίνεται τόπος ενδιαίτησης του
πρώτου Φράγκου άρχοντα των
Αθηνών, Όθωνα ντε λα Ρος,

18. ενώ η Ακρόπολη γίνεται η έδρα της
φραγκικής βαρωνίας και το κέντρο του
ιστορικού βίου της πόλης.
Επί Τουρκοκρατίας, η Ακρόπολη έπεσε
στα χέρια των Τούρκων το 1458, οπότε και
την επισκέφθηκε ο Μωάμεθ Β΄ ο
Πορθητής. Ο ιερός βράχος έμεινε πλέον
γνωστός με το όνομα Ατίνα Καλεσί,
δηλαδή φρούριο των Αθηνών.
Κατά τον 17ο αιώνα ο Παρθενώνας είναι
πλέον τζαμί και έχει μιναρέ, που
καταστράφηκε το 1687.
Κατά την εκστρατεία του Φραγκίσκου
Μοροζίνι κατά των Αθηνών το 1687, ο
Παρθενώνας υπέστη και το μεγαλύτερο
πλήγμα το βράδυ της 16ης Σεπτεμβρίου,
όταν οβίδα τίναξε την πυριτιδαποθήκη
που είχε εγκαταστήσει ο Αλή αγάς,
διοικητής του φρουρίου στον ναό.

19. Το μεγαλύτερο τμήμα του ναού προς την
ανατολική του πλευρά κατέρρευσε.
Έκτοτε και μέχρι να παραδοθεί το μνημείο
στην αρχαιολογία λεηλατήθηκε
συστηματικά, κυρίως από τον Λόρδο
Έλγιν, ενώ υπέστη σημαντικές
καταστροφές κατά την περίοδο της
ελληνικής επανάστασης του 1821 και την
πολιορκία του βράχου από τον Κιουταχή
Μπέη.

20. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Αποτελεί αναπόσπαστο σημείου του
αρχαίου αλλά και του σύγχρονου
ελληνικού πολιτισμού.
Έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των
μνημείων της παγκόσμιας πολιτισμικής
κληρονομιάς από τις 11 Σεπτεμβρίου 1987.
Καθημερινά γίνεται πόλος έλξης για
εκατομμύρια τουρίστες παγκοσμίως.

21. ΜΑΡΜΑΡΑ
Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, είναι μια
συλλογή γλυπτών που προέρχονται από
την Ακρόπολη των Αθηνών. Αφαιρέθηκαν
από τον Τόμας Μπρους, 7ο κόμη του Έλγιν
Τα γλυπτά αυτά αποθηκεύτηκαν στο
Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου το 1816.
Από το 1983, με πρωτοβουλία της τότε
Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη,
η Ελλάδα καταβάλλει προσπάθειες να
φέρει τα μάρμαρα πίσω στην Αθήνα. Η
προσπάθεια των ελληνικών αρχών για την
επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα
στο τόπο καταγωγής και δημιουργίας
τους υποστηρίζεται ενεργά από διεθνή,
ομότιτλη επιτροπή.[1] Η αναγκαιότητα
της επιστροφής τους στην Ελλάδα
επιβεβαιώνεται και από την επίσημη θέση
της εκπροσώπου της UNESCO.

22. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το
Βρετανικό Μουσείο τον Απρίλιο του 2007
αναφέρει ότι δεν προτίθεται να
παραχωρήσει την κυριότητα των Γλυπτών
του Παρθενώνα σε ελληνικό μουσείο.
Νεότερη ανακοίνωση του Βρετανικού
Μουσείου (2009) ανέφερε πως,
με την ευκαιρία των εγκαινίων του Νέου
Μουσείου της Ακρόπολης, θα ήταν
διατεθειμένο να δανείσει τα Γλυπτά, αρκεί
η ελληνική κυβέρνηση να αναγνωρίσει το
δικαίωμα ιδιοκτησίας τους στο Μουσείο.
Η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε την
πρόταση.

23. ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ
Μεταξύ των ετών 1984 και 1991
πραγματοποιήθηκε η αποκατάσταση
της ανατολικής πλευράς του μνημείου, η
οποία είχε υποστεί σοβαρότατες βλάβες
από τον σεισμό του 1981.
Τον Φεβρουάριο του 1992 ξεκίνησαν οι
εργασίες αποκατάστασης του 5ου από
ανατολικά κίονα του νοτίου πτερού. Ο
κίονας είχε πληγεί κατά την έκρηξη του
1687, με αποτέλεσμα να εμφανίζει
μετατόπιση και κλίση προς νότον.
Κατά το διάστημα μεταξύ των ετών 1995
και 2004 πραγματοποιήθηκε η
αποκατάσταση του προνάου του
Παρθενώνος.

24. Το 1992 ξεκίνησε και το πρόγραμμα
αποκατάστασης του οπισθονάου.
Η αποκατάσταση της βόρειας
κιονοστοιχίας του ναού ξεκίνησε τον
Οκτώβριο του 2001.

25. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ
ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗΣ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ
Το σημαντικότερο έργο στον Παρθενώνα είναι
η επέμβαση στη δυτική πλευρά του μνημείου.
Η επέμβαση έχει στόχο.
 α) την αντιμετώπιση των σοβαρών
δομικών προβλημάτων και των
παραμορφώσεων αυτής της περιοχής του
μνημείου, που οφείλονται στις
καταστροφές του παρελθόντος, στην
προηγούμενη αναστήλωση, αλλά και
στους σεισμούς που έπληξαν το μνημείο
 β) την δομική αποκατάσταση των
περισσοτέρων αρχιτεκτονικών μελών και
τη συμπλήρωση ορισμένων για λόγους
στατικής επάρκειας με συμπληρώματα
από νέο μάρμαρο.

26. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΚΑΙ
ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗΣ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ
Απομακρύνθηκαν από τις δύο γωνίες του
μνημείου 7 συνολικά μετόπες που
μεταφέρθηκαν στο Μουσείο Ακρόπολης, για
λόγους προστασίας. Στο μνημείο θα
τοποθετηθούν πιστά αντίγραφα τους από
τεχνητό λίθο, που ήδη έχουν κατασκευαστεί
Παράλληλα με τις εργασίες στη δυτική
πλευρά γίνονται εργασίες αποκατάστασης
στον ορθοστάτη και στον πρώτο δόμο του
βόρειου τοίχου του σηκού. Το πρόγραμμα των
ετών 2011 – 2015 αφορά στην αποκατάσταση
και τοποθέτηση στην αρχική τους θέση 15
αρχαίων λίθων της εξωτερικής στρώσης του
ορθοστάτη.

27. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 http://www.ysma.gr/
 https://eleysis69.wordpress.com/
 http://www.agiazoni.gr/article.phpid=26718858
537530898998
 http://greekworldhistory.blogspot.gr/2013/07/bl
og-post.html
 http://greekworldhistory.blogspot.gr/2013/07/bl
og-post.html
 http://www.eie.gr/archaeologia/gr/02_DELTIA/
Parthenon.aspxhttp://greekworldhistory.blogs
pot.gr/2013/07/blog-post.html
 https://el.wikipedia.org/wiki/

28. https://youtu.be/WtYQBkyfb9A
ΤΕΛΟΣ