2. Fjala etikë buron nga shprehja
greke ethos/ethikos, që ka
domethënien e traditës, dokeve
dhe shprehive.
Etika paraqet një degë të
filozofisë që merret me vlerat
themelore të marrëdhënieve
ndërnjerëzore, që e studion
cilësinë dhe bazën e veprave
apo sjelljeve të cilat nga këndi i
moralit janë të mira apo të
këqija, të qëlluara apo të
shëmtuara.
3. Fushat kryesore të studimit të
etikës mund të ndahet në 4 zona
operative:
● Meta-etika, në lidhje me kuptimin
teorik dhe referencën e
propozimeve morale.
● Etika normative rreth mjeteve
praktike të përcaktimit të një kursi
moral të veprimit.
● Etika përshkruese njohur edhe si
etika krahasuese, është studimi i
besimeve të njerëzve rreth moralit.
● Etika e aplikuar rreth asaj se si
rezultatet morale mund të arrihen
në situata të veçanta.
4. Ligji është një sistem rregullash
dhe normash shoqërore që njerëzit
duhte të ndjekin në një shoqeri apo
vend. Ligjet vendosen dhe
zbatohen nga institucionet dhe
organet ligjore përkatëse të
shoqërisë.
Ligji është marrëveshje (dukuri e
rregullt) e përcaktuar me disa fjale
nga një bashkësi njerëzish apo
njerëzimit. Ligjit i nënshtrohen te
gjithë pjesëmarrësit qe direkt apo
indirekt kanë marre pjese ne
formulimin e tij. Si shembull kemi
disa lloje te ligjeve.
5. Ligjet natyrore, janë marrëveshje me
ndihmën e te cilave njerëzimi mundohet
të shpjegojë dukurite natyrore. Për të
arritur deri te formulimi i një ligji zakonisht
ne shkencë përdoren dy metoda. Shtrimi
i hipotezës pohuese, pas vërtetimit të saj
shtrohet teorema e në bazë të cilës
formulohet ligji. Metoda mohuese ka të
njëjtin qëllim por hyrja në shpjegimin e
dukurisë bëhet duke mohuar hipotezën e
shtruar. Edhe këtu mbas vërtetimi që
mohimet janë të gabueshme kalohet në
teorema e në baze të saktësisë së tyre
formulohet ligji. Ky lloj i ligjit zakonisht
formulohet nga shkencëtarët. Për
thyerjen e një ligji natyrore duhet te japen
prova që ai ligj nuk është i saktë mbi
bazë të ligjeve tjera.
6. Ligji dhe etika e të drejtave të njeriut aspiron për të analizuar
dhe sqaruar konceptet e të drejtave morale dhe ligjore, si dhe të
kontribuojë në zgjidhjen e konfliktit në ligj të drejtave të njeriut.
Çdo çështje e LEHR fokusohet në një dilemë bashkëkohore që
ngre pyetje të mëdha morale dhe ligjore. Çdo dilemë e tillë është
shqyrtuar duke përdorur një qasje ndërdisiplinore për të drejtat
e njeriut, një qasje e cila përpiqet të krijojë shoqata mes
dispozitave ligjore dhe të menduarit filozofik themelor te tyre.
7. Lidhjet midis etikes dhe ligjit
Ligji është mbështetur nga fuqia e
shtetit për të detyruar dhe për të
ndëshkuar.
Etikat janë parimet e sjelljes e te
kultures të cilat nuk kane asnjë
detyrim të përfshirë ndaj shtetit.
Ligjet do të jenë sjellja etike në
shoqëri. Sipas kësaj teorie, duke
thyer ligjin është e natyrshme
joetike. Por ne kemi parë që
ndonjëherë thyerja e ligjit është një e
keqe e nevojshme. Pra, ideja e
shoqërisë se çka është etike mund
të zhvillohet më shpejt se
ligjet, duke e bërë herë pas here të
thyejmë ligjet etike .
8. Lidhjet midis etikes dhe ligjit
Vlerat etike dhe parimet ligjore
janë zakonisht të lidhura
ngushtë, por obligimet etike
zakonisht tejkalojnë detyrimet
ligjore. Në disa raste, ligji
urdhëron sjelljen joetike. Në
përgjithësi, kur mjekët besojnë
se një ligj është i padrejtë, ata
duhet të punojnë për
ndryshimin e ligjit. Në rrethana
të jashtëzakonshme të ligjeve
të padrejta, përgjegjësitë etike
duhet te shfuqizojne detyrimet
ligjore.
9. Lidhjet midis etikes dhe ligjit
"Ligjore" dhe “Etike" janë
përdorur dhe frymezuar
shpesh në të njëjtën fjali.Keto
dy koncepte janë reciprokisht
ekskluzive e njëri-tjetrit. Ata
shpesh bien ndesh dhe
punojnë me njëri-tjetrin. Të
dyja fjalët janë përdorur
shpesh në të njëjtin kontekst
në drejtim të çështjeve dhe
situatat sociale. Edhe "ligjore"
dhe "si etike" mund të
aplikohet në pothuajse çdo
situatë, private ose
publike, madje edhe në fushën
e profesioneve.
