1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
KHOA ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC
------------
LỚP CAO HỌC ĐÊM 1 - KHOÁ 20
GVHD: GS.TS TRẦN NGỌC THƠ
NHÓM THỰC HIỆN: NHÓM 4
THÁNG 04 NĂM 2012
3. DANH SÁCH NHÓM THỰC HIỆN
STT HỌ TÊN GHI CHÚ
1 Bùi Anh Chính
2 Nguyễn Thị Thanh Hảo
3 Lê Thị Ngọc Mai
4 Nguyễn Đình Nam
5 Nguyễn Thị Kim Hoàng
6 Bùi Thị Thanh Hương
7 Mai Thị Lệ Huyền
8 Nguyễn Thị Kim Oanh
9 Vương Văn Thuận
10 Trần Thị Xuân Thùy
11 Nguyễn Thị Bích Thủy
12 Nguyễn Trần Quỳnh Tiên
13 Đinh Thị Huyền Trâm
14 Đặng Lê Hồng Trúc
4. 1
MỤC LỤC
CHƯƠNG I
LỊCH SỬ VÀ LUẬN ĐIỂM RA ĐỜI LÝ THUYẾT TÀI CHÍNH HÀNH VI
1. Lịch sử ra đời Lý thuyết tài chính hành vi: ...................................................................1
2. Ba trụ cột của lý thuyết thị trường hiệu quả làm nảy sinh lý thuyết tài chính hành vi 4
2.1/ Trụ cột 1: Nhà đầu tư khôn ngoan...................................................................................6
2.2/ Trụ cột 2: Các sai lệch không tương quan ......................................................................6
2.3/ Trụ cột 3: Kinh doanh chênh lệch giá không bị giới hạn ................................................7
3. Tài chính hành vi là gì? .................................................................................................8
Ba điều kiện tồn tại của tài chính hành vi? ...........................................................................10
Các trường phái về tâm lý học và ứng dụng trong tài chính hành vi .....................................10
Các nguồn tài liệu chính dùng làm cơ sở lý thuyết cho bài ...................................................11
CHƯƠNG II
BA LUẬN CỨ VỀ LÝ THUYẾT TÀI CHÍNH HÀNH VI
2.1 Hành vi không hợp lý ...................................................................................................13
2.1.1 Lý thuyết triển vọng (prospect theory) .....................................................................13
Tính toán bất hợp lý (Mental Accounting).............................................................................16
Tự điều chỉnh (Self-Control) .................................................................................................16
2.1.2 Sự tự nghiệm hay thuật toán (Heuristics) và xu hướng lệch lạc (Bias) ...................16
Tự nghiệm hay thuật toán (heuristics) và xu hướng lệch lạc (Bias) .................................17
a/ Sự quen thuộc và các tự nghiệm có liên quan ...............................................................17
Sự quen thuộc (familiar) .......................................................................................................18
E ngại sự mơ hồ (ambiguous aversion) .................................................................................19
Tự nghiệm đa dạng hoá (diversification heuristic) .................................................................20
Không thích sự thay đổi và hiệu ứng coi trọng tài sản sở hữu ...............................................20
b/ Tình huống điển hình (representativeness) và các xu hướng lệch lạc liên quan (relative
representativeness) .............................................................................................................21
Lệch lạc do tình huống điển hình (Representativeness) .........................................................21
Tự nghiệm sẵn có (availability heuristics), tức thì (recency bias) và nổi trội (salience bias) ...21
Sự neo vào - “Anchoring” .....................................................................................................22
2.1.3 Tâm lý con người (Psychological Human) ................................................................23
Lý thuyết tiếc nuối (regret theory) ........................................................................................24
5. 2
Tâm lý sợ mất mát (loss aversion) ........................................................................................24
Quá tự tin (overconfidence) và phản ứng thái quá hay bi quan (overreaction or underreaction)
..............................................................................................................................................24
Sự ước lượng sai (miscalibration): .......................................................................................25
Hiệu ứng tốt hơn trung bình (better than average effect): .....................................................25
Ảo tưởng kiểm soát (illusion of control) ...............................................................................26
Quá lạc quan- excessive optimisim .......................................................................................26
Tâm lý bảo thủ (convervatism) .............................................................................................27
2.2 Hành vi không hợp lý mang tính hệ thống .................................................................28
2.3 Giới hạn khả năng kinh doanh chênh lệch giá trên thị trường tài chính ...................29
a/ Rủi ro cơ bản (fundemental risk) ......................................................................................31
b/ Chi phí thực hiện (implementation costs) ..........................................................................31
c/ Rủi ro từ những nhà đầu tư bất hợp lý (noise trader risk) ..................................................32
CHƯƠNG III
CÁC BIỂU HIỆN TÀI CHÍNH HÀNH VI TRÊN THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
1. Sơ nét sự ra đời và phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam: ........................34
Giai đoạn 1: 2000- 2005 : Giai đoạn chập chững biết đi của thị trường chứng khoán. ...........34
Giai đoạn 2: Từ năm 2006 đến cuối năm 2007: Thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn
bong bóng đầu cơ: ................................................................................................................35
Giai đoạn 3: Từ năm 2008 đến tháng 2 năm 2009: Thực trạng thị trường sau “bong bóng” ...38
Giai đoạn 4: Từ tháng 03/2009 đến nay: thị trường có sự phục hồi trong ngắn hạn sau đó các giao
dịch trên thị trường dần trở nên ảm đạm ...............................................................................39
2. Các biểu hiện của tài chính hành vi trên thị trường chứng khoán Việt Nam: .............41
Giai đoạn 1 ...........................................................................................................................42
Giai đoạn 2 ...........................................................................................................................42
Giai đoạn 3 ...........................................................................................................................46
Giai đoạn 4 ...........................................................................................................................47
CHƯƠNG IV
ỨNG DỤNG VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA TÀI CHÍNH HÀNH VI
TRONG QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP
1. Một vài ứng dụng của tài chính hành vi trong quản trị doanh nghiệp. ........................49
6. 3
a. Thay đổi tên công ty: ........................................................................................................49
b. Phát hành cổ phiếu và mua lại: .........................................................................................49
c. Cổ tức ...............................................................................................................................49
2. Ảnh hưởng của tài chính hành vi trong quản trị doanh nghiệp. ..................................50
a. Không từ bỏ dự án kém hiệu quả ......................................................................................50
b. Ảnh hưởng cảm xúc cá nhân đến các lựa chọn. .................................................................51
c. Hoạt động đầu tư ..............................................................................................................51
PHỤ LỤC
CÁC BÀI VIẾT NGHIÊN CỨU CÁC CUỘC KHỦNG HOẢNG TÀI CHÍNH TOÀN CẦU
Bài 1: Bong bóng và sụp đổ - Đại khủng hoảng 1929 ............................................................1
Bài 2: Khủng hoảng Hoa Tu-líp ..............................................................................................3
Bài 3: Bong bóng và sụp đổ - Sụp đổ thị trường chứng khoán 1987 ........................................4
Bài 4: Bong bóng và sụp đổ - Bong bóng South Sea ...............................................................6
Bài 5: "Bong bóng" cổ phiếu trên Nasdaq ...............................................................................9
Bài 6: Khủng hoảng Kinh tế Châu Á 1997 - Một góc nhìn ......................................................12
TÀI LIỆU THAM KHẢO
7. Tiểu luận: Lý thuyết Tài chính hành vi GS.TS Trần Ngọc Thơ
Nhóm 4 – TCDN Đêm 1 Trang 1
CHƯƠNG I
LỊCH SỬ VÀ LUẬN ĐIỂM RA ĐỜI LÝ THUYẾT TÀI CHÍNH HÀNH VI
1. Lịch sử ra đời Lý thuyết tài chính hành vi
Trong vài thập niên gần đây, một khái niệm tài chính mới được nhắc đến nhiều và rất gần gũi với
các nhà kinh tế. Đó là Lý thuyết về tài chính hành vi (Behavioral finance theory). Ngày nay, việc
ứng dụng và nghiên cứu lý thuyết tài chính hành vi trở thành khá phổ biến và còn giúp nhiều nhà đầu
tư cải thiện đáng kể chiến lược đầu tư của mình
Tài chính hành vi là một phần của tài chính, nghiên cứu để hiểu và giải thích những biểu hiện mang
tính tâm lý của con người trên thị trường tài chính, sử dụng những kiến thức thuộc phạm trù tâm lý
học, xã hội học và tài chính học để lý giải những hành vi bất thường của nhà đầu tư mà chưa được lý
giải trong nền tảng của lý thuyết truyền thống1
.
Nghiên cứu tài chính hành vi là nghiên cứu ảnh hưởng tâm lý của nhà đầu tư và những hệ quả theo
sau lên thị trường tài chính. Tài chính hành vi đóng vai trò rất quan trọng trong việc giải thích tại sao
và làm thế nào thị trường có thể không hiệu quả.2
Để hiểu sâu hơn về Lý thuyết tài chính hành vi. Chúng ta cần tìm hiểu sơ nét về lịch sử hình thành
của lý thuyết này?
Có thể nói ý tưởng về Lý thuyết tài chính hành vi ra đời rất lâu nhưng lại được ít nhiều người để ý và
nghiên cứu. Trước đây, các nhà kinh tế học muốn tách kinh tế học ra thành một ngành khoa học tự
nhiên, mà khoa học tự nhiên thì được giải thích bằng các quy luật, quy chuẩn có phần khô khan. Sau
cuộc khủng hoảng tài chính 1987 và khủng hoảng tài chính 2008, dường như người ta đặt dấu hỏi
lên các quy luật mà trước giờ chúng ta đang nghiên cứu dựa trên rủi ro và tỷ suất sinh lợi vốn dĩ khá
“lạnh lùng”.
Khi nhắc tới lịch sử của Lý thuyết tài chính hành vi, người ta thường nhắc tới khởi đầu từ nghiên
cứu đầu tay của nhà tâm lý học người Pháp, Jean-Gabriel De Tarde (1843 – 1904), về ứng dụng
tâm lý học vào khoa học kinh tế với tác phẩm “La psychologie économique” xuất bản năm 1903 và
George Charles Selden với tác phẩm “Psychology of the Stock Market” xuất bản năm 1912. Sau đó,
mãi tới năm 1973, tài chính hành vi mới có những bước tiến đáng kể khi mà hai nhà tâm lý học tài
năng Amos Tversky và Daniel Kahneman đưa ra những thuật toán sẵn có (availability heuristic) để
ước lượng tần suất nhóm hay xác suất của các sự kiện bằng thuật toán này. Tversky và Daniel
Kahneman đã đưa ra 03 thuật toán được ứng dụng nhiều trong việc đưa ra quyết định trong tình
trạng không chắc chắn:
- Tính đại diện – “representative”: Khi ai đó yêu cầu đánh giá xác xuất mà một sự vật hay sự
kiện A phụ thuộc vào cách thức và mức độ xảy ra của sự vật và sự kiện B, những xác suất
1
Theory of Behaviroural Finance and its application to propery market – Dr.Rohit Kishore, University of Western
Sydney, Australia
2
Behavioural Finance – Martin Sewell - 2007
