1. Τεχνολογικά υποστηριζόμενη διδασκαλία της Λογοτεχνίας:
Πώς οι υπηρεσίες του διαδικτύου μπορούν να
ενσωματωθούν στη διδασκαλία ενός λογοτεχνικού
κειμένου.
Αλεξανδρή Ελευθερία
Καθηγήτρια Δ.Ε
MSc Ηλεκτρονική Μάθηση (e learning)
του Τμήματος Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιώς

2. Τ.Π.Ε. και Λογοτεχνία
Νέοι όροι
Υπερλογοτεχνία υπερκείμενο
hyperliterature hypertext
Λογοτεχνία
διαδικτυακή ηλεκτρονικά βιβλία
λογοτεχνία (e-books)
Ζητούμενο:
Όχι απλή ενσωμάτωση των τεχνολογικών μέσων στην διαδικασία της μάθησης
Αλλά χρήση των Τ.Π.Ε. και συγκεκριμένα των διαδικτυακών υπηρεσιών με τέτοιο τρόπο
που να συνάγει με τις νέες θεωρητικές αντιλήψεις που πλαισιώνουν τα ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ
της Λογοτεχνίας
•διαθεματικότητα,
•αυθεντικά πλαίσια μάθησης
•διακειμενική προσέγγιση
•αισθητική απόλαυση 2

3. Παραδοσιακή VS Τεχνολογικά Υποστηριζόμενη
διδασκαλία της Λογοτεχνίας
Παραδοσια
κή
διδασκαλία
Τεχνολογικά
Λογοτεχνία
ς υποστηριζόμεν
η
διδασκαλία Λογ
οτεχνίας
3

4. Ομαλή μετάβαση σε μια νέα
πραγματικότητα
Παραδοσιακή Τεχνολογικά
διδασκαλία υποστηριζόμενη
Λογοτεχνίας διδασκαλία Λογοτεχνίας
4

5. ανάδειξη της διακειμενικότητας
μέσω της χρήσης του διαδικτύου η πρόσβαση σε συμφραστικούς
πίνακες και ηλεκτρονικά λεξικά
αξιοποίηση των Τ.Π.Ε.
στη διαδικασία προσέγγισης
ενός λογοτεχνικού
κειμένου προσφέρει πολλές
δυνατότητες
άρση της αποσπασματικότητας
μέσω της δυνατότητας
που μπορεί να έχει ο μαθητής διερεύνηση της εποχής
προκειμένου να προσεγγίσει και του κοινωνικού πλαισίου
βαθύτερα παραγωγής ενός
το συνολικό λογοτεχνικό έργο λογοτεχνικού κειμένου
5

6. Η μεγάλη πλειοψηφία των σεναρίων διδασκαλίας της Λογοτεχνίας με
τις Τ.Π.Ε αποδεικνύει ότι :
•οι φιλόλογοι, σε μεγάλο βαθμό, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν την
τεχνολογία συμβατικά
•σπανιότερα χρησιμοποιούν άλλα, πιο σύνθετα εργαλεία, όπως εργαλεία
συγγραφής ιστοσελίδων, προγράμματα επεξεργασίας εικόνας ή ήχου
•αντιμετωπίζουν το φυλλομετρητή ως διακομιστή πληροφοριών
Αντίθετα
Η τεχνολογικά υποστηριζόμενη διδασκαλία της Λογοτεχνίας καλείται να:
•συντελέσει στην ανάπτυξη των κινήτρων (motivation)
•ενισχύσει την ενεργητική εμπλοκή (engagement) του μαθητή
•εφαρμόσει σύγχρονες εκπαιδευτικές θεωρίες μάθησης
•αλλάξει τον ρόλο του εκπαιδευτικού στη μαθησιακή διαδικασία
•μετατρέψει τη μάθηση σε διερεύνηση
•αναπτύξει μεταγνωστικές διαδικασίες
6

7. στρατηγικές συνεργατικής
μάθησης
(Jigsaw model, Web-Quest)
στρατηγικές ανάπτυξης
Πώς; αρχές των εποικοδομητικών
και
κινήτρων κοινωνικοπολιτισμικών
διδακτικών προσεγγίσεων
υπηρεσίες του web 2.0
7

8. συνεργατική μάθηση (collaborative learning)
και Λογοτεχνία
μάθηση μέσω συνεργασίας, που βασίζεται στις θεωρίες
ότι η μάθηση είναι (ή/και μπορεί να βελτιωθεί
μέσα από) μια κοινωνική διαδικασία
συνεργατική μάθηση υποστηριζόμενη από υπολογιστές
(cscl) σημαίνει μάθηση, που υποστηρίζεται
από υπολογιστές, η οποία μελετά και περιλαμβάνει τόσο
τη θεωρητική πλευρά, όσο και τις αντίστοιχες τεχνολογίες και πώς
αυτές επηρεάζουν τη μάθηση
8

9. Προτεινόμενο μοντέλο τεχνολογικά
υποστηριζόμενης διδασκαλίας της
Λογοτεχνίας
Μαθησιακή Στρατηγική Συναρμολόγησης
(Jigsaw)
9

10. Απαραίτητες
συνθήκες είναι
η ανάγκη ύπαρξης n ανάγκη
το τεχνολογικό
ενός μέσου για δόμηση
περιβάλλον
που επιτρέπει και υποστήριξη
ως
την της συνεργατικής
κοινός χώρος
κοινή δραστηριότητα δραστηριότητας
και μέσο
και ενός μέσου (ρόλοι, στόχοι,
συνεργασίας
επικοινωνίας υλικό, φάσεις)
10

11. Στρατηγικές ανάπτυξης κινήτρων (motivation) και Λογοτεχνία
Μοντέλο ενεργοποίησης κινήτρων του Keller ARCS
Motivational strategies: Keller’s ARCS
Προσέλκυση προσοχής (Attention)
Παρουσίαση της πληροφορίας με τη χρήση οπτικών
απεικονίσεων για κάθε σημαντικό θέμα
Σχετικότητα – Συνάφεια (Relevance )
Διαμόρφωση «αυθεντικών περιβαλλόντων μάθησης»
Αυτοπεποίθηση (Confidence)
Παροχή ευκαιριών για συνεργατική αλληλεπίδραση
ώστε να εδραιωθούν συναισθήματα εμπιστοσύνης
Ικανοποίηση (Satisfaction)
Ανατροφοδότηση 11

12. Στρατηγικές
συνεργατικής
μάθησης
Τεχνολογικά
Στρατηγικές Υποστηριζόμεν Τεχνολογίες
ανάπτυξης η Διδασκαλίας Web 2.0
κινήτρων
Της
Λογοτεχνίας
Θεωρίες μάθησης
12

13. Τρόποι αξιοποίησης των υπηρεσιών του διαδικτύου
( Web 2.0) στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας που συντελούν
στην υλοποίηση στρατηγικών συνεργατικής μάθησης και
ανάπτυξης κινήτρων
13

14. Wikis και Λογοτεχνία
• Πρόκειται για ένα λογισμικό που υποστηρίζει τη
συνεργατική μάθηση.
• Σε ένα κοινό διαδικτυακό χώρο οι μαθητές και ο
εκπαιδευτικός έχουν τη δυνατότητα να γράφουν το
κείμενo τους ή να αναρτούν πολυμεσικό υλικό
(πολυτροπικά κείμενα).
• Προσφέρονται για συνεργατική παραγωγή λόγου στο
μάθημα της Λογοτεχνίας
• Αναπτύσσουν τα κίνητρα καθώς δημιουργούν αυθεντικά
περιβάλλοντα μάθησης
14

15. Συνεργατική συγγραφή
Wikipedia
15

16. Ιστολόγια και Λογοτεχνία
• Τα Blogs είναι ιστοχώροι στους οποίους
κάθε χρήστης έχει τη δυνατότητα να
γράψει την άποψη του πάνω σε κάποιο
θέμα
• Μπορούν να περιέχουν αρχεία εικόνων
και ήχου καθώς και υπερσυνδέσεις.
• Τα ιστολόγια αποτελούν χώρους που
προσφέρονται προς αξιοποίηση στο
μάθημα της Λογοτεχνίας
16

17. Παραδείγματα Ιστολογίων
17

18. Συνεργατικές Πλατφόρμες και Λογοτεχνία
Μία πολύ σημαντική κατηγορία
εφαρμογών κοινωνικού λογισμικού
αποτελούν οι συνεργατικές πλατφόρμες.
Οι πλατφόρμες αυτές ενσωματώνουν
δυνατότητες :
• επεξεργασίας πηγών
• διαμοιρασμού πληροφορίας
• σύγχρονης και ασύγχρονης επικοινωνίας
18

19. Συνεργατικές Πλατφόρμες και Λογοτεχνία
• Ένα παράδειγμα μιας τέτοιας πλατφόρμας που
προσφέρεται και για τη διδασκαλία του μαθήματος της
Λογοτεχνίας είναι το Moodle.
• Ενδεικτικά κάποιες από τις δυνατότητες και τα εργαλεία
που προσφέρει το Moodle, είναι :
1. η δυνατότητα για σύγχρονη και ασύγχρονη
επικοινωνία των συμμετεχόντων
2. η ανάρτηση εκπαιδευτικού υλικού, εργασιών,
ανάρτηση βαθμολογιών, σχολίων, ανατροφοδότησης,
3. η δυνατότητα για αξιολόγηση αλλά και δυνατότητα
αναπαραγωγής αρχείων Scorm.
19

20. Μαθήματα αναπτυγμένα στη συνεργατική πλατφόρμα moodle
20

21. Λογισμικό διαμοιρασμού υλικού και
Λογοτεχνία
Τα περιβάλλοντα αυτά προσφέρουν τη δυνατότητα:
• διαμοιρασμού πολυμεσικών αρχείων
• αξιολόγησης, και σχολιασμού του υλικού αυτού
• δημιουργίας λίστας με τα επιθυμητά αρχεία.
Αξιόλογα παραδείγματα τέτοιων υπηρεσιών είναι:
• youtube.com,
• flickr.com,
• slideshare.com
Σ΄αυτά ο κάθε χρήστης μπορεί να αναζητήσει και να αποθηκεύσει
αρχεία βίντεο, φωτογραφίες, διαφάνειες, μουσικά αρχεία.
Σύγχρονες και ευέλικτες αποθήκες μαθησιακών αντικειμένων
21

22. και Λογοτεχνία
Ο εκπαιδευτικός που διδάσκει λογοτεχνία αντίστοιχα μπορεί να κάνει
χρήση του ψηφιακού υλικού που βρίσκεται αναρτημένο στον
ιστότοπο YouTube ώστε:
• να κινήσει το ενδιαφέρον των εκπαιδευομένων του
• να τους παρακινήσει να μελετήσουν το λογοτεχνικό απόσπασμα
μέσα από τα προσφερόμενα βίντεο
• να δημιουργήσουν και τα δικά τους βίντεο στο πλαίσιο εργασιών.
Η χρήση των πολυμέσων βοηθά στη μεταφορά των γλωσσικών
τρόπων του λογοτεχνικού κειμένου σε άλλους σημειωτικούς
τρόπους, καταδεικνύει τη δραστικότητα της λογοτεχνικής γλώσσας
και αναδεικνύει το ολιστικό μοντέλο πρόσληψης και παράστασης
του κόσμου, το οποίο κατασκευάζει η λογοτεχνία
22

23. Για τον φιλόλογο που είναι μυημένος στην τεχνολογικά
υποστηριζόμενη μάθηση (e- learning) είναι βέβαιο πως διδάσκοντας
λογοτεχνία θα έχει την ευκαιρία να αξιοποιήσει και τις εξής υπηρεσίες:
• Κοινωνικά Δίκτυα, (Social Networks)
• E-Portfolios
• Podcasting
• Syndication και τεχνική RSS
• Social bookmarking
23

24. Συμπεράσματα
• Ο φιλόλογος έχει σίγουρα πλέον πολύ σημαντικά
τεχνολογικά εργαλεία στη διάθεση του ώστε να κάνει το
μάθημα πιο ελκυστικό αλλά και πιο αποτελεσματικό.
• Η πρόκληση είναι να αφήσει ελεύθερη τη
δημιουργικότητα του και να καταστήσει τους μαθητές του
συνδημιουργούς και συνταξιδιώτες του στην περιπέτεια
που λέγεται ταξίδι στον κόσμο της λογοτεχνίας.
• Το εγχείρημα δύσκολο και επίπονο διότι η τεχνολογικά
υποστηριζόμενη διδασκαλία της Λογοτεχνίας απαιτεί
πολλή δουλειά και μεράκι
24

25. Κατά το σχεδιασμό της διδασκαλίας της Λογοτεχνίας με τις Τ.Π.Ε.
10%: ? ,?? βλέπει
Ό,τι??????
ο μαθητής
? ???????
90%: ? Η προετοιμασία
,?????????? ?????
του εκπαιδευτικού
??? ??????????????
25

26. Για όσους διστάζουν ακόμα
• Ας μην ξεχνάμε και τα όσα ο Ι. Μ.
Παναγιωτόπουλος, το 1961, έγραφε:
• «Το ότι η Παιδεία πρέπει να ανταποκριθεί
προς τις απαιτήσεις της εποχή είναι
αναμφισβήτητο ...
• Η Παιδεία έχει χρέος να προσφέρει στην
κοινωνία και στο έθνος ανθρώπους με
ανοιχτό μυαλό και εφοδιασμένους με όλα
όσα η τροπή των καιρών απαιτεί».
26

27. Βιβλιογραφικές αναφορές
• Αλεξανδρή,Ε.:Σχεδιασμός και αξιολόγηση στρατηγικών συνεργατικής μάθησης υποστηριζόμενης από την
τεχνολογία: η παρακίνηση (motivation) σε cscl περιβάλλοντα μάθησης, Διπλωματική διατριβή,
Πανεπιστήμιο Πειραιά, (υπό έκδοση)
• Αλεξανδρή,Ε:Η διδασκαλία της Νεοελληνικής γλώσσας με την χρήση των ΤΠΕ, στο Θέματα εισαγωγικής
επιμόρφωσης για νεοδιόριστους εκπαιδευτικούς, Παιδαγωγικό Ινστσιτούτο,ΥΠΕΠΘ,2007
• Νέζη Μ.:e-διδακτική: Νέες τεχνολογίες και διδασκαλία της λογοτεχνίας, 2o Συνέδριο ΕΤΠΕ, Πάτρα,
Οκτώβριος 2000
• Νικολουδάκης Μ: Διπλωματική διατριβή,Μία διδακτική πρόταση του πυθαγόρειου θεωρήματος
βασισμένη στο μοντέλο της γνωστικής μαθητείας με την υποστήριξη του διαδικτύου, Πανεπιστήμιο
Πειραιά, 2007
• ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ: Επιμορφωτικό υλικό-Ειδικό μέρος-Κλάδος ΠΕ02
• Αβούρης, Χαράλαμπος Καραγιαννίδης, Βασίλης Κόμης: Εισαγωγή στη Συνεργασία Υποστηριζόμενη από
Υπολογιστή: Συστήματα και Μοντέλα Συνεργασίας για Εργασία, Μάθηση, Κοινότητες Πρακτικής και
Δημιουργία Γνώσης,Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2007
• Παρασκευά & Παπαγιάννη: Επιστημονικές και παιδαγωγικές δεξιότητες για στελέχη της εκπαίδευσης,
Πιαδαγωγικό Ινστιτούτο, 2008
• Ρετάλης Σ.: Πανεπιστημιακές σημειώσεις μαθήματος Συστήματα Διαχείρισης Μάθησης, ΠΜΣ
Πανεπιστήμιο Πειραιά, 2008
27

28. 28