Türkiye'de ve Dünyada "Derleme" Çalışmaları

2. .. . ..
TURKIYE'DE VE DUNYADA
"DERLEME" ÇALIŞMALARI

3. .. ~
Ht. TURKER ACAROG.tU
•• •
TURKIYE'DE VE
••
DUNYADA-
"DERLEME"
ÇALIŞMALARI
>
Arslan Kaynardağ, Alpay Kabacah ve
iyazi Hüseyin Bahtiyar'ın röportajlan vardır.
~Türk Kütüphaneeiler Derneği
İstanbuL. ı 9 9 7

4. Türk Kütüphaneeiler Derneği Yayınları; No. N
Dizgi ve Sayfa Düzeni:
Arzu ÖKSÜZ
iSBN. 975-7653-63-2
Küçükçekmece 'nin Cennet Mahallesi 'nde "Öz İlk-EP~
basımevinde
Eylül ı 997' de 1.000 sayı basıımı~!ır.

5. · ,,
BIRKAÇ SOZ
1~79 yılında Tlirkiye'de ihıira Beraıları (Patenıler) ü7erine hir ya"ı
~·lkarılml~lJ.Bu. 1844 tarihli .Fransl7 (BIT'CI d'invention) yasasının hir
çevirisinden ibareııi. Bu yasa. Türkiyc'de l;lIll 116 yıl yürürlükıe k;ı1mı~ll.
Fransızlar o süre it;inde kendi yasalarını hirLıç ke7 deği~tirip ycnik~tirdiler.
am;ı Tüı;k yasası olduğu gibi kaldı! Ancak 27 !-Lıziran 199.5 tarihindc ycni hir
Patent Yasası ilc yürürlükıen kaldırılabildi.
En uzun süre yürürlükte kalan iKinci y;ısa. herhalde, IL. ik~nııiycı
döncminden kalma ıvıemurin Muhakemcı K;1I1unu olsa gerek. "Meıııurin
Muhakemaı! Hakkında Kanun-u Muvakka(' adlı bu yasa. adı üstünde. ,özde
"Illu'akkaı", yani geçici bir yasa olarak 4 Şubat i sıl3 tarihinde: çıbrılıııı). ama
84 yıldır hfil5 yürürlükte 'e uygulanıynr. Med~ni bir ülkede kabul
edilemeyccek bir "anıt" gibi ö7enle Illuhafaza edilmektedir! Meıııurlarımızın
yar,~ılanma usulleri için. oldum olası bu yasay,ı ııyulmaktadır.
En uzun süre yürürlükte kalan üçüncü ve son yasa. galiba. Derleme
1',lsasl oluyor. Tam 63 yıldır yürürlükte. aıııa hir türlü kaldırılamıym ya da
yenilC)lirilemiynr ' 1934 yılından beri uygulanıııakıa olan Basıııa Yal.ı 'e
Re<imleri Derlemc Kanunu. günümüzün k()~uILırın;1 hiç uyıııadığı h;ılde. hir
ıürlü değiştirilemiyor. 192.5 tarihli Fransız (Dcp!)1 Icgal) yasasının cksik hir
çevirisinden ibareltir. Fransa. o tarihten bu güne dek kendi yasasını hiı"ık kCl.
deği~tirip yenilcşıirdi: ama Türkiyc bunıı yapamıyor. ba~ar;ıııııyor.
beceremiyorı
Fransa'dan döndükten sonra. 19.53 yılından beri -tam 44 yıldır- bu
konuda verdiğim konferanslar. sunduğum bildiriler. yazdığım y<17ı1ardan da.
ne yazık ki. bugüne değin olumlu bir snnuca ·,mlaınad!.
i~ıe bütün bu yazılanları.' "Tlirkiyc'de 'c dünyada "Derlemc"
çall~lllaları" adlı bir kitapıa ıoplam;ık isıcdim. Konunun daha iyi
anla)ı1abilmesi bakımından. Türkiye'de ve Türkçede ilkin yayımıanacak
böyle bir kaynak-kitaba -hele bu günlcrde- t;'ok gcreksinim 'ardır.
"Derlenıe"nin (incmiııi. sık sık 'lırgııl;ıdıııı. 'lırgııiııyııruııı. D;ıh;ı iilKC
5

6. yazdıklarımla te kral'a düşersem, okurlar beni bağışlasın. ama aynı noktaya
dambyarak. memıerde bir delik açmak niyeiindeyim.
Yayınlandıkları yılların dil ve biçem özelliklerini taşıyan bu yazıları,
kimi sözcükleri günümüz Türkçcsine çevirıneden, olduğu, gibi ya da ııpkı­
basım gibi .aktarmak istedim; bunun da ayrı bir tadı var.
Kitabın daha ilginç olması yönünden, gerek Derleme Müdürlüğüm
döneminde, gerekse daha sonra benimle yapılan üç röporıaja da baş tarafta yer
verilnliştir.
Son 63 yıl (1934-1997) içinde "Derleme" konusunda Türk gazete ve
dergilerinde çıkan hemen hemen bütün yazılar da kitabın sonuna eklenen bir
kaynakçada gösterilmiştir.
Kitabı kendi yayınları dizisine alan Türk Kütüphaneciler Derneği Genel
Merkezine, büyük bir özeiıle dizip basan '·Öz ilk-er· basımevi çalışanlarına
içten teşekkürler ederim.
İSI.-Avcllar, Temmuz 1997 M.Türker ACAROGLU,
Emekli Derleme Müdürü
6